Kıymetli Evrakın Temel Esasları ve Kambiyo Senetleri  Poliçe, Bono, Çek Doç. Dr. Aydın Alber Yüce  - Kitap

Kıymetli Evrakın Temel Esasları ve Kambiyo Senetleri

Poliçe, Bono, Çek

1. Baskı, 
Temmuz 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
271
Barkod:
9786255957870
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Fiyatı:
500,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bir borç ilişkisinin tarafları, borç ilişkisine konu olan hakkın el değiştirebilmesi için gerekli imkânlardan çoğu zaman yoksundurlar. Örneğin, bir alacak hakkının söz konusu olduğu durumda, borçlunun karşısında alacaklı konumunda bulunan kişi bu hakkını, söz konusu hak cismani bir varlığa sahip olmadığı için ancak dolaylı yollardan devre konu edebilir. Misal olarak, taşınır bir eşya söz konusu olsaydı, bu eşyanın bir satım sözleşmesine konu edilmesi ve geçerli olarak mülkiyetinin nakledilebilmesi için teslim yeterli olacaktı. Fakat, fiziksel bir varlıktan yoksun olan yukarıdaki örnekteki alacak hakkının tedavül edebilmesi için bu hakkın somutlaştırılması gerekir. Alacak hakkı gibi müşahhas (somut) bir varlıktan yoksun olan hakların tedavül edebilmesi için, özellikle ticari ilişkiler de söz konusu olduğunda, insanlar çeşitli arayışlara girmişler ve bu arayışlar neticesinde bazı hukuki enstrümanlar yaratmışlardır.
İşte kıymetli evrak, objektif olarak değer taşıyan yukarıdaki gibi bir hakkın, değer taşımayan bir senede (örn. bir kâğıt parçasına) bağlanmasıyla ortaya çıkan bir kavramdır. Kıymetli evrakın temel amacı da kendisine konu olabilecek hakların tedavül edebilmesidir. Söz konusu (çoğu zaman parasal) hak ve senet arasındaki ilişki eşya hukuku ve borçlar hukuku kurallarının bir arada uygulanmasını da mümkün kılar. TTK m. 645 hükmünde de kıymetli evrak bu özellikleriyle tanımlanmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Giriş ve Genel Hükümler
.
Poliçe
.
Çek
.
Bono
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
III
İÇİNDEKİLER 
V
KISALTMALAR 
XVII
ÖZET 
XIX
ABSTRACT 
XX
§1. GİRİŞ VE GENEL HÜKÜMLER
I. KIYMETLİ EVRAK KAVRAMI 
1
A. Tanım 
1
B. Unsurlar 
3
1. Senet 
3
a. Genel Olarak 
3
b. Evraksız Kıymetli Evrak 
4
2. Hak 
5
3. Hak ve Senet Arasındaki Bağ 
7
C. Adi Senetlerle Kıymetli Evrak Arasındaki Farklar 
10
D. Teşhis ve İbraz Senetleriyle Kıymetli Evrak Arasındaki Fark 
14
II. KIYMETLİ EVRAKIN YETKİLİ HAMİLE SAĞLADIĞI YARARLAR 
15
III. KIYMETLİ EVRAKIN SINIFLANDIRILMASI 
18
A. Senette Mündemiç Hakkın Niteliğine Göre 
18
B. Devir Şekline Göre 
