Kooperatifler İçin Vergi ve Muhasebe Rehberi Yusuf Üstün, Burak Çelik, Çağdaş Aslan - Kitap

Kooperatifler İçin Vergi ve Muhasebe Rehberi

1. Baskı, 
Mayıs 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
554
Barkod:
9789750293054
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Fiyatı:
775,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Gelişmiş ülkelerde özel sektörün yanında "üçüncü sektör" olarak tanımlanan kooperatifçilik, geniş bir kesimin hayatında önemli yer tutmaktadır. Bu alandaki gelişmeler, yapılan düzenlemeler ve uygulamalar ülkemizde de toplumun büyük bir kesimini yakından etkilemektedir.
Kooperatiflerin etki alanı ve faaliyetleri bu denli genişlerken, kooperatiflerin yönetim ve denetim fonksiyonları da profesyonelleşmeyi gerektirmektedir.
Kapsayıcı bir içerikte olması gereken ve kooperatiflerin kurulması, yönetilmesi, denetlenmesi, finansal tablolarının analiz edilmesi, işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ile vergisel durumun değerlendirilerek geliştirilmesiyle ilgili bilgi ve tecrübeyi paylaşmayı amaçlayan elinizdeki bu kitap, kooperatifler üzerinden toplumsal kalkınmayı sağlamaktır.
Bu amaca uygun olarak kitapta; ekonomik ve sosyal kalkınmanın temeli olan kooperatiflerin mer'i mevzuat karşısındaki durumu, gerektiğinde eleştirel bir bakış açısıyla ortaya konulmuş, kooperatiflerin ilkeleri, türleri, kuruluşları, yönetim süreçleri ile vergi mevzuatı karşısındaki güncel durumları açıklanmış ve değişen kooperatifçilik anlayışı paralelinde yeni kurulan bir kooperatiften binlerce üyesi bulunan üst birliklere kadar her türlü kooperatifin vergi, muhasebe ve kooperatifçilik konusundaki faaliyetleri dikkate alınarak, uygulamada en çok karşılaşılan durumlar örnek monografilerle uygulamalı olarak ele alınmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Genel Açıklamalar
.
Kooperatifler Kanunu'na Göre Vergilendirme
.
Vergi Kanunlarına Göre Kooperatiflerin Vergilendirilmesi
.
Yargı Kararları
.
Uygulamadan Örnekler
.
İlgili Mevzuat
.
Monografiler
.
Özelgeler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
5
Önsöz 
7
Kısaltmalar Listesi 
21
Birinci Kısım
KOOPERATİFÇİLİK
Birinci Bölüm
KOOPERATİFÇİLİĞE GENEL BAKIŞ
1. Kooperatifin Tarifi 
25
2. Kooperatiflerin Gruplandırılması 
27
3. Kooperatifleri Diğer Ticaret Şirketlerinden Ayırt Eden Özellikler 
29
4. Kooperatiflerin Sermaye Şirketlerinden Farkı 
30
5. Kooperatifler Dernek Değildir 
31
6. Kooperatiflerin Diğer Ticaret Şirketlerine Göre Avantajları 
33
7. Kooperatiflerin Ekonomiye Olan Katkıları ve Ekonomik Sektörlerde Kooperatiflerin Rolü 
34
8. Hukuki Altyapı 
36
8.1. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 
36
8.2. 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu 
36
8.3. 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun 
37
9. Kooperatiflerden Sorumlu Bakanlıklar 
37
10. Kooperatif Türlerine İlişkin Bilgiler 
39
İkinci Bölüm
KOOPERATİF HESAPLARI
1. Ortaklık İçi ve Ortaklık Dışı İşlem Kavramı 
43
2. Kooperatif Hesapları 
45
3. Kooperatifler İçin Kâr ve Zarar Kavramları 
46
4. Sermaye Paylarına Faiz Verilmesi 
48
5. Ortaklık Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Dağıtımı 
