Yapay Zekâ ve Hukuk Prof. Dr. Ergin Ergül  - Kitap

Yapay Zekâ ve Hukuk

1. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
492
Barkod:
9786052648155
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
420,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Sosyal yaşamın her alanına yayılan Yapay Zekâ (YZ), dünya çapında iş dünyasını ve meslekleri dönüştürürken, bu alanın çeşitli yönlerini anlamak ve YZ teknolojilerini iş hayatında ekip arkadaşı olarak kullanmak giderek herkes için kaçınılmaz hale gelmektedir. YZ 'nın olağanüstü gelişimi, sosyal ve etik zorluklar yanında, hemen hemen hukukun tüm alanlarında mevcut mevzuatın yetersiz kaldığı yeni sorun ve ihtiyaçlara yol açma potansiyeli taşımaktadır. Hukukçular "YZ Çağı","YZ Devrimi" gibi nitelendirmelerle anılan bu yeni teknolojik dönemin getirdiği değişiklikleri toplum yararına yönlendirmek ve çağın gerisinde kalmamak için sürekli olarak bilgi ve becerilerini güncellemek ve yeni gelişmelere uyum sağlamak mecburiyetindedirler. YZ, modern teknolojinin en yeni örneklerinden biri olarak karşımıza çıkarken, hukuk ise toplumla birlikte oluşan ve dönüşen kadim bir sosyal kurum olarak önemini korumaktadır.
Çalışma, YZ'nın tanımından türlerine, gelişim sürecinden hukukla olan etkileşimine, adalet sistemi ile yargı aktörleri ve insan hakları üzerindeki muhtemel etkilerine kadar geniş bir yelpazedeki temel bilgi ve güncel tartışmaları içermektedir. Öte yandan eser, YZ ve hukuk arasındaki karmaşık, çok boyutlu ve dinamik ilişkiyi teknik, ulusal, uluslararası, etik, insan hakları boyutlarıyla bütüncül bir bakış açısıyla ele almakta ve sadece hukukçulara değil, YZ'ya ilgi duyan farklı disiplinlerden ilgililere de hitap etmektedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Yapay Zekâ: Kavram, Olgu, Fırsatlar ve Riskler
.
Yapay Zekâ ve Hukuk Dalları Arasında Etkileşim
.
Hukukta Yapay Zekâ
.
Yapay Zekâ, Etik ve İnsan Hakları
.
İngilizce–Türkçe "Yapay Zekâ ve Hukuk' Terimleri
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
11
GİRİŞ 
21
YAPAY ZEKÂ ÇAĞINA GİRERKEN! 
21
BİRİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂYI ANLAMAK
1.1. TANIM ARAYIŞINDA BİR ARAŞTIRMA ALANI 
30
1.1.1. Tanımlar 
30
1.1.2. Hukuki Tanım 
34
1.2. İLGİLİ KAVRAMLAR 
38
