1.1. YABANCILAR HUKUKU
19
1.1.1. Yabancı Kavramı
19
1.1.2. Yabancılar Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi
20
1.1.2.1. Uluslararası Hukuk
20
1.1.2.2. Vatandaşlık Hukuku
20
1.1.2.3. Kanunlar İhtilafı Hukuku
22
1.1.2.4. Milletlerarası Usul Hukuku
22
1.1.3. Yabancılar Hukukunun Kaynakları
23
1.1.3.1. İç Hukuk Kaynakları
23
1.1.3.2. Uluslararası Hukuk Kaynakları
26
1.2. SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ
28
1.2.1. Uluslararası Belgelerde Seyahat Özgürlüğü
28
1.2.2. Seyahat Özgürlüğünün Mutlak Bir İnsan Hakkına Dönüşmesi
29
1.2.3. Seyahat Özgürlüğünün Kısıtlanması/Engellenmesi ve Egemenlik Gücü Dengesi
31
1.3. GENEL OLARAK GÖÇ KAVRAMI
33
1.4. GÖÇÜN BAŞLICA NEDENLERİ
37
SINIR (HUDUT) KAPILARINDA KONTROL
2.1. SINIR KONTROLÜNÜN AMACI
41
2.2. KAPSAMLI VE EN ALT (MİNİMAL) KONTROLLER
42
2.2.1. En Alt (Minimal) Kontrol
43
2.2.2. Kapsamlı Kontrol
44
2.3. BİRİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
44
2.4. İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
46
2.4.1. Vize Koşulu ve Her Yüz Seksen Günde Doksan Gün Kuralı
46
2.4.1.2. Havalimanı Transit Vizesi
53
2.4.1.3. Diğer Vize Türleri
54
2.4.1.4. İkamet veya Çalışma İzinlerinin Vize Yerine Kabulü ile Zorunlu Pasaport Süresi
54
2.4.2. Vize Verilmeyecek Yabancılar ve Vize Muafiyeti
56
2.4.2.1. Talep Edilen Vize Süresinden Daha Uzun Pasaport Süresi Olmayanlar
61
2.4.2.2. Giriş Yasağı/Ön İzin Uygulaması
61
2.4.2.2.1. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği Açısından Sakıncalı Görülenler
67
2.4.2.2.2. Kamu Sağlığına Tehdit Olarak Nitelendirilen Hastalıklardan Birini Taşıyanlar
69
2.4.2.2.3. Suçluların Geri Verilmesine Esas Olan Suç veya Suçlardan Sanık Olanlar ya da Hükümlü Bulunanlar
70
2.4.2.2.4. Kalacağı Süreyi Kapsayan Geçerli Sağlık Sigortası Bulunmayanlar
71
2.4.2.2.5. Türkiye’ye Giriş, Türkiye’den Geçiş veya Türkiye’de Kalış Amacını Haklı Nedenlere Dayandıramayanlar
72
2.4.2.2.6. Kalacağı Sürede, Yeterli ve Düzenli Maddi İmkâna Sahip Olmayanlar
73
2.4.2.2.7. Borç ve Cezalarını Ödemeyi Kabul Etmeyenler
73
2.5. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLLERİNDE ULUSLARARASI KORUMA TALEBİNDE BULUNANLARA SAĞLANAN GÜVENCE
74
2.6. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK KONTROLLERİNİN SONUÇLARI VE TAŞIYICILAR
75
2.6.1. Taşıyıcıların Yükümlülükleri
78
2.6.1.1. İdari Para Cezası Uygulaması
79
2.6.2. Kabul Edilemeyen Yolcularla İlgili Diğer Hususlar
80
3.1. İKAMET, İKAMETGÂH VE İKAMET İZNİ KAVRAMLARI
83
3.2. İKAMET İZNİNİN GÖÇ HAREKETLERİ ÜZERİNDEKİ OLASI ETKİLERİ
83
3.3. İKAMET İZNİNDEN MUAF OLMA
84
3.4. İKAMET İZNİNDE VİZE MODELİ: YURT DIŞINDAN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
88
3.5. İSTİSNA KAPSAMINDA YURT İÇİNDEN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
89
3.6. İKAMET İZNİ BAŞVURULARINA İLİŞKİN TEMEL HUSUSLAR
90
3.6.1. İkamet İzni Başvurularının Değerlendirmesi
98
3.6.2. İkamet İzinlerine İlişkin Diğer Hususlar ve İkamet İzni Belgesi
