Türk, Azerbaycan ve Rus Hukuklarında Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü Dünyamin Novruzov  - Kitap

Türk, Azerbaycan ve Rus Hukuklarında Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü

1. Baskı, 
Temmuz 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
288
Barkod:
9786255957979
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Fiyatı:
750,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
"Türk, Azerbaycan ve Rus Hukuklarında Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü" konulu bu çalışma da karşılaştırılan ülkelerin miras hukukları bağlamında ölüme bağlı tasarrufların hükümsüzlüğüne (yokluk, kesin hükümsüzlük ve iptaline) ilişkin hükümler, bu hususlara ilişkin uygulamanın getirdiği çözümler ve doktrinde ileri sürülen görüşler ele alınıp değerlendirilmeye çalışıldı. Bu değerlendirme yapılırken Türk doktrininde savunulan görüşlerin ve Yargıtay kararlarının yanı sıra, yeri geldiğinde İsviçre doktrininde savunulan görüşlere ve İsviçre Federal Mahkeme kararlarına da yer verilmiştir. Bunun yanı sıra, Azerbaycan Medeni Kanunu'nun, özellikle Alman Medeni Kanunu'ndan önemli ölçüde iktibas edilmiş olan Miras hukukuna ilişkin hükümleri dikkate alındığında, Alman hukukunun görüşleri ve içtihatlarının da çalışmada yer bulması, araştırmanın daha geniş bir hukukî perspektifte ele alınmasını sağlamaktadır.
Ölüme bağlı işlemlerin hükümsüzlüğü konusu, diğer hukuki işlemlere göre belirgin farklılıklar taşımaktadır. Özellikle, ölüme bağlı tasarrufların geçerlilik şartları ve hükümsüzlük sebepleri, her üç ülkenin hukuk sisteminde farklı şekillerde düzenlenmiş olup, bu durum doktrinde önemli tartışmalara yol açmaktadır. Dolayısıyla, ölüme bağlı tasarrufların hükümsüzlük sebepleri, ilgili ülkelerin Medeni Kanunları'n da ki özel hükümler ışığında detaylı bir şekilde incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bu inceleme, hem doktrindeki tartışmaların derinleştirilmesine hem de uygulamaya yönelik pratik çözümler geliştirilmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Türk, Azerbaycan ve Rus Hukuklarında Hükümsüzlük ve Ölüme Bağlı Tasarruf Kavramları
.
Türk, Azerbaycan ve Rus Hukuklarında Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlük Çeşitleri
.
Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğüne İlişkin Davalar
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
V
İÇİNDEKİLER 
VII
KISALTMALAR LİSTESİ 
XVII
ÖZET 
XIX
ABSTRACT 
XIX
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK, AZERBAYCAN VE RUS HUKUKLARINDA HÜKÜMSÜZLÜK VE ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMLARI
I. Hükümsüzlük kavramı ve çeşitleri 
8
A. Türk hukuku 
8
1. Kavram 
8
2. Çeşitleri 
9
a. Yokluk 
9
b. Kesin hükümsüzlük 
10
c. İptal edilebilirlik 
11
d. Noksanlık (eksik hukuki işlemler) 
12
B. Azerbaycan hukuku 
14
1. Kavram 
14
2. Çeşitleri 
15
a. Yokluk 
15
b. Kesin hükümsüzlük 
17
c. İptal edilebilirlik 
17
d. Noksan (eksik) hukuki işlemler 
19
3. Azerbaycan Miras hukukunda hükümsüzlüğün genel sonuçları 
20
C. Rus hukuku 
20
1. Kavram 
20
2. Çeşitleri 
21
a. Yokluk 
21
b. Kesin hükümsüzlük 
22
