Vergi Hukuku Konu Anlatımı

İÇİNDEKİLER 

BİRİNCİ KISIM: VERGİ HUKUKU–VERGİ USUL HUKUKU 

BİRİNCİ BÖLÜM 

VERGİ HUKUKUNUN GENEL ESASLARI 

I. VERGİNİN TANIMI ve ÖZELLİKLERİ 1 

II. VERGİNİN AMAÇLARI 1 

A. Mali (Fiskal) Amaç 1 

B. Ekonomik Amaç 1 

C. Sosyal Amaç 2 

III. ÜLKEMİZDE VERGİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 2 

IV. VERGİ HUKUKUNUN TANIMI ve KAPSAMI 3 

V. VERGİ HUKUKUNUN BÖLÜMLERİ 4 

A. Vergilendirme Hukuku 4 

B. Vergi Ceza Hukuku 4 

C. Vergi İcra Hukuku 5 

D. Vergi Yargılama Hukuku 5 

E. Uluslararası Vergi Hukuku 5 

VII. VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 7 

A. Bağlayıcı Olup Olmadıklarına Göre Sınıflandırma 7 

1. Asli (Birincil) Kaynaklar 7 

2. Tali (İkincil) Kaynaklar 7 

B. Hukuk Kurallarını Koyan Organlara Göre Sınıflandırma 8 

1. Yasama Organı Tarafından Çıkartılan Kaynaklar 8 

a. Anayasa 8 

b. Uluslararası Anlaşmalar 9 

c. Kanunlar 9 

2. Yürütme Organı Tarafından Çıkartılan Kaynaklar 10 

a. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 10 

b. Cumhurbaşkanlığı Kararları 10 

c. (Eski) Bakanlar Kurulu Kararları 10 

d. Yönetmelikler 10 

e. Genel Tebliğler 11 

f. Mukteza (Özelge), Sirküler, Genelge ve Genel Yazılar 11 

3. Yargı Organı Tarafından Çıkartılan Kaynaklar 11 

a. Anayasa Mahkemesi Kararları 12 

b. İçtihadı Birleştirme Kararları 13 

c. Diğer Yargı Kararları 13 

4. Örf ve Adetten Doğan Kaynaklar 13 

5. Doktrinden Doğan Kaynaklar 13 

VIII. VERGİ KANUNLARININ UYGULANMASI 14 

A. Yer Bakımından Uygulanması 14 

1. Kanunların Mülkiliği (Yerselliği) İlkesi 14 

a. Kaynak İlkesi 14 

b. Varış Ülkesi İlkesi 14 

c. Çıkış Ülkesi İlkesi 14 

2. Kanunların Şahsiliği (Kişiselliği) ilkesi 14 

a. Vatandaşlık İlkesi 14 

b. İkametgah (Yerleşim yeri) İlkesi 14 

B. Zaman Bakımından Uygulanması 15 

C. Anlam Bakımından Uygulanması (Yorum) 16 

1. Yorum Çeşitleri 16 

2. Yorum Yöntemleri 16 

3. Türk Vergi Hukukunda Yorum 17 

4. Vergi Hukukunda Tipleştirme ve Tipiklik 17 

IX. VERGİ HUKUKUNDA DELİL VE İSPAT 19 

X. VERGİ KAÇAKÇILIĞI, PEÇELEME ve VERGİDEN KAÇINMA KAVRAMLARI 20 

BÖLÜM İLE İLGİLİ DİĞER TABLOLAR 21 

İKİNCİ BÖLÜM 

VERGİNİN TARAFLARI VE VERGİLENDİRME SÜRECİ 

I. VERGİNİN TARAFLARI 23 

A. Vergi Alacaklısı (Vergi İdaresi) 23 

B. Vergi Mükellefi (Borçlusu–Yükümlüsü) 24 

C. Vergi Sorumlusu 24 

D. Vergi Mükellefi ve Vergi Sorumlusu için Ortak Hükümler 24 

E. Vergi Sorumluluğu Türleri 24 

1. Vergi Kesenlerin (Stopaj Yapanların) Sorumluluğu 25 

2. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 26 

3. Mirasçıların Sorumluluğu 28 

4. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu 28 

5. Limited Şirket Ortaklarının Sorumluluğu 28 

II. VERGİNİN KONUSU 29 

III. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 29 