49
6. Ortaklık İçi ve Ortaklık Dışı İşlem Farkı 
50
7. Menfi Neticelerin Ortadan Kaldırılması 
52
7.1. Olumlu Gelir Gider Farkından Pay Alma Hakkı 
53
7.2. Ortaklık Dışı İşlemlerden Elde Edilen Hasılanın Ortaklara Dağıtımı veya Özel Fonda Toplanması 
54
7.3. Ek Ödeme 
55
8. Yedek Akçe Ayrımı 
56
9. Ortaklar ve Personel İçin Yardım Fonları 
58
10. Gelir Gider Farkından İlk Ayrılacak Fonlar 
59
11. Yedek Akçelerin ve Fonların Kullanış Şekil ve Şartları 
59
12. Gelir Gider Farkı Bölüşümünün Örneklendirilmesi 
60
İkinci Kısım
VERGİ UYGULAMALARI
Birinci Bölüm
KOOPERATİFLER KANUNUNA GÖRE VERGİLENDİRME
1. Muafiyet ve İstisna Kavramları 
65
2. Kooperatifler Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi Muafiyetleri 
67
2.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Muafiyeti 
67
2.2. Her Nevi Defterler ile Anasözleşmelerin Tasdikinde Harç ve Damga Vergisi Muafiyeti 
69
2.3. Sahip Olunan Taşınmaz Mallardan Alınacak Vergilerdeki Muafiyet 
69
2.4. Ortakların Temlik Edecekleri Taşınmazların Vergi ve Harç Muafiyeti 
71
2.5. Çıkma İsteğinin Reddi Halinde, Noter Aracılığıyla Yapılacak Bildirimle İlgili Damga Vergisi, Harç ve Resim İstisnası 
72
2.6. Taşınmaz Malların İrtifak Haklarının ve Taşınmaz Mükellefiyetinin Kooperatiflere Sermaye Olarak Konulması Halinde Vergilendirme 
72
3. Kooperatifler Kanununa Göre Kooperatiflerin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilecek Yönler 
72
3.1. Kârdan (Olumlu Gelir–Gider Farkından) Yapılacak Zorunlu Kesintiler 
73
3.1.1. Yedek Akçeler 
73
3.1.2. Üst Birlik (Kuruluş) Fonu 
73
3.2. Kârdan Yapılacak İsteğe Bağlı Kesintiler 
74
3.2.1. Risturn 
74
3.2.2. Ortak ve Personele Yardım Fonu 
74
3.2.3. Yatırım ve Geliştirme Fonu 
74
İkinci Bölüm
VERGİ MEVZUATINA GÖRE
KOOPERATİFLERİN VERGİLENDİRİLMESİ
1. Genel Açıklama 
77
2. Kooperatiflerle İlgili Vergisel Kavramlar 
77
2.1. Vergi Mükellefi 
77
2.2. Verginin Konusu 
78
2.3. Vergiyi Doğuran Olay 
79
2.4. Verginin Sorumlusu 
80
2.5. Vergi Muafiyeti 
80
2.5.1. Kurumlar Vergisi Kanununda Kooperatiflere Tanınan Vergi Muafiyetleri 
80
2.5.1.1. Sermaye Üzerinden Kazanç Dağıtılmaması 
83
2.5.1.2. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Kazanç Üzerinden Hisse Verilmemesi 
84
2.5.1.3. Yedek Akçelerin Ortaklara Dağıtılmaması 
84
2.5.1.4. Sadece Ortaklarla İş Görülmesi 
85
i. İlgili Özelgeler 
87
2.5.1.4.1. Üretim Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 
88
ii. İlgili Özelgeler 
89
2.5.1.4.2. Kredi Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 
91
iii. İlgili Özelgeler 
91
2.5.1.4.3. Yapı Kooperatiflerinde Ortak Dışı İşlemler 
92
iv. İlgili Özelgeler 
93
2.5.1.5. Yapı Kooperatiflerinin Kurumlar Vergisi Muafiyetinde Özel Şartlar 
98
2.5.2. Kurumlar Vergisinden Muaf Olan Kooperatiflerde Ortak Dışı İşlemlerin Vergilendirilmesi 
99
2.5.2.1. Kurumlar Vergisinden Muaf Kooperatiflerin Ayrı İktisadi İşletme Kurmaları ve Bunların Ayrı Defter Tutup Tutmayacakları 
101
v. İlgili Özelgeler 
103
2.5.3. Kooperatiflerin Şarta Bağlı Muafiyetlerinin Kaybedilmesi veya Kazanılması 
107
2.6. Vergi İstisnası 
108
2.6.1. Risturn İstisnası 
110
2.6.1.1. Tüketim Kooperatiflerinde Risturn İstisnası 
110
