Jeotermal Kaynaklar Hukuku Av. Ömer Günay  - Kitap

Jeotermal Kaynaklar Hukuku

1. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
388
Barkod:
9786253814182
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
800,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Günümüzde, artan enerji talebini, iklim değişikliğiyle mücadele ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde karşılama zorunluluğu doğmuştur. Bu noktada yerli, temiz ve kesintisiz bir baz yük enerji kaynağı olarak öne çıkan jeotermal enerji, ülkemiz için paha biçilmez bir stratejik değere sahiptir. Ancak bu büyük potansiyelin hayata geçirilmesi, sağlam bir hukuki altyapının varlığını zorunlu kılar. Zira jeotermal kaynak, hukuki niteliği itibarıyla kendine özgü, melez (hibrit) bir karakter sergiler. O, bir yandan yeraltındaki bir "su", diğer yandan içerdiği erimiş minerallerle bir "maden", nihai olarak ise bir "enerji" ham maddesidir. Kaynağın bu çok yönlü doğası, onu klasik hukuki kategorilere (su hukuku, maden hukuku) sığdırmayı zorlaştırmış ve kendine özgü (sui generis) bir düzenleme ihtiyacını doğurmuştur. İşte bu ihtiyaç, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ile karşılanmaya çalışılmıştır.
Konunun bu denli önemli ve çok katmanlı olmasına rağmen, Türk hukuk literatüründe jeotermal kaynaklar hukukunu bütüncül bir yaklaşımla ele alan derli toplu bir eserin eksikliği uzun süredir hissedilmekteydi. Elinizdeki bu kitap, öncelikle bu boşluğu doldurmak ve jeotermal kaynaklar hukukunun karmaşık yapısını sistematik bir bütünlük içinde sunmak amacıyla kaleme alınmıştır. Bu karmaşıklığın temelinde yatan kavramsal belirsizliklerin giderilmesi ve ortak bir dil oluşturulması amacıyla, eserin başlangıcında "Tanımlar" bölümüne özellikle geniş bir yer ayrılmıştır. Zira hukuki argümanların ve yorumların sağlamlığı, üzerine inşa edildikleri teknik ve hukuki terimlerin netliğine doğrudan bağlıdır. Bu sağlam terminolojik temel üzerine inşa edilen kitapta; Anayasal temelden başlayarak, sürdürülebilirlik, kamu yararı, kirleten öder ve ihtiyat gibi evrensel hukuk ilkelerinin jeotermal sahasındaki yansımaları ayrıntılı olarak tartışılmıştır. Kitabın ilerleyen bölümlerinde, ruhsatlandırma süreçleri, mülkiyet ve irtifak hakları, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) rejiminin önemi, işletme aşamasındaki idari denetim ve uyuşmazlıkların çözüm yolları gibi uygulamaya yönelik konular, hem doktrindeki görüşler hem de güncel yargı kararları ışığında analiz edilmektedir.
Yazarın hem maden mühendisi ve hem avukat olarak edindiği bili birikimine dayanan kitap; jeotermal kaynaklar gibi dinamik bir alanda çalışan akademisyenler, avukatlar, hakimler, kamu görevlileri ve sektör yatırımcıları için kapsamlı bir başvuru rehberidir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Jeotermal Kaynak Arama ve İşletme Ruhsatları
.
Türkiye'de Jeotermal Kaynakların Aranması ve İşletilmesine İlişkin İzin Süreçleri
.
Denetim ve Yaptırımlar
.
