Şirket Ortaklarının Sosyal Güvenlik Hakları ve Borçları Dr. Öğr. Üyesi Senem Değer  - Kitap

Şirket Ortaklarının Sosyal Güvenlik Hakları ve Borçları

1. Baskı, 
Ekim 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
218
Barkod:
9789750288531
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
380,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Çalışmada; 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesindeki düzenleme esas alınarak, şirket organlarında görev alan ya da almayan ortakların ve şirket organlarında dışardan görevlendirilen kişilerin sosyal güvenlik statülerinin tespitinde, bağımlı çalışan statüsünde olup olamayacakları ve hangi koşullar altında bağımlı çalışan ya da bağımsız çalışan sayılabilecekleri tartışılmıştır. Sosyal güvenlik yükümlülüğünün anayasal dayanağı ve sosyal güvenliğin mevcut işlevi, Sosyal Güvenlik Kanunu'nun 4/a bendi anlamında istihdam kavramı ile 4/b bendi kapsamında kendi adına ve hesabına çalıma kavramı ve sosyal güvenlik hukuku ile şirketler hukuku arasındaki etkileşimler incelenmiştir. Şirket yönetim kurulu üyelerinin/denetim elemanlarının ve şirket ortaklarının özel hukuk kapsamında tüzel kişi çalışanı olarak sınıflandırılmasının mümkün olup olmadığı ve belirli durumlarda herhangi bir şirketler hukuku yapısının bu kişilere uygulanıp uygulanamayacağı açıklanmaya çalışılmış; bu doğrultuda, şirketlerin ortaklarının ve özel hukuk kapsamındaki organlarında görevli üyelerinin sosyal sigorta haklarının ve borçlarının açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Bağımlı Çalışanların Sosyal Güvenlik Statülerinin Tespiti
.
Bağımsız Çalışanların Sosyal Güvenlik Statülerinin Tespiti
.
Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sosyal Güvenlik Hakları ve Borçları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş
I. TEMEL İNCELEME KONUSU 
17
II. KONUYU ELE ALMA SÜRECİ 
19
I. Bölüm
ÇALIŞAN OLARAK ŞİRKET ORTAKLARI VE YÖNETİM KURULU ÜYELERİ
I. İSTİHDAM KAVRAMININ ANLAMI 
21
II. ANAYASAL TEMELLER 
22
A. Zorunlu Sosyal Sigorta ve Temel Haklar 
22
1. Sosyal Güvenlik Hakkına Yasal Müdahale 
22
2. Sosyal Güvenlik Hakkına Yasal Müdahalenin Gerekçesi 
23
a. Sosyal Güvenlik Hukukunda Yasama Erkinin Fonksiyonu 
23
b. Maddi Gerekçelendirmeler 
24
aa. Geleneksel Yaklaşım 
24
bb. Farklı Bakış Açıları 
25
cc. Değerlendirme 
25
B. Eşitlik Hakkı Bağlamında Zorunlu Sosyal Güvenlik 
27
III. İSTİHDAM KAVRAMININ YORUMLANMASI 
27
A. Bağımsız Bir Sosyal Güvenlik Terimi Olarak “İstihdam” 
27
B. Tipik Bir Kavram Olarak “İstihdam” 
30
1. Alman Hukukunda İstihdam Kavramı Hakkında İçtihat ve Hakim Görüş 
30
2. İstihdam Kavramının Tanımında Kullanılan “Tipolojik Metot” ve
“Alternatif Kavramların” Eleştirisi 
31
3. Değerlendirme 
33
C. Bağımlı Çalışma ile Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar (Bağımsız Çalışanlar) Arasında Ayrım Yapmak İçin Kullanılan Kriterler 
40
1. Yasal Kriterler 
40
a. Talimatlara Bağlılık 
40
b. Talimat Verenin İş Organizasyonundaki Yeri 
41
c. Ara Değerlendirme: Üst Düzey Çalışanlar 
43
2. Diğer Kriterler 
46
a. Sözleşme ve Sözleşmenin Taraflarının İradesi 
46
b. Tarafın Kendi Malzemelerini ya da 3. Kişinin Malzemelerini Kullanması 