2.6.1.2. Risturn İstisnasından Faydalanabilmenin Şartları 
111
2.6.1.3. Risturnun Hesaplanması 
111
2.6.1.4. Kooperatiflerin Taşınmaz Mal Satışlarına İlişkin İstisna 
112
2.6.1.5. Kooperatiflerin Yurtiçi İştirak Kazancına İlişkin İstisna 
114
vi. İlgili Özelgeler 
114
2.6.2. Kooperatiflere Gider Vergileri Kanununda Tanınan İstisnalar 
117
2.6.3. Kooperatiflere Damga Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar 
117
2.6.4. Kooperatiflere Belediye Gelirleri Kanununda Tanınan İstisnalar 
120
2.6.5. Kooperatiflere Emlak Vergisi Kanununda Tanınan İstisnalar 
121
2.6.6. 2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanunda Yer Alan İstisnalar 
121
2.7. Kamu Alacaklarının Tahsili Yönünden Kooperatif Yöneticilerinin Sorumluluğu 
122
2.8. Kooperatiflerin Vergi Kesintisi Yapma Zorunluluğu 
126
2.8.1. Gelir Vergisi Kesintisi 
126
vii. İlgili Özelgeler 
128
2.8.2. Kurumlar Vergisi Kesintisi 
129
viii. İlgili Özelgeler 
129
2.8.3. Katma Değer Vergisi Kesintisi 
131
2.8.4. Gayrimenkul Kira Geliri Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları 
133
2.8.4.1. Kooperatif Taşınmazlarının Tevkifat Yapmakla Sorumlu Bulunan Kişilere Kiraya Verilmesi Halinde Vergilendirme 
135
2.8.4.2. Kooperatif Taşınmazlarının Tevkifat Yapmakla Sorumlu Bulunmayan Kişilere Kiraya Verilmesi Halinde Vergilendirme 
136
ix. İlgili Özelgeler 
136
2.8.5. Mevduat Faizi Elde Eden Kooperatiflerin Vergi Tevkifatı Karşısındaki Durumları 
137
x. İlgili Özelgeler 
138
2.9. Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Kooperatifler 
139
2.9.1. Kooperatiflerin Katma Değer Vergisinden İstisna Tutulması 
140
xi. İlgili Özelgeler 
144
2.9.2. Katma Değer Vergisinde Matrah ve Matraha Dahil Olan ve Olmayan Unsurlar 
146
xii. İlgili Özelgeler 
147
2.9.3. Vergi İndirimi ve Ödenecek Katma Değer Vergisi 
149
2.9.4. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerde KDV İndirimi 
150
2.9.5. Düzeltilecek Katma Değer Vergisi 
152
2.10. Kooperatiflerde Vergi Levhası 
152
2.11. Kooperatiflerin Vergi Numarası Alması ve Kullanması 
153
3. Yapı Kooperatiflerinde Vergilendirme 
153
xiii. İlgili Özelgeler 
153
3.1. Malzeme Satın Alırken KDV Ödenmesi ve KDV’nin Mahsubu 
154
xiv. İlgili Özelgeler 
156
3.2. İnşaat Taahhüt İşlerinde KDV İstisnası ve Şartı 
156
3.2.1. İnşaat Taahhüt İşleri İstisnasının Koşulları 
157
xv. İlgili Özelgeler 
159
3.3. Yapı Kooperatiflerinin Arsa (Kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde KDV Uygulaması 
160
xvi. İlgili Özelgeler 
161
3.4. Yapı Kooperatiflerine Konut ve İşyeri Karşılığı Arsa Temin Edilmesi Halinde Vergilendirme 
161
xvii. İlgili Özelgeler 
162
3.5. Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatiflerinde Arsa ve İşyeri Teslimlerinde KDV İstisnası 
165
3.6. Yapı Kooperatiflerince Müteahhitlere Ödenen Hakediş Bedelleri Üzerinden Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılması 
171
xviii. İlgili Özelgeler 
172
3.7. Yapı Kooperatiflerinde Ortakları İçin Sosyal, Kültürel, Ekonomik ve Turizm Amaçlı Tesislerin Kurulup İşletilmesi Halinde Kurumlar Vergisi Uygulaması 
174
3.8. Ortak Kullanım Alanları Genel Giderlerinin Yapı Kooperatiflerince Karşılanması Halinde Kurumlar Vergisi Uygulaması 