c. İptal edilebilirlik 
22
3. Rus Miras hukukunda hükümsüzlüğün genel sonuçları 
23
II. Ölüme bağlı tasarruf kavramı ve çeşitleri 
24
A. Türk hukuku 
24
1. Kavram 
24
a. Genel olarak 
24
b. Hukuki niteliği 
24
c. Ölüme bağlı tasarruf kavramının iki farklı anlamı 
25
2. Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar 
26
a. Vasiyetname 
26
(1) Kavram 
26
(2) Unsurları 
26
i. Vasiyetname yapma iradesinin (animus testandi) varlığı 
26
ii. Tek taraflı hukuki işlem olma 
27
iii. Şekle bağlılık 
27
iv. Ölüm sonrası yürürlüğe girme (mortis causa etkisi) 
27
v. Son iradenin açıklanmış olması 
28
vi. Sıkı biçimde kişiye bağlılık 
28
(3) Şekilleri 
29
i. Genel olarak 
29
ii. Resmi vasiyetname 
30
iii. El yazılı vasiyetname 
31
iv. Sözlü vasiyetname 
35
b. Miras sözleşmeleri 
37
(1) Kavram 
37
(2) Çeşitleri 
39
i. Olumlu ve olumsuz miras sözleşmeleri 
39
ii. Bir taraflı ve iki taraflı miras sözleşmeleri 
40
3. Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar 
41
a. Mirasçı atama 
41
b. Vasiyet (Belirli mal bırakma) 
41
c. Yükleme (Mükellefiyet) 
42
d. Koşul (şart) 
43
e. İkameli tasarruflar 
45
(1) Yedek mirasçı atama 
46
(2) Artmirasçı atama 
47
f. Vakıf kurma 
49
g. Vasiyeti yerine getirme görevlisi atama 
50
h. Mirasçılıktan çıkarma 
52
(1) Mirasçılıktan cezalandırıcı çıkarma 
52
(2) Mirasçılıktan koruyucu çıkarma 
54
i. Mirastan feragat 
54
B. Azerbaycan hukuku 
55
1. “Ölüme bağlı tasarruf” kavramı ve hukuki niteliği 
55
2. Vasiyetname 
56
a. Kavram 
56
b. Çeşitleri 
57
(1) Resmi vasiyetname 
57
i. Açık bir belgenin teslimi 
58
ii. Resmi memur (noter) huzurunda beyan 
59
(2) Özel vasiyetname 
60
i. Ev vasiyetnamesi 
60
ii. Şahitli vasiyetname (Witnessed will) 
62
iii. Kapalı vasiyetname 
64
3. Ortak (müşterek) vasiyetname 
64
a. Kavram 
64
b. Çeşitleri 
66
(1) Birlikte ortak vasiyetname 
66
(2) Karşılıklı ortak vasiyetname 
66
(3) Birbirine bağlı ortak vasiyetname 
66
c. Şekli 
67
d. İçeriği 
69
4. Vasiyetnamenin içeriği 
69
a. Mirasçı atama 
69
b. Vasiyet (Belirli mal bırakma) 
70
c. Yükleme (Mükellefiyet) 
71
d. Koşul (şart) 
72
e. Yedek mirasçı atama 
75
f. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tayini 
75
g. Mirasçılıktan çıkarma ve saklı paydan mahrum bırakma 
78
(1) Vasiyetname ile mirasçılıktan mahrum bırakma 
78
(2) Saklı paydan mahrum bırakma 
79
C. Rus hukuku 
83
1. “Rasporyazheniya na sluchai smerti” kavramı 
83
2. Ölüme bağlı tasarrufların şekilleri 
85
a. Vasiyetname 
85
(1) Kavram 
85
(2) Çeşitleri 
87
i. Genel olarak 
87
ii. Noter onaylı vasiyetname 
88
iii. Noter onaylı vasiyetnameye eş değer vasiyetnameler 
90
iv. Melez (resmi–özel karışığı) bir tasarruf: Kapalı vasiyetname 
92
vi. Olağanüstü (el yazılı) vasiyetname 
94
b. Eşlerin ortak (müşterek) vasiyetnamesi 
96
c. Miras sözleşmesi 
96
3. Ölüme bağlı tasarrufların çeşitleri 
98
a. Mirasçı ve yedek mirasçı atama 
98
(1) Mirasçı atama 
98
(2) Yedek mirasçı atama 
99
b. Vasiyet 
100
c. Yükleme 
101
d. Koşul (şart) 
101
e. Vasiyeti yerine getirme görevlisi tayini 
103
f. Mirasçılıktan çıkarma 
104
(1) Doğrudan mirasçılıktan çıkarma 
104
(2) Dolaylı mirasçılıktan çıkarma 
