Uluslararası Hukukta Sağlık Hakkı Dr. Nurten Yaylacı  - Kitap

Uluslararası Hukukta Sağlık Hakkı

1. Baskı, 
Şubat 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
429
Barkod:
9786052641385
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
459,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu kitap, uluslararası hukukta sağlık hakkının genel normatif içeriğini, durumunu ve bu alanda devletin yükümlülüklerini incelemektedir. Bu çerçevede, öncelikle sosyal hakların dava edilemezliğine yönelik tezler ortaya konulduktan ve bunları aşmaya yönelik ilke, yöntem ve araçlar belirlendikten sonra şu üç temel soruya yanıt aranmaktadır: (i) Sağlık hakkı uluslararası hukukta hangi düzeyde güvence altına alınmaktadır ve uluslararası-bölgesel insan hakları denetim-izleme organlarının sağlık hakkına yaklaşımı ne yöndedir? (ii) Sağlık hakkı devletlere hangi yükümlülükleri getirmektedir? (iii) Uluslararası hukukta ve anayasalarda sağlık hakkının tanınmış olması herkesin sağlık hakkından evrensel düzeyde ve eşit şekilde yararlanması için yeterli olmadığından ve dünya genelinde sağlık hakkı sorunları ve ihlâlleri devam ettiğinden, dava edilebilirlik bu sorunun çözümünde kilit bir kavram olarak dönüştürücü etki yapabilir mi?
Eserin amacı, dava edilebilirliğe odaklanmak suretiyle, uluslararası ve bölgesel insan hakları denetim-izleme organlarının sağlık hakkını koruyan içtihatlarına ve yargısal aktivizm benimseyen karşılaştırmalı hukuktan örneklere işaret ederek, hem aksi tezleri çürütüp sağlık hakkının dava edilebilir bir sosyal hak olduğunu göstermek ve hem de sağlık hakkının layıkıyla korunması ve etkili olarak güvence altına alınabilmesi için, dava edilebilirliğin (Yargısal Korumanın) anahtar kavram olduğunu ortaya koymaktır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sosyal Hakların Niteliği ve Dava Edilebilirliği
.
Dava Edilebilirlik Ekseninde Uluslararası Hukukta Sağlık Hakkı
.
Devletin Sağlık Hakkına İlişkin Genel ve Özel Yükümlülükleri
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
9
İÇİNDEKİLER 
11
KISALTMALAR 
17
GİRİŞ 
19
BİRİNCİ BÖLÜM
SOSYAL HAKLARIN NİTELİĞİ VE
DAVA EDİLEBİLİRLİĞİ
I. SOSYAL HAKLARIN NİTELİĞİ 
27
A. Sosyal Haklar: Kavram ve Tanım 
27
B. Sosyal Hakların İnsan Hakları Kataloğundaki Yeri 
30
1. “İnsan Hakları” Fikri ve Birinci Kuşak Haklar 
30
2. İkinci Kuşak Hakların Ortaya Çıkışı 
39
C. İnsan Haklarına İlişkin Belli Başlı Sınıflandırmalar ve Sosyal Haklar 
43
1. Klasik İnsan Hakları Tasnifi ve Sosyal Haklar 
44
2. Bireysel Haklar–Kolektif Haklar Tasnifi ve Sosyal Haklar 
46
3. Konularına Göre İnsan Hakları Ayrımı ve Sosyal Haklar 
47
4. Kuşaklara Göre Yapılan Ayrım ve Sosyal Haklar 
48
5. Kuçuradi’nin “İnsan Hakları” Tasnifi ve Sosyal Haklar 
50
D. İnsan Onuru ve Sosyal Haklar 
52
E. Evrensellik – Kültürel Görelilik Tartışması ve Sosyal Haklar 
57
II. SOSYAL HAKLARIN DAVA EDİLEBİLİRLİĞİ 
59
A. Genel Olarak 
59
B. Dava Edilebilirlik Kavramı 
60
C. Sosyal Hakların Dava Edilemezliğini İleri Süren Temel Tezler 
62
1. Negatif Haklar – Pozitif Haklar Ayrımı Bağlamında Dava Edilebilirlik 
63
2. Hakların Maliyet Boyutu Bağlamında Dava Edilebilirlik 
67
3. Hakların Derhal–Aşamalı Gerçekleştirilmesi Bağlamında Dava
Edilebilirlik 
68
4. Hakların Muğlak – Açık Olmaları Bağlamında Dava Edilebilirlik 
70
5. Hakların İdeolojik–Politik Oluşu Bağlamında Dava Edilebilirlik 
71
6. Kuvvetler Ayrılığı ve Demokratik Meşruluk Bağlamında Dava