IV. VERGİNİN TARHI 30 

A. Tanımı 30 

B. Tarh Çeşitleri 31 

1. Beyana Dayalı Tarh 31 

2. İkmalen Tarh 33 

3. Re’sen Tarh 34 

4. İdarece Tarh 35 

5. Düzeltme Yoluyla Tarh 35 

6. Karine Yoluyla Tarh 36 

7. Götürü Usulü Tarh 36 

V. VERGİNİN TEBLİĞİ 37 

A. Tebliğ Yapılacak Kişiler 37 

B. Tebliğ Usulleri 39 

1. Posta ile Tebliğ 39 

2. İlan yolu ile Tebliğ 42 

3. Memur vasıtasıyla Tebliğ 43 

4. Daire ve Komisyonda Tebliğ 43 

5. Elektronik Tebliğ 43 

6. Kapıya Yapıştırma Yolu ile Tebliğ 44 

C. Hatalı Tebliğler 45 

VI. VERGİNİN TAHAKKUKU 45 

A. Beyan Üzerine Tahakkuk 45 

B. İkmalen, Re’sen ve İdarece Tarhiyat Üzerine Tahakkuk 46 

C. Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergilerde Tahakkuk 48 

D. Belirli Bir Tarihe Bağlı Vergilendirmede (Kendiğilinden–Otomatik) Tahakkuk 48 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ VE VERGİ DENETİMİ 

I. MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ 49 

A. Bildirimde Bulunma Ödevi 49 

1. İşe başlama bildirimleri 49 

2. Değişikliklerin bildirilmesi 50 

3. İşi bırakmanın bildirilmesi 51 

4. Tasfiye ve iflas kararları ile sona erme hallerinin bildirilmesi 52 

5. Ölümlerin bildirilmesi 52 

6. Yeni inşaat ile bina ve arazi değişikliklerinin bildirilmesi 53 

7. Bildirimlerde Süre ve Şekil Şartları 53 

B. Defter Tutma ve Tasdik Ettirme Ödevi 53 

1. Genel Esaslar 53 

2. Defter Tutma Bakımından Tüccarlar 54 

3. Tutulması Gereken Defterler 55 

4. Defterlerin Tasdiki 56 

C. Belge Düzenleme, Alma ve Verme Ödevi 58 

D. Kayıt Nizamına Uyma Ödevi 62 

E. Defter ve Belgeleri Muhafaza ve İbraz Ödevi 62 

F. Vergi Levhası Alma ve Bulundurma Ödevi 62 

G. Bilgi Verme Ödevi 63 

H. Vergi Usul Kanunu’nun Mükerrer 257. Maddesi ile 

Düzenlenen Ödevler 64 

II. VERGİ DENETİMİ 64 

A. Yoklama 64 

B. Vergi İncelemesi 66 

C. Arama 68 

D. Bilgi Toplama 69 

BÖLÜM İLE İLGİLİ DİĞER TABLOLAR 70 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 

VERGİ BORCUNUN ORTADAN KALKMASI VEYA AZALMASI 

I. ÖDEME 72 

A. Ödeme Zamanları 72 

B. Ödeme Yeri 74 

C. Ödeme Şekilleri 74 

D. Fazla Alınan Vergilerin İadesi 74 

II. ZAMANAŞIMI 76 

A. Tarh (Tahakkuk) Zamanaşımı 76 

B. Tahsil Zamanaşımı 80 

C. Ceza Kesmede Zamanaşımı 82 

III. HATALARIN DÜZELTİLMESİ (DÜZELTME–ŞİKAYET YOLU) 84 

A. Hesap Hataları 84 

B. Vergilendirme Hataları 84 

C. Hataların Meydana Çıkarılması 85 

D. Düzeltme – Şikayet Usulü 85 

IV. CEZALARDA İNDİRİM 87 

V. UZLAŞMA 89 

A. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 89 

B. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 90 

VI. PİŞMANLIK ve ISLAH 96 

VII. MÜCBİR SEBEP 97 

VIII. YANILMA VE GÖRÜŞ DEĞİŞİKLİĞİ 97 

IX. TERKİN 98 

A. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na Göre Doğal Afetler Nedeniyle Terkin 98 

