Birinci Bölüm MUKAYESELİ HUKUKTA VE TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
 
I. GENEL OLARAK İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 
 
29
A. Haberleşme Özgürlüğü ve İletişimin Denetlenmesi 
 
29
B. İletişimin Denetlenmesinin Sebepleri, Sakıncaları ve Suçla Mücadelede Etkinliği 
 
30
1. İletişimin Denetlenmesini Gerektiren Sebepler 
 
30
2. İletişimin Denetlenmesinin Sakıncaları 
 
35
3. İletişimin Denetlenmesinin Suçla Mücadelede Etkinliği 
 
37
II. MUKAYESELİ HUKUKTA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 
 
39
B. Avrupa Birliği Konseyinin İletişimin Yasal Denetlenmesine İlişkin İlke Kararı 
 
41
1. İlke Kararı Alınırken Konseyin Göz Önünde Tutuğu Prensipler 
 
41
2. İletişimi Denetlemeye Yetkili Kurumların Belirlenmesi ve Bu Kurumların Yetkileri 
 
42
3. İletişimin Denetlenmesinde Kurumlar Arası İşbirliği 
 
42
4. İletişimin Denetlenmesi Yetkisinin Kapsamı 
 
42
5. Servis Sağlayıcı ve Ağ Operatörlerinin Yükümlülükleri 
 
43
6. Bilgilerin Gizliliği, Korunması ve Keyfiliği Önleyici Önlemler 
 
45
III. TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ, ÇEŞİTLERİ VE TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİMİ BAŞKANLIĞI 
 
62
1. 1961 Anayasasındaki Düzenlemeler 
 
62
2. 1982 Anayasasındaki Düzenlemeler 
 
63
3. 01 Haziran 2005 Öncesi Yasal Düzenlemeler 
 
65
3.1. 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu 
 
65
3.2. 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu 
 
66
3.3. 2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu 
 
66
3.4. 2937 Sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu 
 
67
3.5. 4422 Sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu 
 
67
4. Mevcut Yasal Düzenlemeler 
 
68
4.1. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 
 
68
4.2. 5397 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 
 
68
B. Adli ve Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi Ayrımı 
 
70
C. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı 
 
72
2.1. Başkanlığın Görevleri 
 
73
2.2. Başkanın Görevleri 
 
74
2.3. Hukuk Daire Başkanlığının Görevleri 
 
76
2.4. Teknik Daire Başkanının Görevleri 
 
76
2.5. İdarî Daire Başkanının Görevleri 
 
77
2.6. İlgili Kurum Temsilcilerinin Görevleri 
 
78
4. Tutulması Gereken Belgeler 
 
79
İkinci Bölüm TÜRK HUKUKUNDA ADLÎ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
 
I. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN AMACI, TANIMI, KAPSAMI VE TÜRLERİ 
 
81
D. İletişimin Denetlenmesinin Türleri 
 
86
3. İletişimin Dinlemesi ve Kayda Alınması 
 
88
4. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 
 
91
5. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 
 
92
6. Diğer İletişim Bilgilerin İstenmesi 
 
93
II. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN KOŞULLARI VE UYGULANMASI 
 
95
A. İletişimin Denetlenmesinin Koşulları 
 
95
2. İletişimin Dinlenmesi, Kayda Alınması ve Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi Bakımından Koşullar 
 
95
2.1. Tedbirin Uygulanacağı Kişi 
 
95
2.1.1. Şüpheli veya Sanık 
 
95
2.1.2. Suça İştirak, Yardım ve Yataklık Edenlerin Durumu 
 
97
2.1.3. Milletvekillerinin Durumu 
 
98
2.1.4. Hakim-Savcıların Durumu 
 
99
2.1.5. Kamu Görevlilerinin Durumu 
 
100
2.1.6. Müşteki veya Mağdurun İletişiminin Denetlenmesi ve İletişimin Denetlenmesinde Rıza 
 
