§ 1. TİCARET HUKUKUNA GİRİŞ
35
I. DÜNYA TİCARET SİSTEMİNİN KURUMSAL YAPISI
35
II. TÜRK TİCARET HUKUKU
39
A. Ticaret Hukuku Kavramı
39
B. Ticaret Hukukunun Tarihçesi
41
C. Ticaret Hukukunun Sistemleri
42
D. Ticaret Hukukunun Uluslararası Alanda Düzenlenişi
44
E. Türk Ticaret Hukukunun Gelişimi ve Türk Ticaret Kanunu’nun Sistematiği
46
1. Türk Ticaret Hukukunun Gelişimi
46
2. Türk Ticaret Kanunu’nun Sistematiği
48
§ 2. TİCARİ İŞLETME KAVRAMI
53
B. Tanımı ve Unsurları
54
a. Gelir Sağlama Amacı
55
ç. Amaçlanan Gelirin Esnaf İşletmesi İçin Öngörülen Sınırı Aşan Düzeyde Olması
57
III. TİCARİ İŞLETMEDE MERKEZ VE ŞUBE KAVRAMLARI
59
1. Tanımı ve Unsurları
61
2. Şube Olmaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar
64
IV. TİCARİ İŞLETMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ
65
B. Maddi Olmayan Unsur
66
2. TTK.’nın Saydığı Manevi Unsurlar
67
a. Ticaret Unvanı ve Diğer Fikri Mülkiyet Hakları
67
ç. Müşteri Çevresi (Portföyü)
68
V. TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ
68
VI. TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ
73
B. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na Genel Bakış
74
D. Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununa İlişkin Değerlendirmemiz
78
§ 3. TİCARİ İŞLER VE TİCARİ İŞ OLMAYA BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR
79
I. TİCARİ İŞ KRİTERLERİ
79
A. TTK. m.3’e göre Ticari İşler
79
1. TTK.’da Düzenlenen Bütün Hususlar
79
2. Bir Ticari İşletmeyi İlgilendiren Bütün İşlem ve Fiiller (Eylemler)
81
B. Türk Ticaret Kanunu m.19’a göre Ticari İşler
82
2. Taraflardan Biri İçin Ticari İş Niteliğinde Olan Sözleşmeler
83
II. TİCARİ İŞ SAYILMAYA BAĞLANAN ÖZEL SONUÇLAR
87
A. Ticari İşlerde Zamanaşımı
87
B. Ticari İşlerde Faiz
87
a. Niteliği Açısından Yapılan Faiz Ayrımı
90
aa. Kapital (Anapara) Faizi
90
b. Hesaplanması Bakımından Faiz
91
bb. Mürekkep (Bileşik = Kombine) Faiz
91
c. Kaynağı Açısından Faiz
91
aa. İradi (Sözleşme veya Akdi) Faiz
91
d. Ticari Nitelikte Olup Olmamasına göre Faiz (Ticari Faiz – Adi Faiz Ayrımı)
92
2. Ticari İşlerde Faizin Özellikleri
92
a. Sözleşmede Kararlaştırılmamış Olsa Dahi Faiz Yürütülmesi
92
b. Kapital Faiz Oranının Serbestçe Belirlenebilmesi
93
c. Mürekkep (Bileşik) Faiz veya Faize Faiz Yürütülmesi
94
ç. Temerrüt Faizinin İşlemeye Başlayacağı Tarih
95
3. Kanuni Faiz Oranları
96
a. Anapara Faizinde Kanuni Oran
97
b. Temerrüt Faizinde Kanuni Oran
97
c. Yabancı Para Borçlarında Kanuni Faiz Oranı
99
C. Ticari İşlerde Müteselsil (Zincirleme) Sorumluluk Esası
100
2. Müştereken (Ortaklaşa) Borç Altına Girme
100
3. Ticari Borçlara Kefalet
101
§ 4. TİCARİ HÜKÜMLER VE UYUŞMAZLIKLARA UYGULANMASI
103