1.2.1. Yapay Zekâ Sistemi (AI system) 
39
1.2.1.1. Yapay Zekâ Sistemlerinin Mimarisi 
40
1.2.1.2. Yapay Zekâ Sistemlerinin Genel Özellikleri 
41
1.2.1.3. Yapay Zekâ Sistemlerinin Geliştirilmesinde
Temel Yaklaşımlar 
42
1.2.2. Yapay Zekâ Sistemi Yaşam Döngüsü (AI System
Lifecycle) 
45
1.2.3. Yapay Zekâ Uygulaması (AI application) 
47
1.2.4. Yapay Zekâ Bilgisi (AI Knowledge) 
48
1.2.5. Yapay Zekâ Aktörleri (AI actors) 
49
1.2.6. Yapay Sinir Ağları (Artificial Neural Networks) 
49
1.2.7. Hukukta Yapay Zekâ (AI in law) 
50
1.3. TERİMİN KÖKENİ VE İTİRAZLAR 
51
1.3.1. Terimin Kökeni 
51
1.3.2. İtirazlar 
52
1.4. YAPAY ZEKÂ BİLİMİ VE ALT DALLARI 
55
1.4.1. Yapay Zekâ Bilimi 
55
1.4.2. Yapay Zekâ Biliminin Alt Dalları 
59
1.4.2.1. Makine Öğrenimi (Machine Learning) 
60
1.4.2.2. Derin Öğrenme (Deep Learning) 
63
1.4.2.3. Doğal Dil İşleme (Natural Language
Processing (NLP) 
65
1.4.2.4. Uzman Sistemler (Expert Systems) 
66
1.4.2.5. Robot ve Robotik (Robot and Robotics) 
68
1.4.2.6. Bilgisayarlı Görü (Computer Vision) 
70
1.4.2.7. Ajan Tabanlı Sistemler (Agent–based
Systems) 
71
1.4.2.8. Üretken Çekişmeli Ağlar (Generative
Adversarial Networks/ GAN) 
72
Okuma Parçası 1: ChatGBT’nin Geliştirilmesi Aşamasında
Mevlana Şiiri Testi 
73
İKİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ DEVRİMİ
2.1. GENEL OLARAK 
76
2.2. İLGİLİ KAVRAMLAR 
88
2.2.1. Algoritma (Algorithm) 
88
2.2.2. Veri ve Büyük Veri (Data and Big Data) 
90
2.2.3. Nesnelerin İnterneti (Internet of things (IoT) 
92
2.2.4. Teknolojik Yakınsama (Technological Convergence) 
93
2.3. YAPAY ZEKÂ TÜRLERİ 
94
2.3.1. Gelişmişlik Düzeyine Göre 
94
2.3.1.1. Zayıf Yapay Zekâ (Artificial Narrow/Week
Intelligence (ANI) 
94
2.3.1.2. Genel Yapay Zekâ (Artificial General
Intelligence (AGI) 
96
2.3.1.3. Süper Yapay Zekâ (Artificial Super
Intelligence (ASI) 
98
2.3.2. Yaratıcılık Niteliğine Göre 
98
2.3.2.1. Üretken Yapay Zekâ (Generative Artificial
Intelligence /GAI) 
98
2.3.2.2. Ayırt Edici Yapay Zekâ (Discriminative AI) 
102
2.3.3. Etik Açıdan Yapay Zekâ 
102
2.3.3.1 Güvenilir Yapay Zekâ (Secure Artificial
Intelligence) 
103
2.3.3.2. Sorumlu Yapay Zekâ (Responsible Artificial
Intelligence) 
104
2.3.2.3. Şeffaf ve Açıklanabilir Yapay Zekâ
(Transparent and Explainable Artificial
Intelligence) 