Edilebilirlik 
72
D. Sosyal Hakların Dava Edilebilirliğini Güçlendiren Temel Araçlar 
76
1. İnsan Haklarının Bütünlüğü, Bölünmezliği ve Karşılıklı Bağımlılığı İlkesi 
76
2. Devletin Yükümlülüklerine İlişkin Üçlü Tipoloji 
79
3. Sosyal Hakların Yorumu: Yargıcın Hukuk Yaratması ve “Dolaylı
Koruma” 
83
4. Sosyal Hakların Özü: Derhal Uygulama İlkesi ve Asgari Çekirdek
Yükümlülükler 
92
III. SOSYAL HAKLARIN DAVA EDİLEBİLİRLİĞİ BAĞLAMINDA ULUSAL VE ULUSLARARASI
DENETİM ARAÇLARI 
96
A. Genel Olarak 
96
1. Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Yoluyla Dava Edilebilirlik 
99
2. Genel Yargısal Merciler Eliyle Dava Edilebilirlik 
100
B. Uluslararası Düzeyde Denetim Usulleri 
102
1. Periyodik Rapor Verme Sistemi 
104
2. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Usulü 
107
3. Bireysel Başvuru Yolu ve Diğer Başvuru/Şikâyet Sistemleri 
109
a. BM Sisteminde Bireysel Başvuru Usulü 
110
b. Avrupa Sosyal Şartı’nda Toplu Şikâyet Usulü 
118
c. ILO Sistemine Özgü Şikâyet Usulü 
120
d. Amerikalılar–arası İnsan Hakları Sisteminde Bireysel Başvuru Usulü 
121
e. Afrika Birliği Örgütünde Bireysel Başvuru Usulü 
121
4. Birinci Kuşak Haklara Özgülenen Bireysel Başvuru Sistemlerinin
Sosyal Hakların Dava Edilebilirliğine Katkısı 
122
a. İnsan Hakları Komitesi’nin Sosyal Haklar Yorumu 
122
b. AİHS Kapsamında Sosyal Hakların Korunması 
127
c. Ame.İHS Kapsamında Sosyal Hakların Korunması 
131
IV. DEĞERLENDİRME 
133
İKİNCİ BÖLÜM
DAVA EDİLEBİLİRLİK EKSENİNDE
ULUSLARARASI HUKUKTA SAĞLIK HAKKI
I. KAVRAMSAL OLARAK SAĞLIK VE SAĞLIK HAKKI 
137
A. Sağlık Kavramı 
137
B. Sağlık Hakkı: Tanım ve Teorik Tartışmalar 
142
C. Sağlık Hakkının Konusu ve Kapsamı 
159
D. Sağlık Hakkının Özneleri 
162
1. Genel Özne: Herkes 
163
2. Spesifik Özneler: Dezavantajlı Gruplar 
164
II. ULUSLARARASI HUKUKTA SAĞLIK HAKKININ HUKUKÎ TEMELLERİ 
169
A. Genel Olarak 
169
B. BM Sisteminde Sağlık Hakkı 
170
1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Sağlık Hakkı 
170
2. Dünya Sağlık Örgütü Anayasası 
172
3. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 
177
a. Sağlık Hakkı: 14 Nolu Genel Yorum 
178
b. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkı: 22 Nolu Genel Yorum 
182
c. ESKHS Hükümlerinin İç Hukukta Uygulanması: 9 Nolu Genel Yorum 
189
4. Diğer BM İnsan Hakları Belgelerinde Sağlık Hakkı 
192
a. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi 
192
b. CEDAW 
193
c. Çocuk Hakları Sözleşmesi 
200
d. Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Üyelerinin Haklarının Korunmasına
Dair Uluslararası Sözleşme 
202
e. Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi 
203
f. Yerli Halkların Hakları Birleşmiş Milletler Bildirisi 
204
C. Bölgesel Düzlemde Üretilen Belgelerde Sağlık Hakkı 
205
1. Avrupa Konseyi Belgelerinde Sağlık Hakkı 
205
a. Avrupa Sosyal Şartı 
206
b. İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi 
209
c. İstanbul Sözleşmesi 
214
d. AİHM İçtihadında Sağlık Hakkının Dolaylı Korunması 
216
aa. Sağlık Hakkı ve Yaşama Hakkı (2. madde) 
218
i. Yetersiz Sağlık Hizmeti Sunumu 
220
ii. Sağlık Giderlerinin Tamamının Devletçe Karşılanmaması 
223
iii. Sağlık Çalışanlarının Kusurlarından Kaynaklanan Ölümler 
227
iv. Özel Sağlık Kuruluşlarının Yetersizliği Sebebiyle Devletin
Sorumluluğu 
229
v. Acil Sağlık Hizmetlerine Erişememe 
230
ab. Sağlık Hakkı ve İşkence, İnsanlıkdışı Muamele Yasağı
(3. madde) 
237
i. Tutuklu ve Hükümlülere Gerekli Tıbbî Yardımın