105
g. Miras vakfı kurma 
105
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK, AZERBAYCAN VE RUS HUKUKLARINDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜK ÇEŞİTLERİ
I. Türk hukukunda 
107
A. Terminoloji sorunu 
107
B. Hükümsüzlük çeşitleri 
109
1. Ölüme bağlı tasarruf yapma iradesinin eksikliği: Yokluk 
109
a. Fiil (eylem) iradesinin eksikliği 
110
b. Hukuken bağlanma iradesinin eksikliği 
113
(1) Vasiyetname taslağı 
114
(2) Zihni kayıt (reservatio mentalis) 
115
(3) Ciddi olmayan beyanlar 
117
(4) Muvazaa 
118
2. Kesin hükümsüzlük sebepleri 
119
a. Maddi anlamda sıkı biçimde kişiye bağlılık kuralına aykırılık 
119
(1) Kurala tanınan istisnalar 
120
(2) Kurala aykırılığın yaptırımı 
123
b. Tip sınırlılığı (Numerus clausus) ilkesine aykırılık 
124
c. Tasarrufun içeriğinin yerine getirilmesinin imkansızlığı 
125
3. Ölüme bağlı tasarrufların iptali 
126
a. Ehliyetsizlik 
126
(1) Vasiyetnamede 
127
i. Yaş 
127
ii. Ayırt etme gücü 
127
(2) Miras sözleşmesinde 
136
i. Mirasbırakan bakımından 
136
ii. Sözleşmenin karşı tarafı bakımından 
136
(3) Ehliyetsizliğin ispatı 
137
i. Ölüme bağlı tasarruf lehine fiili karine 
137
ii. Bilirkişi raporu ve uzman görüşü 
139
iii. Tanık ifadeleri 
142
b. İrade bozuklukları 
144
(1) Genel olarak 
144
(2) Yanılma (Hata) 
146
i. Beyan yanılması (hatası) 
146
ii. Saik yanılması (hatası) 
147
iii. Yanılmanın (hatanın) nedenselliği 
149
iv. Vasiyetnamede yanılma (hata) 
150
v. Miras sözleşmesinde yanılma (hata) 
150
vi. Yanılmanın (hatanın) ispatı 
152
(3) Aldatma (hile) 
153
i. Genel olarak 
153
ii. Miras hukukunda aldatma (hile) 
154
iii. Aldatmanın (hilenin) ispatı 
155
(4) Korkutma 
156
i. Genel olarak 
156
ii. Miras hukukunda 
158
iii. Korkutmanın ispatı 
160
(5) İrade bozukluğunun düzelmesi 
161
i. Genel olarak 
161
ii. Vasiyetname üzerinde etkisi 
162
ii. Miras sözleşmesi üzerinde etkisi 
163
c. Hukuka veya ahlâka aykırılık 
164
(1) Genel olarak 
164
(2) Hukuka aykırılık 
166
(3) Ahlâka aykırılık 
167
(4) Özel bazı olaylar 
172
i. Metres vasiyetnamesi 
172
ii. Özgür karar verme iradesinin sınırlandırılması 
175
iii. Ceza kayıtları 
178
iv. Tahrip etme kayıtları (Demolierungsklausel) 
180
v. Çıkarcı tasarruflar 
182
vi. Güvenilir kişilere yapılan kazandırmalar: “Miras dolandırıclığı” olayı 
182
(5) İspat sorunu 
183
d. Şekil eksikliği 
183
(1) Genel olarak 
183
(2) Vasiyetnamede 
185
i. Resmi vasiyetnamede 
185
ii. El yazılı vasiyetnamede 
188
iii. Sözlü vasiyetnamede 
192
(3) Miras sözleşmesinde 
193
II. Azerbaycan hukukunda 
193
A. Genel olarak 
193
B. Hükümsüzlük çeşitleri 
194
1. Vasiyet yapma iradesinin eksikliği: Yokluk 
194
a. Genel olarak 
194
b. AzAM uygulaması 
196
(1) İşleme göre okur yazarlık? 
196
(2) Sahte vasiyetname 
197
(3) “Yoğun bakım” vasiyetnamesi 
198
2. Kesin hükümsüzlük: Ehemiyetsizlik 
198
a. İstenerek yaratılan irade bozukluğu halleri: muvazaalı ve ciddi olmayan işlemler 
198
(1) Muvazaalı işlemeler 
198
(2) Ciddi olmayan hukuki işlemler 
199
b. Hukuka aykırılık 
200
c. Ahlâka aykırılık 
201
(1) Genel olarak 
201
(2) Sosyal hizmet kuruluşları lehine vasiyetname yapılabilir mi? 
