A. Konunun Önemi ve Çalışmanın Amacı 
 
17
VERGİNİN TARHINA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR
 
B. Tarhın Tanımlanması 
 
25
a. Vergi Alacağı İlişkisinin Kurulması: Ön Şart Olarak Vergiyi Doğuran
 
4. Tarhın Hukuki Niteliği 
 
36
a. Vergi Usul Kanunu Öncesi Tarh 
 
37
b. Vergi Usul Kanunu Sonrası Tarh 
 
42
C. İdari İşlem Türleri Bakımından Tarh 
 
45
1. Açıklanan İrade Sayısına Göre Tasnif (Tek Yanlılık–İki Yanlılık) 
 
46
b. Uzlaşma Müessesesi Bakımından Tek Yanlılık 
 
49
(1) Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Neticesinde Tarh 
 
50
(2) Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Neticesinde Tarh 
 
52
2. Açıklanan İradenin Kapsamına Göre Tasnif (Birel İdari İşlem–Düzenleyici
 
b. Birel İşlem Olarak Tarh 
 
55
(1) Maddi Açıdan Tasnif (Şart İşlem–Sübjektif İşlem) 
 
55
(2) İçeriklerine Göre Tasnif (Emredici–İnşai–Tespit Edici İşlemler) 
 
56
(4) Hukuki Etkisine Göre Tasnif (İcrai İşlemler–İcrai Olmayan
 
3. İradenin Açıklanış Usulüne Göre Tasnif 
 
67
b. Verginin Tarhına Yönelik İrade Açıklama Usulü 
 
69
D. Aşamalı İdari İşlem Teorileri Bakımından Tarh 
 
70
1. Aşamalı İdari İşlem Teorileri Bakımından Vergilendirme 
 
71
a. Zincir İşlem Teorisi ve Vergilendirme 
 
71
b. Ayrılabilir İşlem Teorisi ve Vergilendirme 
 
74
2. Ayrılabilir İşlem Teorisi Bakımından Tarh ve Tahsil Aşamaları İlişkisi 
 
76
a. Vergi İtiraz ve Temyiz Komisyonları Dönemi Uygulaması 
 
79
b. Kanuni Düzenlemelerin Yorumu 
 
85
(1) Hukuka Uygunluk Karinesi Sebebiyle İncelememe 
 
90
(2) Verginin Kesinleşmiş Olması Sebebiyle İncelememe 
 
92
(3) “Böyle Bir Borcu Olmadığı İtirazı” Sebebiyle İnceleme 
 
100
3. Ayrılabilir İşlem Teorisi Bakımından Tarh Aşaması İşlemleri 
 
107
b. Yoklama Sırasında Yapılan Hazırlık İşlemleri 
 
110
c. İnceleme Sırasında Yapılan Hazırlık İşlemleri 
 
115
(2) İncelemeye Başlama 
 
118
(3) Defter ve Belgeleri İsteme Yazısı 
 
120
(4) Defter ve Belgelerin Teslim Tutanağı 
 
124
(5) İnceleme Tutanakları 
 
124
(6) Vergi İnceleme Raporu 
 
128
(a) Mükellef Üzerinde Hukuki Etkisi Olmayan Vergi İnceleme
 
(b) Mükellef Üzerinde Hukuki Etkisi Olan Vergi İnceleme
 
(7) Vergi Tekniği Raporu 
 
137
(8) Takdir Komisyonu Kararları 
 
144
(a) Sübjektif Nitelikteki Takdir Komisyonu Kararları 
 
144
(b) Objektif Nitelikteki Takdir Komisyonu Kararları 
 
150
d. Arama Sırasında Yapılan Hazırlık İşlemleri 
 
154
e. Bilgi Toplama Sırasında Yapılan Hazırlık İşlemleri 
 
161
VERGİNİN TARHINDA İDARİ İŞLEMİN UNSURLARI
 
2. Verginin Tarhında Sebep Unsuru 
 
169
a. Dar Anlamda Vergiyi Doğuran Olay 
 
171
b. Geniş Anlamda Vergiyi Doğuran Olay 
 
173
3. Verginin Tarhında Sebep Unsurunun Kapsamı 
 
174
a. Ön Şart–Vergiyi Doğuran Olayın Gerçek Mahiyeti 
 
176
b. Tamamlayıcı Şart–Matrahın Tespit Edilmesi 
 
178
4. Verginin Tarhında Sebep Unsurunun Tespiti 
 
179
a. Matrahın Vergi Mükellefi Tarafından Beyan Edilmesi Durumunda 
 
179
b. Matrahın Vergi İdaresi Tarafından Tespit Edilmesi Durumunda 
 
180
5. Verginin Tarhında Sebep Unsuru Sakatlıkları ve Yargısal Denetimi 
 
190
b. Matrahın Vergi Mükellefi Tarafından Beyan Edilmesi Durumunda 
 
191