100
3.7. İKAMET İZNİ ÇEŞİTLERİ
101
3.7.1. Kısa Dönem İkamet İzni
101
3.7.1.1. Kısa Dönem İkamet İzni Verilmesine Esas Olan Gerekçeler
102
3.7.1.2. Kısa Dönem İkamet İzninde Aranan Şartlar
108
3.7.1.3. Kısa Dönem İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
109
3.7.2. Aile İkamet İzni
110
3.7.2.1. Aile İkamet İzninin Verilmesi ve Süresi
110
3.7.2.2. Birden Fazla Eşle Evliliklerde Aile İkamet İzni
111
3.7.2.3. Boşanma ve Ölüm Hallerinde Aile İkamet İzni
112
3.7.2.4. Aile İkamet İzni ve Destekleyici
112
3.7.2.5. Aile İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
114
3.7.2.6. Aile İkamet İzninde Anlaşmalı Evlilik Önlemi
114
3.7.3. Öğrenci İkamet İzni
116
3.7.3.1. Öğrenci İkamet İzninde Temel Hususlar
117
3.7.3.2. Öğrenci Yakınlarının İkamet İzni Talepleri
120
3.7.3.3. Öğrenci İkamet İzni Talebinin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
120
3.7.4. Uzun Dönem İkamet İzni
120
3.7.4.1. Uzun Dönem İkamet İzninin Kapsamı ve Aranan Şartlar
121
3.7.4.2. Uzun Dönem İkamet İzninin Sağladığı Haklar
123
3.7.4.3. Uzun Dönem İkamet İzninin İptali
125
3.7.4.4. İptal Edilen Uzun Dönem İkamet İzninin Tekrar Verilmesi
125
3.7.5. İnsani İkamet İzni
126
3.7.5.1. İnsani İkamet İzni Kapsamında Olan Yabancılar
126
3.7.5.2. İnsani İkamet İzninin Özellikleri ve İznin İptali
129
3.7.6. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
129
3.7.6.1. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni, Süresi ve Uzatılması
132
3.7.6.2. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin İptali
133
3.7.6.3. İnsan Ticareti Mağdurları Hakkında Öne Çıkan Hususlar
133
4.1. VATANSIZLIK VE VATANSIZ KİŞİ
135
4.1.2. Türk Hukukunda Vatansızlık
137
4.2. VATANSIZLIĞIN TESPİTİ
139
4.3. VATANSIZ KİŞİ KİMLİK BELGESİ
141
4.3.1. Vatansız Kişi Kimlik Belgesinin iptali
141
4.3.2. Diğer Ülkelerde Vatansız Kişi Olarak İşlem Görenlerin Türkiye’ye Seyahati ve Türkiye’de İkameti
141
4.4. VATANSIZ KİŞİLERE SAĞLANAN HAKLAR VE KOLAYLIKLAR
142
5.1. SINIR DIŞI KAVRAMI
145
5.2. SINIR DIŞI ETME KARARI
147
5.2.1. Sınır Dışı Kararı İçin Değerlendirme ve Yetkili Makam
149
5.2.2. Sınır Dışı Etme Kararının Tebliği
150
5.2.3. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı İtiraz Hakkı ve Sonuçları
152
5.2.4. Sınır Dışı Etme Kararına Konu Olacak Yabancılar
155
5.2.5. Sınır Dışı Etme Kararı Kapsamına Alınmayacaklar
165
5.2.6. Sınır Dışı Etme İşleminde Kolaylaştırılmış Usul: Türkiye’yi Terke Davet
167
5.2.6.1. Terke Davet Edilmeyecek Yabancılar
169
5.2.6.2. Terke Davet Yönteminin Uygulanmasında Temel İlkeler
170
5.2.6.3. Sınır Dışı Etme İşleminde Gönüllü Dönüş
170
5.2.6.4. Terke Davet ve Gönüllü Dönüş Uygulamalarının Karşılaştırılması
174
5.2.7. Sınır Dışı İşleminde İdari Gözetim ve İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler
175
5.2.7.1. İdari Gözetim Kararının Unsurları
181
5.2.8. Sınır Dışı Etme Kararının Yerine Getirilmesi
185
5.2.8.1. Sınır Dışı Giderleri Bütçesi
186