202
3. İptal edilebilirlik 
203
a. Şekil eksikliği 
203
(1) Genel olarak 
203
(2) AzAM uygulaması 
204
b. Ehliyetsizlik 
205
c. İrade bozuklukları 
209
(1) Aldatma 
209
(2) Korkutma 
210
(3) Yanılma 
211
d. İmkansızlık 
212
III. Rus Hukukunda 
212
A. Genel olarak 
212
B. Hükümsüzlük Sebepleri 
214
1. Porok subyekta: Süjeye (irade beyanı sahibine) ilişkin gerekliliklerde eksiklik 
214
a. Genel olarak 
214
b. Kısıtlıların durumu 
214
(1) Kumar, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı nedeniyle kısıtlanma halinde 
215
(2) Psikolojik bozuluk nedeniyle kısıtlanma halinde 
215
2. Porok voli: İrade ve irade beyanına ilişkin gerekliliklerde eksiklik 
216
a. Muvazaa 
217
b. Ayırt etme gücünden yoksunluk 
217
c. Aldatma 
218
d. Korkutma 
219
e. Yanılma 
219
3. Porok formı: Şekil eksikliği 
220
4. Porok soderzhaniya: İçerik bozukluğu 
222
a. Hukuka aykırılık 
222
b. Ahlâka aykırılık 
224
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜNE İLİŞKİN DAVALAR
I. Türk hukukunda 
225
A. Ölüme bağlı tasarrufun iptali davası 
225
1. İptal davasının hukuki niteliği 
225
2. Görevli ve yetkili mahkeme 
226
3. İptal davasında taraf sıfatı 
226
a. Davacı sıfatı (aktif husumet) 
227
(1) Genel olarak 
227
(2) Miras hukuku kapsamındaki (doğrudan) menfaatler 
228
(3) Dava açabilecek kişiler 
229
i. Mirasçı–vasiyet alacaklısı 
229
ii. Son mirasçı sıfatıyla Devlet (Hazine) 
230
iii. Vasiyeti yerine getirme görevlisi 
231
b. Davalı sıfatı (pasif husumet) 
232
(1) Genel olarak 
232
(2) Henüz ana rahmine düşmemiş (döllenmemiş) olan bir “varlığın” (nondum conceptus) davalı sıfatı 
233
c. Dava arkadaşlığı 
235
4. Hak düşürücü süreler 
236
a. Bir yıllık süre 
237
b. On yıllık süre 
239
c. Yirmi yıllık süre 
241
d. İptal defi 
241
5. İptal kararının etkisi 
242
a. Genel olarak 
242
b. Taraflar arası (inter partes) etki 
243
(1) Kişiler bakımından 
243
(2) Ayrı ayrı tasarruflar bakımından 
245
c. Kısmi hükümsüzlükten ayırma 
246
B. Ölüme bağlı tasarrufun hükümsüzlüğüne ilişkin tespit davası 
248
1. Genel olarak 
248
2. Hukuki yararın (menfaatin) varlığı 
249
3. Tespit kararının etkisi 
251
II. Azerbaycan hukukunda 
252
A. Azerbaycan Yargı Sistemi 
252
B. Vasiyetnamenin hükümsüzlüğüne ilişkin davalar 
253
C. Vasiyetnamenin hükümsüzlüğü davalarında görevli ve yetkili mahkeme 
253
D. Mirasbırakan vasiyetnamenin iptali davası açabilir mi? 
253
1. Genel olarak 
253
2. Ortak vasiyetnamenin iptali 
255
E. Dava açma süresi 
256
1. AzAM uygulaması 
256
2. AzMM m. 354.2’nin uygulanabilirliği sorunu 
257
F. Mirasbırakanın sakatlanmış ölüme bağlı tasarrufu onaylamasının sonuçları 
258
G. Vasiyetnamenin iptalinin sonuçları 
260
III. Rus hukukunda 
261
A. Rusya Federasyonu Yargı Sistemi 
261
B. Vasiyetname ve miras sözleşmesinin hükümsüzlüğüne ilişkin davalar 
262
C. Vasiyetname ve miras sözleşmesinin hükümsüzlüğü davalarında görevli ve yetkili mahkeme 
262
D. İptal davasının tarafları 
262
E. Dava açma süresi 
264
SONUÇ 
265
KAYNAKÇA 
277
ÖZGEÇMİŞ 
289