B. 6183 sayılı AATUHK’ye Göre Doğal Afetler Nedeniyle Terkin 98 

C. Tahsil İmkansızlığı Nedeniyle Terkin 99 

D. Vergi Hatası Nedeniyle Terkin 99 

E. Mahkeme Kararı Üzerine Terkin 99 

F. Kanun Yolundan Vazgeçme Üzerine Terkin 99 

X. TAHAKKUKTAN VAZGEÇME 99 

XI. TAKAS ve MAHSUP 99 

XII. ÖLÜM 100 

XIII. AF 100 

XIV. İ ZAHA DAVET 100 

XV. KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME 105 

XVI. KARŞILIKLI ANLAŞMA USULÜ 110 

BÖLÜM İLE İLGİLİ DİĞER TABLOLAR 112 

BEŞİNCİ BÖLÜM 

VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER VE DEĞERLEME 

I. VERGİ HUKUKUNDA SÜRELER 115 

A. Sürelerin Sınıflandırılması 115 

1. Kanuni Süreler 115 

2. İdari Süreler 115 

3. Yargısal Süreler 116 

B. Sürelerin Hesaplanması 121 

C. Sürelerin Uzaması 121 

1. Mücbir Sebep Hali 121 

2. Ölüm Hali 122 

3. Zor Durumda Bulunma Hali 122 

4. Mali Tatil 122 

5. Adli Tatil 124 

II. DEĞERLEME 124 

A. Tanımı ve Çeşitleri 124 

B. Amortisman 127 

ALTINCI BÖLÜM 

VERGİ KABAHATLERİ/SUÇLARI VE CEZALARI (VERGİ CEZA HUKUKU) 

I. İDARE TARAFINDAN VERİLEN CEZALAR ve FİİLLERİ 131 

A. Ceza Türleri 131 

1. Vergi Ziyaı Cezası 131 

2. Usulsüzlük Cezası 135 

3. Özel Usulsüzlük Cezası 137 

B. Birleştirme (İçtima) ve Tekerrür 140 

1. Birleştirme (İçtima) 140 

2. Tekerrür 141 

C. Vergi Cezalarının Kesilmesi ve Ödenmesi 142 

II. YARGI TARAFINDAN VERİLEN CEZALAR ve FİİLLERİ 143 

A. Kaçakçılık Suçları 143 

B. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu 147 

C. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma Suçu 148 

BÖLÜM İLE İLGİLİ DİĞER TABLOLAR 150 

YEDİNCİ BÖLÜM 

VERGİ ALACAĞININ GÜVENCE ALTINA ALINMASI 

VE TAHSİLİ (VERGİ İCRA HUKUKU) 

I. VERGİ ALACAĞININ GÜVENCE ALTINA ALINMASINA YÖNELİK DÜZENLEMELER 153 

A. Teminat ve Kefil Gösterilmesi 154 

B. İhtiyati Haciz 155 

C. İhtiyati Tahakkuk 157 

D. Diğer Koruma Önlemleri 158 

1. Rüçhan Hakkı 158 

2. Limited Şirket Ortakları ile Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 158 

a. Ortakların Sorumluluğu 158 

b. Temsilcinin Sorumluluğu 158 

3. Gecikme Faizi ve Gecikme Zammı 159 

4. Tecil 161 

II. VERGİ ALACAĞININ CEBREN TAHSİLİ 163 

A. Teminatın Paraya Çevrilmesi ve Kefilin Takibi 164 

B. Ödeme Emri Düzenlenmesi ve Tebliği 164 

C. Mal Bildiriminde Bulunulması 165 

D. Haciz Uygulanması 165 

E. Bazı Hallerde Haczin Kaldırılması 167 

F. Aciz Hali 168 

G. İflasın İstenilmesi 168 

SEKİZİNCİ BÖLÜM 

VERGİ YARGISI (VERGİ YARGILAMA HUKUKU) 

II. VERGİ DAVALARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 169 

II. YARGI ORGANLARI VE YARGILAMA USULÜ 170 

A. Vergi Mahkemesi 170 

1. Görevi 170 

2. Davanın Konusu 170 

3. Dava Açmaya Yetkili Olanlar 172 

4. Dava açma süreleri 173 

5. Çalışma Usulü 173 

6. Dava Açmanın Sonuçları 175 

B. Bölge İdare Mahkemesi 177 

1. Görevi 177 

2. Çalışma Usulü 177 

C. Danıştay 178 

1. Görevi 178 

2. Çalışma Usulü 178 

D. Anayasa Mahkemesi 179 

III. KANUN YOLLARI 180 

A. Olağan Kanun Yolları 180 

1.İstinaf 180 

2.Temyiz 180 

B. Olağanüstü Kanun Yolları 181 

C. Kanun Yolundan Vazgeçme 181 

IV. VERGİ YARGILAMASINDA DELİL VE İSPAT YÜKÜ 181 

İKİNCİ KISIM 

TÜRK VERGİ SİSTEMİ SİSTEMİ (ÖZEL VERGİ HUKUKU) 

