BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK ESKİ VAKIF MÜESSESESİ
 
I– ESKİ VAKIF MÜESSESESİ 
 
39
B– Tarihsel Süreç ve Benzer Kurum ve Kavramlarla Karşılaştırma 
 
47
1– Eski Medeniyetlerde Vakıf 
 
50
a– Eski Mezopotamya’da Vakıf 
 
50
b– Eski Anadolu Medeniyetlerinde Vakıf 
 
51
c– Eski Mısır’da Vakıf 
 
52
d– Eski Yunan’da Vakıf 
 
52
f– Eski Bizans’ta Vakıf 
 
57
g– Cermen Hukukunda Vakıf 
 
59
h– Eski Fransız Hukukunda Vakıf 
 
61
ı– Eski İspanya Hukukunda Vakıf 
 
62
i– Eski İngiliz ve Amerikan Hukukunda Vakıf 
 
63
aa– Trust – Foundation – Vakıf Karşılaştırması 
 
63
bb– Tarihsel Süreçte Trust – Vakıf Karşılaştırması 
 
65
cc– Hukukî Yapı ve İşlevleri Açısından Trust – Foundation – Vakıf Karşılaştırması 
 
71
j– Eski Türklerde Vakıf 
 
76
k– İslȃmiyet Öncesi Eski Arap Toplumlarında Vakıf 
 
78
l– İslȃm Toplumlarında Vakıf 
 
79
aa– İslȃmın Ana Kaynaklarında Vakıf 
 
80
aaa– Kur’an–ı Kerim’de Vakıf 
 
80
bbb– Hz. Peygamber (SAS) Sünnetinde Vakıf 
 
81
bb– İslâm Devletlerinde Vakıf 
 
84
cc– Osmanlılarda Vakıf 
 
90
II– ESKİ VAKIFLARIN UNSURLARI (GEREKLİ ŞARTLARI) 
 
99
A–İrade Beyanı (Sıyga, Declaration of Intention) 
 
100
1– Açık (Sarih) İrade Beyanı (Explicit Declaration of Intent) 
 
101
2– Zımnȋ (Örtülü) İrade Beyanı (İmplicit Declaration of Intent) 
 
103
3– Vakıfnâmenin (Vakfiye, Vakıf Senedi, Deed) Vakfın Kurulması Açısından Önemi 
 
105
4– İrade Beyanında Aranan Şartlar 
 
107
a–Vakfın Ecel ve Şarta Bağlanamaması (Tenciz) 
 
107
b–Vakıf İradesinde Devamlılık (Müebbet, Te’bit, Perpetuity) Şartının Bulunması 
 
108
c– Vakıf İradesinin Sağlam Olması 
 
111
d– Vakıf İrade Beyanının Kesin ve Bağlayıcı Olması 
 
111
e– Vȃkıfın İrade Beyanında Vakfın Mahiyetine, Amacına, Ahlâka, Âdâba, Kamu Düzenine, Yararlananların Menfaatine Aykırı Bir Şartın Bulunmaması 
 
112
B– Vakfeden (Vâkıf, Waqif, Founder, Settlor) 
 
113
1– Vâkıfın Gerçek Şahıs Olup Tam Fiil Ehliyetine Sahip Olması 
 
114
a– Temyiz Kudretinin Olması (Capacity to Act) 
 
114
b– Büluğ (Ergenlik) ve Rüşt Çağına Ulaşması (Age of Consent) 
 
