BELİRLİ SÜRELİ TİCARİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE
SATICININ TEMERRÜDE DÜŞMESİNİN VE
ALICININ SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASININ ŞARTLARI
I. BELİRLİ SÜRELİ TİCARİ SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, UNSURLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
19
1. Satılanın Mülkiyetini Geçirmek Amacıyla Zilyetliğini Devir Borcu
24
b. Mülkiyeti Geçirmek Amacıyla Zilyetliğin Devri
27
3. Tarafların Anlaşması
37
4. Satılanı Mesleki Faaliyet Çerçevesinde Kazanç Elde Etme Amacıyla Satın Almak
38
C. Ticari Satış Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
38
1. Ticari Satış Sözleşmesi Borçlandırıcı Bir İşlemdir.
38
2. Ticari Satış Sözleşmesi Sinallagmatik Bir Sözleşmedir.
39
3. Ticari Satış Sözleşmesi Rızai ve İvazlı Bir Sözleşmedir.
40
4. Ticari Satış Sözleşmesi Ani Edimli Bir Sözleşmedir.
41
D. Ticari İş Kavramından ve TTK. Madde 23 Anlamındaki Ticari Satış Sözleşmesinden Ayırt Edilmesi
41
II. BELİRLİ SÜRELİ TİCARÎ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE SATICININ TEMERRÜDE DÜŞMESİNİN VE ALICININ SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASININ ŞARTLARI
42
A. Satıcının Temerrüde Düşmesinin Şartları
42
2. Temerrüdün Şartları
46
a. Edimin İfasının Mümkün Olması
46
bb. Def’i Hakkının Varlığının Muacceliyete Etkisi
53
c. Kural: İhtar Gereği
55
bb. Tarafları, İçeriği ve Şekli
59
d. İstisna: İhtara Gerek Olmayan Haller
66
aaa. Taraflarca Sözleşmede Kararlaştırılan Belirli Vade
67
bbb. İhbar ile Tayin Edilen Belirli Vade
68
bbb. Satılanın Gönderilmesi Gereken Durumlarda Kesin Vade
81
ccc. Mutlak Kesin Vade
83
cc. Taraflarca İhtara Gerek Olmadığının Kararlaştırılması
85
dd. Dürüstlük Kuralı Uyarınca İhtarın Gerekmemesi
85
e. İhtara Rağmen Edimin İfa Edilmemesi
87
f. İfa Etmemenin Borca Aykırılık Teşkil Etmesi
87
aa. Alıcının Mütemerrit Olmaması
88
bb. Satıcının İfadan Kaçınma İmkânı Veren Def’i Hakkını Öne Sürmemesi
88
3. İfa Yerinin Temerrüdün Oluşmasındaki Rolü
91
4. Temerrüt ile Kusur Arasındaki İlişki
94
B. Seçimlik Hakların Kullanılmasının Şartları
95
1. Satılanın Mülkiyetini Geçirmek Amacıyla Zilyetliğini Devir Borcunda Temerrüt
101
2. Kural: Süre Verilmesi
102
3. İstisna: Süre Verilmesine Gerek Olmayan Haller
113
a. Satıcının İçinde Bulunduğu Durumdan veya Tutumundan Süre Verilmesinin Etkisiz Olacağının Anlaşılması
114
b. Borcun İfasının Alıcı İçin Yararsız Kalması
116
c. Kesin Vadenin Kararlaştırılması
119
TİCARÎ SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE SATICININ TEMERRÜDÜ NEDENİYLE ALICININ SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKINI KULLANMASI VE HUKUKİ SONUÇLARI
I. TBK. m. 212 HÜKMÜ KAPSAMINDA SEÇİMLİK HAKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
121
A. Sözleşmeden Dönme Dışındaki Seçimlik Hakların Değerlendirilmesi
121
B. Sözleşmeden Dönme Hakkı Bakımından Değerlendirilmesi
125
II. ALICININ SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI, KULLANILMASI VE HUKUKİ SONUÇLARI
131
A. Borca Aykırılık Kuramında Dönme Hakkının Yeri
131
B. Dönme Kavramı ve İşlevi
134
C. Sözleşmeden Dönme Hakkının Hukuki Niteliği
136
D. Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi
141
1. Fesih Hakkından Ayırt Edilmesi
141
2. İptal Hakkından Ayırt Edilmesi
144
3. Geri Alma Hakkından Ayırt Edilmesi
145
4. Cayma Hakkından Ayırt Edilmesi
146
E. Dönme Hakkına Hâkim Olan İlkeler
148
2. Bölünmezlik İlkesi
149
3. Şarta Bağlanmazlık İlkesi
150
5. Geri Alınmazlık ve Yinelenmezlik İlkesi
151
F. Dönme Beyanının Kullanılması ve Şekli
153
G. Dönme Beyanının Yorumu
159
H. Dönme Hakkının Kullanılmasının Sözleşmeye Etkisine Dair Görüşler