TÜRK VERGİ SİSTEMİ (ÖZEL VERGİ HUKUKU) 187 

I.VERGİLERİN MÜKELLEFTEN DOĞRUDAN ALINIP 

ALINMADIĞINA GÖRE AYRIMI 188 

A. Dolaysız Vergiler 188 

B. Dolaylı Vergiler 188 

II.VERGİLERİN KİŞİLERİN EKONOMİK DURUMLARINI 

DİKKATE ALIP ALMADIĞINA GÖRE AYRIMI 188 

A. Objektif Vergiler 188 

B. Subjektif Vergiler 188 

III. VERGİNİN MATRAHINA GÖRE YAPILAN AYRIM 189 

A. Advalorem Vergiler 189 

B. Spesifik Vergiler 189 

IV.VERGİNİN ORANINA/TARİFESİNE GÖRE YAPILAN AYRIM 190 

A. Maktu Vergiler 190 

B. Nispi Vergiler 190 

BİRİNCİ BÖLÜM 

GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 

GELİR VERGİSİ 191 

I. MÜKELLEFİYET 191 

A. Tam Mükellefiyet 191 

B. Dar Mükellefiyet 192 

II.GELİRİN ÖZELLİKLERİ 195 

III.GELİR VERGİSİNİN KONUSU 195 

A. Ticari Kazançlar 196 

1. Ticari Kazancın Gerçek Usulde Tespit Edilmesi ve 

Vergilendirilmesi 196 

a) Bilanço Esası 197 

b) İşletme Hesabı Esası 198 

2. Ticari Kazancın Basit Usulde Tespit Edilmesi 202 

3. Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti 204 

4. Esnaf Muaflığı 204 

5. Ticari Kazançta İstisnalar 205 

B. Zirai Kazançlar 206 

1. Zirai Kazancın Stopaj Usulüyle Vergilendirilmesi 207 

2. Zirai Kazancın Gerçek Usulde (Beyanname Verme Yoluyla) Vergilendirilmesi 207 

C. Ücretler 208 

1. Ücretin Stopaj Usulüyle Vergilendirilmesi 209 

2. Ücretin Gerçek Usulde (Beyanname Verme Yoluyla) 