115
c– Mahcur (Incompetent Person) Olmaması 
 
116
d– Hür (Free, Independent) Olması 
 
117
2– Vȃkıfın Hükmȋ Şahıs Olması 
 
118
3– Vakıf Kurmaya Etkili Olmayan Haller 
 
119
4– Vakfetme Yetkisine Etkili Olan Haller 
 
121
C– Vakfın Konusu (Mevkuf) 
 
123
1– Mevkufun Mülk Olması 
 
123
2– Mevkufun Mütekavvim Mal Olması 
 
125
3– Mevkufun Somut (Ayn) Olması 
 
126
4– Vakıf Konusunu Teşkil Edebilecek Nitelikte Olması 
 
126
5– Vakfedilen Malın Malum ve Muayyen Olması 
 
129
D– Vakıftan Yararlananlar (Mevkufun Aleyh – Meşrutun–leh, The Beneficiaries of the Waqf) 
 
130
III– ESKİ VAKIFLARIN ÇEŞİTLERİ 
 
136
ESKİ VAKIFLARIN VE TAŞINMAZLARININ OSMANLI DEVLETİ DÖNEMİNDEKİ HUKUKÎ REJİMİ
 
II– ESKİ VAKIFLARIN TÜZEL KİŞİLİĞİ 
 
141
A– Tüzel Kişilik (Legal Person) Statüsü 
 
143
B– Özel Hukuk – Kamu Hukuk Tüzel Kişisi Olarak Vakıflar 
 
148
3– Gayrisahih (İrsadȋ, Tahsisat Kabilinden) Vakıflar 
 
153
a– Tarihsel Süreçte İrsadȋ (Gayrisahih) Vakıflar 
 
156
b– İrsadî (Gayrisahih) Vakıfları Benzer Müesseselerle Karşılaştırma 
 
160
aa– İkta Tasarrufları 
 
160
III– ESKİ VAKIFLARIN İDARESİ (TEVLİYET) VE TEFTİŞİ (NEZARETİ) 
 
162
B– Mütevelli (Mutawalli, Trustee) 
 
164
1– Mütevellinin Atanması 
 
165
a– Vâkıf Tarafından Atanması (Meşrutiyet Üzere – Meşruta Mütevelli) 
 
165
b– Hâkim Tarafından Atanması (Mansup Mütevelli) 
 
166
2– Mütevellide Bulunması Gereken Vasıflar 
 
168
a– Âkil ve Baliğ Olması 
 
168
b–Muktedir (Kifayetli) Olması 
 
169
c– Adil (Fair) ve Güvenilir Olması 
 
170
3– Mütevellinin Hakları ve Sorumlulukları 
 
171
a– Mütevellinin Ücret Hakkı 
 
171
aa– Ücretin Vâkıf Tarafından Takdiri 
 
172
bb– Ücretin Hâkim Tarafından Takdiri 
 
172
b– Mütevellinin Hizmet Hakkı ve Ödevi 
 
173
c– Kâimmakam Tayin Etme 
 
173
d– Mütevellinin Sorumlulukları 
 
174
4– Mütevellinin Tazmin Sorumluluğu 
 
176
5– Mütevellilik Görevinin Sona Ermesi 
 
177
C– Eski Vakıfların Teftiş ve Murakabesi (Nezâreti) 
 
178
1– Osmanlı Devletine Kadarki Durum 
 
180
2– Osmanlı Devletinde Evkaf Teşkilatı 
 
183
3– Evkaf–ı Hümâyun Nezâretinin (Ministry of Awkaf) Kurulmasından Sonraki Durum (Vakıfların İdare ve Denetiminde Merkezîleştirme Süreci) 
 
188
IV– ESKİ VAKIFLARIN İDARİ FONKSİYONLARI (GERÇEKLEŞTİRDİĞİ KAMU HİZMETLERİ) 
 
196
A– 19. Yüzyıl Öncesi Osmanlı Devleti'nde Devlet – Kamu Hizmeti İlişkileri 
 
198
B– Kamu Hizmeti – Vakıf İlişkisi 
 
201
C– Önceki Hukukumuzda Kamu Hizmetlerinin Görülmesinde Vakıfların Fonksiyonu 
 
206
1– 19.Yüzyıla Kadarki Süreç 
 
206
2– 19. Yüzyıl Sonrası Kamu Hizmetlerinin Görülmesinde Vakıfların Rolü 
 
210
D– Eski Vakıfların İfa Ettiği Kamu Hizmetleri (Public Services) 
 
215
1– Eğitim Hizmetleri (Education Services) 
 