19
1. Nama Yazılı Kıymetli Evrak 
19
a. Tanım 
19
b. Nama Yazılı Senetlerde Alacaklı Sıfatının İspatı 
19
c. Nama Yazılı Senetlerin Devri 
20
d. Eksik Nama Yazılı Senetler 
21
2. Emre Yazılı Kıymetli Evrak 
23
a. Tanım 
23
b. Emre Yazılı Senetlerde Alacaklı Sıfatının İspatı 
24
c. Emre Yazılı Senetlerde Def’iler 
24
i. Kavram 
24
ii. Kişisel Def’iler 
25
iii. Senet Metninden Anlaşılan Def’iler 
26
iv. Senedin Hükümsüzlüğüne Dair Def’iler 
27
3. Hamile/Hamiline Yazılı Kıymetli Evrak 
29
a. Tanım 
29
b. Hamiline Yazılı Senetlerde Def’iler 
29
C. Kurucu ya da Açıklayıcı Olmasına Göre 
32
D. Senedin Düzenlenmesine Sebep Olan Alt İlişki ile Bağlarına Göre 
32
E. Kamu Güvenine Mazhar Olup Olmamalarına Göre 
33
IV. KIYMETLİ EVRAKIN DEVİR ŞEKLİ AÇISINDAN TÜRÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ 
34
A. Senedin Türünün Kanunî Olarak Değişmesi 
34
B. Senedin Türünün İradî Olarak Değiştirilmesi 
34
V. KIYMETLİ EVRAKIN ZIYAI VE İPTALİ 
35
A. Genel Olarak 
35
B. İptal ile İlgili Genel Hükümler (TTK m. 651–652–653) 
36
1. Şartlar ve Zayi Olgusu 
36
2. İptal Talep Edebilecek Kişi 
37
3. Genel Hükümlere Göre İptal Kararının Sonuçları 
38
C. Nama Yazılı Kıymetli Evrakın İptali 
38
D. Hamiline Yazılı Senetlerin İptali 
39
1. Yetki ve Usule İlişkin Esaslar 
39
2. İspat 
39
3. Ödeme Yasağı 
40
4. Ödeme Yasağından Sonraki İşlemler 
40
5. Senedin İbraz Edilmesinin Hükümleri 
41
6. Senedin İbraz Edilmemesinin Hükümleri 
41
7. Kuponların İptali 
42
8. Banknotların Durumu 
42
E. Emre Yazılı Senetlerin İptali 
42
1. Uygulanacak Kurallar 
42
2. Önleyici Tedbirler 
42
3. Önleyici Tedbirlerden Sonraki İhtimaller 
43
a. Poliçeyi Eline Geçiren Kişinin Bilinmesi 
43
b. Poliçeyi Eline Geçiren Kişinin Bilinmemesi 
43
c. Bilinmeyen Kişi İçin Yapılacak İhtar 
44
d. İlan ve İhtarda Tanınan Süre 
44
4. İlandan Sonraki Durum 
45
a. Belirli Koşullarda Teminat Sunulması 
45
b. Poliçenin Mahkemeye Sunulması 
45
c. Poliçenin Mahkemeye Sunulmaması 
45
VI. KIYMETLİ EVRAKTA DEFİLER 
47
A. Kıymetli Evrakta Soyutluk 
47
B. Borçlunun Savunmalarının Genel Hükümler ve Kıymetli Evrak Hukuku Açısından Karşılaştırılması 
47
C. Mutlak ya da Nisbî Olmasına Göre Def’iler 
48
D. Hukukî Niteliğine Göre Def’iler 
49
1. Genel Olarak 
49
2. Senet Metninden Anlaşılabilen Def’iler 
49
3. Senetteki Bir Taahhüdün Geçersizliğine Dair Def’iler 
50
a. Kavram 
50
b. İmzaların Bağımsızlığı (İstiklâli) İlkesi 
51
4. Şahsî (Kişisel) Def’iler 
52
§2. POLİÇE
I. KAVRAM VE GENEL ÖZELLİKLER 
55
A. Poliçenin Tanımı 
