Şematik Türk Hukuk Tarihi Ders Notları Doç. Dr. Mehmet Aykanat, Doç. Dr. Melikşah Aydın, Doç. Dr. Salih Korkmaz  - Kitap
1. Baskı, 
Ocak 2026
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
310
Barkod:
9786253815462
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
410,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
"Şematik Türk Hukuk Tarihi Ders Notları" başlığı da gösterdiği gibi, bu çalışmanın temel felsefesi sadeleştirmedir. Yılların ders ve sınav tecrübesi ışığında, karmaşık hukuki bilgileri uzun, yorucu metinler yerine; akılda kalıcılığı artıran şemalar, tablolar ve maddelemelerle destekledik. Amacımız, konu anlatımının temellerini koruyarak, bilginin bir "ezber" olmaktan çıkıp, zihninizde birbiriyle bağlantılı, mantıksal bir yapıya kavuşmasını sağlamaktır.
Bu kitap, iki temel ihtiyaca cevap vermek üzere hazırlanmıştır:
1. Ders Notu: Hukuk fakültesindeki derslerinizi takip ederken, sınavlara hazırlanırken başvurabileceğiniz derli toplu, atıfsız ve öğrenciyi yormayacak temel bir kaynak olması.
2. HMGS Hazırlığı: Özellikle Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavına (HMGS) hazırlanan adayların, konuyu hızlıca tekrar etmelerine ve anahtar bilgileri saniyeler içinde zihinlerinde canlandırmalarına olanak tanıyacak pratik bir rehber görevi görmesi.
İçerikteki her bir şema ve tablo, bir konunun özünü damıtarak size sunar. Bu sayede, sayfalarca süren okumalar yerine, gözünüzle takip edebileceğiniz net yapılar üzerinden hızlı kavrayış ve etkili tekrar imkânı bulacaksınız.
Kitabın İçindekileri
İçindekiler
Önsöz 
5
1. Bölüm
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK HUKUKU
I. GİRİŞ 
23
II. İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRKLER VE DEVLETLERİ 
24
III. TÜRK HUKUK TARİHİNİN KAYNAKLARI 
25
A. Töre ve Kanunlar 
25
B. Epigrafik Kaynaklar 
26
C. Türklerin Dinleri 
26
D. Hukuki Belgeler 
27
E. Çin Kaynakları 
27
F. Edebi Eserler, Tarihler, Siyasetnameler, Seyahatnameler 
27
IV. ESKİ TÜRKLERDE DEVLET 
28
A. Devletin Yapısı 
28
1. Han / Hakan / Kağan 
28
2. Kurultay 
29
3. Devlet teşkilatı 
29
B. Devletin Unsurları 
29
V. ESKİ TÜRKLERDE HUKUK 
30
A. Ceza Hukuku 
30
B. Aile Hukuku 
31
C. Borçlar ve Ticaret Hukuku 
32
D. Miras Hukuku 
32
E. Kölelik 
33
2. Bölüm
İSLAM HUKUKUNA GİRİŞ
I. GİRİŞ 
35
II. İSLAM HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 
36
III. İSLAM HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ 
37
IV. İSLAM HUKUKUNUN KAYNAKLARI 
38
A. Kaynakları Tasnifi 
38
1. Asli, Fer’i Kaynak Ayrımı 