47
c. İşbirliğinde (Hand in Hand) Çalışma 
48
d. İş Riskinin Üstlenilmesi 
48
e. Ekonomik Bağımlılık veya Sosyal Korumaya Yönelik Özel İhtiyaç 
49
f. Maktu Ücretle Çalışma 
50
g. Yıllık Ücretli İzin Uygulaması, Bayram İkramiyesi veya 13. Ay Maaşı Gibi İsimlerle Ödemeler Yapılması 
51
h. Ücretin Miktarı 
51
i. 3. Kişiler Bakımından Dışardan Görünüm Şekli (Tarafların Konumu) 
53
j. Kişisel Hizmet Sunumu veya Kendi Personelini Kullanma 
53
D. Ara Sonuç 
53
IV. İSTİHDAM KAVRAMINDA ŞİRKETLER HUKUKUNUN ÖNEMİ 
54
A. Sosyal Güvenlik Hukuku ve Özel Hukuk Arasındaki İlişkinin Temelleri 
54
1. Sosyal Güvenlik Hukuku ve Özel Hukuk Kavramları 
54
2. Ortak Tarihsel Bağlantılar 
55
3. Sosyal Güvenlik Hukuku ve Özel Hukuk Arasındaki İlişkiyi Belirlemenin İki Farklı Yolu 
56
a. Görev Kavramından İlişkinin Belirlenmesi 
56
b. Başlangıç Noktası Olarak Karşılıklı Etki 
57
c. Değerlendirme 
58
B. Genel Olarak Bağımlı İstihdam İçin İleri Sürülen Düşüncelerle
5510 Sayılı Kanun’da Düzenlenen 4/I–A Maddesinin Bağlantısı 
59
1. Özel Hukuku Şekillendiren, Olgusal Olarak Etkileyen Bir Norm Olarak 5510 Sayılı Kanun’un 4/I–a Maddesi 
59
2. Özerk Hukuki Düzenlemeler ve Sınırları 
60
a. Kişilerin Bakış Açısı ve Özel Hukuk Davranışıyla Şekillenen Sosyal Güvenlik Hukuku 
60
b. Bağlantının Kapsamı ve Sınırları 
60
C. Şirketler Hukuku ile İlgili Normların 5510 Sayılı Kanun’un 4/I–A
1. Yargı Görüşü 
62
a. Şirketler Hukuku Yapılarının Sosyal Güvenlik Hukuku Bakış Açısıyla Kabulü 
62
aa. Sosyal Güvenlik Hukuku İçin Şirketler Hukuku Yapılarının Olası İşlevi 
62
bb. Belirleyici bir Kriter Olarak Prim Ödeme Yükümlülüğü ve Sosyal Güvenlik İhtiyacı 
62
b. Sosyal Güvenlik Hukuku Düzenlemelerinin Şirketler Hukuku Referans Alınarak Yorumlanması 
65
2. İçtihatların Değerlendirilmesi 
67
a. Şirketler Hukuku Yapılarının Sosyal Güvenlik Hukuku Yoluyla Kabulü 
67
aa. İçtihatların Dogmatik Tutarlılığı 
67
bb. Sosyal Güvenlik ve Prim Ödeme Yükümlülüğünün Öngörülebilirlik Şartının Kapsamı 
67
b. Şirketler Hukuku ile Bağlantısı Olan Sosyal Güvenlik Hukuku Düzenlemelerinin Yorumlanması 
69
D. Ara Değerlendirme: Şirketler Hukuku Kurallarının Yönetim Kurulu Üyelerinin Bağımsız Çalışan Olarak Kabul Edilmesine Etkisi 
70
1. 5510 Sayılı Kanun’un 4/I–b Bendinin Kökeni 
70
2. Değerlendirme ve Cevapsız Sorular 
73
a. Temel Hukuk Düzleminde 
73
b. Yasal Politikaların Değerlendirilmesi 
73
V. BİRİNCİ BÖLÜMÜN SONUÇLARI 
74
II. Bölüm
TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA ŞİRKET TÜRLERİ İLE ORTAKLIK SIFATININ KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ
I. ŞİRKET KAVRAMI 
77
II. ŞİRKET TÜRLERİ 
79
A. Adi Şirket 
79
1. Tanımı 
79
2. Adi Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 
81
B. Kollektif Şirket 
83
1. Tanımı 
83
2. Kollektif Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 
83
C. Limited Şirket 
87
1. Tanımı 
87
2. Limited Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 
87
a. Limited Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması 
87
b. Limited Şirkette Ortaklık Sıfatının Kaybedilmesi 
89
aa. Limited Şirkette Ortaklıktan Çıkma 
90
bb. Limited Şirkette Ortaklıktan Çıkarılma 
91
D. Adi Komandit Şirket 
92