175
4. Eğitim Kooperatiflerinde Vergilendirme 
175
xix. İlgili Özelgeler 
178
5. Kadın Kooperatiflerinin Vergilendirilmesi ve Desteklenmesi 
179
6. Kooperatiflerin Vergi Kanunları ve Uygulamaları Karşısındaki Mağduriyetleri 
183
Üçüncü Bölüm
KOOPERATİF ORTAKLARININ VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. Kooperatif Ortaklarınca Elde Edilen Risturnların Durumu 
189
xx. İlgili Özelgeler 
190
2. Kooperatif Hisse Devirlerinde ve Ortağın Ölümü Halinde Mirasçıların Payına Düşen Kooperatif Hissesinin Vergilendirilmesi 
198
xxi. İlgili Özelgeler 
200
3. Ortağın Kooperatiften Edinmiş Olduğu Gayrimenkulü Satması Halinde Vergileme 
203
xxii. İlgili Özelgeler 
204
Dördüncü Bölüm
KOOPERATİFLERDE TASFİYE VE BİRLEŞME HALİNDE VERGİLENDİRME
1. Tasfiye Memurlarının Vergisel Sorumlulukları 
209
1.1. Vergi Usul Kanununda Öngörülen Sorumluluk 
209
1.2. Kurumlar Vergisi Kanununda Öngörülen Sorumluluk 
209
1.3. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Uyarınca Tasfiye Memurlarının Sorumlulukları 
210
2. Tasfiye Döneminde Vergilendirme 
210
xxiii. İlgili Özelgeler 
212
2.1. Tasfiye Haline Giren Kooperatiflerin Taşınmaz Mallarının Ortak Olmayanlara Satılması 
212
2.2. Tasfiye Kârının Tespiti ve Beyanı 
213
xxiv. İlgili Özelgeler 
215
2.3. Tasfiyenin Zararla Kapanması Halinde Vergi Düzeltmesi 
216
2.4. Tasfiyeden Herhangi Bir Aşamada Vazgeçilmesi Durumunda Vergilendirme 
217
2.5. Tasfiyede Zamanaşımı 
217
2.6. Tasfiye Halinde KDV Uygulaması 
217
xxv. İlgili Özelgeler 
218
2.7. Tasfiye İşlemlerinin İncelenmesi 
219
3. Kooperatiflerde Birleşme Halinde Vergilendirme 
219
3.1. Kooperatifler Kanununa Göre Kooperatiflerin Birleşmesi 
219
3.2. Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Kooperatiflerin Birleşmesi 
222
xxvi. İlgili Özelgeler 
225
3.2.1. Devir Halinde Yenileme Fonu Uygulaması 
226
3.2.2. Devir Halinde Amortisman Uygulaması 
226
3.2.3. Devir Halinde Zarar Mahsubu 
226
3.3. Katma Değer Vergisi Kanununa Göre Kooperatiflerin Devir İşlemleri 
227
Üçüncü Kısım
KOOPERATİFLERDE MUHASEBE
Birinci Bölüm
KOOPERATİFLERDE MUHASEBE
1. Kooperatiflerde Muhasebenin Amacı ve Yararları 
231
2. Muhasebe İşlemlerinin Akışı 
232
3. Kooperatiflerde Kayıt Düzeni 
235
4. Kooperatiflerde Hesap Planı 
236
4.1. Tekdüzen Hesap Planı 
237
4.1.1. Yılsonu Finansal Tablolarında Düzenlemeye İlişkin İlkeler ve Açılış Bilançosu 
250
4.1.2. Şekil Kurallarına Uyulma Zorunluluğu 
252
4.1.3. İmza 
253
5. Mizanların Düzenlenmesi 
254
6. Kooperatiflerin Ticari Defter Tutma Mükellefiyeti 
257
6.1. Kooperatif Defterlerinde Belgeye Dayalı Kayıt Düzeni 
260
6.2. Ticari Defterleri Saklama Yükümlülüğü 
262
6.3. Ticari Defterlerin Zayii/Kaybolması 
263
6.4. Ticari Defterlerin İbrazı 
263
6.5. Ticari Defterlerin İspat Gücü 
264
6.5.1. Ticari Defterlerin Sahibi Lehine Delil Olması 
266
6.5.2. Ticari Defterlerin Sahibi Aleyhine Delil Olması 
268
7. Envanter Çıkarılması 
269
8. Kooperatiflerde Defter Tutmamanın Cezai Yaptırımı 
271
Örnek İşlem 1: Kuruluşta sermayenin taahhüt edilmesi 
275
9. Olumsuz Gelir–Gider Farkının Kapatılması 
276
İkinci Bölüm
KOOPERATİF İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