38
2. Nas, İçtihat Ayrımı 
39
3. Hüküm, Yöntem, İlke Ayrımı 
39
B. Kaynakların Tarifi 
40
1. Kitap 
40
2. Sünnet 
41
3. İcmâ 
41
4. Kıyas 
42
5. İstihsan 
42
6. İstıshâb 
43
7. Maslahat (İstıslah) 
43
8. Örf 
43
9. Sahabe Fetvası 
44
10. Önceki Şeriatlar 
44
11. Sedd i Zeria 
44
C. Kaynakların Kullanılması ve Hiyerarşi 
44
V. İSLAM HUKUKUNUN DÖNEMLERİ 
45
A. Hz. Peygamber Dönemi (610–632) 
45
B. Raşid Halifeler ve Sahabe Dönemi (632–661–690) 
46
C. Tabiin Dönemi (690–750) 
46
D. Mezheplerin Oluştuğu Dönem (750–950) 
47
E. İstikrar (Taklit) Dönemi (950–1869) 
48
F. Kanunlaştırma Dönemi 
48
3. Bölüm
OSMANLI HUKUKUNUN GENEL YAPISI
I. GİRİŞ 
49
I. ŞER’İ HUKUK (İSLAM HUKUKU) 
50
A. Resmi Mezhep Tatbikatı 
50
B. Resmi Tedvin 
52
II. ÖRFİ HUKUK 
53
III. CEMAATLER HUKUKU 
56
IV. YABANCILAR (ECNEBİLER) HUKUKU 
57
V. MAHALLİ HUKUK 
57
4. Bölüm
ANAYASA HUKUKU
I. GİRİŞ 
59
II. İSLAM OSMANLI HUKUKUNDA DEVLET KAVRAMI 
60
III. İSLAM ANLAYIŞINDA DEVLETİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 
61
A. Dini Esaslara Dayanma 
61
B. Sınırlı İktidar 
61
C. Şura İlkesi 
62
D. Adaletle Yönetim 
62
E. Eşitlik 
62
IV. DEVLETİN UNSURLARI 
62
A. Ülke 
63
B. Halk (Millet) 
63
C. Egemenlik (Hakimiyet) 
63
V. DEVLET ORGANLARI VE FONKSİYONLARI 
63
A. Osmanlı Devlet Teşkilatını Etkileyen Türk İslam Devletlerinde Organlar 
64
1. Halife 
64
a. Halifede Aranan Nitelikler 
64
b. Halifenin Başa Geçme Usulleri 
65
c. Halifenin Görevleri 
65
2. Divanlar 
65
3. Önemli Devlet Görevlileri 
66
B. Osmanlı Klasik Çağında Devlet Organları 
66
1. Padişah 
66
a. Belirlenmesi 
66
b. Görev ve Yetkileri 
67
2. Divan ı Hümayun 
68
3. Önemli Devlet Görevlileri 
69
C. Meşrutiyet Sonrasında Osmanlı Devlet Organları 
70
1. Yürütme 
70
2. Yasama 
71
3. Yargı 
71
5. Bölüm
İDARE HUKUKU
I. GİRİŞ 
73
II. OSMANLI DEVLET TEŞKİLATININ KÖKENLERİ 
73
III. OSMANLI SARAY TEŞKİLATI 
74
A. Padişah 
74
B. Padişah Ailesi 
75
C. Enderun 
75
D. Bîrun 
76
IV. OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI 
76
A. Osmanlı Klasik Çağında Merkez Teşkilatı 
76
1. Divan ı Hümayun 
76
2. Diğer Divanlar 
77
B. II. Mahmut’un Reformları Sonrası Merkez Teşkilatı 
78
1. Genel Olarak Reformlar 
78
2. Merkez Teşkilatı 
78
V. OSMANLI TAŞRA TEŞKİLATI 
79
A. Tanzimat Öncesi Taşra Teşkilatı 
79
1. Timar Sistemi 
79
2. Eyalet, Sancak, Kaza, Köy 
80
a. Eyalet 
80
b. Sancak 
81
c. Kaza 
81
d. Nahiye ve köy 
81
B. Tanzimat Sonrasında Taşra Teşkilatında Meydana Gelen Değişiklikler 
81
VI. OSMANLI KAMU GÖREVLİLERİ 
82
A. İlmiye: Mensupları ve Fonksiyonları 