101
2.1.7. Müşteki veya Mağdurun Şüpheli veya Sanığın İletişimini Denetlemesi 
 
102
2.1.8. Diğer Kişilerin İletişimlerinin Denetlenmesi Yasağı 
 
103
2.1.9. Üçüncü Kişilerin İletişiminin Dolaylı Olarak Denetlenmesi 
 
104
2.2. Tedbirin Uygulanacağı Suç 
 
105
2.2.1. İletişimin Denetlenmesi Kararı Verilebilecek Suçlar 
 
105
2.2.2. Örgüt Faaliyeti Kapsamında İşlenen Suçlar 
 
109
2.2.3. 5353 Sayılı Kanunla Eklenen Katalog Suçlar 
 
109
2.2.4. Terörle Mücadele Kanunu İle Eklenen Katalog Suçlar 
 
110
2.2.5. Suç Vasfının Değişmesi 
 
110
2.2.6. İştirak Halinde İşlenen Suçlar ile Teşebbüs veya Hazırlık Hareketleri Aşamasında Kalan Suçlar 
 
112
2.2.7. İletişimin Tespiti ve Mobil Telefonun Yerinin Belirlenmesi Tedbirlerinin Uygulanacağı Suçlar 
 
112
2.3. Tedbirin Uygulanacağı Evre 
 
112
2.3.1. Teorik Olarak Soruşturma ve Kovuşturma Evresinde Uygulanması 
 
112
2.3.2. Pratikte Sadece Soruşturma Evresinde Uygulanması 
 
113
2.4. Tedbirin Uygulanacağı Şüphe Derecesi 
 
115
2.4.2. Kuvvetli Şüphe Sebebi 
 
116
2.4.3. Kuvvetli Şüphe Sebebinin Aranacağı Olgu 
 
119
2.5. Başka Yolla Delil Elde Edilememesi (Son Çare) 
 
120
2.5.2. Zorluk veya İmkansızlık Hali 
 
120
2.5.3. Başka Suretle Elde Edilen Delilin Niteliği 
 
121
2.5.4. Tedbirin, Klasik Tedbirlere Göre Öncelik - Sonralığı 
 
121
2.5.5. Tedbirin Özel Tedbirlere Göre Öncelik - Sonralığı 
 
122
2.5.6. Başka Suretle Delil Elde Edilebilecekse Tedbire Son Verilmesi 
 
122
2.5.7. Kurala Aykırı Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi 
 
122
2.6.1. Cumhuriyet Savcısının Talebi 
 
123
2.6.3. Cumhuriyet Savcısı Kararı 
 
125
2.6.3.1. Genel Olarak 
 
125
2.6.3.2. Cumhuriyet Savcısı Kararının Hakim Onayına Sunulması 
 
126
2.6.3.3. Hakimin Kararı Denetleme Süresi 
 
126
2.6.3.4. Hakimin Denetleyeceği Hususlar 
 
127
2.6.3.5. Kararın Onaylanmaması Halinde Tedbirin Uygulanmasına Son Verilmesi 
 
128
2.6.3.6. Kararın Onaylanmaması Halinde Elde Edilen Bilgilerin Durumu 
 
128
2.6.4. Hakim veya Cumhuriyet Savcısı Kararlarında Bulunması Gereken Bilgiler ve Bu Bilgilerdeki Eksikliklerin Sonucu 
 
129
2.6.4.1. Bulunması Gereken Bilgiler 
 
129
2.6.4.2. Bilgilerin Bulunmamasının Sonucu 
 
131
2.6.5. Yeniden İletişimin Denetlenmesi Talebi ve Kararı 
 
134
2.7.1. İletişimin Denetlenmesi Süresi 
 
137
2.7.2. Sürenin Başlangıcı 
 
138
2.7.2.1. Kararın Verildiği An Görüşü 
 
138
2.7.2.2. Kararın Sisteme Tanıtıldığı An Görüşü 
 
139
2.7.2.3. Kararın Başkanlığa Ulaştığı An Görüşü 
 
140
2.7.3. Sürenin Uzatılması 
 
140
2.8. Koşullara Uyulmaksızın İletişimin Denetlenmesinin Sonucu 
 
142
3. İletişimin Tespiti Bakımından Koşullar 
 
142
4. Mobil Telefonun Yerinin Tespiti Bakımından koşullar 
 
146
5. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi Bakımından Koşullar 
 
149
B. İletişimin Denetlenmesinin Uygulanması 
 
149
3. Tedbirin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı Üzerinden Yürütülmesi 
 