215
a– 19. Yüzyıla Kadar Olan Süreçte Vakıfların Eğitim Hizmetleri (Education Services) 
 
215
b– Tanzimat Sonrası Eğitim Faaliyetlerinde Vakıfların Rolü 
 
223
2– Eski Vakıfların Sağlık Hizmetleri (Health Services) 
 
228
a– 19. Yüzyıla Kadar Olan Süreçte Vakıfların Sağlık Hizmetleri (Health Services) 
 
228
b– 19. Yüzyıl ve Sonrası Sağlık Hizmetlerinde Vakıfların Rolü 
 
233
3– Eski Vakıfların Belediye Hizmetleri (Municipal Services) ve Şehircilik Faaliyetleri 
 
237
a– Belediye Hizmetlerinin Vakıflar Tarafından Görülmesi 
 
237
b– 19. Yüzyıl Sonrası Belediye Teşkilatının Kurulması ve Vakıf – Belediye Hizmet İlişkileri 
 
242
4– Eski Vakıfların Ulaşım (Transportation Services) ve Bayındırlık Hizmetleri (Public Works) 
 
248
5– Eski Vakıfların Din Hizmetleri (Religion Services) 
 
251
a– Din Hizmetlerinin Vakıflar Tarafından Görülmesi 
 
251
b– Tanzimat Sonrası Din Hizmetlerinin Görülmesi 
 
253
6– Eski Vakıfların Askerlik Hizmetleri ve Kolluk Faaliyetleri 
 
254
7– Eski Vakıfların Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetleri (Social Welfare) 
 
255
8– Eski Vakıfların Gelir Kaynakları ve Ekonomik (İktisadȋ, Economic) Hizmetleri 
 
258
V– ESKİ VAKIFLARIN ÇEŞİTLERİ 
 
265
A– Mülkiyet Yönünden Eski Vakıflar: Sahih Vakıf – Gayrisahih Vakıf Ayrımı 
 
266
1– Osmanlı'da Arazi Rejimi 
 
270
a– 1858 tarihli Arazi Kanunnamesinden Önceki Dönemde 
 
270
b– 1858 tarihli Arazi Kanunnamesinden Sonra 
 
271
aa– Arazi–i Memlûke (Mülk Araziler) 
 
272
bb– Arazi–i Mîriyye (Emiriyye, Mîrî Arazi) 
 
273
cc– Arazi–i Mevkufe (Vakıf Araziler) 
 
274
dd– Arazi–i Metruke (Metruk, Terkedilmiş) Arazi 
 
275
ee– Arazi–i Mevat (Ölü Arazi) 
 
276
2– Sahih Vakıflar – Mülk Arazi (Arazi–i Memluke)nin Vakfedilmesi 
 
276
3– İrsadî (Gayrisahih, Tahsisat Kabilinden) Vakıflar – Mîrî Arazi (Arazi–i Mîrîye) nin Vakfedilmesi 
 
278
4– Diğer Arazilerin Vakfedilmesi 
 
282
a– Ölü (Mevat) Arazinin Vakfedilmesi 
 
282
b– Metruk Arazinin Vakfedilmesi 
 
282
c– Vakıf Arazilerin Vakfedilmesi 
 
282
B– Vakfedilen Malın Cinsi Yönünden Eski Vakıflar 
 
283
1– Taşınır (Menkul) Mal Vakıfları 
 
283
b– Nakit Para Vakıfları (Cash Waqf) 
 
284
2– Taşınmaz (Gayrimenkul) Mal Vakıfları 
 
289
a– Kamu Hizmetleri İçin Yapılmış Vakıf Eserleri 
 
289
3– Yararlananlar ve Yararlanma (İntifa) Şekilleri Bakımından Vakıf Çeşitleri 
 
290
aa– Aynından Doğrudan Doğruya Yararlanılan (Aynıyla İntifa Olunan) Vakıflar 
 
291
aaa– Herkesin Yararlanabileceği Vakıflar, Müessesât–ı Hayriye (Hayrat) 
 