1. Kooperatiflerde Muhasebenin Gereği 
279
2. Kooperatiflerde Kuruluş Kayıtları 
281
2.1. Kuruluş İşlemlerinin ve Sermaye Taahhüdünün Muhasebeleştirilmesi 
281
Örnek İşlem 2: Kuruluşta sermayenin taahhüt edilmesi 
282
Örnek İşlem 3: Sermayenin peşin kısmının ödenmesi 
282
Örnek İşlem 4: Kuruluş giderlerinin karşılanması 
283
Örnek İşlem 5: Sermaye taahhütlerinin tamamlanması 
284
2.2. Sermaye Taahhüdünün 1/4’ünün Bloke Edilmesi 
284
Örnek İşlem 6: Sermaye taahhüdünün bloke edilmesi 
284
Örnek İşlem 7: Bloke sermayenin serbest bırakılması 
285
Örnek İşlem 8: Bloke sermayenin başka hesaba aktarılması 
285
2.3. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 
285
Örnek İşlem 9: Kuruluş masraflarının ödenmesi 
286
2.3.1. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin İlgili Gider Hesaplarına Aktarılması 
286
Örnek İşlem 10: Kuruluş masraflarının intikal ettirilmesi 
287
2.3.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderlerinin Aktifleştirilerek İtfa Edilmesi 
287
Örnek İşlem 11: Kuruluş masraflarının 5 yılda itfası 
287
2.4. Ortakların Taahhüt ve Ödemelerinin Muhasebeleştirilmesi 
288
Örnek İşlem 12: Arsa ve inşaat ödemelerinin muhasebeleştirilmesi 
293
Örnek İşlem 13: Genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi 
297
Örnek İşlem 14: Cari dönem kayıtlarının ayrıntılı takip edilmesi gerektiğinde genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi 
298
Örnek İşlem 15: Cari dönem kayıtlarının ayrıntılı takip edilmesi gerektiğinde genel gider katılım payının muhasebeleştirilmesi 
299
2.5. Kooperatife Yeni Ortak Alınması 
301
Örnek İşlem 16: Yeni giren ortağın sermaye kaydı 
303
Örnek İşlem 17: Kooperatife sonradan giren ortaktan fark alınması 
303
2.6. Ödenen veya Tahakkuk Eden Gecikme Zamları 
304
Örnek İşlem 18: Gecikme cezası tahakkuku (1) 
305
Örnek İşlem 19: Gecikme cezası tahakkuku (2) 
305
2.7. Ortaklık Sermayesinin Ayni Varlık Olarak Alınması 
308
Örnek İşlem 20: Ayni sermayeyle ortak olunması 
308
Örnek İşlem 21: Ortaklık payı taahhüdünden daha kıymetli ayni varlığın sermaye olarak getirilmesi 
308
2.8. Ortakların Sermayelerini (Paylarını) Artırmaları 
310
Örnek İşlem 22: İlave sermaye taahhüt edilmesi 
310
Örnek İşlem 23: Ortaklık payının değerinin artırılmasından sonra yeni pay değerine göre sermaye artırılması 
311
2.9. Yabancı Parayla Yapılan Ödemelerin Muhasebeleştirilmesi 
311
Örnek İşlem 24: Ortak aidatlarının dövizle yatırılması 
313
2.10. Ortakların Kooperatiften Ayrılması 
315
Örnek İşlem 25: Borcu Olmayan Ortağın Ayrılışı 
316
Örnek İşlem 26: Borcundan dolayı ihraç edilen ortağa yapılan ödemeler 
317
Örnek İşlem 27: Çıkan ortağın sermaye payı ve diğer ödemelerinin iadesinin sonraya bırakılması 
318
Örnek İşlem 28: İstifa eden ve aynı zamanda borcu olan ortağa yapılan ödemeler 
318
Örnek İşlem 29: Ortaklık devir işlemlerinin muhasebeleştirilmesi 
319
Örnek İşlem 30: Ortaklık payının devralınması karşılığında kooperatife yapılan bağış 
319
2.11. Ayrılan Ortakların Alacaklarında Zamanaşımı 
321
Örnek İşlem 31: Ölen ortağın alacaklarının zamanaşımına uğraması 
321
Örnek İşlem 32: Ayrılan ortağın alacaklarında zamanaşımı 
321