82
B. Seyfiye 
83
C. Kalemiye (Mülkiye) 
84
VII. OSMANLI MALİYESİ VE BÜTÇELERİ 
84
VIII. OSMANLI MAHALLİ İDARELERİ VE KOLLUK TEŞKİLATI 
85
6. Bölüm
VATANDAŞLIK HUKUKU (OSMANLI HALKI)
GİRİŞ 
87
I. MÜSLÜMANLAR 
88
II. ZİMMİLER 
88
A. Can ve Mal Güvenliği 
89
B. Din ve Vicdan Özgürlüğü 
89
1. Kiliselerin İnşası ve Tamiri 
89
2. Zimmilere Getirilen Kısıtlamalar 
90
C. Hukuki Durumları 
91
1. Ceza Hukuku 
91
2. Vergi Hukuku 
91
3. Yargılama Hukuku 
91
4. Medeni Hukuk 
92
5. Miras Hukuku 
92
6. Borçlar ve Ticaret Hukuku 
92
7. Sosyal Güvenlik Hukuku 
92
8. Kamu Hizmetlerinde Görev Alma 
92
D. OSMANLI MİLLET SİSTEMİ 
94
III. MÜSTEMENLER 
96
7. Bölüm
MALİ HUKUK
I. VERGİ HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ 
99
II. VERGİ ÇEŞİTLERİ 
100
A. Müslümanlardan Alınan Vergiler 
101
1. Zekât 
101
2. Maden ve Define Vergisi 
102
3. Uşur (Gümrük Vergisi) 
102
4. Olağanüstü Vergiler (Nevaib) 
103
B. Gayrimüslimlerden Alınan Vergiler 
104
1. Cizye 
104
2. Haraç 
104
3. Uşur 
105
4. Nevaib (Olağanüstü Vergiler) 
105
C. Örfi Vergiler 
105
8. Bölüm
DEVLETLER GENEL HUKUKU
GİRİŞ 
107
I. ULUSLARARASI HUKUKUN KAYNAKLARI 
108
A. Hukukun Genel İlkeleri, Uluslararası Teamüller, Örf ve Adetler 
108
B. Uluslararası Anlaşmalar (Muahede) 
109
II. DEVLETLER HUKUKUNUN KİŞİSİ OLARAK DEVLET VE UNSURLARI 
109
A. İnsan Topluluğu 
110
B. Egemenlik 
111
C. Ülke 
112
III. DİPLOMASİ 
113
A. Diplomatik Temsilciler 
113
1. Sefaret ve Sefirler (Elçilik ve Elçiler) 
113
2. Şehbenderler (Konsoloslar) 
113
B. Diplomatik Dokunulmazlık 
114
IV. DEVLETLER ARASI YAPTIRIMLAR 
114
A. Hukuki Yaptırımlar ve Savaş Dışı Fiili Yaptırımlar 
114
B. Savaş 
114
1. Meşru Görülen Savaşlar 
115
2. Savaşın Amacı 
115
3. Savaş Hukuku 
115
4. Esirler ve Ganimet 
115
9. Bölüm
CEZA HUKUKU
GİRİŞ 
117
I. SUÇ 
117
A. Suçun Tanımı 
117
B. Suç Türleri 
117
C. Had ve Kısas Suçlarının Farkları 
119
D. Had ve Tazir Suçlarının Farkları 
120
E. Ceza Hukukuna Hakim Olan İlkeler 
121
F. Ceza Normlarının Uygulanması 
123
G. Suçun Unsurları 
124
II. CEZA 
127
A. Tanımı ve Mahiyeti 
127
B. Cezanın Özellikleri 
127
C. Ceza Çeşitleri 
127
1. Asli, Fer’i ve Tamamlayıcı Cezalar: 
127
2. Bedeni, Ruhi, Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar: 
128
3. Mali Cezalar: 
128
D. Cezayı Düşüren veya Hafifleten Sebepler 
128
III. SUÇ TİPLERİ 
130
A. Had Suçları 
130
1. Hırsızlık (Sirkat) 
131
2. Hırabe (Yol Kesme – Eşkıyalık) 
131
3. Zina 
132
4. Kazif (Zina İftirası) 
133
5. Şürb (İçki İçme) 
134