152
4. İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 
 
154
5. Verilerin Kaydedilmesi, Nakli ve Cumhuriyet Başsavcılığına Teslimi 
 
154
7. Tedbirin Uygulanmasına Son Verilmesi 
 
156
7.1. Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verilmesi Nedeniyle 
 
157
7.2. Hakim Onayının Alınamaması Nedeniyle 
 
158
7.3. Koşulların Ortadan Kalkması Nedeniyle 
 
158
8. Verilerin Yok Edilmesi 
 
159
8.2. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verilmesi Halinde Verilerin Yok Edilmesi 
 
160
8.3. Savcının Kararının Hakim Tarafından Onaylanmaması Halinde Verilerin Yok Edilmesi 
 
162
8.4. Beraat ve Diğer Kararların Verilmesi Halinde Verilerin Yok Edilmemesi 
 
162
8.5. Verilerin Yok Edilme Şekli ve İmha Tutanağı 
 
164
8.6. Cumhuriyet Savcısının “Denetiminde Yok Etme” ve “Huzurunda Yok Etme” 
 
165
8.7. Yok Edilecek Veriler 
 
165
9. Tedbirin Uygulandığının İlgililere Bildirimi 
 
166
9.3. Bildirimin İçeriği 
 
169
9.4. Bildirim Yapılacak Kişiler 
 
169
C. İletişimin Denetlenmesi Yasağı 
 
170
2. CMK’nın 135. Maddesinin Son Fıkrasında Düzenlenen Genel Yasak 
 
171
3. Müdafii İle Gerçekleştirilen İletişimin Denetlenmesine İlişkin Yasak 
 
171
3.2. Yasağının Kapsamı 
 
173
3.2.1. Müdafilik Sıfatıyla Kurulan İletişim Bakımından Getirilen Yasak 
 
173
3.2.2. Denetlemenin Türü Bakımından Getirilen Yasak 
 
175
3.2.3. İletişim Aracının Türü Bakımından Getirilen Yasak 
 
175
3.2.4. CMK’nın 135/2 Hükmü İle 136 Hükmünün Analizi 
 
176
3.3. Müdafiin Suç Şüphelisi Olmaması Şartı 
 
177
4. Tanıklıktan Çekinme Hakkı Sahipleri ile Gerçekleştirilen İletişimin Denetlenmesine İlişkin Yasak 
 
178
4.2. Tanıklıktan Çekinebilecek Kişiler 
 
179
4.2.1. Yakınlık Nedeniyle 
 
179
4.2.2. Meslek veya Sürekli Uğraş Nedeniyle 
 
180
4.3. Suç İşleme Şüphesi Altındaki Tanıklıktan Çekinme Hakkı Sahibi Kişilerin Durumu 
 