2.12. Kooperatif Personeli, Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri ile Huzur Hakları 
322
2.12.1. Kooperatif Personeli ile Yönetim ve Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri ile Vergi, Prim Gibi Kesintilerin Muhasebeleştirilmesi 
323
Örnek İşlem 33: Personele verilen aylık ücretin tahakkuku 
324
Örnek İşlem 34: Personele verilen aylık ücretin muhasebeleştirilmesi 
325
Örnek İşlem 35: Yönetim kurulu üyelerine verilen aylık ücretin muhasebeleştirilmesi 
326
2.13. Kiralama İşlemleri 
328
2.13.1. Kira Giderleri 
328
Örnek İşlem 36: Kooperatif tarafından binek oto kiralaması 
329
Örnek İşlem 37: Bir KDV mükellefinden kiralama işlemi yapılması 
330
Örnek İşlem 38: KDV mükellefi olmayan birisinden kiralama işlemi yapılması 
330
2.13.2. Kira Gelirleri 
331
Örnek İşlem 39: Kooperatifin taşınmazını kiraya vermesi 
331
3. Kooperatif Üst Birliklerine (Kuruluşlarına) Özgü İşlemler 
332
3.1. Kooperatifin Üst Birliğe Üye Olması 
332
Örnek İşlem 40: Kooperatifin üst birliğe üye olması 
332
4. Çeşitli Kooperatiflere İlişkin Özellikli Muhasebe Kayıtları 
333
4.1. Tüketim Kooperatifleri 
333
Örnek İşlem 41: Ortaklara mal satışı 
334
Örnek İşlem 42: Ortağa yapılan mal satışının iadesi 
334
Örnek İşlem 43: Anlaşmalı kart kullandırılması 
334
4.2. Tarım Kredi Kooperatifleri 
335
4.2.1. Ortaklara Mal Satışı 
336
Örnek İşlem 44: Tarım kredi kooperatifinde ortağa mal satışı 
336
4.2.2. Nakdi Kredi Kullandırılması 
336
Örnek İşlem 45: Nakdi kredi kullandırılması 
337
Örnek İşlem 46: Nakdi olarak kullandırılan kredinin ödenmemesi 
337
4.2.3. Ortaklardan Mal Alışı 
338
Örnek İşlem 47: Ortağın ürününün satın alınması 
338
Örnek İşlem 48: Tarım kredi kooperatifinde dönem kârından risturn dışında kalan kısmın merkez birliği emrine gönderilmesi 
339
4.3. Yapı Kooperatifleri 
340
4.3.1. Ortak Aidatlarının Muhasebeleştirilmesi 
341
Örnek İşlem 49: Yapı kooperatiflerinde ortağın aidat ödemesi 
342
4.3.2. Arsa Alımının Muhasebeleştirilmesi 
342
Örnek İşlem 50: Konut İnşaatları İçin Arsa Alımı (150–İlk Madde ve Malzeme Hesabı ile kayıt) 
346
Örnek İşlem 51: Konut İnşaatları İçin Arsa Alımı (250–Arazi ve Arsalar Hesabı ile kayıt) 
347
4.3.3. Konutların Yaptırılması ve Giderlerin Muhasebeleştirilmesi 
348
4.3.3.1. İnşaatların Yaptırılmasında Emanet Yöntemi 
349
Örnek İşlem 52: Emanet yönteminde malzeme alımı 
351
Örnek İşlem 53: Alınan malzemelerin maliyet hesaplarına aktarılması 
351
Örnek İşlem 54: İnşaatın emanet yöntemi ile yaptırılması halinde muhasebeleştirilme 
352
4.3.3.2. İnşaatın İhale Usulü ile Yaptırılması Halinde Muhasebeleştirilme 
353
Örnek İşlem 55: İnşaatın ihale yöntemiyle yaptırılması halinde muhasebeleştirilme 
355
Örnek İşlem 56: İnşaatın ihale yöntemiyle yaptırılması halinde muhasebeleştirilme 
356
4.3.4. Yapı Kooperatiflerinde Genel Üretim Giderleri 
357
Örnek İşlem 57: Genel üretim giderlerinin inşaat maliyetlerine yansıtılması 
358
Örnek İşlem 58: Müteahhide hakediş ödemeleri 
358
4.3.5. Konutların/İşyerlerinin Yükleniciden Teslim Alınması 
359
Örnek İşlem 59: Geçici kabul işleminin muhasebeleştirilmesi 
360
Örnek İşlem 60: Kesin kabul işleminin muhasebeleştirilmesi 
360
4.3.6. Şerefiye Paylarının Belirlenmesi 
361