B. Had Suçu Olup Olmadığı Tartışmalı Olan Suçlar 
135
1. İsyan (Bağy) 
135
2. İrtidat (Dinden Dönme) 
136
C. Kısas Suçları 
137
1. İnsan Öldürme 
137
2. İnsan Yaralama 
138
D. Diyet ve Akile 
139
10. Bölüm
ADLİYE VE MUHAKEME HUKUKU
I. YARGILAMA KAVRAMI 
141
II. YARGILAMA GÖREVİ VE FONKSİYONU 
141
III. YARGI KURUMLARI 
142
A. Mahkemeler 
142
1. Tek ve Çok Hakimli Mahkemeler 
142
2. Mahkemelerin Dereceleri 
143
3. Mahkemelerin Görev ve Yetkileri 
143
4. Mahkeme Çalışanları 
143
B. Diğer Yargı Kurumları 
143
1. Kadılkudat 
143
2. Mezalim Mahkemeleri (Divan ı Mezalim) 
143
3. Hisbe Teşkilatı 
144
4. Şurta Teşkilatı 
144
5. Askeri Mahkemeler (Kadau’l–Asker) 
144
IV. HÂKİMLİK (KADILIK) 
144
A. Hâkimlerin Nitelikleri 
144
B. Hâkimin Atanması ve Görevden Alınması 
146
C. Hâkimin Görev ve Yetkileri 
146
D. Hâkimlerin Denetlenmesi 
146
V. DAVA 
147
A. Davanın Tanımı ve İlgili Terimler 
147
B. Davanın Unsurları ve Şartları 
147
1. Taraflar (Davacı ve Davalı) 
147
2. Dava Konusu (Müddea Bih) 
147
3. Talep 
147
4. Yargı Mercii 
148
C. Dava Konusu Hakkın Mahiyetine Göre Dava Çeşitleri 
148
1. Şahıs Hukukunu İlgilendiren Davalar (Şahsi Davalar) 
148
2. Kamu Davaları 
148
VI. YARGILAMA SÜRECİNİN AŞAMALARI 
148
A. Dava Açılması 
148
B. Tarafların Mahkemede Bir Araya Getirilmesi 
148
C. Delillerin İbrazı, Savunma ve Hüküm Tesisi 
148
D. Yüze Karşı ve Gıyabi Hüküm 
149
E. Hükmün Temyizi ve Kesinleşmesi 
149
VII. İSPAT VASITALARI 
150
A. İspat Vasıtalarının Türleri 
150
1. Şahitlik 
150
a. Genel Olarak 
150
b. Şahitlik Nisabı (Asgari Şahit Sayısı) 
150
c. Şahitlerin Tezkiyesi 
151
d. Gayrimüslimlerin Şahitliği 
151
e. Şahitlerde Aranan Şartlar 
151
f. Şahitliğin Zamanı 
151
g. Şahitlikten Dönme 
151
2. Yemin 
151
3. Yeminden Kaçınma (Nükûl) 
152
4. İkrar 
152
5. Yazılı Belge 
152
6. Karine ve Emareler 
152
7. Hâkimin Şahsi Bilgisi 
152
B. İspat Vasıtalarına İlişkin Kurallar 
152
11. Bölüm
KİŞİLER HUKUKU
I. GERÇEK KİŞİLİK (HAKİKİ ŞAHSİYET) 
155
A. Kişiliğin (Şahsiyetin) Başlangıcı: Doğum (Velâdet) 
155
B. Kişiliğin Sona Ermesi: Ölüm (Mevt) 
156
C. Ehliyet 
158
1. Vücub (Hak) Ehliyeti 
158
2. Eda (Fiil) Ehliyeti 
158
a. Tam Eda Ehliyeti 
158
b. Eksik Eda Ehliyeti 
159
3. İnsan Hayatının Ehliyet Bakımından Merhaleleri 
160
a. Ceninlik Çağı 
160
b. Çocukluk Çağı 
160
c. Temyiz Çağı 
160
d. Büluğ Çağı 
161
e. Rüşd Çağı 
161
4. Ehliyet Ârızaları (Avârız ı Ehliyye–Ehliyeti Daraltan veya Ortadan Kaldıran Sebepler) 
162
D. Hukukî Temsil (Velâyet–Vesâyet) 
164
II. TÜZEL KİŞİLİK (HÜKMÎ ŞAHSİYET) 
165