SINIR DIŞI ETME SÜRECİNDE ZORUNLU İKAMET TEDBİRİ
GERİ GÖNDERME MERKEZİNDE BARINDIRMA
6.1. GENEL OLARAK GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
189
6.1.1. Merkezlerin Kuruluşu
190
6.1.2. Merkezlerin İşleyişinde Yönetsel İlkeler
190
6.1.3. Merkezlerin İşletilmesi
195
6.1.4. Merkezlerin Yönetimi ve Merkez Müdürünün Görevleri
196
6.1.5. Merkezlerin Güvenliği
198
6.1.6. Merkezlerde Verilecek Hizmetler ve Merkez Giderleri
198
6.1.7. Merkezlerin Denetimi
199
6.1.8. Merkezlerin Yönetilmesinde İşbirliği
199
7.1. ULUSLARARASI KORUMA KAVRAMI
201
7.2. ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU
202
7.2.1. Başvurunun Temel Esasları ve Zorunlu Adımlar
202
7.2.1.1. Bizzat Başvuru
204
7.2.1.2. Başvurularda Özel İhtiyaç Sahiplerinin (refakatsiz çocuk, engelli, yaşlı, hamile, beraberinde çocuğu olan yalnız anne ya da baba veya işkence, cinsel saldırı ya da diğer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel şiddete maruz kalmış kişiler) Gözetilmesi
204
7.2.1.3. Başvuruda İdari Gözetimin Gerekliliğini Belirleme
206
7.2.1.4. Ayrıntılı Beyan İsteme
209
7.2.1.5. Mülakat Tarihi Belirleme
210
7.2.1.6. Sağlık Kontrolü
210
7.2.1.7. Bilgilendirme ve Tercümanlık
210
7.2.1.8. Başvurunun Kabul Edilemezliğinin Kesinleştirilmesi
210
7.2.1.9. Hızlandırılmış değerlendirme
212
7.2.1.10. Uluslararası Korumanın Dışında Tutulma
214
7.2.1.11. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi
217
7.3. BAŞVURU SAHİBİNİN KENDİNİ İFADE ETME, İDARENİN GERÇEĞİ BULMA FAALİYETİ: MÜLAKAT
218
7.3.1. Genel Olarak Mülakat Kavramı
218
7.3.2. YUKK’ta Mülakat
219
7.3.2.1. Mülakat İşlemine İlişkin Teknik Bilgiler
220
7.3.2.2. Mülakatın Tamamlanması ve Karar
221
7.3.3. Uluslararası Koruma Talebinin Karara Bağlanması
221
7.3.3.1. Uluslararası Koruma Talebiyle İlgili Süreçte Alınan Kararlara İtiraz ve Yargı Yolu
222
7.3.4. Başvuru Sahiplerine Tanınan Haklar
223
7.3.4.1. Yoksulluk ve İhtiyaç Saptaması
227
7.3.5. Başvuru Sahiplerinin Yükümlülükleri
227
7.4. ULUSLARARASI KORUMAYA GEÇİŞ: MÜLTECİ, ŞARTLI MÜLTECİ, İKİNCİL KORUMA STATÜLERİ
229
7.4.1. Mülteci Statüsü
229
7.4.2. Şartlı Mülteci
230
7.4.3. Mülteci ve Şartlı Mülteci Tanımlarının Detayları
231
7.4.4. 1951 Sözleşmesi’nin Omurgası: Beş Temel Gerekçe ve Katlanan Sorunlar
232
7.4.5. İkincil Koruma Statüsü
234
7.4.6. Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesi
235
7.4.7. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Hakları
235
7.4.8. Statü Sahiplerinin Yükümlülükleri
236
7.4.9. Uluslararası Koruma Statüsünün Sona Ermesi ve İptali
237
8.1. GENEL OLARAK GEÇİCİ KORUMA (TARİHSEL GELİŞİM)
241
8.1.1 Avrupa Birliği Hukukunda Geçici Koruma
242
8.1.2. Türk Hukukunda Geçici Koruma
245
8.2. GEÇİCİ KORUMA SAĞLANACAK YABANCILAR
247
8.2.1 Geçici Koruma Kapsamına Alınmayacaklar
248
8.3. GEÇİCİ KORUMA KARARININ ALINMASI VE İÇERİĞİ
250
8.4. GEÇİCİ KORUMA KARARIYLA ÜLKEYE KABUL
251
8.4.1. Sınır Kapısı ve Sınır Geçiş Yeri Uygulaması
251
8.4.2. Sınır Geçişlerinde Belge İbrazı