292
bbb– Sadece Fakirlerin Yararlanabileceği Vakıflar, Müessesâtı Hayriye 
 
292
bb– Gelirleri İle İntifa Olunan (Kazanç Sağlayan Akar) Vakıflar 
 
293
aaa– Üstü Kapalı Yerlerin Vakfedilmesi (Musakkafât–ı Vakfiyye) 
 
293
bbb– Üstü Kapalı Olmayan Yerlerin Vakfedilmesi (Müstegıllât) 
 
294
b– Aile (Evladî, Zürrî) Vakıfları (Family Awqaf) 
 
294
4– Kiraya Verilmeleri Yönünden Vakıflar 
 
301
a– İcare–i Vahideli Vakıflar 
 
301
b– İcare–i Vahide–i Kademeli Vakıflar 
 
302
c– İcareteynli (Çift İcarlı) Vakıflar 
 
304
d– Mukâtaalı Vakıflar 
 
312
5– Yönetimleri Bakımından Vakıflar 
 
318
a– Mazbut Vakıflar (Fused Foundations) 
 
319
aa– Selâtin (Sultan) Vakıfları 
 
320
bb– Mütevellisi Kalmayan Vakıflar 
 
321
cc– İdaresi Mazbut Vakıflar 
 
321
b– Mazbut Olmayan Vakıflar 
 
322
aa– Mülhak Vakıflar (Annexed Foundations) 
 
322
bb– Müstesna Vakıflar 323
 
aaa– Eizze Vakıfları (Eizze Foundations) 
 
324
cc– Meşrutiyet Üzere Tasarruf Olunan Vakıflar 
 
326
VI– ESKİ VAKIF MALLARININ KORUNMASI REJİMİ 
 
327
A– Vakfedilen Malın Mülkiyeti 
 
327
1– Sahih Vakıflarda Mevkufun Mülkiyeti 
 
327
2– Gayrisahih Vakıflarda Mevkufun Mülkiyeti 
 
328
B– Vakfedilen (Mevkufun) Malın Dokunulmazlığı (Inalienable, Intouchability) 
 
330
2– Dokunulmazlık İlkesinin İstisnaları 
 
331
a– Vakıf Malın Başka Bir Malla Değiştirilmesi (İstibdal, Exchange) 
 
331
b– İcareteynli ve Mukâtaalı Usulüne Başvurulması 
 
333
c– Şuf'a Hakkının Bulunması 
 
335
d– Vakıf Mallarının Mülkiyetinin Vâkıfa Veya Mirasçılarına Geri Dönmesi 
 
335
C– Eski Vakıfların Vergiler Açısından Durumu 
 
335
D– Vakıf Mallarının Cebrî İcra Yoluyla Satılıp Satılamayacağı 
 
336
E– Vakıf Mallarının Tahsis Amacının Değiştirilip Değiştirilemeyeceği Hususu 
 
338
F– Vakıf Malları ve Zamanaşımı (Period of Limitation) 
 
339
1– Eski Hukukumuzda Genel Olarak Zamanaşımı (Mürur–u Zaman, Period of Limitation) Müessesesi 
 
339
2– Eski Vakıflarla İlgili Hususlarda Zamanaşımı (Period of Limitation) 
 