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları
.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
1. Bölüm
JEOTERMAL KAYNAKLARA GİRİŞ
I. GİRİŞ: DOĞAL KAYNAKLARIN HUKUKİ REJİMİ VE ÖNEMİ 
19
A. Doğal Kaynakların Sınıflandırılması ve Hukuki Açıdan Önemi 
20
B. Doğal Kaynakların Çok Boyutlu Önemi 
21
1. Ekonomik Önem ve Stratejik Değer 
22
2. Ekolojik İşlev ve Ekosistem Hizmetleri 
22
3. Sosyal Refah ve Kültürel Miras 
22
4. Nesiller Arası Adalet ve Sürdürülebilirlik Sorumluluğu 
23
C. Doğal Kaynakların Yönetiminde Karşılaşılan Temel Sorunlar 
23
1. Kaynakların Hızla Tükenmesi ve Aşırı Tüketim 
23
2. Çevresel Tahribat ve Kirlilik 
23
3. Biyolojik Çeşitlilik Kaybı ve Ekosistem Bütünlüğünün Bozulması 
24
4. İklim Değişikliği ile Geri Besleme Döngüsü 
24
II. DOĞAL KAYNAKLAR HUKUKU VE JEOTERMAL KAYNAKLARIN BU HUKUK SİSTEMİNDEKİ YERİ 
24
A. Tanımı, Kapsamı ve Hukuki Niteliği 
24
B. Doğal Kaynaklar Hukukunun Temel İlkeleri ve Jeotermal Kaynaklar Açısından Yansımaları 
25
C. Türkiye’deki Hukuki Çerçeve: Genel Kanunlardan Özel Kanuna Geçiş 
26
D. Düzenleyici Araçlar ve Sorumluluk 
26
III. TANIMLAR 
27
A. Türkiye’de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Jeotermal Kaynaklardaki Rolü 
28
B. MTA’nın Jeotermal Kaynaklar ve Enerji Konusundaki Rolü ve Görevleri 
30
C. MAPEG: Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün Jeotermal Kaynaklar ve Enerji Konusundaki Rolü ve Görevleri 
33
D. İdare: Büyükşehirlerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarını, büyükşehir belediyesi bulunmayan illerde ise il özel idarelerinin Jeotermal Kaynaklar ve Enerji Konusundaki Rolü ve Görevleri 
34
1. İl Özel İdareleri (Büyükşehir Olmayan İllerdeki “İdare”) 
34
2. Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları (YİKOB– Büyükşehirlerdeki “İdare”) 
35
E. Kaynak 
36
1. Kanundaki “Kaynak” Tanımı ve Anlamı 
36
2. Uluslararası Anlamı ve Yaklaşım 
36
3. Türkiye’de Jeotermal Kaynak Anlayışının Gelişimi 
37
4. Teknik Tanım ile Hukuki Tanım Arasındaki Fark 
37
F. Jeotermal Kaynak 
39
G. Jeotermal alan 
43
H. Jeotermal Sistem 
46
I. “Kaynak” ve “Alan” İlişkisi 
47
J. Sondaj 
48
K. Akışkan 
49
L. Kaptaj 
49
M. Koruma Alanı 
50
N. Bloke Alan 
51
O. Enjeksiyon 
53
P. Reenjeksiyon 
56
R. Deşarj 
61
S. Test 
68
T. Emniyetli Verim 
73
IV. JEOTERMAL ENERJİNİN FİZİKSEL OLUŞUM SÜRECİ VE JEOTERMAL ENERJİ TÜRLERİ 
85
A. Sıcaklığa Göre Sınıflandırma 
86
B. Akışkanın Fiziksel Haline (Entalpi) Göre Sınıflandırma 
86
C. Jeolojik Ortama ve Kaynak Tipine Göre Sınıflandırma 
87
D. Kullanım Yöntemine Göre Sınıflandırma 
88
V. JEOTERMAL KAYNAKLARIN ÖNEMİ 
89
A. Enerji Açısından Önemi 
89
B. Ekonomi Açısından Önemi 
90
C. Çevresel ve Ekonomik Avantajlar 
90
2. Bölüm
HUKUKİ ÇERÇEVENİN TEMEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ
I. TÜRKİYE’DE JEOTERMAL KAYNAKLARIN HUKUKİ NİTELİĞİ 
93
II. KAMU YARARI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLKELERİ 