II. TİCARİ İŞTEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIĞIN ÇÖZÜMÜNDE UYGULANACAK HÜKÜMLERİN SIRASI
104
B. Sözleşme Hükümleri
105
C. Emredici Olmayan Ticari Hükümler
105
D. Ticari Örf ve Âdet
105
§ 5. TİCARİ YARGI / TİCARİ DAVA
109
I. TİCARİ DAVA TÜRLERİ
109
B. Mutlak (Salt) Ticari Davalar
109
1. TTK. m.4 f.1 b.a – f’da Sayılan İşlerden Doğan Davalar
110
a. TTK.’da Düzenlenen İş ve İşlemlerden Doğan Tüm Davalar
110
b. 4721 sayılı TMK.’da Düzenlenen Bazı İş ve İşlemlerden Doğan Davalar
110
c. 6098 sayılı TBK.’da Düzenlenen Bazı İş ve İşlemlerden Doğan Davalar
110
ç. Fikrî ve Sınai Mülkiyet Hukukuna Dair Mevzuattan Doğan İşler
110
d. Ticarete Ayrılmış Yerlere İlişkin Özel Düzenlemelerden Doğan İşler
111
e. Bankalar ve Diğer Finans Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Doğan İşler
111
2. Özel Düzenlemelerdeki Açık Hükümler Gereğince Mutlak Ticari Sayılan Davalar
112
C. Her İki Tarafın da Ticari İşletmesiyle İlgili Olan Uyuşmazlıklardan Doğan Davalar (Nispi Ticari Davalar)
113
Ç. Havale, Saklama ve Fikir ve Sanat Eserlerine İlişkin Haklardan Doğan Davalar (Yarı Nispi Ticari Davalar)
114
II. TİCARİ DAVA KAVRAMI İLE TİCARİ İŞ KAVRAMI ARASINDAKİ İLİŞKİ
114
III. TİCARİ DAVALARDA ARABULUCUK VE TİCARİ DAVALARIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEMELER
115
A. Ticari Davalarda Arabuluculuk
115
2. Ticari Davalarda Arabuluculuk
117
B. Ticari Davaların Görüleceği Mahkemeler
119
TİCARİ İŞ, TİCARİ DAVA, TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK DAVA ŞARTI, TÜKETİCİ İŞLEMİ, TÜKETİCİ İŞLEMLERİNDE DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUKLA İLGİLİ ÖZET BİLGİ VE UYGULAMA ÖRNEKLERİ
124
§ 6. TACİR VE TACİR OLMANIN SONUÇLARI
131
I. TACİR SIFATININ KAZANILMASI
131
A. Gerçek Kişilerde Tacir Sıfatının Kazanılması
131
1. Ticari İşletmenin Kısmen Dahi Olsa Kendi Adına ve Fiilen İşletilmeye Başlanması
132
2. Ticari İşletme Açmasına Rağmen Fiilen İşletmeye Başlamayan Gerçek Kişinin Tacir Sayılması
132
a. Fiilen İşletmeye Başlamadan Reklamlar Yapmak Suretiyle
132
b. Fiilen İşletmeye Başlamadan Ticaret Siciline Tescil ve TTSG.’de İlanıyla
132
c. Tacir Sayılmaya Bağlanan Sonuçlar
133
3. Gerçek Kişinin Tacir Gibi Sorumlu Olması
133
5. Ticaretten Yasaklanan Kişilerin Tacir Sıfatları
134
B. Tüzel Kişilerde Tacir Sıfatının Kazanılması
135
1. Ticaret Şirketleri
135
2. Ticari İşletme İşleten Dernekler
135
3. Ticari İşletme İşleten Vakıflar
135
4. Kendi Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk Hükümlerine göre Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar
136
a. Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Bunlara Ait Müesseseler
136
b. Özel Hukuk Hükümleri Uyarınca Yönetilen veya Ticari Şekilde İşletilen Diğer Kurum ve Kuruluşlar
137
