Türk Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması Av. Dr. Nuran Haydar Çelik  - Kitap

Türk Ceza Hukukunda Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması

1. Baskı, 
Temmuz 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
487
Barkod:
9786253773625
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
830,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Ceza hukukunda hukuka uygunluk nedenlerinin fiili suç olmaktan çıkarması veya mazeret nedenlerinin kusur isnadını tamamen veya kısmen engellemesi, failin ilgili nedenlerin sınırları içerisinde davranması ile mümkündür. Kanunun her bir neden için ayrı ayrı çizdiği bu sınırların aşılması halinde ise kural olarak fail ilgili nedenden ya hiç yararlanamaz, ya da yararlanması son derece kısıtlı bir ölçüde mümkün olur. İşte TCK md. 27, bu kurala belirli hallere mahsus olmak üzere ve belirli şartlarla istisna getirmiştir. Maddenin ilk fıkrası ‘ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde' taksirle, ikinci fıkrası ise meşru savunmada heyecan, korku veya telaşa dayalı olarak sınırın aşılması hallerini düzenlemektedir.
Bu çalışma, TCK md. 27 hükümlerinin hukuki niteliklerinin ve buna bağlı olarak uygulanma şartlarının tayin edilmesi amacıyla yapılmıştır. Tezin hazırlık sürecinde Türk ve karşılaştırmalı ceza hukuku alanında kaleme alınmış pek çok makale, tez, monografi ve diğer bilimsel eserlerden yararlanılmıştır. Keza sınırın aşılmasına dair normatif kaynaklar olarak, mülga ve meri ceza kanunları ve bunların hazırlık aşamasına ilişkin raporlar, görüş ve tebliğler ile şerhler incelenmiş, yine mehaz kanunların orijinal metinleriyle beraber yorumlu şerhlerine başvurulmuştur. Ceza hukuku uygulamasında sınırın aşılmasının nasıl ele alındığını tespit için, Türk Yargıtay'ı ve Alman Federal Yüksek Mahkemesi içtihatları taranmıştır. Tüm bunlardan edinilen bilgiler, Türk ceza hukukunda ağırlıklı olarak benimsenmiş normatif kusur teorisi ekseninde, karşılaştırmalı olarak ve öğretideki tartışmalı görüşlerden de yararlanarak değerlendirilmiş ve ana konu çerçevesinde çözülmesi gereken her bir soruya yanıt aranmıştır. Bunun akabinde şahsi kanaat izah edilerek çözüm önerileri sunulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Aşılması
.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması Düzenlemesinin Hukuki Niteliği, Kapsamı ve Uygulanışı
.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanununa Göre Meşru Savunmada Sınırın, Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle Aşılması Düzenlemesinin Hukuki Niteliği, Kapsamı ve Uygulanışı
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
5
İÇİNDEKİLER 
7
ŞEKİL VE TABLO LİSTESİ 
13
KISALTMALAR 
15
ÖZET 
17
GİRİŞ 
23
BİRİNCİ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE
SINIRIN AŞILMASI
1.1. SINIRIN AŞILMASI KAVRAMINA GENEL BAKIŞ 
29
1.1.1. Sınırın Aşılması Terimi ve Tanımlaması 
29
1.1.2. Sınırın Aşılması Kavramı 
30
1.1.2.1. 5237 Sayılı TCK md. 27/1 Uyarınca Ceza Sorumluluğunu
Kaldıran Nedenlerde Sınırın Aşılması 
32
1.1.2.2. 5237 Sayılı TCK md. 27/2 Uyarınca Meşru Savunmada Sınırın
Mazur Görülebilecek Heyecan, Korku veya Telaş Nedeniyle
Aşılması 
35
1.1.3. Sınırın Aşılması Düzenlemesinin Türk Ceza Hukukundaki Tarihi
Gelişimi 
36
1.1.3.1. Osmanlı Devleti Döneminde 
36
1.1.3.2. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu Döneminde 
39
1.1.4. Mehaz Kanuni Düzenlemeler 
48
1.1.4.1. İtalyan Ceza Hukukunda 
48
1.1.4.2. Alman Ceza Hukukunda 
53
1.2. TÜRK CEZA HUKUKUNDAKİ CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN
NEDENLERE GENEL BAKIŞ 
56
1.2.1. Genel Olarak Suç Teorisinde Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 
57
1.2.2. Hukuka Uygunluk Nedenleri 
61
1.2.2.1. Genel Olarak 
61
1.2.2.2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Kanuniliği Meselesi 
61
1.2.2.3. Kanunun Hükmünü Yerine Getirme ve Amirin Hukuka Uygun
Emrini İfa 
66
1.2.2.4. Meşru Savunma 
67
1.2.2.4.1. Saldırıya İlişkin Şartlar 
69
1.2.2.4.2. Savunmaya İlişkin Şartlar 
70
1.2.2.4.3. Savunma İradesi Unsuru 
77
1.2.2.5. Hakkın Kullanılması ve Rıza 
79
1.2.3. Kusurluluğu Etkileyen Nedenler 
84
1.2.4. Mazeret Nedenleri 
86
1.2.4.1. Amirin Hukuka Aykırı Bağlayıcı Bağlayıcı Emrini İfa 
90
1.2.4.2. Zorunluluk Hali 
93
1.2.4.3. Cebir ve Tehdit 
101
1.2.4.4. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku veya Telaş
Nedeniyle Aşılması 
103
1.2.5. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 
103
1.2.5.1. Alman Hukukunda Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi
Şartlarında Hataya Dair İleri Sürülen Teoriler 
103
1.2.5.1.1. Kast Teorileri 
104
1.2.5.1.2. Katı Kusur Teorisi 
104
1.2.5.1.3. Suçun Negatif Unsurları Teorisi 
106
1.2.5.1.4. Sınırlı Kusur Teorileri 
107
(i) Saf Sınırlı Kusur Teorisi 
107
(ii) Hukuki Sonuçları İtibariyle Sınırlı Kusur Teorisi 
109
1.2.5.1.5. Karma ve Bağımsız Teoriler 
112
1.2.5.2. TCK Çerçevesinde Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi
Şartlarında Hata 
112
1.2.5.2.1. Kastın Kalktığını İleri Süren Görüşler 
114
(i) Suçun Negatif Unsurları Teorisi 
114
(ii) Sınırlı Kusur Teorisi 
115
(iii) Hukuki Neticeleriyle Sınırlı Kusur Teorisi 
118
1.2.5.2.2. Kastın Etkilenmediğini İleri Süren Görüşler 
118
(i) Fiili Hukuka Uygun Kabul Eden Görüşler 
118
(ii) Katı Kusur Teorisi 
121
1.2.5.2.3. Hatanın Kaçınılmazlığına Göre Ayrım Yapan Görüşler 
123
1.2.5.2.4. Değerlendirme ve Kanaat 
123
1.2.5.3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Tersine Yanılgı 
131
1.2.5.3.1. Sübjektif Görüş 
131