A. Tüzel Kişilik ve İslam Hukuku 
166
B. Tüzel Kişi Olarak Kabul Edilebilecek Kurumlar 
166
1. Devlet 
166
2. Devlet Hazinesi (Beytülmal) 
166
3. Vakıflar 
167
4. Diğer 
167
12. Bölüm
KÖLELİK
I. TARİHTE KÖLELİK 
169
II. İSLÂM HUKUKUNDA KÖLELİK 
170
A. Köleliğin Kaynağı 
171
1. Savaş Esirliği 
171
2. Köleden Doğmuş Olma 
172
B. Kölelerin Hukuki Statüsü 
172
1. Kişiler, Aile ve Borçlar Hukuku 
172
2. Ceza Hukuku 
173
3. Kölenin Hak ve Borçları 
173
C. Köleliğin Sona Ermesi 
175
1. Gönüllü Azat (Itk) 
175
2. Kefâret Borcu Olarak Azat 
175
3. Sözleşme İle Azat (Mükâtebe–Kitâbet) 
176
4. Tedbir 
176
5. Ümmü’l–Veled Olma (istilâd) 
176
6. Mecburi veya Kanunî Azat 
176
7. Devlet Tarafından Azat 
177
III. İSLÂM VE TÜRK TARİHİNDE KÖLELİK 
177
IV. KÖLELİĞİN SONU 
178
13. Bölüm
VAKIF HUKUKU
I. VAKFIN TARİHİ 
181
II. İSLAM TARİHİNDE VAKIF KURUMUNUN GELİŞİMİ VE ROLÜ 
181
III. VAKFIN UNSURLARI 
182
A. Vâkıf (Vakfeden Kimse) 
182
B. İrade Beyanı 
182
C. Vakfedilen Mal (Mevkuf) 
183
D. Vakıftan Yararlananlar (Mevkufun Aleyh) 
185
IV. VAKFIN YÖNETİMİ 
185
V. VAKFIN DENETİMİ 
186
VI. VAKIF MALLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ (İSTİBDAL) 
186
VII. VAKIF MALLARININ KİRAYA VERİLMESİ 
187
A. Vakıf Mallarının Kiraya Verilmesi Usulü 
187
B. Kira Bedeli ve Fesih Durumu 
187
C. Mersad ve Vakıf Tamiratı 
187
VIII. VAKIF ÇEŞİTLERİ 
187
A. Sahih ve Gayrisahih Vakıflar 
187
B. Hayri–Zürri Vakıflar 
188
C. Mazbut, Mülhak, Müstesna Vakıflar 
188
D. İcare i Vâhideli, İcareteynli ve Mukataalı Vakıflar 
190
IX. GEDİK VE GİRDAR 
191
14. Bölüm
AİLE HUKUKU
I. EVLENME (MÜNÂKEHÂT–ZEVAC) 
193
A. Nişanlanma (Hıtbe) 
193
B. Nikâh 
195
C. Nikahın Unsurları (Rükünleri) 
195
D. Nikahın Şartları 
195
1. İn’ikad (Kurucu) Şartları 
196
a. Ehliyet 
196
b. Meclis Birliği 
196
c. Evlenme Engelinin Olmaması 
196
i. Daimî Evlenme Engelleri 
196
ii. Geçici Evlenme Engelleri 
197
d. İrade Beyanının Şartsız (Müneccez) Olması 
197
2. Sıhhat (Geçerlilik) Şartları 
198
a. Şahitler 
198
b. İrade Beyanı Arızaları 
198
3. Nefaz (Yürürlük) Şartları 
199
4. Lüzum (Bağlayıcılık) Şartları 
199
E. Nikahın Çeşitleri 
201
F. Nikahta Kefâet 
202
G. Gayrimüslimlerin Nikahı 
202
H. Osmanlı Devleti’nde Nikah Akdinin Yapılışı 
202
İ. Teaddüd i Zevcât (Çok Evlilik–Poligamy) 
203
J. Nikahın Sonuçları 
204
1. Mehir 
205
2. Nafaka 
206
a. Evlilik (Zevciyyet) Nafakası 
206
b. Füru (Altsoy) Nafakası 
206
c. Usul (Üstsoy) Nafakası 
206
d. Akrabalık Nafakası 
206
e. Mülkiyet Nafakası 
207
3. Nesep 
207
II. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ (BOŞANMA–MUFÂREKAT) 
208
A. Ölüm 
208
B. Talak 
208
1. Talak Lafızları 
210
2. Talakın Şartları 
210
3. Talakın Kısımları (Çeşitleri) 
211
a. Ric’i Talak (Dönülebilir Boşama) 
211
b. Bain Talak (Dönülemez Boşama) 
211
4. Talakın Sayısı 
211
5. Talakın Şarta veya Vadeye Bağlanması 
212
C. Tefviz i Talak (Zevcenin Talakı) 
212
D. Muhâlaa (Anlaşmalı Boşanma) 
213
E. Liân (Mülâane) 
213
F. Tefrik (Adli Boşanma) 
213
1. Hastalık ve Kusur 
214
2. Nafakanın Temin Edilmemesi 
214
3. Gâiplik/Mefkûdluk 
215
4. Fena Muamele ve Geçimsizlik 
215
G. Fesih (Evliliğin Kendiliğinden Sona Ermesi) 
216
H. Evliliğin Sona Ermesinin Sonuçları 
220
1. İddet 
220
2. İddet Nafakası 
221
III. DİĞER MESELELER 
221
A. Mal Rejimi 
221
B. Velâyet 
222
C. Hidâne (Çocuğun Bakım ve Terbiyesi) 
222
D. Evlat Edinme ve Tebennî 
223
15. Bölüm
MİRAS HUKUKU
GİRİŞ 
225
I. ŞER’İ MİRAS HUKUKU 
227
A. Şer’i Miras Hukukunun Özellikleri 
227
B. Mirasın Unsurları (Rükünleri) 
228
1. Mûris (Miras Bırakan) 
228
2. Vâris (Mirasçı) 
228
3. Tereke (Mevrus) 
228
C. Mirasçılık Sebepleri 
228
1. Kan Hısımlığı 
229
2. Evlilik 
229
3. Velâ (Hukuki İlişkiden veya Sözleşmeden Doğan Mirasçılık) 
229
D. Mirasın Şartları 
229
1. Mûrisin Ölümü 
229
a. Gerçek Ölüm 
229
b. Hükmi Ölüm 
230
c. Takdiri Ölüm 
230
2. Vârisin Hayatta Olması 
230
3. Miras Engelinin Bulunmaması 
230
a. Vârisin Mûrisi Öldürmesi (Katl) 
230
b. Kölelik 
231
c. Din Farkı 
231
d. Ülke (Dâr) Farkı 
231
e. Ölüm Anının Bilinememesi 
231
E. Terekenin Taksim Sırası (Ölümün Ardından Tereke Üzerindeki Tasarruflar) 
232
F. Mirasçılar 
232
1. Ashâb ı Ferâiz (Belirli Pay Sahipleri) 
233
2. Asabe 
233
3. Zevi’l–Erhâm 
233
G. Özel Durumlar 
234
1. Red ve Avl 
234
2. Sulh–Tehâruc 
234
H. Kadının Miras Hissesi 
234
İ. Vasiyet 
236
II. ÖRFİ MİRAS HUKUKU (ÂDİ İNTİKAL) 
237
A. Örfî Miras Hukukunun Özellikleri 
237
B. Miri Arazide İntikal 
237
C. İcâreteynli Vakıflarda İntikal 
237
D. Mukataalı Vakıflarda İntikal 
238
16. Bölüm
EŞYA HUKUKU
GİRİŞ 
239
I. MAL 
239
A. Mal Kavramı ve Kapsamı 
239
B. Mal Türleri 
240
1. Mütekavvim, Gayri Mütekavvim Mal 
240
2. Misli, Kıyemî Mal 
241
3. Menkul, Gayrimenkul Mal 
241
4. İstihlak Olunan, Olunmayan Mal 
242
5. Bölünebilen, Bölünemeyen Mal 
242
6. Sahipli, Sahipsiz, Ortak Mal 
242
II. MÜLKİYET 
242
A. Mülkiyet Kavramı 
243
B. Mülkiyet Türleri 
243
1. Ayn, Menfaat, Deyn Mülkiyeti 
243
2. Kamil, Nakıs Mülkiyet 
244
C. Mülkiyetin Kazanılması 
244
1. Aslen Kazanma 
245
2. Devren Kazanma 
245
D. Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması 
245
III. SINIRLI AYNİ HAKLAR 
246
E. İrtifak Hakları 
247
F. İntifa Hakkı 
247
G. Rehin Hakkı 
247
3. Menkul ve Gayrimenkul Rehni 
248
4. Rehin Niteliğinde Görülen Sözleşmeler 
248
a. Bey bi’l–Vefa 
248
b. Bey bi’l–İstiğlal 
248
IV. ZİLYETLİK 
248
V. TAPU SİCİLİ 
249
17. Bölüm
ARAZİ HUKUKU
GİRİŞ 
251
I. ARAZİ ÇEŞİTLERİ 
252
A. Mülk Arazi 
253
B. Mirî Arazi 
253
1. Mirî Arazinin Tarihi ve İkta 
253
2. Tanzimat’a Kadar Mirî Arazinin Tasarruf Şekli ve Tımar Sistemi 
254
3. Mirî Arazinin Tefvizi 
254
4. Mirî Arazide Tasarruf 
254
5. Mirî Arazinin Kullanım Hakkının Devri (Ferağ) 
255
C. Vakıf Arazi 
257
D. Metruk Arazi 
257
1. Metruk Arazinin Kısımları 
257
2. Metruk Arazinin Özellikleri ve Hükümleri 
257
3. Metruk Arazi Çeşitleri 
258
E. Mevat Arazi 
258
1. İhya (İmar) 
258
2. Tahcir 
258
18. Bölüm
BORÇLAR HUKUKU
I. BORÇ 
259
II. BORCUN ÇEŞİTLERİ 
259
A. Kazâî Borç– Dinî Borç 
259
B. Mutlak Borç– Şarta Bağlı Borç 
260
C. Muaccel Borç– Müeccel Borç 
261
D. Basit Borç– Müşterek Borç 
261
III. BORCUN KAYNAKLARI 
262
A. Tek Taraflı Hukuki Muamele (İşlem) 
262
B. Akit (Sözleşme) 
262
1. Kısımları 
262
2. Unsurları 
264
3. Şartları 
265
4. Butlan ve Fesad 
265
5. Akdin Hükmü 
267
6. Akdin Sona Ermesi 
267
C. Haksız Fiil 
268
1. Haksız Fiilin Çeşitleri 
268
a. Şahsa Yönelik Haksız Fiiller 
268
b. Mala Yönelik Haksız Fiiller 
268
aa. Gasp 
268
bb. İtlaf 
269
D. Haksız İktisap (Sebepsiz Zenginleşme) 
270
E. Kanundan Doğan Borç 
271
IV. BORCUN SONA ERMESİ 
271
19. Bölüm
TİCARET HUKUKU
I. ŞİRKETLER HUKUKU 
274
A. Şirket Akdi 
274
1. Genel Olarak 
274
2. Şirket Tanımı 
274
3. Temel Esaslar (Mecelle, md. 1333–1350) 
274
4. Şirketin Sona Ermesi (Mecelle, md. 1352–1355) 
275
B. Şirket Türleri 
276
1. Hukuki Mahiyetlerine Göre 
276
a. Mufavada (Müsavat) Şirketi 
276
b. İnan Şirketi 
277
2. Sermayenin Niteliğine Göre 
279
a. Sermaye (Emvâl) Şirketi 
279
b. İş ve Taahhüt (A’mâl) Şirketi 
280
c. Mudarebe Şirketi 
280
20. Bölüm
TANZİMAT DEVRİ OSMANLI HUKUKU
GİRİŞ 
283
I. HUKUKTA ISLAHAT VE YENİLEŞMENİN SEBEPLERİ 
283
II. KANUNLAŞTIRMA HAREKETİ 
284
A. Kanunların Sınıflandırılması 
284
B. Tanzimat Döneminde Anayasal Belgeler 
286
C. Tanzimat Sonrası Osmanlı Kanunları 
286
III. TANZİMAT DÖNEMİ YARGI TEŞKİLATI 
288
IV. TANZİMAT DÖNEMİ HUKUK EĞİTİMİ VE HUKUK MESLEKLERİ 
290
21. Bölüm
TÜRK HUKUK DEVRİMİ
I. HUKUK DEVRİMİNE GİDEN YOL 
293
II. HUKUK DEVRİMİNİN FİKRİ ALTYAPISI VE GEREKÇESİ 
294
III. CUMHURİYET DEVRİ MEVZUATI 
296
Kaynakça 
299
Kavram Dizini 
301