181
4.4. Yasaklanan Tedbirin Türü 
 
182
4.5. Kayıtların Yok Edilmesi 
 
183
III. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SURETİYLE ELDE EDİLEN BİLGİLERİN KULLANILMASI 
 
185
A. İletişimin Denetlenmesi Suretiyle Elde Edilen Bilgilerin Niteliği ve Kullanılması 
 
185
1. Elde Edilen Bilgilerin Niteliği 
 
185
1.1. Delil Olup Olmadığı Konusu 
 
185
1.2. Hangi Tür Delil Olduğu 
 
187
1.3. Tek Başına Hükme Dayanak Olması Konusu 
 
189
2. Elde Edilen Bilgilerin Kullanılması 
 
190
3. Elde Edilen Bilgilerin Kullanılmasıyla İlgili Sınırlamalar 
 
191
B. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 
 
193
2. Tesadüfen Elde Edilen Deliller Konusunda Yaşanan Belirsizlik 
 
194
3. Katalog Suçlarla İlgili Elde Edilen Tesadüfî Deliller 
 
196
3.1. Şüpheli veya Sanık Bakımından 
 
196
3.2. Üçüncü Kişiler Bakımından 
 
198
4. Katalog Harici Suçlarla İlgili Elde Edilen Tesadüfî Deliller 
 
199
4.1. Delil Olarak Kullanılamaması 
 
199
4.2. Soruşturma Açılmasında Kullanılması Konusu 
 
201
5. Suçüstü Haline İlişkin Tesadüfi Deliller 
 
203
6. Disiplin Hukuku Bakımından Tesadüfen Elde Edilen Deliler 
 
204
IV. KEYFİLİĞİ ÖNLEYİCİ GÜVENCELER VE HUKUKA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI 
 
206
A. Keyfiliği Önleyici Güvenceler 
 
206
B. Hukuka Aykırı İletişimin Denetlenmesi ve Yaptırım 
 
207
2. Özel Kişilerce İletişimin Denetlenmesi 
 
208
3. Hukuka Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin Yaptırımı 
 
210
3.3. Disiplin Yaptırımı 
 
212
3.4. Delil Olarak Değerlendirilememesi 
 
212
Üçüncü Bölüm TÜRK HUKUKUNDA ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
 
I. ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN AMACI, TANIMI, KAPSAMI VE TÜRLERİ 
 
215
2. Jandarma Bakımından 
 
217
3. Milli İstihbarat Teşkilatı Bakımından 
 
218
D. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesinin Türleri 
 
220
2. İletişimin Tespiti 
 
221
3. İletişimin Dinlemesi ve Kayda Alınması 
 
221
4. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi 
 
222
5. Diğer İletişim Bilgilerin İstenmesi 
 
222
II. ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN KOŞULLARI VE UYGULANMASI 
 
223
A. İletişimin Denetlenmesinin Koşulları 
 
223
2. Tedbirin Uygulanacağı Kişi 
 
224
3. Tedbirin Uygulanması Suretiyle İşlenmesinin Önlenmesi Amaçlanan Suç 
 
226
3.2. Polis Bakımından 
 
227
3.2.1. Uyuşturucu Madde İmal ve Ticareti Suçlarının Önlenmesi 
 
228
3.2.2. Örgütlü Suçların Önlenmesi 
 
228
3.2.3. Devlet Güvenliği Aleyhine İşlenebilecek Suçların Önlenmesi 
 
229
3.3. Jandarma Bakımından 
 
230
3.4. Milli İstihbarat Teşkilatı Bakımından 
 
231
3.5. Önlenmesi Amaçlanan Suçlarla İlgili Değerlendirme 
 
232
4. Tedbirin Uygulanacağı Evre 
 
233
5. Tedbirin Uygulanacağı Şüphe Derecesi 
 
234
6. Başka Yollarla Suç İşlenmesinin Önlenmesinin Mümkün Olması Halinde Dahi Tedbirin Uygulanabilmesi (Son Çare) 
 
234
7.2. İdarî Mercinin Yazılı Emri 
 
236
7.2.1. Yazılı Emir Verecek İdari Mercii 
 
236
7.2.2. Vali ve Kaymakamların Yazılı Emir Verme Yetkilerinin Bulunmaması 
 
237
7.2.2. Yazılı Emir Verilebilecek Haller 
 
238
7.3. Yazılı Emrin Hakim Onayına Sunulması 
 
238
7.4. Kararda ve Yazılı Emirde Bulunması Gereken Bilgiler 
 
240
7.4.2. Karar veya Yazılı Emirde Yer Alması İhtiyari Olan Bilgiler 
 
240
7.4.3. Karar veya Yazılı Emirde Yer Alması Zorunlu Olan Bilgiler 
 
241
7.5. Bulunması Gereken Bilgilerin Bulunmamasının Sonucu 
 
242
8.2. Sürenin Başlangıcı 
 
245
8.3. Sürenin Uzatılması 
 
245
8.4. Süresiz Olarak İletişimin Denetleneceği Haller 
 
246
9. Diğer İletişim Bilgilerinin İstenmesi Bakımından Koşullar 
 
246
B. Tedbirin Uygulanması 
 
247
3. Tedbirin Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı Üzerinden Yürütülmesi 
 
249
4. İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 
 
250
5. Verilerin Kaydedilmesi 
 
251
C. Tedbire Son Verilmesi ve Kayıtların Yok Edilmesi 
 
252
1. Tedbire Son Verilmesi 
 
252
1.1. Yazılı Emrin Hakim Tarafından İptal Edilmesi Nedeniyle 
 
252
1.2. Koşulların Ortadan Kalkması Nedeniyle 
 
253
2. Kayıtların Yok Edilmesi 
 
253
III. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SURETİYLE ELDE EDİLEN BİLGİLERİN KULLANIMI VE KEYFİLİĞİ ÖNLEYİCİ GÜVENCELER 
 