251
8.4.3. Güvenlik Riski Taşıyanlar
252
8.4.4. Kişilerin Üzerlerinde ve Eşyalarında Arama
252
8.4.5. Silahtan Arındırma ve Sivillerden Ayrı Tutma
253
8.5. SEVK MERKEZİ İŞLEMLERİ
253
8.6. GEÇİCİ KORUNANLARA SAĞLANAN HİZMETLER
255
8.6.1. Geçici Koruma Kimlik Belgesi
255
8.6.2. Geçici Barınma Merkezlerine Sevk
255
8.6.3. Sağlık Hizmeti
256
8.6.4. Eğitim Hizmeti
257
8.6.6. Sosyal Hizmetler ve Yardımlar
258
8.7. GEÇİCİ KORUMA ALTINDA OLAN YABANCILARIN SORUMLULUKLARI
260
8.8. GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİ
260
8.9. GEÇİCİ KORUNANLARIN GÖNÜLLÜ OLARAK TÜRKİYE’DEN AYRILMALARI
262
8.10. GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ
263
8.10.1. Geçici Koruma Kararının Kaldırılması
263
8.10.2. Geçici Korumanın Bireysel Olarak Sona Ermesi veya İptali
263
8.10.3. Geçici Korumanın Sona Ermesinin Sonuçları
264
8.11. GEÇİCİ KORUMA TEDBİRLERİNİN SINIRLANDIRILMASI VEYA DURDURULMASI
264
8.12. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NIN DESTEK VE SORUMLULUK PAYLAŞIM ÇAĞRISI
265
8.13. SURİYE’DEN GELENLERE ÖZGÜ GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
266
9.1. GENEL OLARAK ÇALIŞMA HAKKI
267
9.1.1. Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Çalışma Örgütü Belgelerinde Çalışma Hakkı
267
9.1.2. Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği Belgelerinde Çalışma Hakkı
270
9.1.3. İç Hukukta Yabancıların Çalışma Hakkı ve Özgürlüğü
272
9.1.4. Çalışma Alanındaki Sınırlamalar
274
9.2. ÇALIŞMA İZNİNE İLİŞKİN İLKELER
275
9.2.1. Çalışma İzninde Yetki ve Yükümlülük
275
9.2.2. Çalışma İzni Türleri
276
9.2.2.1. Süreli Çalışma İzni
276
9.2.2.2. Süresiz Çalışma İzni
276
9.2.2.3. Bağımsız Çalışma İzni
276
9.2.2.4. Turkuaz Kart
277
9.2.3. Çalışma İzni Muafiyeti
278
9.2.4. Çalışma İzni Başvurusu ve Değerlendirilmesi
279
9.2.4.1. Çalışma İzni Başvurusunun Yapılması
279
9.2.4.3. Çalışma İzni Başvurusunun Reddi
280
9.2.5. Çalışma İzni ve Çalışma İzni Muafiyetinin İptali
282
9.2.6. Uluslararası Koruma Kapsamında Olanlar
283
9.2.6.1. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Olanlar ile Şartlı Mülteciler
283
9.2.6.2. Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahipleri
286
9.2.6.3. Geçici Koruma Kapsamında Olanlar
287
9.2.7. İstisna Kapsamında Çalışma İzni Verilebilecek Yabancılar
288
9.2.8. Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı
289
9.2.9. Yabancı Öğrenciler
290
9.2.10. Mavi Kart Sahipleri
291
9.3. ÇALIŞMA İZNİ ALMADAN ÇALIŞMA VE ÇALIŞTIRMA
292
10.1. TEMEL KAVRAMLAR
293
10.1.3. Çok kültürlülük
295
10.2. UYUM FAAİYETLERİNDE HEDEF KİTLE
295
10.3. TÜRK GÖÇ HUKUKUNDA UYUM (ENTEGRASYON)
297
10.3.1. Tarihsel Arka Plan
297
10.3.2. YUKK ve Uyum (Entegrasyon)
299
10.2.1. Uyum Faaliyetlerinde Ortak Akıl
300
10.2.2. Uyum Faaliyetlerinde Temel Konular
301
10.2.3. BM Küresel Göç Mutabakatında Uyum (Entegrasyon)
302
YABANCILARIN TAŞINMAZ (GAYRİMENKUL) EDİNİMİ
11.1. GENEL OLARAK TAŞINMAZ EDİNME HAKKI
305