340
3– Zamanaşımının Başlangıcı ve Hesaplanması 
 
342
G– Vakıf Mallarının Tapuya Tescili Hususu 
 
343
H– Vakıf Uyuşmazlıklarının Yargısal Çözümü 
 
344
1– Osmanlı Devletinden Önceki Durum 
 
344
2– Osmanlı Devletinde Durum 
 
344
a– Tanzimata Kadarki Dönem 
 
344
b– Tanzimattan Sonraki Dönem 
 
345
3– Vakıf Davalarında Taraflar 
 
346
4– Vakıf Davalarında Deliller 
 
347
a–Vakıf Davalarında Yazılı Deliller 
 
347
b– Yazılı Olmayan Deliller 
 
349
ESKİ VAKIFLARIN VE MALLARININ CUMHURİYET DÖNEMİ VE GÜNÜMÜZDEKİ HUKUKÎ REJİMİ
 
I– 20. YÜZYILDA KARŞILAŞTIRMALI VAKIF REJİMLERİ 
 
351
B– Amerika'da Vakıf Rejimi 
 
352
C– Fransa'da Vakıf Rejimi 
 
356
D– Almanya'da Vakıf Rejimi 
 
358
E– Avusturya'da Vakıf Rejimi 
 
361
F– İsviçre'de Vakıf Rejimi 
 
363
G– İspanya'da Vakıf Rejimi 
 
363
H– İtalya'da Vakıf Rejimi 
 
364
I– Diğer Avrupa Birliği Ülkelerinde Vakıf Rejimi 
 
365
J– Mısır'da Vakıf Rejimi 
 
365
K– İran'da Vakıf Rejimi 
 
366
L– Hindistan'da Vakıf Rejimi 
 
367
M– Malezya'da Vakıf Rejimi 
 
369
N– Singapur'da Vakıf Rejimi 
 
369
II– CUMHURİYET SONRASI TÜRKİYE'DE VAKIFLARIN GENEL REJİMİ 
 
370
III– CUMHURİYET DÖNEMİ ESKİ VAKIF – YENİ VAKIF (TESİS) AYRIMI 
 
373
IV– CUMHURİYET DÖNEMİ VAKIF – KAMU HİZMET İLİŞKİLERİ 
 
380
A– Dünyada Kamu Hizmeti – Vakıf İlişkisi 
 
380
1– Cumhuriyet Döneminde Kamu Hizmetlerinde Dönüşüm 
 
386
2– Cumhuriyet Döneminde Yeni Vakıfların Kamu Hizmetleri – Günümüz Kamu Hizmetlerinin Görülmesinde Vakıf Modelinin Uygulanması 
 
389
a– Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları 
 
392
b– Farklı Bir Statü: Vakıf Üniversiteleri (Foundation Universities) 
 
397
c– Çeşitli Güçlendirme Vakıfları 
 
411
aa– Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı 
 
411
bb– Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı 
 
417
cc– Türk Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı 
 
417
3– Cumhuriyet Döneminde Eski Vakıfların Kamu Hizmetleri 
 
418
V– ESKİ VAKIFLARIN TÜZEL KİŞİLİĞİ SORUNU 
 
423
A– Mazbut Vakıfların Tüzel Kişiliği 
 
425
1–1926– 2008 Arası Dönem 
 
425
a– Mazbut Vakıfların VGM'nden Ayrı Tüzel Kişiliği Olmadığı Görüşü 
 
427
b– Mazbut Vakıfların VGM'nden Ayrı Tüzel Kişiliği Olduğu Görüşü . 431
 
c– Mazbut Vakıfların Kendine Özgü Bir Yapılanması Olduğu Görüşü 
 
433
2– 2008 Sonrası Dönem 
 
438
B– Mülhak Vakıflar (Annexed Foundations) 
 
439
C– Cemaat (Azınlık) Vakıfları (Community Foundations) 
 
444
2– Cemaat (Azınlık) Vakıflarının Tarihsel Gelişimi 
 
447
b– Cemaat (Azınlık) Vakıflarının Tüzel Kişiliği ve Taşınmaz Mal Edinmeleri 
 
449
aa– Cemaat (Azınlık) Vakıflarının Tüzel Kişiliği 
 
454
bb– Cemaat (Azınlık) Vakıflarının Taşınmaz Mal Edinmeleri 
 
458
aaa– 1935 Yılına Kadarki Süreç 
 
458
bbb– 1935–1974 Yılları Arasındaki Süreç 
 
463
ccc– 1974–2002 Yılları Arasındaki Süreç 
 
468
ddd– 2008 Yılından İtibaren Başlayan Süreç 
 
482
VI– ESKİ VAKIFLAR ÜZERİNDE YETKİ KULLANAN İDARİ MAKAM (VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DİRECTORATE GENERAL OF FOUNDATİONS = CENTRAL WAQF ADMİNİSTRATİON) 
 
