Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebepleri

Taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebepleri, koşulları oluştuğunda taşıyanın meydana gelen zarardan zararın miktarına bakılmaksızın tamamen sorumsuz olması sonucunu doğurabildiğinden, deniz ticareti hukukunun en önemli konularından birini oluşturmaktadır. Günümüz denizde eşya taşıma hukukunun temelini oluşturan 1924 tarihli Lahey Kuralları, taşıyanın sorumluluğuna dair kuralların düzenlendiği ilk uluslararası konvansiyon niteliğinde olup, TTK'da yer alan mutlak sorumsuzluk sebeplerinin de temel kaynağını oluşturmaktadır. Lahey Kuralları m. 4/2 ile laundry list şeklinde de anılan, taşıyanın sorumsuzluk sebeplerine ilişkin bir listeye yer verilmiştir. 1978 tarihli Hamburg Kuralları ile böyle bir liste düzenlenmemiş olduğu gibi teknik kusur ve yangın mutlak sorumsuzluk sebebi olmaktan çıkarılmıştır. Henüz yürürlüğe girmemiş olan 2008 tarihli Rotterdam Kuralları'nda ise Hamburg Kuralları'nın aksine taşıyanın sorumsuzluk sebepleri Lahey Kuralları'nda olduğu gibi tekrar liste halinde belirlenmiştir (RK m. 17/3). Bununla birlikte taşıyanın veya RK m. 18'de sayılmış olan kişilerin kusurlu olması halinde taşıyanın RK m. 17/3'te düzenlenmiş olan sorumsuzluk sebeplerine dayanması mümkün olmadığından, bunlar mutlak sorumsuzluk sebebi niteliğinde değildir. Bu çalışmada evleviyetle deniz ticareti sözleşmeleri ve taşıyanın navlun sözleşmesinden doğan sorumluluğu incelenmiştir. Akabinde taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebepleri detaylı bir şekilde ve tarihsel gelişimleriyle birlikte sistematik olarak ele alınmış, bu bağlamda uluslararası düzenlemeler de incelenmiştir.

Çalışmada özellikle Alman hukuku gerek 2013 deniz ticareti reformu öncesi gerek sonrasındaki dönem bakımından Türk hukukuyla karşılaştırmalı bir incelemeye tabi tutulmuştur. Neticeten taşıyanın mutlak sorumsuzluk sebeplerinin hakkaniyet ve güncelliği sorgulanmış ve de lege ferenda bakımından değerlendirmelerde bulunulmuştur.