Yapılmaması 
238
ii. Salıvermeyi Gerektiren Sağlık Sorunlarına Rağmen
Alıkoymalar 
240
iv. Yaşamın Riske Atıldığı Sınırdışı Edilmeler 
243
ac. Sağlık Hakkı ve Özel Hayatın Korunması Hakkı (8. madde) 
245
i. Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Vücut Bütünlüğünün İhlâl
Edilmesi 
246
ii. Çevre ile İlgili Sorunlar 
247
iii. Kişişel Sağlık Verilerinin Korunması ve Mahremiyet İhlâlleri 
253
iv. Üreme Sağlığı Hizmetleri ve Kürtaj Uygulamaları 
256
v. Kişinin Açık Rızasına Dayanmayan Tıbbî Müdahaleler 
261
2. Amerikan Devletleri Örgütü Belgelerinde Sağlık Hakkı 
265
3. Afrika Birliği Belgelerinde Sağlık Hakkı 
274
III. DEĞERLENDİRME 
279
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DEVLETİN SAĞLIK HAKKINA İLİŞKİN
GENEL VE ÖZEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. DEVLETİN SAĞLIK HAKKINA İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
287
A. Genel Olarak 
287
B. Karşılaştırmalı Hukukta Sağlık Hakkına İlişkin Eğilimler 
287
C. Devletin Sağlık Hakkına İlişkin Genel Yükümlülükleri 
292
1. En Üst Düzeyde Ulaşılabilir Sağlık Standardı Sağlama 
293
2. Mevcut Kaynakların Azami Ölçüde Kullanılması Yükümlülüğü 
294
3. Aşamalı Gerçekleştirme Yükümlülüğü 
295
4. Adım Atma Yükümlülüğü 
296
5. Asgari Çekirdek Yükümlülüğü Kavramı 
298
6. Uluslararası Yardım ve İşbirliği Yükümlülüğü 
307
D. Üçlü Yükümlülük Tipolojileri Çerçevesinde Sağlık Hakkı 
310
1. Saygı Gösterme Yükümlülüğü 
310
a. Sağlık Hizmetlerine Erişimi Engellememek 
311
b. Ayrımcı Uygulamalardan Kaçınmak 
313
c. Kadınlara Yönelik Ayrımcı Uygulamalardan Kaçınmak 
316
d. Geleneksel Tıbbî Uygulamaları Yasaklamamak 
318
e. Güvensiz İlaçların Piyasaya Arzını Yasaklamak 
318
f. Yasal İstisnalar Hariç Zorla Tedavi Yöntemleri Uygulamamak 
319
g. Üreme Sağlığı Hizmetlerine Erişimi Engellememek 
323
h. Sağlık Eğitimi ve Bilgisine Sansür Uygulamamak 
324
ı. Sağlık ile İlgili Konularda Katılımcılığı Engellememek 
325
i. Çevreyi Kirletmekten ve İnsan Sağlığına Zararlı Nükleer, Biyolojik
ve Kimyasal Deneme ve Silah Kullanımından Kaçınmak 
326
j. Bir Cezalandırma Aracı Olarak Sağlık Hizmetlerine Erişimi
Engellememek 
327
2. Koruma Yükümlülüğü 
328
a. Üçüncü Kişilerce Sunulan Sağlık Hizmetlerine Herkesin Erişimini
Sağlayacak Tedbirleri Almak 
329
b. Özelleştirmeler Nedeniyle Sağlık Hizmetlerinin Olumsuz
Etkilenmemesi İçin Gerekli Önlemleri Almak 
330
c. İlaç ve Tıbbî Cihazların Piyasaya Arzını Denetlemek 
332
d. Nitelikli Sağlık Personeli Yetiştirilmesini Sağlamak 
336
e. Sağlığa Zararlı Geleneksel Uygulamaları Kaldırmak 
337
f. Toplumun Risk Altındaki Kesimlerini Koruyacak Tedbirleri Almak 
344
3. Yerine Getirme Yükümlülüğü 
349
a. İç Hukuk Sisteminde Sağlık Hakkına Gereken Önemi Vermek 
349
b. Temel Sağlık Göstergelerine Erişimi Güvence Altına Almak 
353
aa. Temel Sağlık Hakkına İlişkin Yükümlülükler 
353
ab. Yaşamaya Elverişli Konut Hakkına İlişkin Yükümlülükler 
358
ac. Yeterli Beslenme Hakkına İlişkin Yükümlülükler 
360
ad. Güvenli ve Yeterli Su Hakkına İlişkin Yükümlülükler 
364
c. Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hizmetlerine Erişimi Sağlamak 
366
d. Bilgilendirme Kampanyaları Düzenlemek 
375
e. Ülke Genelinde Sağlık Kurumlarını ve Personelini Yaygınlaştırmak 
375
f. Bedeli Herkesçe Ödenebilir Sigorta Sistemi Kurmak 
377
g. Her Türlü Çevresel Kirlenmeyle Mücadele Etmek 
379
h. İş Sağlığı ve Güvenliğini Sağlamak 
383
II. DEĞERLENDİRME 
385
SONUÇ 
389
KAYNAKÇA 
393