161
1. Klasik Dönme Teorisi
161
a. Sözleşme İlişkisinin Durumu
161
b. İfa Edilmemiş ve İfa Edilmiş Edimler Üzerine Etkisi
163
c. İade Talebinin Tabi Olacağı Zamanaşımı
167
2. Kanuni Borç İlişkisi Teorisi
167
a. Sözleşme İlişkisinin Durumu
167
b. İfa Edilmemiş ve İfa Edilmiş Edimler Üzerine Etkisi
168
c. İade Talebinin Tabi Olacağı Zamanaşımı
169
3. Ayni Etkili Dönme Teorisi
169
a. Sözleşme İlişkisinin Durumu
169
b. İfa Edilmemiş ve İfa Edilmiş Edimler Üzerine Etkisi
169
c. İade Talebinin Tabi Olacağı Zamanaşımı
170
a. Sözleşme İlişkisinin Durumu
171
b. İfa Edilmemiş ve İfa Edilmiş Edimler Üzerine Etkisi
176
c. İade Talebinin Tabi Olacağı Zamanaşımı
182
5. Görüşlerin Değerlendirilmesi
183
I. Dönme Sonrası Tasfiye İlişkisi
184
1. İade Borcunun İfası, İfa Yeri ve İade Borcunda Temerrüt
184
a. İade Borcunun İfası
184
b. İade Borcunu İfa Yeri
188
c. İade Borcunu İfada Temerrüt
190
2. Dönme Hakkının Kullanılmasının Yan Edim ve Yan Yükümlülüklere Etkisi
191
3. Kısmi Temerrütte Alıcının Dönme Hakkı ve Sonuçları
193
a. İade Konusu Edimin İmkânsızlaşması
193
bb. İade Konusu Edimin Dönme Hakkının Kullanılmasından Önce İmkânsızlaşması
200
aaa. Türk/ İsviçre Hukuku Kapsamında
200
bbb. Alman Hukuku Kapsamında
206
bb. İade Konusu Edimin Dönme Hakkının Kullanılmasından Sonra İmkânsızlaşması
214
aaa. Türk/ İsviçre Hukuku Kapsamında
214
bbb. Alman Hukuku Kapsamında
215
cc. İade Konusu Edimin İmkânsızlaşması Halinde İkâme Değerin Hesaplanması
219
aaa. İade Anındaki Değerin Esas Alınması Görüşü
221
bbb. Sözleşmede Kararlaştırılan Değerin Esas Alınması Görüşü
222
ccc. Devir Anındaki Değerin Esas Alınması Görüşü
223
dd. Alman Hukuku’nda İkâme Değer Sorumluluğu Bakımından Öngörülen Ayrıcalık Düzenlemesi
224
bbb. Satılandaki Ayıbın İade İmkânsızlığına Neden Olması ve Satılanın Tüketilmesi Durumu
227
ccc. Satıcıdan Kaynaklanan Sebeplerle Satılanın Yok Olması ya da Kötüleşmesi Durumu
228
ddd. İmkânsızlığın Alıcının Yetki Alanı Dışındaki Sebeplerden Ötürü ve Sözleşme Olmaksızın Satıcı Nezdinde Gerçekleşecek Olması Durumu
229
eee. Ayrıcalığın Uygulanması Bakımından Öngörülen Kriterler
231
fff. Ayrıcalık Düzenlemesine Dair Eleştiriler
234
4. Dönme Hakkının Kullanılmasının Teminatlara ve Cezai Şarta Etkisi
236
a. Teminatlara Etkisi
236
b. Cezai Şarta Etkisi
237
5. Dönme Neticesinde Zararlardan Sorumluluk
238
6. Dönme Neticesinde Yararlardan Sorumluluk
239
7. Dönme Neticesinde Masraflardan Sorumluluk
245
DÖNME HAKKININ KULLANILMASINA İLİŞKİN
ÖZEL HÂLLER VE OLUMSUZ ZARAR
I. DÖNME BEYANININ TARAFLARININ TESPİTİNDE ÖZEL HÂLLER
249
A. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmede Sözleşmeden Dönme Hakkının Kullanılması
249
1. Vaat Eden Satıcının Temerrüdü
249
2. Vaat Ettiren Satıcının Temerrüdü
250
B. Alacaklı ve Borçlu Sıfatının Çokluğu Hâlinde Dönme Hakkının Kullanılması
251
C. Alacağın Devri Hâlinde Dönme Hakkının Kullanılması
254
E. Kısım Kısım İfa Edilen Satış Sözleşmesinde Temerrüt Hâlinde Sözleşmeden Dönme Hakkının Değerlendirilmesi
265
F. Dönme Beyanının Geri Alınması
270
G. Dönme Hakkının Devrinin Mümkün Olmaması
277
a. Sözleşme Kurma Masrafları
290
b. Sözleşmenin İfası Adına Yapılan Masraf ve Diğer Zararlar
291
c. Borç İlişkisinin Tasfiyesi Nedeniyle Uğranılan Zarar
292
d. Usuli İşlemlere Dair Masraflar
292
e. Üçüncü Kişilere Ödenen Tazminat ve Cezai Şart
292
D. Zararın Denkleştirilmesi
299
E. Zararın Hesaplanacağı An
301
1. Olumlu Zarar ile Sınırlandırılması Görüşü ve Değerlendirilmesi
302
2. Olumlu Zarar Dışındaki Hukuki Müesseseler ile Sınırlandırma
305
3. Tazminatın İndirilmesi
306
H. Olumsuz Zarara Dair Eleştiriler ve Değerlendirilmesi
308