55
B. Poliçenin Türleri 
59
C. Poliçenin İşlevi 
63
II. POLİÇENİN UNSURLARI 
64
A. Zorunlu Unsurlar (Zorunlu Şekil Şartları) 
64
1. Senet Metninde “Poliçe” Kelimesi 
64
2. Belirli Bir Bedelin Ödenmesi Konusunda Kayıtsız Şartsız Havale 
65
3. Ödeyecek Olan Kişi (Muhatap) 
67
4. Kime veya Kimin Emrine Ödenecekse Onun Adı (Lehtar) 
67
5. Düzenleme Tarihi 
68
6. Keşidecinin İmzası 
69
B. Eksikliği Tamamlanabilen Unsurlar 
70
1. Vade 
70
a. Türleri 
70
b. Vadenin Belirlenmesinde Süre Hesabı 
72
c. Poliçede Bir Vadenin Yer Almamasının Sonucu 
73
d. Takvimlerin Çatışması 
73
2. Düzenleme Yeri 
73
3. Ödeme Yeri 
74
C. TTK’ya Göre İsteğe Bağlı Unsurlar 
74
1. Adres veya Yerleşim Yeri Kaydı 
75
2. Kabul Etmemeden Sorumsuzluk Kaydı 
76
3. Menfi Emre Kaydı 
77
4. Protestodan Muafiyet Kaydı 
78
5. Kabule Arz Şartı ve Yasağı 
79
a. Kabule Arz Şartı 
79
b. Kabule Arz Yasağı 
80
c. Cirantanın Kabule Arzı Şart Koşması 
81
6. Araya Girme Kaydı 
81
7. Nüsha Numarası Kaydı 
82
8. Suret ile İlgili Kayıtlar 
82
9. Faiz Kaydı 
82
D. Poliçede Unsur Eksikliğinde Özel Durumlar 
84
1. Zorunlu Unsurları Eksik Poliçe Belirli Bir Yönde İrade Beyanı Olarak Görülebilir mi? 
84
2. Açık Poliçenin Durumu 
84
III. POLİÇENİN KABULÜ VE AVAL 
85
A. Kabul Kavramı 
85
B. Kabule Arz 
88
1. Genel Olarak ve Kanunî Düzenleme 
88
2. Arz Olunan Poliçeyi Kabul Etmek Zorunlu mudur? 
89
3. Kabule Arzın Şart Edilmesi ve Yasaklanması 
90
C. Kabule Arz Süresi 
90
D. Tekrar Kabule Arz 
91
E. Kabul Beyanının Şekli ve Muhtevası 
93
1. Kabul Beyanının Şekli 
93
2. Kabul Beyanının Yapılabileceği An 
95
3. Kabul Beyanının Sınırlandırılması 
96
4. Adresli ve Yerleşim Yerli Poliçeler Açısından 
97
F. Kabul Beyanının Doğurduğu Hüküm ve Sonuçlar 
98
1. Temel Sonuç 
98
2. Ödememe Halinde Muhataba Yöneltilecek Taleplerin Kapsamı 
99
G. Kabul Şerhinin Çizilmesi 
100
H. Aval 
101
1. Kavram 
101
2. Sınırlar 
102
3. Avalde Taraflar 
103
a. Kimler Aval Verebilir? 
103
b. Kimler İçin Aval Verilebilir? 
104
4. Avalin Şekli 
105
5. Avalistin Sorumluluğu 
107
6. Aval Verenin Taahhüdünün Bağımsızlığı 
109
7. Ödeme Yapan Avalistin Hakları 
110
IV. POLİÇENİN DEVRİ 
110
A. Genel Bilgiler 
110
2. Ciranta Olabilecek Kişiler 
112
3. Poliçenin Alacağın Temlikiyle Devri 
112
4. Menfi Emre Kaydı Taşıyan Poliçenin Devri 
114
5. Cironun Hamiline Yapılması 
115
B. Geriye Ciro 
115
C. Cironun İşlevleri 
117
1. Genel Olarak 
117
2. Temlik İşlevi (Cironun Bir Temlik Aracı Olmasının Hükümleri) 
118
3. Teminat İşlevi 
119
a. Poliçeye Konu Alacağın Temlikini Hedefleyen Cironun Fonksiyonu 
119
b. Sadece Cirantayı Sorumluluk Halkasına Dahil Etme Amacı Taşıyan Cironun Fonksiyonu 
120
4. Teşhis İşlevi 
121
D. Cironun Sınırlanıp Sınırlanamayacağı 
123
1. Şarta Bağlı Ciro 
123
2. Kısmî Ciro 
124
E. Cironun Şekli ve Türleri 
125
1. Cironun Şekli 
125
2. Cironun Türleri 
126
a. Ciro Yapılan Kişinin Adının Yazılıp Yazılmamasına Göre 
126
b. Ciro Yapılan Kişinin Sahip Olduğu Yetkilere Göre 
128
i. Temlik Cirosu 
128
ii. Tahsil Cirosu 
128
iii. Rehin Cirosu 
130
c. Cironun Yapılma Zamanına Göre 
132
d. Silsile Dışı Olup Olmamasına Göre 
132
F. Cironun Hamilin Hak Sahipliğini Göstermedeki Rolü 
135
1. Maddî ve Şeklî Hak Sahipliği 
135
2. Bir Cironun Çizilmesinin Hükmü 
136
3. Hamilin Rızası Dışında Elden Çıkan Poliçenin Durumu 
138
a. Rıza Dışı Elden Çıkan Poliçe İçin Cironun Önemi ve Elden Çıkma Kavramı 
138
b. Kötü Niyetle İktisap ve İktisapta Ağır Kusur Kavramları 
138
G. Poliçeden Dolayı Kendisine Başvurulan Kişinin Def’ileri 
139
V. POLİÇENİN ÖDENMESİ 
140
A. Poliçenin Ödeme İçin İbrazı 
140
1. Poliçeyi İbraz Edecek Kişi 
140
2. Poliçenin İbraz Edileceği Kişi 
141
3. Poliçenin İbraz Edilme Zamanı ve İbraz Edilmemesinin Sonucu 
141
1. İbra Şerhiyle Poliçenin Verilmesini İsteme Hakkı 
142
2. Kısmî Ödeme Yapma Hakkı 
143
3. Kısmî Ödemenin Gerçekleşmesi Halinde 
143
C. Poliçenin Vadeden Önce ve Vadesinde Ödenmesi 
144
1. Vadeden Önce Ödemenin Reddedilebilmesi 
144
2. Vadeden Önce Ödeme Yapan Muhatabın Durumu 
144
3. Poliçenin Vadesinde Ödenmesi 
145
a. TTK m. 710/3 Anlamında Hile veya Ağır Kusur Kavramları 
145
b. Ödeme Yapan Borçlunun Durumu 
145
D. Poliçenin Yabancı Ülke Parası ile Ödenmesi 
146
E. Gerekli Sürede Ödeme İçin İbraz Edilmeyen Poliçe Bedelinin Tevdii 
146
VI. KABUL ETMEME VE ÖDEMEME HÂLLERİNDE BAŞVURMA HAKKI 
147
A. Başvuru (Müracaat) Hakkı Kavramı 
147
1. Vadeden Önce ve Vadeden Sonra 
147
2. Vadeden Önce Başvuru Hakkının Doğmasının Şartları 
150
a. Vadeden Önce Başvuru Hakkı Tanınmasının Gerekçesi 
150
b. Vadeden Önce Başvuru Hakkını Doğuran İhtimaller 
150
i. Poliçenin Kabulünden Tamamen ya da Kısmen Kaçınılması (TTK m. 713/2–a) 
150
ii. Muhatabın Ödeme Güçlüğü İçine Düşmesi (TTK m. 713/2–b) 
151
iii. Düzenleyenin İflâsı (TTK m. 713/2–c) 
151
B. Protesto 
153
1. Protesto Süresi ve Protesto Şartları 
153
a. Protesto Süresi 
153
i. Kabul Etmeme Protestosu Açısından 
153
ii. Ödememe Protestosu Açısından 
154
iii. Ödememe Protestosunun Süresi İçinde Çekilmemesinin Sonucu 
154
b. Protesto Şartları 
155
2. Protestonun Şekli ve Muhtevası 
157
a. Protestonun Şekli 
157
i. Protestonun Noterlikçe Düzenlenmesi ve Hukukî İlişkiye Etkisi 
157
ii. Protesto Belgesi 
157
b. Protestonun Muhtevası 
157
c. Kısmî Kabul Halinde Protesto 
158
d. Birden Fazla Kişiye Karşı Düzenlenen Protesto 
158
e. Poliçe Belgelerinin Saklanması 
158
3. Sakat ve Haksız Protesto 
160
4. Protesto Düzenlenmesinin Gerekli Olmadığı Haller (Protestodan Muafiyet) .161
a. Kanun Hükmü Mucibince 
161
b. İradi Muafiyet 
162
C. İhbar 
165
D. Başvuru Borçluları Arasındaki Teselsül 
165
E. Başvuru Hakkının Kapsamı 
166
1. Hamil Açısından 
166
2. Hamile Ödeme Yapan Kişi Açısından 
166
3. Ödeme Yapan Kişilerin Talep Edebileceği Belgeler 
167
4. Poliçenin Kısmen Kabulü Halinde Başvurma Hakkı 
167
F. Retret 
169
G. Başvuru Hakkının Düşmesi 
169
1. Genel Sebepler Dolayısıyla 
169
2. Mücbir Sebepler Dolayısıyla 
170
H. Poliçede Sebepsiz Zenginleşme 
172
I. Poliçede Karşılığın Devri 
173
J. Poliçede Araya Girme 
173
1. Genel Olarak 
173
2. Araya Girmek Suretiyle Poliçenin Kabulü 
174
a. Şartlar 
174
b. Şekil 
174
c. Araya Girerek Kabul Edenin Sorumluluğu 
174
3. Araya Girmek Suretiyle Poliçenin Ödenmesi 
175
a. Şartları 
175
b. Hamilin Araya Giren Kişilere Karşı Olan İbraz Yükümlülüğü 
176
c. Araya Girilmesi Suretiyle Teklif Edilen Ödemenin Reddedilmesinin Sonucu 
176
d. Araya Girerek Yapılan Ödeme Sonrası Yapılan Makbuz Kaydı 
176
e. Araya Girerek Ödemede Bulunan Kişinin Kazandığı Haklar 
176
VII. POLİÇEDE NÜSHA VE SURET 
177
A. Poliçe Nüshaları 
177
1. Poliçe Nüshası İsteme Hakkı 
177
2. Asıl Poliçenin Nüshalarla Olan İlişkisi 
177
3. Nüshalarda Kabul Şerhi 
177
B. Poliçe Suretleri 
178
1. Suretin Şekli ve Hükümleri 
178
2. Senet Aslının Teslimi 
178
VIII. POLİÇEDE ZAMANAŞIMI 
179
A. Genel Olarak 
179
B. Zamanaşımının Kesilmesi 
179
§3. BONO
I. KAVRAM 
181
II. BONONUN UNSURLARI VE UNSURLARIN BULUNMAMASI 
184
A. Bononun Unsurları 
184
B. Unsurların Bulunmamasının Sonuçları 
184
III. BONOYA UYGULANACAK POLİÇE HÜKÜMLERİ 
184
IV. BONOYA UYGULANMAYACAK POLİÇE HÜKÜMLERİ 
191
§4. ÇEK
I. KAVRAM VE İSTATİSTİKLER 
195
A. Tanım 
195
B. Çek Düzenlenebilmesinin Şartları 
198
C. İstatistikler 
201
II. ÇEKİN UNSURLARI 
207
A. Türk Ticaret Kanunu’na Göre 
207
1. “Çek” Kelimesi 
207
2. Muhataba Yapılan Havale 
207
3. Muhataba İlişkin Bilgiler 
209
4. Ödeme Yeri 
209
5. Düzenleme Tarihi ve Yeri 
210
6. Keşidecinin İmzası 
211
7. Seri Numarası 
211
8. Karekod 
211
B. Çek Kanunu’na Göre 
213
C. TTK ve ÇK’ye Göre Çekte Gerekli Unsurların Bulunmamasının Hükmü 
216
D. Çekin Üzerine Çekilebileceği ve Lehine Çek Keşide Edilebilecek Kişiler 
216
1. Kimin Lehine Çek Çekilebileceği 
216
2. Muhatap Olma Ehliyeti 
217
III. ÇEKİN DEVRİ 
218
A. İlke 
218
B. Çekin Cirosu 
219
1. Genel Olarak 
219
2. Çek Hamilinin Hak Sahipliğinin Teşhisi 
221
a. Genel Olarak 
221
b. Elden Çıkan Çeklerde 
221
3. Hamiline Yazılı Çekin Cirosu 
222
4.Gecikmiş Ciro 
223
IV. ÇEKİN ÖDENMESİ 
225
A. Çekten Doğan Borcun Muaccel Olması 
225
B. Çekin Ödenmesi Amacıyla İbrazı 
225
1. Süreler 
225
a. Genel Olarak 
225
b. İleri Düzenleme Tarihli Çek 
227
2. Çek Yaprağı Başına Sorumluluk 
228
a. Karşılığın Bulunmasına Göre Tutarlar 
228
b. Sorumluluğun Sona Ermesi 
229
3. Çekin Bir Yabancı Ülke Parasıyla Ödenmesi 
229
C. Çeklerde Aval 
229
D. Çekten Cayma 
230
1. Cayma Şartları 
230
2. Keşideci ile İlgili Olayların Çekin Geçerliliğine Etkisi 
230
V. ÇEKİN ÖDENMEMESİ 
232
A. Çek Hamilinin Başvurma Hakkı 
232
B. Çekin Karşılıksız Olduğunun Tespiti 
232
1. Genel Olarak 
232
2. Kısmi Ödemenin Kabul Edilmemesi Halinde 
233
3. Kısmi Ödemenin Kabul Edilmesi Halinde 
233
4. Karşılığı Kısmen ya da Tamamen Olmayan Çekin Banka Tarafından Ödenmesi 
233
C. Ödenmeme Sebebiyle Protesto 
234
D. Müracaat Hakkının Kapsamı 
234
E. Mücbir Sebeplerin Çekin Ödenmesine Dair İşlemlere Etkisi 
235
VI. ÇEKLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR 
237
A. Muhatap Bankanın Yükümlülükleri 
237
1. Muhatap Bankanın Araştırma Yükümlülüğü 
237
2. Muhatap Bankanın İnceleme Yükümlülüğü 
237
3. Bankaların Bildirim Yükümlülüğü 
238
B. Çizgili Çek 
241
1. Şekil ve Şartları 
241
2. Çizgili Çekin Hükümleri 
242
C. Hesaba Geçirilmek Üzere Düzenlenen Çek 
244
1. Genel Olarak 
244
2. Hamilin Hakları 
244
D. Sahte veya Tahrif Edilmiş Çek 
244
E. Çekin Birden Fazla Nüsha Olarak Düzenlenmesi 
245
VII. KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİNE SEBEP OLMA BAĞLAMINDA SORUMLULUK 
246
A. Cezaî Sorumluluk 
246
B. İdarî Tedbirler 
246
C. Çekin Karşılığını Bulundurmamakla Cezaî ve İdarî Tedbirlerin Muhatabı Olan Kişi 
247
D. İdarî Tedbir Uygulanan Kişinin Yükümlülükleri 
247
E. İdarî Tedbirlere İlişkin Bilgilerin Kaydı ve Saklanması 
247
F. Cezaî ve İdarî Tedbirlerin Kalkması 
248
1. Cezaî Tedbirlerin Kalkması 
248
2. İdarî Tedbirlerin Kalkması 
248
VIII. KARŞILIKSIZDIR İŞLEMİ DIŞINDA CEZAÎ TEDBİRLERİ GEREKTİREN FİİLLER VE MÜEYYİDESİ 
249
IX. ZAMANAŞIMI 
251
X. ÇEKE UYGULANACAK POLİÇE HÜKÜMLERİ 
251
KAYNAKÇA 
257
KAVRAM DİZİNİ 
267