105
2.3.4. Risk Temelli Sınıflandırma 
106
2.4. GÜNLÜK HAYATTA YAPAY ZEK 
108
2.4.1. Online Alışveriş ve Reklam 
109
2.4.2. Online Araştırma 
109
2.4.3. Kişisel Dijital Asistanlar 
110
2.4.4. Otomatik Çeviri 
111
2.4.5. Evler, Şehirler ve Bağlantılı Altyapılar 
112
2.4.6. Araçlar 
112
2.4.7. Siber Güvenlik 
113
2.4.8. Dezenformasyona Karşı Mücadele 
113
2.4.9. Yapay Zekânın Diğer Kullanım Örnekleri 
114
2.5. YAPAY ZEKÂ PAZARI 
117
2.5.1. ABD–Çin Rekabeti 
117
2.5.2. Ekonomik Büyüklüğü ve Geleceği 
119
2.5.3. Pazarın Popüler Yapay Zekâları 
121
2.6. YAPAY ZEKÂNIN GELECEĞİ 
126
2.6.1. İlerlemeler 
126
2.6.2. Sorunlar 
127
2.6.3. Gelecek Öngörüleri 
130
2.6.4. Riskler 
132
2.6.5. Yapaya Zekâ Neden Hata Yapar? 
134
2.6.6. Yapay Zekâ: İklim Değişikliğiyle Mücadelede
Fırsatlar ve Çevresel Maliyetler 
136
2.6.7. Yapay Zekâ: Güvenlik Alanındaki Fırsatlar ve
Tehditler 
138
Okuma Parçası 2: Google, “Robot Anayasası” Hazırladı 
144
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ ETİĞİ: ETİK AYNASINDAN İNSAN – MAKİNE ETKİLEŞİMİ
3.1. GENEL OLARAK 
148
3.2. YAPAY ZEKÂ ETİĞİ VE TÜRLERİ 
157
Tablo 1: YZ Etikleri Sentetik Tablosu 
160
3.3. SİVİL VE ÖZEL GİRİŞİMLERİN BİLDİRİLERİ 
163
3.3.1. Asilomar Yapay Zekâ İlkeleri (2017) 
163
3.3.1.1. Hazırlık Süreci 
163
3.3.1.2. Kapsamı 
163
3.3.2. Yapay Zekânın Sorumlu Bir şekilde Geliştirilmesi
İçin Montreal Bildirgesi(2018) 
166
3.3.2.1. Hazırlık Süreci 
166
3.3.2.2. Hedefler 
167
3.3.2.3. İlkeler 
167
3.3.2.4. İlkelerin Yorumlanması 
168
3.3.2.5. Bildirgenin Muhatapları 
170
3.3.3. Makine Öğrenimi Sistemlerinde Eşitlik ve Ayrımcılık
Yapmama Hakkının Korunması Toronto Bildirgesi 
170
3.3.3.1. Hazırlık Süreci 
170
3.3.3.2. Kapsamı 
171
3.3.3.3. Bildirgenin Konu Başlıkları 
172
3.4. ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE YAPAY ZEKÂ ETİĞİ 
172
3.4.1. CEPEJ: Yargı Sistemleri ve Çevrelerinde Yapay
Zekânın Kullanımı İçin Bir Avrupa Etik Şartı (2018) 
173
3.4.2. AB Komisyonu: Güvenilir Bir Yapay Zekâ İçin Etik
İlkeler Rehberi (2019) 
175
3.4.3. UNESCO: Yapay Zekâ Etiği Hakkında Tavsiye Kararı
(2021) 
176
3.5. MEVLANA’NIN YEDİ ÖĞÜDÜ VE YAPAY ZEKÂ ETİĞİNE
UYGULANMASI 
178
Tablo 2: Mevlana’nın Yedi Öğüdü ve Yapay
Zekâ Etiği 
179
Durduralım: Bir Açık Mektup 
188
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HUKUK VE YAPAY ZEKÂ ETKİLEŞİMİ: KADİM ADALETİN HİZMETİNDE BİR ALGORİTMİK ADALET
4.1. GENEL OLARAK 
192
4.2. YAPAY ZEKÂNIN HUKUK TARAFINDAN DÜZENLENMESİ 
195
4.2.1. Mevcut Hukuk Kurallarının YZ’ya Uygulanabilirliği 
195
4.2.2. Yeni Hukuki Düzenleme İhtiyacı 
203
4.3. YAPAY ZEKÂNIN HUKUK DALLARIYLA ETKİLEŞİMİ 
206
4.3.1. Genel Olarak 
206
4.3.2. Hukuki ve Yasal Uyum Gerektiren Öncelikli Alanlar 
208
4.3.2.1. Sorumluluk ve Yapay Zekâya E–Kişilik
Tanınması 
209
4.3.2.2. İnovasyon ve Fikri Mülkiyet 
223
4.3.2.2.1. Genel Olarak 
223
4.3.2.2.2 Yapay Zekâ Yazılımlarının Fikri
Mülkiyeti 
226
4.3.2.2.3. Yapay Zêka Tarafından Üretilen
Eserlerin Fikri Mülkiyeti 