4.3.6.1. Şerefiye Paylarının İnşaat Bitiminde Belirlenmesi 
362
Örnek İşlem 61: Şerefiye tespit tablosu hazırlanması ve muhasebeleştirilmesi 
363
4.3.6.2. Şerefiye Paylarının Önceden Belirlenmesi 
365
4.3.7. Geçici ve Kesin Maliyetlerin Belirlenmesi ve Muhasebeleştirilmesi 
365
Örnek İşlem 62: Genel üretim giderlerinin dağıtım anahtarı kullanılarak ilgili hesaplara dağılımı 
365
4.3.7.1. Geçici Maliyetler 
369
Örnek İşlem 63: Geçici kabulün yapılıp konutların/işyerlerinin ortaklara teslim edilmesi durumunda yapılacak olan muhasebe kayıtları 
369
4.3.7.2. Kesin Maliyetler 
370
Örnek İşlem 64: Emanet yöntemi inşaat yapımında geçici ve kesin maliyetlerin muhasebeleştirilmesi 
370
Örnek İşlem 65: Kesin maliyetlerin ve şerefiyenin muhasebeleştirilmesi 
371
Örnek İşlem 66: Geçici maliyetlerin tespitinden sonra yapılan masrafların muhasebeleştirilmesi 
372
Örnek İşlem 67: İhale yöntemiyle inşaat yapımında geçici ve kesin maliyetlerin muhasebeleştirilmesi 
373
4.3.8. Konutların/İşyerlerinin Ortaklara Dağıtımı 
375
Örnek İşlem 68: Konutların/işyerlerinin ortaklara maliyet bedeli üzerinden devri 
376
Örnek İşlem 69: Ferdileşme işleminin muhasebeleştirilmesi 
377
Örnek İşlem 70: Kesin maliyet bedeli üzerinden konutların ortaklara tahsisi ve mülkiyetlerin devri 
378
Örnek İşlem 71: Kooperatif her bir ortağı adına kredi kullansaydı konutların tesliminin muhasebeleştirilmesi 
379
4.4. Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri 
380
4.4.1. ESKKK’ların Risk Kategorileri 
380
4.4.2. ESKKK Kefaletiyle Kullandırılan Kredilerden Yapılan Kesintiler 
382
4.4.3. ESKKK’lar Tarafından Kullanılan Hesap Planı 
382
4.4.4. ESKKK’lar Tarafından Kullanılan Hesap Planındaki Bazı Hesapların İşleyişi 
391
4.4.4.1. “102–Bankalar Hesabı” 
391
4.4.4.2. “108–Diğer Hazır Değerler Hesabı” 
392
4.4.4.3. “120–Alıcılar Hesabı” 
393
4.4.4.4. “331–Ortaklara Borçlar Hesabı” 
393
4.4.4.5. “369–Ödenecek Diğer Yükümlülükler Hesabı” 
394
4.4.4.6. 500–Sermaye Hesabı 
394
4.4.4.7. “549–Özel Fonlar Hesabı” 
394
4.4.4.8. “642–Faiz Gelirleri Hesabı” 
395
4.4.4.9. “910… – 911… Nazım Hesaplar” 
395
4.4.5. ESKKK’larda Uygulanan Bazı Muhasebe Kayıtları 
395
Örnek İşlem 72: ESKKK kefaletiyle kredi kullanılması 
395
Örnek İşlem 73: ESKKK kefaletiyle kullanılan kredinin bir taksidinin tam olarak ödenmesi 
396
Örnek İşlem 74: Vadesinde ödenmeyen kredi taksidinin bankadaki hesaplardan ödenmesi 
397
Örnek İşlem 75: Kanuni takibe intikal eden kredi taksidinin ödenmesi 
397
Örnek İşlem 76: Kredi taksidinin ödenmesinin kooperatife kredi kartı ile yapılması (1) 
398
Örnek İşlem 77: Gecikmiş kredi taksidi ödemesinin kooperatife kredi kartı ile yapılması (2) 
399
Örnek İşlem 78: Kooperatifin bankadaki hesabına faiz tahakkuk ettirilmesi ve tahsili 
400
Örnek İşlem 79: Kooperatifin faiz gelirlerinin fonlara aktarılması 
400
Örnek İşlem 80: Risk fonu hesabına tahakkuk ettirilen faizin üst birlik hesaplarına aktarılması 
401
Örnek İşlem 81: Kooperatifin elde ettiği faiz gelirinden vergi kesintisi yapılması 
401
4.5. Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri 
402
4.5.1. Ortağın Kooperatiften Ayrı Bir Taşımacılık İşi Yapması Halinde Muhasebeleştirme 
403