94
III. ÇEVRESEL ETKİ VE KORUMA İLKELER 
95
A. Jeotermal Reenjeksiyon Konusundaki Temel Akademik Bilgiler 
98
B. Rezervuar Basıncının Korunması ve Üretimin Sürdürülebilirliği 
98
C. Atık Akışkanların Çevreye Duyarlı Bertarafı 
98
D. Reenjeksiyonun Ekonomik Boyutu 
100
E. Emisyon Kontrolü 
100
IV. KAYNAKLARIN ENTEGRE YÖNETİMİ İLKESİ 
104
A. Kaynağın Bütüncül Olarak Değerlendirilmesi ve Tanımlanması 
104
B. Optimal, Çok Amaçlı ve Basamaklı (Kaskad) Kullanım Prensibi 
104
C. Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi ve Rezervuar Bütünlüğünün Korunması 
104
D. Çevresel Etkilerin Önlenmesi veya Asgariye İndirilmesi ve Çevre Mevzuatına Uyum 
105
E. Paydaşlar Arası Koordinasyon, Menfaat Dengesi ve Müdahalenin Önlenmesi 
105
F. Hukuki Dayanak 
105
V. ULUSLARARASI HUKUKTA JEOTERMAL KAYNAKLARA İLİŞKİN TEMEL İLKELER 
105
A. Ülkesel egemenlik (territorial sovereignty) 
106
B. Sınıraşan Önemli Zarar Vermeme Yükümlülüğü 
106
C. İşbirliği Yapma Yükümlülüğü (Duty to Cooperate) 
106
3. Bölüm
TÜRKİYE’DEKİ MEVZUAT: JEOTERMAL KAYNAKLAR KANUNU VE
İLGİLİ DÜZENLEMELER
I. TEMEL İLKELER 
109
II. İLGİLİ DÜZENLEMELER 
110
III. JEOTERMAL KAYNAKLAR KANUNU’NUN TARİHSEL GELİŞİMİ VE AMAÇLARI 
110
4. Bölüm
JEOTERMAL KAYNAK ARAMA VE İŞLETME RUHSATLARI
I. RUHSAT TÜRLERİ VE KAPSAMLARI 
119
A. Arama Ruhsatı 
119
B. İşletme Ruhsatı 
120
C. Diğer İzinler / Haklar 
121
D. Uluslararası Karşılıklar 
122
E. Ruhsat Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler 
122
F. Ruhsat Değerlendirme Kriterleri ve İhale Süreci 
125
G. Ruhsat Sahiplerinin Hak ve Yükümlülükleri 
128
H. Ruhsat Süreleri, Devri ve İptali 
132
I. Ruhsatların devrinin eleştirisi 
134
5. Bölüm
TÜRKİYE’DE JEOTERMAL KAYNAKLARIN ARANMASI VE
İŞLETİLMESİNE İLİŞKİN İZİN SÜREÇLERİ
I. TEMEL İLKELER 
137
II. RUHSAT ÇERÇEVESİ 
138
III. DİĞER ZORUNLU İZİNLER (PARALEL VEYA SONRAKİ SÜREÇLER) 
142
IV. YETKİLİ KURUMLAR VE GÖREV DAĞILIMI 
148
A. İdare (YİKOB/İl Özel İdaresi) 
148
B. MAPEG (Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) 
148
C. MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) 
148
D. ÇŞİDB (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı) 
149
E. EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) 
149
F. Diğer İlgili Kurumlar 
149
V. HUKUKİ UYUŞMAZLIKLAR VE YARGI KARARLARI 
150
A. Sık Karşılaşılan Uyuşmazlık Alanları 
150
1. Ruhsat Hukuku 
150
2. İdare Payı Uyuşmazlıkları 
151
3. ÇED Süreçleri ve Kararlarına İtirazlar 
152
4. Kamulaştırma Uyuşmazlıkları 
152
5. Reenjeksiyon ve Çevresel Etkileri ile İlgili Uyuşmazlıklar 
152
6. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları 
153
7. Önemli Yargı Kararlarının Analizi 
153
8. İzin Değerlendirme Kriterleri 
155
9. İdari İzinlerin Verilmesinde Takdir Yetkisinin Görünümleri 
156
10. Türkiye’de Jeotermal Kaynak Ruhsat ve İzin Süreçlerinde İdarenin Takdir Yetkisi: 5686 Sayılı Kanun Kapsamında Bir İnceleme ve Madencilik Rejimi ile Karşılaştırma 