226
4.3.2.2.4. Yapay Zekâ Modellerinin
Eğitiminde Kullanılan Eserlerin
Telif Hakkı 
235
4.3.2.3. Veri Koruma 
238
4.3.2.4. Rekabet Hukuku 
244
4.3.2.5. Tüketici Hukuku 
253
4.3.5.6. İş Hukuku 
255
4.3.5.7. Milletlerarası Özel Hukuk 
259
4.3.5.8. Finansal Suçlar 
262
4.4. MEVZUAT HAZIRLIK SÜRECİNDE DİKKAT EDİLECEK
HUSUSLAR 
266
4.5. YARGI SİSTEMİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 
271
4.6. HUKUK MESLEKLERİNDE YAPAY ZEKÂ KULLANIMI 
286
4.6.1. Genel Olarak 
286
4.6.2. Hukukta Yapay Zekâ Araçları ve Kullanım Alanları 
289
4.6.3. Yapay Zekâ Araçları ve Avukatlık Mesleği 
292
4.6.4. Yapay Zeka Çağının Hukukçusu: Artırılmış Hukukçu 
301
4.6.5. Yapay Zekâ Araçları Hukukçuların Yerini Alabilir mi? 
304
4.6.6. Adaletle İlgili Diğer Alanlarda Yapay Zekâ Kullanımı 
306
4.6.6.1. Noterlik 
306
4.6.6.2. Bilirkişilik 
307
4.6.6.3. Mevzuat Hazırlama 
307
4.6.6.4. Kolluk Faaliyetleri 
309
4.6.6.5. Ülkemizde: Yapay Zekâ ve UYAP 
313
4.6.7. Teorik Sorunlar 
314
4.6.7.1. Demokratik Meşruiyet, Etik ve Hukuki Alt
Yapı İhtiyacı 
314
4.6.7.2. Yapay Zekânın İfade Özgürlüğü Hakkı 
317
4.7. HUKUK EĞİTİMİNDE YAPAY ZEK 
318
4.8. HUKUKTA YAPAY ZEKÂ ETKİSİNE NASIL HAZIRLANMALI? 
324
Okuma Parçası 4: Yapay Zekâ Hukukun Uygulanmasında Nasıl
Devrim Yaratabilir? 
326
BEŞİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE YAPAY ZEKÂ: ULUSÜSTÜ ETKİLİ BİR YAPAY ZEKÂ MİMARİSİ İHTİYACI
5.1. GENEL OLARAK 
330
5.2. ULUSLARARASI AKTÖRLER VE YAPAY ZEK 
333
5.2.1. Birleşmiş Milletler (BM) 
333
5.2.2. Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) 
336
5.2.2.1. Yapay Zekâ Politika Gözlemevi 
337
5.2.2.2. OECD Yapay Zekâ İlkeleri 
337
5.2.2.3. Yapay Zekâ Hakkında Konsey Tavsiyesi 
338
5.2.2.4. Yapay Zekâ, Veri ve Gizlilik Uzman Gurubu 
340
5.2.3. Avrupa Birliği (AB) 
340
5.2.3.1. Genel Olarak 
340
5.2.3.2. Yapay Zekâ Yasası (the Artificial Intelligence Act (AI Act) 
341
5.2.3.2.1. Genel Olarak 
341
5.2.3.2.2. Yasanın Madde Başlıkları 
345
5.2.3.3. AB Yapay Zekâ Sorumluluk ve Ürün
Sorumluluk Yönergeleri 
351
5.2.4. Avrupa Konseyi (AK) 
353
5.2.4.1. Genel Olarak 
353
5.2.4.2. Bakanlar Komitesi 
354
5.2.4.3. Parlamenterler Meclisi 
354
5.2.4.4. İnsan Hakları Komiseri 
355
5.2.4.5. Yapay Zekâ Komitesi ve Bağlayıcı Sözleşme
Hazırlığı 
355
5.2.4.6. Avrupa Yargının Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) 
356
5.2.4.7. Bağlayıcı Olmayan Standartlar 
357
5.2.5. Küresel Yapay Zekâ Ortaklığı 
358
Okuma Parçası 5: AK Parlamenterler Meclisi’nin 2102 (2017)
Tavsiye Kararı: Teknolojik Yakınsama,
Yapay Zekâ ve İnsan Hakları 
359
ALTINCI BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YAPAY ZEKÂ: İNOVASYON VE KAPSAMLI DÜZENLEME İKİLEMİ GENEL OLARAK
6.1. ABD 
367
6.1.1. Federal Düzeyde Düzenlemeler 
367
6.1.1.1 Yapay Zekâ Hakları Bildirgesi (The
Blueprint for an AI Bill of Rights) 
368
6.1.1.2. Yapay Zekânın Güvenli, Güvenilir ve İyi
Niyetli Geliştirilmesi ve Kullanımı Üzerine
Başkanlık Kararnamesi (30 Ekim 2023). 