489
A– Hukuki Statüsü ve Görevleri 
 
489
3– Genel Müdürlükteki Diğer Hizmet Birimleri 
 
494
4– Vakıflar Genel Müdürlüğünün Gelirleri 
 
497
a– VGM'nün Mazbut Vakıflar Üzerinde Yetkisinin Niteliği 
 
499
bb– Denetim Yetkisinin Boyutunu Aşan Yetkiler 
 
506
cc– Yönetim ve Temsil Yetkisi 
 
508
aaa– 2762 Sayılı VK'nun Uygulandığı Dönemlerde 
 
508
bbb– 5737 Sayılı Vakıflar Kanunu Dönemi 
 
511
B– Eski Vakıfların Yeni Görevlileri 
 
516
1– Mazbut Vakıfların Görevlileri 
 
517
a– Genel Müdürlük Personeli 
 
517
b– Vakıflar Meclisinin Oluşumu 
 
518
c– Genel Müdürlükteki Diğer Personel 
 
520
bb– Müfettişlik Görevi 
 
521
2– Mülhak Vakıfların Görevlileri 
 
522
a– Mütevelli Olabilmenin Şartları 
 
522
aaa– Vakfedenin Soyundan Geldiğinin İspatı 
 
522
bbb– Tevliyete (Mütevelliliğe) Müstehak Olduğuna Dair Mahkeme Kararı Alınması 
 
524
aaa– Tevliyet (Mütevellilik) Tevcihinin Yöneltilmesi 
 
524
bbb– Tevliyet (Mütevellilik) Tevcihi Yapılamaması Durumu 
 
524
b– Mütevellinin Görev ve Yükümlülükleri 
 
525
bb– Vakfı İdare ve Temsil Etme Görevi 
 
526
cc– Vakıf Hayrat ve Akarlarını Koruyup Gözetme Görev ve Yükümlülüğü 
 
527
dd– Vakıf Akarlarını Kiraya Verme Yetkisi 
 
528
ee– Gelir – Gider Muhasebesini Tutma 
 
528
ff– Tahsil Ettiği Paraları Muhafaza ve Nemalandırma Görevi 
 
529
c– Mütevellinin Hakları 
 
529
aa– Yönetimin Kendisine Tevcih Edilmesini İsteme Hakkı 
 
529
bb– Ücret İsteme Hakkı 
 
530
cc– Vakıf Mallarının ve Vakfın Amaç ve İşlevlerinin Değiştirilmesini Teklif Etme 
 
530
d– Mütevellinin Sorumlulukları 
 
531
e– Mütevellilik Görevinin Sona Ermesi 
 
533
VII– ESKİ VAKIF MALLARININ GÜNÜMÜZDEKİ HUKUKÎ REJİMİ 
 
535
B– Kısaca Kamu Malları Rejimi 
 
538
C– Eski Vakıf Taşınmazlarının Kamu Malları Rejimi Açısından Durumu 
 
541
1– Kamu Malları İmtiyazından Yararlanma 
 
542
a– Hayrat Vakıf Mallarının Durumu 
 
542
b– Hayrat Dışında Kalan Vakıf Malları 
 
544
c– Vakıf Mallarının Değiştirilmesi ve Satılıp Satılamayacağı Hususu . 545
 
aa– Mazbut Vakıflarda 
 
545
bb– Mülhak, Cemaat ve Esnaf Vakıflarında 
 
545
d– Eski Vakıfların Vakfiye Şartlarının Değiştirilmesi ve Mallarının Tahsis Cihetinin Değiştirilmesi 
 
546
e– Eski Vakıf Taşınmazlarının Kamulaştırma ve İmar Uygulamaları Karşısında Durumu 
 