Vergilendirilmesi 210 

3. Safi Ücretin Tespiti 210 

4. Ücretlerde Muaflık ve İstisnalar 211 

D. Serbest Meslek Kazancı 212 

1. Serbest Meslek Kazancının Gerçek Usulde (Beyanname 

Verme Yoluyla)Vergilendirilmesi 215 

2. Serbest Meslek Kazancında Muaflık ve İstisnalar 216 

E. Gayrimenkul Sermaye İratları 217 

1. Gayrimenkul Sermaye İradında Gayrisafi Hasılat 218 

2. Gayrimenkul Sermaye İradında Emsal Kira Bedeli Esası 218 

3. Gayrimenkul Sermaye İradının Gerçek Usulde 

(Beyanname Verme Yoluyla) 219 

4. Gayrimenkul Sermaye İradının Stopaj Usulüyle 

Vergilendirilmesi 220 

5. Gayrimenkul Sermaye İradında İstisnalar 221 

F. Menkul Sermaye İratları 221 

1. Menkul Sermaye İradının Stopaj Usulüyle Vergilendirilmesi 223 

2. Menkul Sermaye İradının Gerçek Usulde (Beyanname 

Verme Yoluyla) Vergilendirilmesi 223 

3. Menkul Sermaye İradında İstisnalar 224 

G. Diğer Kazanç ve İratlar 225 

1. Değer Artış Kazancı 226 

2. Arızi Kazanç 228 

IV. GELİR VERGİSİNİN TARHI VE ÖDENMESİ 229 

A. Beyanname Türleri 229 

1. Yıllık Beyanname 229 

a) Yıllık Beyannamede Gösterilmesi Gerekenler 230 

b) Yıllık Beyannamede Uygulanabilen İndirimler 230 

c) Yıllık Beyannamenin Verilmesi 231 

d) Yıllık Beyannamenin Dışında Kalan Gelirler 232 

2. Muhtasar Beyanname 232 

3. Münferit Beyanname 233 

B. Verginin Oranı 234 

C. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 235 

V. GEÇİCİ VERGİ 236 

VI. VERGİYE UYUMLU MÜKELLEF İNDİRİMİ 237 

KURUMLAR VERGİSİ 239 

I. MÜKELLEFİYET 239 

A. Kurumlar Vergisi Mükellefleri 239 

B. Tam Mükellefiyet 240 

C. Dar Mükellefiyet 240 

II. KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU, MUAFİYET VE İSTİSNALAR 241 

A. Konusu 241 

B. Muafiyet ve İstisnalar 241 

III. TAM MÜKELLEFİYET ESASINDA VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ 244 

A. Safi Kurum Kazancının Tespiti 244 

1. İndirilebilecek Giderler 244 

2. İndirilemeyecek Giderler 245 

a) Örtülü Sermaye 245 

b) Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç 246 

B. Beyanname Türleri ve Verginin Beyanı 247 

1. Yıllık Beyanname 247 

2. Muhtasar Beyanname 248 

C. Verginin Tarhı 249 

D. Verginin Ödenmesi 249 

E. Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi 249 

1. Tasfiye 249 

2. Birleşme 249 

3. Devir 250 

4. Bölünme 250 

5. Hisse Değişimi 250 

IV. DAR MÜKELLEFİYET ESASINDA VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ 251 

A. Safi Kurum Kazancının Tespiti 251 

B. Beyanname Türleri ve Verginin Beyanı 251 

1. Yıllık Beyanname 252 

2. Özel Beyanname 252 

3. Muhtasar Beyanname 253 

C. Verginin Tarhı 254 

D. Verginin Ödenmesi 254 

V. TAM MÜKELLEFLER VE DAR MÜKELLEFLER İÇİN 

ORTAK HÜKÜMLER 256 

A. Verginin Oranı 256 

B. Geçici Vergi 256 

İKİNCİ BÖLÜM 

HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 

I. KATMA DEĞER VERGİSİ 257 

A. Verginin Konusu 257 

B. Vergiyi Doğuran Olay 259 

C. Mükellefiyet 259 

D. Vergi Sorumlusu 260 

E. İstisnalar 260 

F. Verginin Matrahı 261 

G. Vergilendirme Yöntemleri 263 

H. Verginin Oranı 264 

İ. Verginin Beyanı 265 

J. Verginin Tarhı 266 

K. Verginin Ödenmesi 266 

L. Katma Değer Vergisinde İndirim Uygulaması 267 

II. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ 272 

A. Verginin Konusu 272 

B. Vergiyi Doğuran Olay 275 

C. Mükellefiyet 275 

D. İstisnalar 275 

E. Verginin Matrahı ve Oranı 276 

F. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 276 

G. Özel Tüketim Vergisinde İndirim Uygulaması 277 

III. DİJİTAL HİZMET VERGİSİ 277 

A. Verginin Konusu ve Vergiyi Doğuran Olay 277 

B. Mükellefiyet 278 

C. İstisnalar 278 

D. Verginin Matrahı ve Oranı 278 

E. Verginin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi 279 

F. Dijital Hizmet Vergisine İlişkin Güvenlik Müesseseleri 279 

IV. KONAKLAMA VERGİSİ 281 

V. DAMGA VERGİSİ 281 

A. Verginin Konusu 281 

B. Vergiyi Doğuran Olay 282 

C. Mükellefiyet 282 

D. İstisnalar 282 

E. Verginin Matrahı ve Oranı 283 

F. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 284 

G. Damga Vergisine İlişkin Özel Durum 284 

VI. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ 289 

A. Verginin Konusu 289 

B. Mükellefiyet 289 

C. Verginin Matrahı ve Oranı 289 

D. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 290 

VII. DEĞERLİ KAĞITLAR VERGİSİ 290 

VIII. ŞANS OYUNLARI VERGİSİ 291 

IX. ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 291 

X. HARÇLAR 292 

A. Harcın Konusu 292 

B. İstisnalar 292 

C. Harcın Matrahı ve Ödenmesi 293 

XI. GÜMRÜK VERGİSİ 294 

XII. BELEDİYE GELİRİ NİTELİĞİNDE VERGİLER 295 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 

I. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ 297 

A. Verginin Konusu 297 

B. Mükellefiyet 297 

C. Muafiyet ve İstisnalar 298 

D. Verginin Matrahı ve Oranı 299 

E. Verginin Beyanı 299 

F. Verginin Tarhı 301 

G. Verginin Ödenmesi 302 

H. Veraset ve İntikal Vergisine İlişkin Özel Durumlar 302 

II. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ 303 

A. Verginin Konusu 303 

B. Mükellefiyet 303 

C. Verginin Matrahı 304 

D. Verginin Tarhı, Tebliği ve Ödenmesi 306 

III. EMLAK VERGİSİ 307 

A. Verginin Konusu ve Mükellefiyet 307 

B. Muafiyetler 307 

C. Verginin Matrahı ve Oranı 308 

D. Verginin Beyanı, Tarh ve Tahakkuku 309 

E. Verginin Ödenmesi 309 

F. Emlak Vergisine İlişkin Özel Durumlar 310 

IV. DEĞERLİ KONUT VERGİSİ 310 

A. Verginin Konusu ve Mükellefiyet 311 

B. Verginin Matrahı ve Oranı 311 

C. Verginin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi 311 

KAYNAKÇA 318