159
11. Kaynak Ruhsatlandırmasında İdari Takdir Yetkisi 
160
12. 5686 Sayılı Kanun Kapsamında Jeotermal Ruhsat ve İzin Rejimi 
161
B. ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) 
163
1. ÇED Sürecinin Genel Aşamaları 
163
2. ÇED Raporu / PTD Hazırlanması ve Sunulması 
164
3. ÇED’in Jeotermal Projelerine Uygulanabilirliği 
165
4. Temel Çevre Mevzuatı ile Entegrasyon 
168
5. Çevresel Etkiler ve Azaltma Önlemleri (Akademik ve Teknik Bulgular Işığında) 
171
6. Yargısal Denetim: Danıştay Emsal Kararlarının Analizi 
177
7. Halkın Katılımının Rolü 
181
8. Uygulamadaki Durum 
182
9. Değerlendirmeler ve Çıkarımlar 
182
10. Hukuki Sentez ve Sonuç 
183
14. Diğer Kritik İzinlerdeki Takdir Yetkisi 
193
15. Jeotermal ve Madencilik Rejimlerinin Karşılaştırılması ve Sonuç 
194
C. İzin Sahiplerinin Hak ve Yükümlülükleri 
198
1. “İzin” Kavramının Analizi 
198
2. Karşılaştırma: 5686 Sayılı Kanun Kapsamında Ruhsat ve İzin 
199
3. Karşılaştırmalı Analiz: “Ruhsat Sahibi” ve “İzin Sahibi” 
201
4. Yaşam Döngüsü Yönetimi: Süre, Yenileme, Devir, İptal 
202
6. Bölüm
DENETİM VE YAPTIRIMLAR
I. DENETİM VE USULLERİ 
205
II. UYUMSUZLUK HALİNDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 
205
7. Bölüm
JEOTERMAL KAYNAKLARIN KULLANIM ALANLARI VE
DÜZENLEMELERİ
I. TEMEL ÇERÇEVE 
209
II. ÖNLİSANS SÜRECİ VE GEREKLİLİKLERİ 
209
III. ÜRETİM LİSANSI SÜRECİ VE GEREKLİLİKLERİ 
210
IV. İŞLETME RUHSATI (5686) VE ÜRETİM LİSANSI (6446) İLİŞKİSİ VE KOORDİNASYON 
210
V. “ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNE YÖNELİK JEOTERMAL KAYNAK ALANLARININ KULLANIMINA DAİR YÖNETMELİK” 
211
VI. YENİLENEBİLİR ENERJİ TEŞVİKLERİ (5346 SAYILI KANUN & YEKDEM) 
213
A. YEKDEM Destek Mekanizmasına Genel Bakış 
213
B. Jeotermal için Fiyat Garantisi ve Yerli Aksam Desteği (1 Temmuz 2021 Sonrası Rejim) 
213
C. YEKDEM’den Yararlanma Koşulları ve Başvuru Süreci 
214
D. Destek Süresi ve Fiyat Güncelleme Mekanizması 
214
VII. JEOTERMAL ISITMA VE SOĞUTMA İÇİN DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVE 
215
A. Özel Mevzuat, Standartlar veya Kılavuzlar 
215
B. Belediyelerin ve Diğer Kurumların Rolü 
216
C. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği Kapsamındaki Hususlar 
217
D. Deşarj ve Reenjeksiyon Yükümlülükleri 
217
E. Kaynak Koruma Tedbirleri ve İzleme 
219
8. Bölüm
İDARE PAYI (5686 SAYILI KANUN)
I. GENEL İLKE 
223
II. REENJEKSİYONUN ETKİSİ 
223
III. ÖDEME PROSEDÜRLERİ 
224
IV. ÖDEMEME DURUMU 
225
9. Bölüm
DENETİM VE YAPTIRIMLAR (5686 SAYILI KANUN)
I. DENETİM YETKİSİ VE PROSEDÜRLERİ 
227
II. UYUMSUZLUK HALİNDE UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 
227
10. Bölüm
SAĞLIK VE TERMAL TURİZM AMAÇLI KULLANIM VE
İLGİLİ MEVZUAT
I. SAĞLIK VE TERMAL TURİZM AMAÇLI KULLANIMLAR İÇİN İŞLETME RUHSATI ALINMASI 
231
II. SAĞLIK/TERMAL KULLANIMLAR İÇİN 5686 SAYILI KANUN VE YÖNETMELİKTEKİ ÖZEL HÜKÜMLER 