c. Matrahın Vergi İdaresi Tarafından Tespit Edilmesi Durumunda 
 
195
d. Danıştay Kararları 
 
196
(1) Eksik İnceleme ve Varsayıma Dayalı Tespit Kaynaklı Sakatlıklar 
 
197
(2) İktisadi, Ticari ve Teknik İcaplara Uymayan veya Olayın
 
Özelliğine Göre Normal ve Mutad Olmayan Bir Durumun İddia
 
Olunması Kaynaklı Sakatlıklar 
 
200
(3) Vergiyi Doğuran Olayın Tespitinde Sakatlık 
 
203
e. Sebep Sakatlığını Gideren Hal: Sebep İkamesi 
 
204
(2) Verginin Tarhında Sebep İkamesi 
 
209
(3) “Tadilen Tasdik” Kararlarında Sebep İkamesi 
 
215
(4) Defter, Kayıt ve Belgelerin Mahkemeye İbrazında Sebep
 
(5) Verginin Tarhında Hukuki Dayanak İkamesi 
 
221
2. Verginin Tarhında Yetki Unsuru 
 
226
a. Kişi Bakımından Yetki 
 
227
b. Konu Bakımından Yetki 
 
230
c. Yer Bakımından Yetki 
 
232
d. Zaman Bakımından Yetki 
 
234
(1) Takdir Komisyonuna Sevk Durumunda Zaman Bakımından
 
(2) Vergi İncelemesinde Zaman Bakımından Yetki 
 
238
3. Verginin Tarhında Yetki Unsuru Sakatlıkları ve Yargısal Denetimi 
 
242
(1) Vergi Yargısının Fonksiyon Gaspı 
 
244
(2) Kanunilik İlkesine Aykırı Vergi Tarhı Durumunda Fonksiyon
 
(1) Konu Bakımından Yetkinin Aşımı 
 
250
(2) Yer Bakımından Yetkinin Aşımı 
 
251
(3) Zaman Bakımından Yetki Aşımı 
 
253
2. Verginin Tarhında Şekil Unsuru 
 
259
a. Tahakkuk Fişine İlişkin Şekil Kuralları 
 
260
b. İhbarnameye İlişkin Şekil Kuralları 
 
261
3. Verginin Tarhında Gerekçe Zorunluluğu 
 
263
a. Verginin Tarhında Gerekçeye İlişkin Genel Açıklamalar 
 
263
b. Vergi İnceleme Raporunun Gerekçe Fonksiyonu 
 
265
c. Vergi Tekniği Raporunun Gerekçe Fonksiyonu 
 
271
2. Verginin Tarhında Usul Unsuru 
 
277
a. Matrahın Beyanı Üzerine Tespitinde Yapılan Tarhta Usul 
 
280
b. Matrahının Vergi İdaresi Tarafından Tespiti Üzerine Yapılan Tarhta Usul 
 
281
3. Verginin Tarhında Usul Unsuru Sakatlıkları ve Yargısal Denetimi 
 
281
a. Yoklamaya İlişkin Usul Sakatlıkları 
 
282
b. Vergi İncelemesine İlişkin Usul Sakatlıkları 
 
283
c. Takdir Komisyonu Kararına İlişkin Usul Sakatlıkları 
 
286
d. Aramaya İlişkin Usul Sakatlıkları 
 
288
e. Bilgi Toplamaya İlişkin Usul Sakatlıkları 
 
289
2. Verginin Tarhında Konu Unsuru 
 
296
3. Verginin Tarhında Takdir Yetkisi 
 
297
a. Matrahın Vergi Mükellefi Tarafından Beyan Edilmesi Durumunda 
 
299
b. Matrahın Vergi İdaresi Tarafından Tespit Edilmes Durumunda 
 
300
(1) Uzlaşmada Takdir Yetkisi 
 
300
(2) Tahakkuktan Vazgeçmede Takdir Yetkisi 
 
303
4. Verginin Tarhında Konu Unsuru Sakatlıkları ve Yargısal Denetimi 
 
304
2. Verginin Tarhında Amaç Unsuru 
 
309
3. Verginin Tarhında Amaç Unsuru Sakatlıkları ve Yargısal Denetimi 
 
310
1. Tarh Türleri ile Matrah Tespit Yöntemleri Arasındaki Fark 
 
316
2. Matrah Belirleme Yöntemleri ile Matrah Tespit Yöntemleri Arasındaki Fark 
 
317
B. Matrahın Beyanname Üzerine Tespiti 
 
322
2. Beyannamenin Verilmesi 
 
326
b. Elektronik Ortamda Verilmesi 
 
327
3. Matrahın Beyanı ve Vergi Tarhı İlişkisi 
 
331
b. Mükellef Eliyle Tarh 
 
334
c. Karşılaştırmalı Hukukta Mükellef Eliyle Tarh Düzenlemeleri 
 
337
d. Türk Vergi Hukukunda Durum 
 
339
(1) Kanuni Tanımın Yetersizliği 
 
339
(2) Vergi Kanunlarında Mükellef Eliyle Tarh 
 