Ç. Hakim Teşebbüsün Tacir Sıfatı
138
II. TACİR OLMANIN SONUÇLARI (TACİR OLMAYA BAĞLANAN HUKUKİ SONUÇLAR)
139
A. Ticaret Unvanı Seçme ve Kullanma
139
C. Ticaret Siciline Kaydolma
140
Ç. Ticari Defterleri Tutma ve Saklama
141
D. Ticaret ve Sanayi Odalarına Kaydolma
141
E. Basiretli İş Adamı Gibi Hareket Etme
141
F. Ücret ve Faiz İsteme
142
G. Ticari İş Karinesine Tabi Olma
142
I. Ücret ve Cezai Şartın İndirilmesini İsteyememe
143
İ. Fatura ve Teyit Mektubuna Sekiz Gün İçerisinde İtiraz Etme
144
J. Ticari Örf ve Âdetin Uygulanması
145
K. İhtar ve İhbarları Belirli Şekillerde Yapma
145
L. Satış ve Mal Değişimlerinde Özel Hükümlere Tabi Olma
146
1. Kısım Kısım Yerine Getirilecek Satışlar
146
2. Alıcının Temerrüdü
146
3. Satılan veya Değişilen Malın Ayıplı Olması
146
M. Hapis Hakkından Yararlanmada Kolaylık
147
III. TACİR SIFATININ SON BULMASI
147
I. TİCARET SİCİLİ ÖRGÜTÜ VE YÖNETİMİ
151
II. TİCARET SİCİLİNİN ALENİYETİ (KAMUYA AÇIKLIK PRENSİBİ)
152
1. Talep Üzerine Tescil
153
2. Re’sen veya Bildirim Üzerine Tescil
154
a. TTK. m. 32/4 Hükmünün Düzenlemesi
154
b. Esnafın Esnaf Sicilinden Ticaret Siciline Aktarma Yoluyla Re’sen Tescili
154
B. Sicil Müdürünün İnceleme Yetkisi
155
C. Sicil Müdürünün İncelemesinin Sonuçları
155
D. Muvakkat (Geçici) Tescil
156
V. TESCİLİN SONUÇLARI (SİCİLİN KAMUYA AÇIK OLMASININ SONUÇLARI)
156
A. Tescilin İzhari (Açıklayıcı) ve İhdasi (Yaratıcı) Sonuçları
156
1. Tescilin İzhari (Açıklayıcı) Sonucu
156
2. Tescilin İhdasi (Kurucu) Sonucu
157
B. Tescilin Müspet (Olumlu) ve Menfi (Olumsuz) Sonucu
157
1. Tescilin Müspet (Olumlu) Sonucu
157
2. Tescilin Menfi (Olumsuz) Sonucu
157
VI. TİCARET SİCİLİNDEN DOĞAN SORUMLULUK
158
§ 9. TİCARET UNVANI İŞLETME ADI ve DİĞER TİCARİ İSİMLERE MUKAYESELİ BAKIŞ
159
A. Ticaret Unvanının Şekli
161
1. Gerçek Kişi Tacirin Ticaret Unvanı
161
2. Ticaret Şirketlerinin Ticaret Unvanı
161
c. Anonim, Limited ve Kooperatif Şirketler
162
3. Tacir Sayılan Diğer Tüzel Kişiler
162
B. Zorunlu ve İhtiyari Ek Seçmede Kanuni Sınır
163
C. Ticaret Unvanının Korunması
164
III. DİĞER TİCARİ İSİMLERE MUKAYESELİ BAKIŞ
167
I. GENEL OLARAK REKABET
177
II. REKABETE İLİŞKİN TÜRK HUKUKUNDA KANUNİ DÜZENLEMELER
177
A. Borçlar Kanundaki Düzenleme
178
B. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun
178
C. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
179
D. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun
180
1. Yasaklanan Faaliyetler
180
a. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylemler ve Kararlar
180
b. Hakim Durumu Kötüye Kullanma
181
c. Birleşme ve Devralma Yoluyla Hakim Durum Yaratma veya Hakim Durumu Güçlendirme
181
2. Rekabet Kurulunun Yetkileri
182
3. Rekabetin Sınırlanmasının Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları
182
a. Geçersizlik Yaptırımı
182
III. TÜRK TİCARET KANUNU VE HAKSIZ REKABET
183
A. TANIMI VE UNSURLARI
183
B. BAŞLICA HAKSIZ REKABET HÂLLERİ
185
C. HAKSIZ REKABETİN SONUÇLARI
194
a. Hukuki Sorumluluğa İlişkin Davalar
194
cc. Sonuçların Ortadan Kaldırılması (Ref) Davası
195
çç. Maddi Tazminat Davası
195
dd. Manevi Tazminat Davası
195
b. Davacı ve Davalı Olabilme Ehliyeti
196
aa. Aktif Dava Ehliyeti (Davacı Olabilecekler)
196
aaa. Zarar Gören veya Böyle Bir Tehlikeyle Karşılaşabilecek Olan Kimse
196
ccc. Mesleki ve Ekonomik Birlikler
196
bb. Pasif Dava Ehliyeti (Davalı Olabilecekler)
196
bbb. Çalıştıran (İstihdam Eden Kişi)
197
ccc. Basın, Yayın, İletişim ve Bilişim Kuruluşları
197
§ 11. TİCARİ DEFTERLER
201
II. TİCARİ DEFTER TUTMA VE ENVANTER ÇIKARMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
201
A. Defter Tutma Yükümlülüğü ve Tabi Olduğu Esaslar
201
1. Defter Tutma Yükümlülüğünün Kapsamı
202
2. Yükümlülüğün Konusu Olan Defterlerin Belirlenmesi
203
3. Defterlerin Tutulmasında Şekil Şartları
204
B. Envanter Çıkarmak Yükümlülüğü
204
III. AÇILIŞ BİLANÇOSU VE YILSONU FİNANSAL TABLOLARI
205
IV. TİCARİ DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ
205
B. Saklamanın Gerçekleştirileceği Ortam
206
Ç. Defter ve Belgelerin Zayi Olması
206
V. TİCARİ DEFTER VE BELGELERİN HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARDAKİ FONKSİYONU
207
A. Ticari Defterlerin İncelenmek Üzere İbrazı ve Teslimi
207
B. Ticari Defterlerin İspat Fonksiyonu
208
2. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Kanıt Olması
209
a. İbraz Edilmemesi İhtimali
209
b. İbraz Edilmesi İhtimali
209
3. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Kanıt Olması
210
VI. KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN YETKİSİ
211
§ 12. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİ
213
I. TANIMI, ŞEKLİ VE ESASLARI
213
II. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİNDE BAKİYE
215
IV. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
215
V. CARİ HESAP SÖZLEŞMESİNDE ZAMANAŞIMI
216
§ 13. TACİR YARDIMCILARI
217
I. BAĞIMLI TACİR YARDIMCILARI
217
b. Tayine Yetkili Kişi
219
c. Tayin Edilecek Kişi
220
4. Temsil Yetkisinin Kapsamı
220
a. Yetki Kapsamına Dâhil İşlemler
220
b. Ticari Temsilcinin Temsil Yetkisinin Doğal ve Kanuni Sınırlamaları
222
c. Temsil Yetkisinin Tacirin İradesi ile Sınırlandırılması
222
aa. Ticari Temsilcinin Yetkisinin Şube İşleriyle Sınırlandırılması
223
bb. Ticari temsilcinin Yetkisinin Birlikte Temsil Yoluyla Sınırlandırılması
223
5. Ticari Temsilcinin Rekabet Yasağına Tabi Olması
224
6. Ticari Temsilcinin Temsil Yetkisinin Sona Ermesi
224
b. Ölüm ve Fiil Ehliyetinin Kaybı
225
ç. İşletmenin Devri ve Tasfiyesi