1. Tanımı 
92
2. Adi Komandit Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 
93
E. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket 
94
1. Tanımı 
94
2. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirkette Ortaklık Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 
94
F. Anonim Şirket 
95
1. Tanımı 
95
2. Anonim Şirketlerde Pay Sahipliği (Ortaklık) Sıfatının Kazanılması 
96
3. Anonim Şirketlerde Pay Sahipliği (Ortaklık) Sıfatının Kaybedilmesi 
96
III. Bölüm
ŞİRKET ORTAKLARININ, YÖNETİM KURULU/DENETİM KURULU ÜYESİ ORTAKLARIN VE GENEL MÜDÜRLERİNİN
SOSYAL SİGORTA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
I. ANONİM ŞİRKETLERİN YAPISI VE ORGANLARI 
97
A. Genel Olarak 
97
B. Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu 
100
1. Genel Olarak 
100
2. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri ve Özellikleri 
100
3. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Statüsü 
102
4. Yönetim Kurulu Üyelerinin Organ Sıfatı 
102
a. Organ Kavramı 
102
b. Yönetim Kurulu Üyesi ile Anonim Şirket Arasındaki Hukuki İlişki 
103
aa. Yönetim Kurulu Üyesi ile Şirket Arasındaki İlişkinin İş Sözleşmesi Olduğu Yönünde Görüşler 
105
bb. Yönetim Kurulu Üyesi ile Şirket Arasındaki İlişkinin Vekalet Sözleşmesi Olduğu Yönünde Görüşler 
107
cc. Yönetim Kurulu Üyesi ile Şirket Arasındaki Organ İlişkisi 
109
dd. İşçi ve Yönetim Kurulu Üyesi Sıfatının Birleşmesi 
112
5. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sosyal Sigorta Yükümlülüğü 
113
a. Sosyal Güvenlik Statüleri 
113
b. Genel Olarak Şirket Ortaklarının Sigortalılığının Gelişimine Tarihsel Bir Bakış 
113
aa. Tartışmanın Başlangıç Noktası 
114
bb. 5510 sayılı Kanun’un Yürürlük Tarihi Olan 01.10.2008 Tarihinden Önceki Durum (506 Sayılı Kanun Dönemi) 
116
cc. 5510 sayılı Kanun’un Yürürlük Tarihi Olan 01.10.2008 Tarihinden Sonraki Durum 
121
C. Anonim Şirket Genel Müdürlerinin Sosyal Güvenlik Hak ve
Yükümlülükleri 
125
1. Sosyal Güvenlik Statüleri 
125
2. Genel Müdürlerin Sosyal Güvenlik Statülerinin Değerlendirilmesi 
126
a. Hukuksal Temeller 
126
aa. Yeni Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi 
126
bb. Azınlık Pay Sahibi Genel Müdürün Veto ve Oy Haklarının Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkisi 
131
cc. Genel Müdürler Bakımından Talimatlara Bağlı Olma Kriteri– Şirket Ortaklarının Ticaret Kanunu Uyarınca Talimat Verme Hakkı 
131
aaa. Talimat Verme Hakkının İçeriği 
132
bbb. Genel Müdürün Pay Sahibi Olması Nedeniyle Talimat Verme Hakkına Getirilen Kısıtlamalar 
134
i. Genel Müdürün Pay Sahibi Olması Durumu 
134
ii. Oy Hakkının Kullanımı 
135
iii. Diğer Koşullar 
137
b. Genel Müdürün Şirketin Çalışma Sürecine İşlevsel Katılımının Etkisi 
138
3. Özet Değerlendirme 
140
a. Geçmişteki Kararların Uygulanmasının Mümkün Olmaması 
141
b. Sosyal Güvenlik Kurumu Kararları ve Literatür 
143
c. Görüşümüz 
144
aa. Azınlık Pay Sahibi Genel Müdürün Engelleyici Azınlık Haklarının,
Veto Haklarının ve Oy Anlaşmalarının Etkilerinin Farklı Değerlendirilmesi 
144
bb. Sözleşmede Yer Alan Engelleyici Azınlık Haklarının Sosyal Güvenlik Statüsüne Etkisi 
145
cc. Yasal Veto Haklarının Sosyal Güvenlik Statüsüne Etkisi 