341
(3) İhtirazi Kayıtla Mükellef Eliyle Tarh 
 
345
C. Matrahın İkmalen Tespiti 
 
347
2. Matrahın İkmalen Tespiti Nedenleri 
 
350
a. Daha Önce Bir Tarhın Yapılmış Olması 
 
351
b. Tarh Eden Vergi ile İlgili Matrah/Matrah Farkı Miktarının Tespit Edilmesi 
 
353
c. Matrah/Matrah Farkı Miktarının Defter, Kayıt ve Belgeler veya
 
Kanuni Ölçülere Dayanarak Tespit Edilmiş Olması 
 
354
(1) Matrah/Matrah Farkı Miktarı Tespitinin Defterlere Dayanması 
 
356
(2) Matrah/Matrah Farkı Miktarı Tespitinin Kayıtlara Dayanması 
 
357
(3) Matrah/Matrah Farkı Miktarı Tespitinin Belgelere Dayanması 
 
358
(4) Matrah/Matrah Farkı Miktarı Tespitinin Kanuni Ölçülere
 
D. Matrahın Re’sen Tespiti 
 
361
2. Matrahın Re’sen ve İkmalen Tespitinin Fark ve Benzerlikleri 
 
364
3. Matrahın Re’sen Tespiti Nedenleri 
 
367
a. Vergi Beyannamesinin Kanuni Süresi Geçtiği Halde Verilmemesi 
 
369
(1) Beyannamenin Hiç Verilmemesi 
 
369
(2) Kanuni Süresi Geçtikten Sonra Beyannamenin Verilmesi 
 
372
b. Vergi Beyannamesi Kanuni veya Ek Süreler İçinde Verilmekle Beraber
 
Beyannamede Vergi Matrahına İlişkin Bilgilerin Gösterilmemesi 
 
374
c. Tutulması Mecburi Olan Defterlerin Hepsi veya Bir Kısmı Tutulmamış
 
veya Tasdik Ettirilmemiş Olursa veya Vergi İncelenmesi Yapmaya
 
Yetkili Olanlara Her Hangi Bir Sebeple İbraz Edilmemesi 
 
376
(1) Tutulması Mecburi Olan Defterin Hepsi veya Bir Kısmının
 
(2) Tutulması Mecburi Olan Defterlerin Hepsi veya Bir Kısmının
 
(3) Tutulması Mecburi Olan Defterlerin Hepsi veya Bir Kısmının
 
Vergi İncelenmesi Yapmaya Yetkili Olanlara Herhangi Bir
 
Sebeple İbraz Edilmemesi 
 
385
d. Defter Kayıtları ve Bunlarla İlgili Vesikalar Vergi Matrahının Doğru
 
ve Kesin Olarak Tespitine İmkan Vermeyecek Derecede Noksan,
 
Usulsüz ve Karışık Olması Dolayısıyla İhticaca Salih Bulunmaması 
 
391
(1) Defter Kayıtları ve Bunlarla İlgili Vesikaların Noksan Olması 
 
393
(2) Defter Kayıtları ve Bunlarla İlgili Vesikaların Usulsüz Olması 
 
394
(3) Defter Kayıtları ve Bunlarla İlgili Vesikaların Karışık Olması 
 
396
e. Tutulması Zorunlu Olan Defterlerin veya Verilen Beyannamelerin
 
Gerçek Durumu Yansıtmadığına Dair Delil Bulunması 
 
397
(1) Tutulması Zorunlu Defter veya Verilen Beyannamelerin Gerçek
 
(2) Gerçek Durumu Yansıtmama Haline Dair Delil Bulunması 
 
400
f. Yetki Almış Meslek Mensuplarına İmzalattırma Mecburiyeti
 
Getirilen Beyanname ve Eklerinin İmzalattırılmaması veya Tasdik
 
Kapsamına Alınan Konularda Yeminli Mali Müşavir Tasdiki
 
Raporunun Zamanında İbraz Edilmemesi 
 
403
4. Matrahın Re’sen Tespitinde Tarh 
 
404
a. Takdir Komisyonu Kararı ile Tespit Üzerine Tarh 
 
405
b. Vergi İnceleme Raporu ile Tespit Üzerine Tarh 
 
406
E. Matrahın Doğrudan Kanunlarla Tespiti 
 
408
2. Doğrudan Kanunlarla Tespit Edilen Matrahların Kullanılabilme Koşulları 
 
410
a. Matrahın İkmalen veya Re’sen Tespit Sebeplerinin Bulunmaması 
 
410
b. Mükelleflerin Vergi Tarhı İçin Kanunlarda Belirlenen Zamanlarda
 
c. Mükelleflerin Vergi Tarhı İçin Vergi Kanunlarında Getirilen
 
Mecburiyetleri Yerine Getirmemeleri 
 
411
3. Matrahın Doğrudan Kanunlarla Tespitinde Tarh 
 
411