226
3. Yetkileri ve Sınırlandırılması
227
5. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi
228
C. Diğer Tacir Yardımcıları
229
3. Rekabet Yasağı ve Temsil Yetkisinin Sona Ermesi
230
2. Pazarlamacılık İlişkisinin Kurulması
230
3. Pazarlamacının Yükümlülükleri
230
4. Pazarlamacının Yetkileri
231
5. Pazarlamacılık İlişkisinin Sona Ermesi
232
II. BAĞIMSIZ TACİR YARDIMCILARI
232
2. Simsarın Tanımı ve Unsurları
233
3. Ücrete Hak Kazanma, Ücretin Miktarının Belirlenmesi ve Masrafların Ödenmesi
234
4. Simsarın Haklarını Kaybetmesi
235
5. Simsarlık İlişkisinin Sona Ermesi ve Zamanaşımı
235
a. Tacirden Bağımsız Olması
236
b. Bir Ticari İşletme ile İlgili Olması
236
c. Belirli Bir Yer veya Bölge İçinde Faaliyetin İcra Edilmesi
237
ç. Faaliyetin Süreklilik Arz Etmesi ve Meslek Edinilmesi
237
d. Faaliyetin Bir Sözleşmeye Dayanması
237
e. Aracılık Etme veya Sözleşme Yapma Yetkisi
237
a. Tekel Hakkı – (İnhisar Hakkı)
238
b. Olağanüstü Masrafları İsteme Hakkı
238
c. Ücret ve Tahsil Komisyonu Hakkı
238
4. Acentenin Temsil Yetkisinin Kapsamı
241
a. Beyanda Bulunma, Beyanları Kabul, Davacı ve Davalı Olabilme
241
b. Mal Bedellerini Kabul, Malları Teslim, Alacağın Yenilenmesi ve Alacağın Miktarının İndirilmesi
241
ç. Acentenin Yetkisiz Temsilciliği
242
5. Acentenin Borç ve Yükümlülükleri
242
b. Müvekkilinin İşlerini Görme ve Menfaatlerini Koruma
242
c. Haber Verme Yükümlülüğü
243
ç. Müvekkilinin Talimatlarına Uygun Hareket Etme
243
e. Müvekkiline Ait Parayı Ödeme veya Teslim Etme
244
6. Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi
244
a. Sona Erme Sebepleri
244
cc. Ölüm, İflas ve Kısıtlanma
245
b. Sona Ermenin Sonuçları
245
bb. Denkleştirme İstemi ve Rekabet Yasağı Anlaşması
245
aaa. Denkleştirme İstemi
245
bbb. Rekabet Yasağı Anlaşması
247
7. Acentelik İlişkisine Tabi Bazı İş ve İşlemler
248
C. Alım Satım İşlerinde Komisyoncu
248
1. Hukukumuzdaki Düzenlenişi
248
2. Tanımı ve Unsurları
248
3. Komisyoncunun Hakları
249
a. Masrafları, Avansları ve Faizleri İsteme Hakkı
249
b. Ücret İsteme Hakkı
249
c. Hapis ve Malı Açık Artırma ile Sattırma Hakları
249
ç. Komisyoncunun Kendisiyle İşlem Yapma Hakkı
250
4. Komisyoncunun Borçları
250
a. Bildirme ve Sigortalama Borcu
250
c. Bedel ile İlgili Müvekkilinin Talimatına Uyma Borcu
251
ç. Veresiye Satmama ve Teslim Almadan Ödememe Borcu
251
5. Komisyonculuk Sözleşmesinin Sona Ermesi
252
Ç. Taşıma İşleri Komisyoncusu
253
2. Komisyoncunun “Eşyanın Taşıtılması” Borcu
253
3. Gönderenin Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü
254
4. Komisyoncunun Ücret Alacağının Muacceliyeti
254
6. Komisyoncunun Taşıma İşini Üzerine Alması
254
7. Taşıma İşleri Komisyoncusunun Sorumluluğu
254
Yararlanılan Kaynaklar
257