1.2.5.3.2. Objektif Görüş 
140
1.2.5.3.3. Değerlendirme ve Kanaat 
144
İKİNCİ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNA GÖRE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE
SINIRIN KAST OLMAKSIZIN AŞILMASI DÜZENLEMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ,
KAPSAMI VE UYGULANIŞI
2.1. 5237 SAYILI TCK’YA GÖRE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE SINIRIN
KAST OLMAKSIZIN AŞILMASI DÜZENLEMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 
147
2.1.1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 
148
2.1.1.1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata ve
Sınırın Kast Olmaksızın Aşılması 
148
2.1.1.2. Örnek Olay Üzerinden Değerlendirme 
153
2.1.2. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Sınırında Hata 
155
2.1.3. Kusurluluğu Etkileyen Neden 
158
2.1.4. Haksızlığın Derecesini Etkileyen Neden 
165
2.2. 5237 SAYILI TCK MD. 27/1 DÜZENLEMESİNİN UYGULAMA ALANI 
170
2.2.1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde 
170
2.2.1.1. Salt Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Uygulanacağı Görüşü 
171
2.2.1.2. TCK’da Yer Almayan Hukuka Uygunluk Nedenleri Bakımından 
174
2.2.2. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde 
175
2.2.3. Değerlendirme ve Kanaat 
176
2.2.3.1. Bazı Hukuka Uygunluk Nedenlerine Dair Özellik Arz Eden
Durumlar 
184
2.2.3.2. Zor Kullanma Yetkisine İlişkin Sınırın Aşılması 
188
2.3. 5237 SAYILI TCK MD. 27/1 DÜZENLEMESİNİN OBJEKTİF ŞARTLARI 
192
2.3.1. Tüm Şartlarıyla Oluşmuş Bir Hukuka Uygunluk Nedeninin Varlığını
Kaybetmesi 
192
2.3.1.1. Hukuka Uygunluk Nedeninin Doğmaması 
196
2.3.1.2. Mevcut Hukuka Uygunluk Nedeninin Şartlarında Yanılma 
200
2.3.1.3. Hukuka Uygunluk Nedeninin Fail İçin Mevcut Olmaması 
204
2.3.1.4. Hukuka Uygunluk Nedeninin Varlığını Kaybetmesi 
205
2.3.2. Sınır Aşımının Belirli İhtimallere Göre Değerlendirilmesi 
207
2.3.2.1. Yoğunlukta Sınır Aşımı 
207
2.3.2.2. Zamanda Sınır Aşımı 
216
2.3.2.2.1. Evvel Zamansal Aşım 
218
2.3.2.2.2. Ahir Zamansal Aşım 
220
2.3.2.2.3. Önceden Kurulmuş Otomatik Savunma
Mekanizmaları (Offendicula) 
225
2.3.2.3. Mekanda / Kişide Sınır Aşımı 
231
2.3.2.3.1. Genel Olarak 
231
2.3.2.3.2. Yaşam Hakkı ve Vücut Dokunulmazlığına
Yönelmeyen Fiiller Bakımından 
232
2.3.2.3.3. Şahısta Hata (Error in Persona) 
235
2.3.2.3.4. Sapma (Aberratio Ictus) 
237
2.3.2.3.5. Dolaylı Faillik ve Azmettirme Halinde 
247
2.4. 5237 SAYILI TCK MD. 27/1 DÜZENLEMESİNİN SÜBJEKTİF ŞARTLARI 
248
2.4.1. Sınırın Kasten Aşılması 
248
2.4.1.1. Kavramsal Sorunlar 
249
2.4.1.2. Amaçta Aşma Meselesi 
251
2.4.1.3. Farkında Olmadan Aşma Meselesi 
260
2.4.2. Sınırın Taksirle Aşılması 
263
2.4.2.1. Taksirli Suçlarda Hukuka Aykırılık 
268
2.4.2.2. Taksirle Aşma ve Hukuka Uygunluk Nedeninin Maddi