548
aa– Kamulaştırma Karşısındaki Durumu 
 
548
bb– İmar Uygulamaları Karşısında Durumu 
 
550
aaa– 3194 Sayılı İmar Kanununa Göre 
 
550
bbb– 5737 Sayılı Vakıflar Kanununa Göre 
 
552
ccc– 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na Göre 
 
554
f– Eski Vakıf Taşınmazlarının Amacına Uygun Kiraya Verilmesi ve Tahsisi 
 
558
aa– 1983 Yılına Kadarki Dönemde 
 
558
bb– 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu Çıktıktan Sonraki Dönem 
 
568
cc– 5737 sayılı Vakıflar Kanunu Yürürlüğe Girdikten Sonraki Durum 
 
576
bbb– Tahsis Etme ve Devir 
 
580
ccc– Çeşitli Kiralama ve Tahsis Yöntemleri 
 
584
ddd– Tahliye ve Ecrimisil 
 
588
g– Eski Vakıf Taşınmazlarının Zilyetlik (possession) ve Zamanaşımı (Period of limitation) Yoluyla Kazanılıp Kazanılamayacağı 
 
595
aa– Hayrattan Olan Vakıf Taşınmazlarının Durumu 
 
598
bb– Tapuya Kayıtlı Olmayan Hayrat Dışındaki Vakıf Taşınmazlarının Durumu 
 
599
cc– İcareteynli ve Mukâtaalı Vakıfların Taviz Bedeli İle Devri Halinde 
 
601
h– Eski Vakıf Mallarının Vergi Resim ve Harçtan Muaf Olup Olmadığı 
 
608
aa–Mazbut Vakıfların ve Mallarının Değişik Vergiler Açısından Mükellefiyet Durumu 
 
608
bb– Mülhak Vakıfların ve Mallarının Değişik Vergiler Açısından Mükellefiyet Durumu 
 
615
cc– Cemaat Vakıflarının ve Mallarının Çeşitli Vergiler Açısından Mükellefiyet Durumu 
 
617
VIII– ESKİ VAKIFLARDAN KAYNAKLANAN DİĞER UYUŞMAZLIKLARIN YARGISAL ÇÖZÜMÜ 
 
621
A– Eski Vakıflarla İlgili Davalarda Görevli Yargı Düzeni ve Mahkemeler 
 
622
1– İdari Yargının Görevli Olduğu Davalar 
 
623
2– Adlî Yargının Görevli Olduğu Davalar 
 
628
b– Adlî Yargıda Sıklıkla Görülen Eski Vakıf Davaları 
 
637
aa– Galle Fazlası (Income Receivable) ve Galle Fazlasına Müstehak Vakıf Evladı Tespit Davaları (Lawsuits to Determine the Descendants Entitled to the Income) 
 
637
bb– Vakıf Evladı (Evladiye) Tespit Davaları (The Case of Determination Foundation “Waqf” Child) 
 
653
cc– Tevliyete Ehil Vakıf Evladı Tespit Davaları (The Case of Determination Entitled to the Trusteeship “Mutawalli” Foundation “Waqf” Child) 
 
658
dd– İntifa Hakkı (Usufruct) Davaları 
 
669
ee– Tapu İptali ve Tescil Davaları (Deed Cancellation and Registration Lawsuit) 
 
676
ff– Kira Davaları (Rental Disputes) 
 
683
B– Eski Vakıflarla İlgili Davalarda Yetkili Mahkemeler 
 
686
C– Eski Vakıf Davalarında Taraf Ehliyeti (Standing to Sue) 
 
692
D– Eski Vakıf Davalarında Deliller (Evidence) 
 
696
1– Eski Vakıf Davalarında Yazılı Deliller (Documentary Evidence) 
 
698
a– Vakfiye (Vakıfnâme, Deed) 
 
700
b– Vakfiye Dışındaki Eski Yazılı Deliller 
 
702
c– Bilirkişi Raporları ve Keşif 
 
706
2– Yazılı Olmayan Deliller 
 
707