254
A. Elde Edilen Bilgilerin Niteliği ve Kullanılması 
 
254
1. Elde Edilen Bilgilerin Niteliği 
 
254
2. Elde Edilen Bilgilerin Kullanım Alanı 
 
255
3. Elde Edilen Bilgilerin Kullanılmasıyla İlgili Sınırlamalar 
 
255
3.2. Yargılamada Delil Olarak Kullanılamaması 
 
256
3.3. İşlenmiş Bir Suçun Aydınlatılmasında “Delile Götüren Bilgi” Olarak Kullanılması Sorunu 
 
256
3.4. Bu Bilgilerin Cumhuriyet Savcısı, Hakim veya Mahkemeler Tarafından İstenmesi 
 
259
4. Tesadüfen Elde Edilen Bilgiler 
 
260
4.2. Üçüncü Kişilerle İlgili Tesadüfen Elde Edilen Bilgiler 
 
261
B. Keyfiliği Önleyici Güvenceler ve Hukuka Aykırılığın Yaptırımı 
 
261
1. Keyfiliği Önleyici Güvenceler 
 
261
2. Hukuka Aykırı Olarak Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi ve Yaptırım 
 
262
2.4. Disiplin Yaptırımı 
 
263
Dördüncü Bölüm AVRUPA İNSAN HAKLARI HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ VE BU BAĞLAMDA TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELERİN ANALİZİ
 
I. AİHS’DE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ VE BU BAĞLAMDA TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELERİN ANALİZİ 
 
265
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye 
 
265
C. Bireysel Başvuru Hakkının ve Mahkemenin Yargı Yetkisinin Kabulü 
 
267
D. AİHS’nde Haberleşme Özgürlüğü 
 
267
E. AİHS’ne Göre İletişimin Denetlenmesi 
 
268
2. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi 
 
270
3. Önleme Amaçlı İletişimin Denetlenmesi 
 
271
II. AİHM İÇTİHATLARINDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ VE BU BAĞLAMDA TÜRK HUKUKUNDAKİ DÜZENLEMELERİN ANALİZİ 
 
271
B. Müdahale Edilen Hakkın Sözleşmeyle Korunan Bir Hak Olup Olmadığı 
 
274
C. Korunan Hakka Bir Müdahalenin Varlığı 
 
275
1. Müdahale Sayılan Haller 
 
275
2. Müdahale Konusunda Devletin Sınırlı Takdir Yetkisinin Olması 
 
276
3. Müdahalenin İspatlanması 
 
277
D. Sınırlamanın Kanunla Yapılması 
 
278
2. Şekli Kanun - Maddi Kanun 
 
280
3. Kanunda Bulunması Gereken Nitelikler 
 
281
3.2. Öngörülebilirlik 
 
282
E. Sınırlamanın Meşru Amaçlar İçin Yapılması 
 
287
F. Sınırlamanın Demokratik Bir Toplumda Gerekli Olması 
 
289
G. Sınırlamanın Orantılı Olması 
 
294
3. Ölçülülük (Dar Anlamda Orantılılık) 
 
299
H. Keyfiliği ve İstismarı Önleyici Güvencelerin Olması 
 
301
1. Kanunda Keyfiliği Önleyici Güvencelerin Düzenlenmesi Zorunluluğu 
 
301
2. Mahkemeye Göre Bulunması Zorunlu Asgari Güvenceler ve Mevzuatımızın Durumu 
 
303
2.2. Suç ve Kişi Kategorisi 
 
304
2.3. Son Çare Prensibi 
 
306
2.4. Bilgilerin Korunması ve İmhası 
 
306
2.5. Karar Vermeye Yetkili Merci 
 
308
2.7. Geri Bildirim Konusu 
 
311
2.9. İstem ve Kararların Gerekçeli Olması 
 
316
2.10. İletişimin Tek Merkezden Denetlenmesi 
 
318
2.11. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Kullanımıyla İlgili Sınırlama 
 
319
2.12. Kanuna Aykırı Olarak İletişimin Denetlenmesinin Yaptırımı 
 
320
3. Mevzuatımızın İnsan Hakları Kriterlerine Uyum Karnesi 
 
321