Şartlarında Hata 
275
2.4.2.3. Taksirli Aşım Hükmünün Uygulanamayacağı Diğer Haller 
281
2.4.2.4. Kusurluluğu Kaldıran Haller 
285
2.4.3. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar Bakımından 
286
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNA GÖRE MEŞRU SAVUNMADA SINIRIN,
HEYECAN, KORKU VEYA TELAŞ NEDENİYLE AŞILMASI DÜZENLEMESİNİN
HUKUKİ NİTELİĞİ, KAPSAMI VE UYGULANIŞI
3.1. 5237 SAYILI TCK’YA GÖRE MEŞRU SAVUNMADA SINIRIN, HEYECAN,
KORKU VEYA TELAŞ NEDENİYLE AŞILMASI DÜZENLEMESİNİN HUKUKİ
NİTELİĞİ 
297
3.1.1. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Hata 
297
3.1.2. Mücbir Sebep 
301
3.1.3. Şahsi Cezasızlık Nedeni 
302
3.1.4. Kusuru Kaldıran Neden 
304
3.1.5. Mazeret Nedeni 
307
3.1.6. Cezanın Önleme Amaçlarını Ortadan Kaldıran Neden 
313
3.2. 5237 SAYILI TCK MD. 27/2 DÜZENLEMESİNİN UYGULAMA ALANI 
319
3.2.1. Meşru Savunma Dışındaki Hukuka Uygunluk Nedenleri Bakımından 
319
3.2.1.1. Fıkranın Kıyasa Açık Olup Olmadığı Meselesi 
319
3.2.2. Kusurluluğu Kaldıran Nedenler Bakımından 
326
3.3. 5237 SAYILI TCK MD. 27/2 DÜZENLEMESİNİN OBJEKTİF ŞARTLARI 
328
3.3.1. Tüm Şartlarıyla Oluşmuş Bir Meşru Savunmanın Varlığını Kaybetmesi 
328
3.3.1.1. Mefruz Meşru Savunma 
329
3.3.1.2. Savunma İradesinin Yokluğunda 
336
3.3.2. Sınır Aşımının Belirli İhtimallere Göre Değerlendirilmesi 
338
3.3.2.1. Yoğunlukta Sınır Aşımı 
338
3.3.2.2. Zamanda Sınır Aşımı 
345
3.3.2.2.1. Evvel Zamansal Aşım 
346
3.3.2.2.2. Ahir Zamansal Aşım 
348
(i) Genel Olarak Görüşler 
348
(ii) Değerlendirme ve Kanaat 
353
(iii) Yüksek Mahkeme Kararlarının Değerlendirilmesi 
358
3.3.2.2.3. Örselenmiş Kadın Sendromu 
365
3.3.2.3. Mekanda / Kişide Sınır Aşımı 
379
3.3.2.3.1. Genel Olarak 
379
3.3.2.3.2. Yaşam Hakkı ve Vücut Dokunulmazlığına
Yönelmeyen Fiiller Bakımından 
380
3.3.2.3.3. Şahısta Hata (Error in Persona) 
381
3.3.2.3.4. Sapma (Aberratio Ictus) 
383
3.3.2.3.5. Dolaylı Faillik ve Azmettirme Halinde 
385
3.4. 5237 SAYILI TCK MD. 27/2 DÜZENLEMESİNİN SÜBJEKTİF ŞARTLARI 
386
3.4.1. Kast veya Taksirle Aşım 
386
3.4.1.1. Genel Olarak 
386
3.4.1.2. Değerlendirme ve Kanaat 
393
3.4.2. Manevi Unsur Ekseninde TCK md. 27’nin Her İki Fıkrasının
Uygulanmasında Kontrol Listesi 
398
3.4.3. Mazur Görülebilecek Heyecanlar Nedeniyle Aşım 
407
3.4.3.1. Karşılaştırmalı Olarak Tanımlar 
407
3.4.3.2. Telaş, Korku veya Paniğin İncelenmesi 
412
3.4.3.2.1. Duyguların Türü 
412
3.4.3.2.2. Duyguların Belirliliği (Numerus Clausus) 
415
3.4.3.2.3. Duyguların Derecesi 
416
3.4.3.2.4. Duygulardan ‘Ötürü’ 
420
3.4.3.2.5. Duyguların Birlikteliği / Saik Demeti (Motivbündel) 
422
3.4.3.2.6. Duyguların Kaynağı 
427
3.4.3.2.7. Duyguların Gerçekliği 
433
3.4.3.2.8. Duyguların Tespiti 
441
SONUÇ 
449
KAYNAKÇA 
459
ŞEKİLLER 
489