Örnek İşlem 82: Kooperatif adına taşımacılık işini yapan ortağın, düzenlemiş olduğu faturayı kooperatife yansıtması 
403
4.5.2. Kooperatifin Taşıma İşi İhalesini Alması Halinde Muhasebeleştirme 
404
Örnek İşlem 83: Kooperatifin, taşımacılık ihalesini aldığı firmaya fatura düzenlemesi 
404
Örnek İşlem 84: Kooperatifin taşımacılık ihalesini aldığı firmanın düzenlenen fatura karşılığı kooperatife ödeme yapması ve kooperatif ortaklarına yansıtılması 
404
4.5.3. Kooperatifin Ortaklarına Aidat Tahakkuk Ettirilmesi 
405
Örnek İşlem 85: MTK ortağı ortaklardan alınan aidatların muhasebeleştirilmesi 
405
Örnek İşlem 86: Aidat artışı 
406
Örnek İşlem 87: Trafik kazasında hayatını kaybeden ortağın ailesine maddi yardım 
406
4.6. Tarım Satış Kooperatifleri 
407
Örnek İşlem 88: Tarım satış kooperatif ve birlikleri arasındaki para ve mal alış verişi 
408
4.7. Sigorta Kooperatifleri 
409
Örnek İşlem 89: Sigorta işlemleri 
411
Örnek İşlem 90: Sigortacılık Faaliyeti Dışındaki işlemler 
412
5. Kooperatiflerde Kâr ve Zararın Dağıtımı 
413
5.1. Kooperatiflerde Gelir Gider Farkı Kavramı 
413
5.2. Kooperatiflerde Kârın (Olumlu Gelir–Gider Farkının) Dağıtımı 
414
5.3. Kurumlar Vergisi Muafiyetini Taşıyan Kooperatiflerde Kârın Dağıtımı 
414
Örnek İşlem 91: Esnaf Muafiyeti Kapsamında Gerçekleştirilen Faaliyet 
415
5.3.1. Dönemsonu Kârından Sadece Zorunlu Kesintilerin Ayrılması 
417
Örnek İşlem 92: Ortaklarla yapılan işlemlerin risturn olarak dağıtılmasında hesaplama 
417
5.3.2. Dönemsonu Kârından Zorunlu Kesintilerle Birlikte İsteğe Bağlı Kesintilerin de Ayrılması 
418
Örnek İşlem 93: Dönemsonu Kârından Zorunlu Kesintilerle Birlikte İsteğe Bağlı Kesintilerin de Ayrılması 
418
5.4. Kurumlar Vergisi Muafiyetini Kaybetmiş Kooperatiflerde Kârın Dağıtımı 
419
Örnek İşlem 94: Ortaklık içi işlemlerden doğan risturn dağıtılması 
420
5.5. Risturn’un Ortaklara Dağıtımı İşlemleri 
422
Örnek İşlem 95: Risturn’un ortaklara dağıtımı 
422
5.6. Kooperatiflerde Zararın (Olumsuz Gelir–Gider Farkının) Dağıtımı 
423
Örnek İşlem 96: Yedek akçelerin zararı karşılamaya yeterli olması 
423
Örnek İşlem 97: Yedek akçelerin zararı karşılamaya yeterli olmaması 
424
Örnek İşlem 98: Ek ödemelerin ortaklardan tahsil edilmesi durumunda yapılacak kayıt 
424
6. Kooperatiflerde Tasfiye İşlemleri 
424
6.1. Tasfiye Sonrası Varlıkların Paylaştırılması 
425
6.2. Tasfiye Sonu İşlemleri 
425
Örnek İşlem 99: Tasfiye sonucunda elde edilen net karın ortaklara dağıtılması halinde yapılacak olan muhasebe kaydı 
425
7. Kooperatiflerde Enflasyon Düzeltmesi 
426
7.1. Enflasyon Muhasebesi Kayıtları 
428
8. Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Monografi Örneği 
430
Örnek İşlem 100: Konut Yapı Kooperatiflerine İlişkin Kurgusal Bir Monografi 
431
Dördüncü Kısım
İLGİLİ MEVZUAT
KOOPERATİFLER KANUNU 
447
KOOPERATİF VE ÜST KURULUŞLARININ DENETİMİNE DAİR YÖNETMELİK 
485
KOOPERATİF BİLGİ SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ 
509
TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞ 
519
Kaynakça 
531
Kavram Dizini 
535
Yazarlar Hakkında 
549
HakkımızdaUluslararası Yayınevi Belgesi2023 Kaynakça Dokümanı Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil