Birinci Bölüm KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
 
§ 1. KONUNUN ORTAYA KONMASI VE SINIRLANDIRILMASI 
 
25
§ 2. REKLÂMIN TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 
 
28
§ 3. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM 
 
34
II. Karşılaştırmalı Reklâmın Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 
 
35
1. Karşılaştırmalı Reklâmın Lehinde İleri Sürülen Görüşler 
 
36
a. Piyasadaki Şeffaflığı Artırması 
 
36
b. Piyasaya Giriş Engellerinin Kaldırılmasına Katkıda Bulunarak Rekabeti Teşvik Etmesi 
 
37
d. Düşüncenin Açıklanması Hürriyeti 
 
37
2. Karşılaştırmalı Reklâmın Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 
 
37
a. Objektiflikten Uzak Olması 
 
37
b. Rakibin Menfaatleri 
 
38
c. Reklâmın Muhataplarının Yanıltılması 
 
39
III. Karşılaştırmalı Reklâmın Benzer Müesseselerden Ayırt Edilmesi 
 
39
1. Aldatıcı, Gerçek Dışı veya İncitici Reklâm 
 
39
2. İlişkilendirme Reklâmları (Bezugnehmende Werbung) 
 
40
3. Reklâm Abartıları (Übertreibungen) 
 
40
1. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm (Kritisierende Vergleichende Werbung) 
 
41
2. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm (Persönlich Vergleichende Werbung) 
 
42
3. Rakibin Tanınmışlığına Dayanan Karşılaştırmalı Reklâmlar (Anlehnende Werbung) 
 
42
4. Fiyat Karşılaştırmaları (Preisvergleiche) 
 
43
5. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Allein- bzw. Spitzenstellungswerbung) 
 
44
6. Sistem Karşılaştırmaları (Systemvergleiche) 
 
45
V. Karşılaştırmalı Reklâmın Unsurları 
 
46
VI. Karşılaştırmalı Reklâma Haksız Rekabetin Genel Hükümlerinin Getirdiği Sınırlar 
 
48
İkinci Bölüm TÜRK HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
 
§ 1. TÜRK HUKUKUNDA MEVCUT DÜZENLEMELER IŞIĞINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM 
 
51
I. Genel Olarak Haksız Rekabet 
 
51
II. Türk Hukukunda Karşılaştırmalı Reklâm 
 
53
1. Hukukumuzda Karşılaştırmalı Reklâmla İlgili Düzenlemeler 
 
53
a. 1957 Tarihli 6762 Sayılı Ticaret Kanunumuzda 
 
53
b. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Reklâm Yönetmeliği 
 
56
c. Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik Hükümleri 
 
59
2. TKHK, Reklâm Yönetmeliği ve RTÜK Yönetmelik Hükümleri Gereğince Karşılaştırmalı Reklâmın Şartları 
 
60
III. Türk Uygulamasında Karşılaştırmalı Reklâm Hakkında Verilen Kararlar 
 
62
a. Yargıtay 11. HD’nin 4. 4. 1988 Tarihli E. 1988/7434 ve K. 1989/5174 Sayılı Kararı 
 
62
b. Yargıtay 11. HD. E. 1991/4992 K. 1992/11613 
 
64
c. Yargıtay 11. HD. 20.2.1998 Tarih ve E. 1997/9233, K. 1998/1026 Sayılın Kararı. 
 
67
2. Diğer Mahkeme Kararları 
 
69
a. İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin 1990/1086 Esas Sayılı Davası 
 
69
b. Eynesil Asliye Hukuk Mahkemesi 02.07.1996 Tarih ve 1995/54 Esas 1996/50 Karar Sayılı Kararı 
 
70
3. Yargıtay’ın Kararlarının Değerlendirilmesi 
 
71
4. Reklâm Denetleme Kurulunun Karşılaştırmalı Reklâmla İlgili Vermiş Olduğu Kararlar 
 
73
5. Reklâm Kurulu Kararlarının Değerlendirilmesi 
 
79
§ 2. TÜRK TİCARET KANUNU TASARISI 
 
82
I. Yeni Bir Türk Ticaret Kanunu Hazırlanmasını Gerekli Kılan Nedenler 
 
82
II. TTK’nin Haksız Rekabet Düzenlemesi 
 
85
1. Haksız Rekabet Hakkındaki Diğer Gelişmelerin Etkisi 
 
86
3. TKT 53. ve 54. Madde 
 
87
§ 3. TİCARET KANUNU TASARISINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM 
 
92
I. Karşılaştırmalı Reklâm Düzenlemesi 
 
92
2. Karşılaştırmalı Reklâm Konusunda İsv. UWG md. 3(e)’nin Tercih Edilmesinin İsabetli Olup Olmadığı 
 
95
II. Karşılaştırmalı Reklâmın Görünüş Şekilleri 
 
98
1. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm 
 
98
2. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm 
 
100
3. Rakibin Tanınmışlığına Dayanan Karşılaştırmalı Reklâmlar 
 
101
III. Karşılaştırmalı Reklâmın Unsurları 
 
102
a. Karşılaştırma Kavramı 
 
102
b. Bir Karşılaştırmanın Mevcut Olmadığı Haller 
 
102
aa. Rakibin Mücerret Eleştirilmesi 
 
102
bb. Mücerret Olarak Başkasının Ticari İtibarından Faydalanma 
 
103
cc. Mücerret Kendi Ürününün Reklâmını Yapması 
 
103
dd. Mücerret Karşılaştırma Yapmaya Çağrı 
 
103
ee. Karşılaştırılan Ürünlerin Mücerret Tamamlayıcılığı 
 
104
ff. Mücerret Kendi Ürünlerini Karşılaştırma 
 
104
2. Rakiple Bir İlişkilendirme Kurulması 
 
104
a. Rakibin Açıkça Belirtildiği Karşılaştırmalı Reklâmlar 
 
104
b. Rakibin Açıkça Belirtilmediği Karşılaştırmalı Reklâmlar 
 
105
aa. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Spitzenstellungswerbung) 
 
106
bb. Sistem Karşılaştırmaları 
 
108
IV. Karşılaştırmanın Üçüncü Kişilerce Yapılması 
 
110
§ 4. TÜRK TİCARET KANUNU TASARISINDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 
 
112
I. Karşılaştırılabilirlik 
 
11 2
1. Aynı veya Benzer İhtiyaç veya Amaca Hizmet Eden Mal veya Hizmetlerin Karşılaştırılması 
 
112
2. Fiyat Karşılaştırmaları 
 
114
II. Aldatıcı Olmaması 
 
116
1. Reklâmda Kullanılan İfadelerin Gerçeğe Uygun Olması ve Reklâmda Mübalağa 
 
116
2. Yanlış ve Yanıltıcı (Aldatıcı) Olmaması 
 
117
b. Aldatma İçin Kıstas Alınacak Tüketici Düzeyi 
 
119
aa. Avrupa Birliği Hukukunda 
 
120
c. Reklâmın Belirli Bir Kesime Hitap Etmesi Halinde Tüketici Kıstası 
 
122
3. İltibasa Sebebiyet Vermeme 
 
123
III. Gereksiz Kötüleme Yasağı 
 
124
IV. Gereksiz Yere Rakibin Tanınmışlığından Faydalanma Yasağı 
 
128
§ 5. TÜRK HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMLARIN DENETİM MEKANİZMALARI 
 
129
I. Reklâmların Öz Denetimi 
 
129
II. Reklâmların İdari Denetimi 
 
133
2. Radyo Televizyon Üst Kurulu 
 
135
III. Karşılaştırmalı Reklâmların Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Denetimi 
 
136
IV. TK 56 vd. Hükümleri 
 
139
1. Karşılaştırmalı Reklâma Uygulanacak Hüküm 
 
139
2. Hukuki Müeyyideler 
 
140
a. TK 58. Madde Hükmüne Göre Açılabilecek Davalar 
 
140
3. İspat Külfeti ve Tüketicilerin Algılamasının Tespiti 
 
145
b. Tüketicilerin Algılamasının Tespiti 
 
145
Üçüncü Bölüm 84/450 SAYILI AT DİREKTİFİNDE VE ALMAN HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
 
§ 1. ALMAN HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN GELİŞİM SÜRECİ 
 
150
I. 97/55 Sayılı AT Direktifinden Önce 
 
150
1. Karşılaştırmalı Reklâmın Evreleri 
 
150
a. Karşılaştırmalı Reklâm Anlayışı 
 
150
b. Karşılaştırmalı Reklâmın Evreleri 
 
151
2. Karşılaştırmalı Reklâm Hakkındaki İçtihadın Gelişme Seyri 
 
152
a. Eleştirel Karşılaştırmalı Reklâm 
 
153
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin (RG) İçtihadı 
 
153
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesi (BGH)’nin İçtihadı 
 
154
b. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm (Persönlich Vergleichende Werbung) 
 
156
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin İçtihadı 
 
156
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesinin (BGH) İçtihadı 
 
156
aa. Alman İmparatorluk Mahkemesinin İçtihadı (RG) 
 
157
bb. Alman Federal Temyiz Mahkemesinin (BGH) İçtihadı 
 
158
II. 97/55 Sayılı ve 2005/29 Sayılı AT Direktiflerinden Sonra 
 
158
1. 97/55 ve 2005/29 sayılı Direktiflerin İç Hukuka Uyarlanmasından Önce 
 
158
2. 97/55 Sayılı AT Direktifinin İç Hukuka Uyarlanmasından Sonra 
 
160
§ 2. 97/55 SAYILI KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM DİREKTİFİ 
 
160
II. Direktifin Amacı, Yorumlanması ve Uygulama Alanı 
 
163
1. Amacı ve Yorumlanması 
 
163
a. Yasak Reklâmlar ve Genel Karşılaştırmalar 
 
164
b. Şahsi ve İşletme ile İlgili Bilgileri Havi Karşılaştırmalı Reklâmlar 
 
165
c. Zirvede Tek Başına Reklâmları (Allein- Oder Spitzenstellungswerbung) 
 
167
§ 3. 84/450 SAYILI DİREKTİFTE VE § 6 UWG’DE KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN UNSURLARI 
 
168
2. Rakibin Mal veya Hizmetleri 
 
170
3. Karşılaştırma Unsuru 
 
170
a. Karşılaştırmalı Reklâmdan Bahsedebilmek İçin Bir Mukayese Gerekli midir? 
 
171
aa. 84/450 Sayılı Direktifin Yorumu 
 
171
bb. § 6 UWG Hükmünün Yorumu 
 
175
b. Bir Karşılaştırmanın Mevcut Olmaması 
 
175
b. Üçüncü Kişilerce Yapılan Reklâm 
 
177
c. Bağımsız Üçüncü Kişilerce Yapılan Karşılaştırma 
 
178
d. Müşteriden Gelen Bilgi Talebi 
 
179
5. Rakibin Teşhis Edilebilirliği 
 
180
b. Doğrudan Teşhis Edilebilirlik 
 
181
c. Dolaylı Teşhis Edilebilirlik 
 
181
bb. Dolaylı Teşhis Edilebilirlik Halleri 
 
183
§ 4. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 
 
185
I. Aynı İhtiyaç veya Amaca Hizmet Eden Mal veya Hizmetlerin Karşılaştırılması (Art. 3a/I (b) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 1 UWG) 
 
186
2. Mal veya Hizmet Karşılaştırılması 
 
186
3. Aynı İhtiyaç veya Amaç 
 
186
II. Nitelik Karşılaştırmasının Şartları (Art. 3a/I (c) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 2 UWG) 
 
189
2. Karşılaştırmanın Konusu 
 
189
3. Karşılaştırmanın Objektif Olması 
 
192
a. Nitelik Karşılaştırmasının Objektifliği 
 
193
b. Fiyat Karşılaştırmasının Objektifliği 
 
193
4. Karşılaştırılabilir Nitelikler 
 
195
b. Esaslı ve Önemli Olması (Wesentlich Und Relevanz) 
 
195
c. İspat Edilebilirlik 
 
196
III. İltibasa Sebebiyet Verme (Art. 3a (h) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 3 UWG) 
 
199
a. İltibas Tehlikesi Yeterli midir? 
 
201
IV. Ticari İtibardan Haksız Faydalanma (Art. 3a (f) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 4 UWG) 
 
203
1. Bir İşaretin İtibarı 
 
204
2. İtibarın Haksız Şekilde İstismarı 
 
205
V. Kötüleme ve Tahkir (Art. 3a (d) 84/450/AT Direktifi ve § 6 II Nr. 5 UWG) 
 
207
2. Kötüleme ve Tahkir 
 
207
a. Kavram ve Kötülemenin Tespiti 
 
207
a. Fiyat Karşılaştırmaları 
 
210
b. Kalite Karşılaştırmaları 
 
211
c. Rakibin Faaliyetleri, Şahsi ve İş İlişkilerinin Karşılaştırmaları 
 
211
VI. Bir Malın Taklit veya Kopya Olduğu Şeklinde Sunulması (Art. 3a (g) 84/450/AT ve § 6 II Nr. 6) 
 
212
2. Ürünün Taklit veya Kopya Olarak Sunulması 
 
213
3. Koruma Kapsamında Olan Bir Marka veya Ticari Ad Taşıyan Mal veya Hizmetler 
 
214
VII. İspat Yükü ve Hukuki Sonuçları 
 
215
§ 5. KARŞILAŞTIRMALI MAL VE HİZMET TESTLERİ 
 
215
I. Mal ve Hizmet Testleri 
 
215
2. Araştırmanın, Tarafsız, Objektif Olması ve Uzman Kişilerce Yapılması 
 
216
3. Test Sonuçlarının Değerlendirilmesinde Hareket Serbestiyeti ve Sınırları 
 
218
III. Test Sonuçlarıyla Reklâm Yapılması 
 
218
§ 6. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMDA KISTAS ALINACAK TÜKETİCİ ANLAYIŞI 
 
220
I. Sorunun Ortaya Konması 
 
220
II. AB Ortaklık Hukukunda Tüketici Anlayışı 
 
220
2. Ortalama Bilgili, Dikkatli ve Makul Vasat Tüketici 
 
222
a. Bilgili Tüketici (Informiertheit Des Verbrauchers) 
 
222
b. Dikkatli Tüketici (Aufmerksamkeit Des Verbrauchers) 
 
223
c. Makul Tüketici (Verständigkeit Des Verbrauchers) 
 
223
III. UWG’de Tüketici Anlayışı 
 
223
2. Tüketici Anlayışının Somutlaştırılması 
 
224
b. Ortalama Bilgili Tüketici 
 
225
c. Ortalama Dikkatli Tüketici 
 
226
d. Ortalama Makul Tüketici 
 
226
3. Vasat Bir Tüketicinin Anlayışının Tespiti 
 
227
b. Anket Sorularının Hazırlanması 
 
228
Dördüncü Bölüm İSVİÇRE HUKUKUNDA KARŞILAŞTIRMALI REKLÂM
 
II. İsviçre’de Karşılaştırmalı Reklâmın Tarihi Gelişimi 
 
229
IV. Karşılaştırmalı Reklâmın Diğer Reklâm Şekillerinden Ayırt Edilmesi 
 
231
1. Aldatıcı, Gerçek Dışı veya İncitici Reklâm (Md. 3 (a) ve (b) İsv. UWG) 
 
231
2. İlişkilendirme Reklâmları (Bezugnehmende Werbung) 
 
231
§ 2. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN DÜZENLENMESİ 
 
232
III. Karşılaştırmalı Reklâm Türleri 
 
234
1. Nesneye Göre İlişkilendirme 
 
234
a. Şahsi Karşılaştırmalı Reklâm 
 
234
b. Maddi Karşılaştırmalı Reklâm 
 
236
2. Ürünler Arasında İlişkilendirme 
 
236
b. Olumlu İlişkilendirme: Tanınmışlığından Faydalanma 
 
237
3. İlişkilendirmenin Teşhis Edilebilir Olması 
 
238
a. Belirli Bir Rakiple İlişkilendirme 
 
238
aa. Doğrudan İlişkilendirme 
 
238
bb. Dolaylı İlişkilendirme 
 
238
b. Belirsiz Rakiplerle İlişkilendirme 
 
239
4. Karşılaştırmalı Reklâmın Kim Tarafından Yapıldığına Göre Yapılan Ayrım 
 
239
IV. Karşılaştırmalı Reklâmın Değişik Görünüş Şekilleri 
 
240
1. Zirvede Yalnız Reklâmları (Alleinstellungswerbungen) 
 
240
2. ‘En’li Reklâmlar (Superlativwerbungen) 
 
241
3. “Daha”lı Reklâmlar (Komparativwerbungen) 
 
242
4. Fiyat Karşılaştırmaları (Preisvergleichen) 
 
242
5. Nitelik Karşılaştırmaları 
 
243
6. Sistem Karşılaştırmaları 
 
244
7. Karşılaştırmalı Ürün Testleri 
 
245
§ 3. KARŞILAŞTIRMALI REKLÂMIN HUKUKİ SINIRLARI 
 
246
I. Mukayese Edilebilirlik (Vergleichbarkeit) 
 
246
II. Gerçeğe Uygun Olma (Wahrheitsgebot) 
 
247
III. Yanıltıcı Olmama (Verbot Der Irreführung) 
 
248
1. Gerçek ve Gerçek Dışı İfadelerle Aldatma 
 
248
2. Reklâmdaki İfadelerin Açık Olmaması Nedeniyle Yanıltma 
 
249
3. Eksik Bilgi Nedeniyle Yanıltma 
 
249
4. Bir Ürünün Doğal Özellikleriyle Yapılan Reklâmlarla Yanıltma 
 
249
5. Bir Ürünün Önemsiz Niteliklerinin Karşılaştırılmasıyla Oluşan Yanıltma 
 
250
6. Yanıltma İçin Kıstas Alınacak Muhatap Çevresi 
 
250
IV. Gereksiz Yere Kötüleme Yasağı 
 
250
a. Eleştirinin Gerekliliği 
 
252
b. Eleştirinin Objektifliği 
 
252
c. Eleştirinin Ölçülü Olması 
 
253
V. Gereksiz Yere Tanınmışlığından Faydalanma (Unnötige Anlehnung) 
 
253
1. Faydalanma (Anlehnung) 
 
253
2. Gereksiz Faydalanma 
 
254
a. Faydalanmanın Gerekliliği 
 
254
b. Faydalanmanın Objektif Olması 
 
254
EK I: 84/450 SAYILI AT DİREKTİFİ 
 
257
EK II: 97/55 SAYILI AT DİREKTİFİ 
 
270
EK V: 1957 TARİHLİ TÜRK TİCARET KANUNU HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ 
 
292
EK VI: TÜRK TİCARET KANUNU TASARISI HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ VE GEREKÇESİ 
 
296
EK VII: DİĞER MEVZUAT 
 
312
Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik 
 
312
Yararlanılan Kaynaklar 
 
321