145
dd. Oy Sözleşmelerinin Sosyal Güvenlik Statüsüne Etkisi 
146
ee. Borçlar Hukuku Bakımından Sözleşmesel Veto Haklarının Sosyal Güvenlik Statüsüne Etkisi 
148
ff. Oy Sözleşmeleri Kapsamında Oy Haklarının Devrinin Sosyal Güvenlik Statüsüne Etkisi 
149
4. Talimatlara Bağlı Olma Kriteri Sosyal Güvenlik Statüsünün Tespiti İçin Önemli Ama Tek Kriter Değil 
150
5. Meşru Beklentinin Korunması 
151
6. Diğer Özel Düzenlemelerin Etkileri 
156
a. İnançlı Temlik (İnanç Sözleşmesi) 
156
b. İnançlı Temlik Sözleşmelerinin Sosyal Güvenlik Yükümlülükleri
aa. İçtihat ve Literatüre Bakış 
159
bb. Görüşümüz 
160
D. Şirket Denetiminden Sorumluların Sosyal Güvenlik Hakları 
161
1. Genel Değerlendirme ve Denetim Elemanlarının Sosyal Güvenlik Statülerine Genel Bakış 
161
a. Şirket Ortağı Olmayıp Dışarıdan Görevlendirilen Denetim Elemanlarının Sosyal Güvenlik Statüleri 
163
b. Şirket Organında Görevli ve Şirket Ortağı olan Denetim Elemanlarının
(İç Denetçinin) Sosyal Güvenlik Statüleri 
164
II. KOMANDİT ŞİRKETLERİN YAPISI VE ÇEŞİTLERİ 
164
A. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketin Hukuki Niteliği ve
Teşkilat Yapısı 
165
B. Sermayesi Paylara Bölünmüş Ortaklığın Komandite Ortaklarının Sosyal Güvenlik Yükümlülüğü 
165
1. Sosyal Güvenlik Statüleri 
165
a. Temelde Bir Bağımlı Çalışmanın Olmaması 
165
2. Alman Sosyal Güvenlik Kanunu’nun 3 ve 4. Kitabında Düzenlenen İstisna Hükümlerinin Uygulanması 
168
C. Komandit Şirketlerde Yönetim Yetkisi Olan Ortakların Sosyal Güvenlik Statülerinin Değerlendirilmesi 
168
III. YABANCI ŞİRKETLERİN YÖNETİM KURULU ÜYELERİ 
170
A. Konunun İlgi Düzeyi 
170
B. Yabancı Şirketlerin Yönetim Kurulu Üyelerinin Sosyal Güvenlik Statüsü 
170
1. İçtihat ve Alman Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Görüşü 
171
2. Doktrin Görüşü 
171
3. Görüşümüz 
171
IV. Bölüm
ŞİRKET ORTAKLARININ SİGORTALILIKLARININ ÇAKIŞMASI
I. SOSYAL SİGORTADA TEKLİK İLKESİ 
173
II. GENEL OLARAK SİGORTALILIK HALLERİNİN ÇAKIŞMASI 
174
A. 5510 Sayılı Kanun’un Yürürlüğünden Önceki Dönem (2008 Öncesi) 
175
B. 5510 Sayılı Kanun’un Yürürlüğünden Sonraki Dönem (2008 Sonrası) 
177
1. 5510 sayılı Kanun’daki 4/I–a, b ve c Bendlerine Tabi Geçirilen Sigortalılık Hallerinin Çakışması 
177
2. 5510 sayılı Kanun’a Tabi Geçirilen Zorunlu Sigortalılık Halleri ile İsteğe Bağlı Sigortalılık Hallerinin Çakışması 
180
C. Şirket Ortaklarının Sigortalılığında Çakışma 
182
V. Bölüm
ŞİRKET ORTAKLARININ SOSYAL SİGORTA BORÇLARINDAN SORUMLULUĞU
I. GENEL OLARAK 
187
II. PRİM ÖDEME BORCUNDAN SORUMLULUK 
187
A. Prim Ödeme Yükümlüsü 
188
1. Genel Olarak Müteselsil Sorumluluk Kavramı 
189
2. Prim Ödeme Borçlarında Müteselsil Sorumluluk 
189
aa. Anonim Şirket Ortaklarının Prim Borçlarından Sorumluluğu 
190
aaa. 01.10.2008 Öncesi Dönem (506 Sayılı Kanun Dönemi) 
191
i. Üst Düzey Yönetici Kavramı 
193
ii. Üst Düzey Yöneticilerin Sorumluluğunun Kapsamı ve Süresi 
195
iii. Üst Düzey Yöneticilerin Sorumluluktan Kurtulması 
196
bbb. 01.10.2008 Sonrası Dönem (5510 sayılı Kanun Dönemi) 
197
bb. Limited Şirket Ortaklarının Prim Borçlarından Sorumluluğu 
198
B. Şirket Ortaklarının İdari Para Cezalarından Sorumluluğu 
204
Kaynakça 
205
Kavramlar Dizini 
217