369
6.1.2. Eyaletler Düzeyinde Düzenlemeler 
373
6.2. BİRLEŞİK KRALLIK 
374
6.3. ÇİN 
379
6.4. FRANSA 
380
6.5. GÜNEY KORE 
385
6.6. KANADA 
389
6.7. TÜRKİYE 
392
6.7.1. Kurumsal Yapı 
392
6.7.1.1. Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme Kurulu 
392
6.7.1.2. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (CBDDO) 
393
6.7.1.3. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) 
394
6.7.1.4. Sivil Toplum ve Şirketler 
395
6.7.2. Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi (UYZS) 
396
6.7.3. Mevzuat Altyapısı 
398
6.7.4. Kamu Sektöründe Atılması Gereken Adımlar 
400
YEDİNCİ BÖLÜM
YAPAY ZEKÂ VE İNSAN HAKLARI: DİJİTAL LEVİATHANI EHLİLEŞTİRMEK!
7.1. GENEL OLARAK 
404
7.2. MEVCUT İNSAN HAKLARI HUKUKU ÇERÇEVESİNİ
KULLANMA 
414
7.2.1. Hak Eksenli Yaklaşım 
415
7.2.2. İnsan Hakları Etki Analizi (Human rights impact assessment) . 
416
7.3. YAPAY ZEKÂ KAYNAKLI İNSAN HAKLARI İHLALLERİ 
422
7.3.1. Genel Olarak 
422
7.3.2. Veri Koruma 
425
7.3.3. Ayrımcılık 
428
7.3.4. Adil Yargılanma Hakkı 
433
7.4. YAPAY ZEKÂ BAĞLAMINDA YENİ İNSAN HAKLARI 
434
7.4.1. Genel olarak 
434
7.4.2. Yapay Zekâ Kararlarına Karşı İnsan Kararı Hakkı 
435
7.4.3. Şeffaflık ve Gerekçe Hakkı 
438
7.4.4. Asgariye Veri Toplanması ve Toplanma Amaçlarına
Saygı Gösterilmesini İsteme Hakkı 
439
7.5. ULUSLARARASI KURUMLARIN YAKLAŞIMI 
441
7.5.1. BM İnsan Hakları Komiseri 
442
7.5.2. BM İnsan Hakları Konseyi 
444
7.5.3. UNESCO 
445
7.5.4. Avrupa Konseyi 
446
7.5.4.1. AK Parlamenterler Meclisi: Yapay zekânın
demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti
için sunduğu fırsatlar ve riskler 
447
7.5.4.2. Bakanlar Komitesi: Algoritmik Sistemlerin
Kararı 
449
7.5.4.3. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri 
452
SONUÇ 
459
EK: İngilizce–Türkçe Yapay Zekâ ve Hukuk Terimleri 
469
KAYNAKÇA 
479