11.2. MÜLKİYET HAKKINA İLİŞKİN ULUSLARARASI DAYANAKLAR VE ÜLKE ÖRNEKLERİ
305
11.2.1. ABD, Arnavutluk, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, Galler, İrlanda, İran, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Meksika, Slovakya, Polonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Slovenya, Ukrayna, Yunanistan
308
11.4. YABANCILARIN TÜRKİYE’DE TAŞINMAZ EDİNİMİ VE YASAL DAYANAKLAR
317
11.4.2. Miras Yoluyla Taşınmaz Edinme
322
11.4.3. Mülk Edinmede Değerleme Raporu
323
11.4.4. Yabancı Gerçek Kişilerin Tarım Arazisi edinmesi
324
11.4.5. Yabancıların Özel Güvenlik Bölgelerinde Taşınmaz Edinimi
324
11.4.6. Taşınmaz Edinmede Taşınmazın Niteliği
324
11.4.7. Uluslararası Koruma Başvurusunda Bulunanlar (başvuru sahibi) ile Uluslararası Koruma Statüsü Alan Yabancıların Durumu
324
11.4.8. Tapu İşlemleri
325
11.5. TÜRKİYE’DE YABANCILARIN TAŞINMAZ EDİNİMİNE İLİŞKİN OLASI SORULARA YANITLAR
327
DİPLOMATİK VE KONSOLOSLUK HUKUKUNA
12.1. DİPLOMATİK TEMSİLCİLER
331
12.1.1. Sürekli Diplomatik Temsilcilerinin Görevleri
334
12.1.4. İkamet İzninden Muafiyet
336
12.1.5. Kimlik Kartı ve İlk Başvuru
337
12.1.5.1. Kimlik Kartlarının İşlevi
337
12.1.5.2. Kimlik Kartlarında Ayırıcı Özellikler
338
12.1.5.3. Kimlik Kartından İkamet İznine Geçiş
339
12.1.5.4. Kimlik Kartı Süresinin İkamet İzni Süresi Yönünden Karşılığı
340
12.1.6. Dokunulmazlık ve Ayrıcalıklar
340
12.2. KONSOLOSLUK İLİŞKİSİ
342
12.2.1. Konsoloslıuk Personelinin Göreve Başlaması
342
12.2.2. Konsolosluk Görevleri
343
12.2.4. İkamet İzninden Muafiyet
344
12.2.5. Dokunulmazlık ve Bağışıklık
344
12.3. GÖREVİN SONA ERMESİ: GERİ ÇAĞIRMA, ÖLÜM, ÜLKEDE İSTENMEME (PERSONA NON GRATA)
345
12.3.1. İstenmeyen Kişi (Persona Non Grata) İlanının Sınır Dışı Etme Kararı ve İşlemleri Yönünden Değerlendirilmesi
345
DİĞER BİREYSEL İDARİ YAPTIRIMLAR
13.1. İDARİ PARA CEZASI ÖNGÖRMEYEN BİREYSEL YAPTIRIMLAR
347
13.2. İDARİ PARA CEZALARI
353
13.2.1. İdari Para Cezalarının Uygulanmasındaki Usuller
357
13.3. İDARİ YAPTIRIM VE CEZALARIN DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELEDEKİ İŞLEVİ
358
GÖÇ YÖNETİMİNDE KURUMSAL YAPI
GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
14.1. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ
361
14.1.1. Görev, Yetki ve Personel
363
14.2. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI (GENEL MÜDÜRLÜK DIŞINDAKİ İL VE İLÇE YAPILANMASI)
365
14.2.1. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
366
14.2.1.1. İl Göç İdaresi Müdürlerinin Görevleri
368
14.2.2. İlçe Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
369
14.2.2.1. İlçe Göç İdaresi Müdürlerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
370
14.2.3. İl ve İlçe Göç İdaresi Müdürlüğü Personeli
371
14.2.3.1. İl Göç Uzmanı ve Uzman Yardımcıları ile Diğer Personelin Görev ve Sorumlulukları
371
14.2.4. İl ve İlçe Müdürlükleriyle İlgili Diğer Hususlar
371
14.3. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURT DIŞI TEŞKİLÂTI
372