232
III. İDARE PAYININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ 
233
IV. SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN JEOTERMAL SAĞLIK TESİSLERİ (KAPLICALAR) İÇİN DÜZENLEMELERİ 
235
V. ASGARİ TESİS STANDARTLARI (KAPLICALAR YÖNETMELİĞİ) 
235
VI. DENETİM VE KONTROL MEKANİZMALARI 
236
VII. SUYUN TEDAVİ EDİCİ ÖZELLİKLERİNİN ROLÜ (ENDİKASYON) 
237
VIII. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI’NIN TERMAL TURİZM TESİSLERİ İÇİN DÜZENLEMELERİ 
238
IX. ASGARİ TESİS NİTELİKLERİ VE İŞLETME KOŞULLARI 
238
X. BELİRLENMİŞ TURİZM BÖLGELERİ İÇİN ÖZEL HUSUSLAR 
239
XI. DÜZENLEYİCİ KURUMLAR ARASINDA KOORDİNASYON VE YETKİ PAYLAŞIMI 
239
XII. REENJEKSİYON YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE STANDARTLARI 
243
XIII. TEDAVİ EDİCİ ÖZELLİKLERİN BİLİMSEL DEĞERLENDİRMESİ 
244
XIV. SAĞLIK VE TERMAL TURİZM İÇİN DEVLET TEŞVİKLERİ 
246
A. Genel Yatırım Teşviklerine Genel Bakış 
246
B. Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Teşvikleri 
246
C. Ticaret Bakanlığı’nın Sağlık Turizmi Özel Teşvikleri (Hizmet İhracatı Destekleri) 
246
D. Uluslararası Pazarlamaya Yönelik Mali Destek 
247
11. Bölüm
ENDÜSTRİYEL AMAÇLI KULLANIM VE İLGİLİ MEVZUAT
I. ENDÜSTRİYEL JEOTERMAL ENERJİ UYGULAMALARINA VE TÜRKİYE’DEKİ DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVEYE GENEL BAKIŞ 
251
A. Endüstriyel Jeotermal Kullanımın Tanımlanması 
251
B. Temel Mevzuata Genel Bakış 
252
C. Mevzuat Yapısı ve Amaçları 
252
II. ENDÜSTRİYEL JEOTERMAL KULLANIM İÇİN LİSANSLAMA VE İZİN SÜREÇLERİ 
253
A. 5686 Sayılı Kanun Kapsamında Endüstriyel Amaçlı Arama ve İşletme Ruhsatlarının Alınması 
253
B. İşletme Ruhsatının Endüstriyel Kullanımlar (Proses Isısı, Kurutma, Kimyasal Çıkarımı vb.) Açısından Kapsamı 
254
C. Endüstriyel Uygulamalara Yönelik Spesifik Düzenlemeler, Teknik Standartlar ve Kılavuzlar 
255
D. İşletme Ruhsatı Dışında Gerekli Olan Farklı İzin/Onay Süreçleri 
256
III. ENDÜSTRİYEL KULLANIMLAR İÇİN İDARE PAYININ HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ 
257
A. Uygulanabilir Hesaplama Yöntemleri (Gayrisafi Hasılat vs. Ek–15/16 Analizi) 
257
C. Ödeme Prosedürleri, Son Tarihler ve Ödememe Durumunda Uygulanacak Yaptırımlar 
259
IV. ENDÜSTRİYEL JEOTERMAL TESİSLER İÇİN ÇEVRESEL DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVE 
262
A. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gereklilikleri (Ek–1/Ek–2 Durumu) 
262
B. Atık Su ve Akışkan Yönetimi: Deşarj ve Reenjeksiyon Yükümlülükleri 
263
C. Emisyon Kontrolü Gereklilikleri 
264
D. Endüstriyel Proseslerden Kaynaklanabilecek Ek Çevresel Hususlar 
265
V. JEOTERMAL KAYNAKLARDAN KİMYASAL MADDE VE MİNERAL ÇIKARIMININ HUKUKİ REJİMİ 
268
A. 5686 Sayılı Kanun ve Maden Kanunu’nun Uygulanabilirliği 
268
B. Çıkarma Faaliyetleri İçin Ek İzinler veya Düzenleyici Gereklilikler 
269
VI. TÜRKİYE’DE ENDÜSTRİYEL JEOTERMAL KULLANIMIN DURUMU VE POTANSİYELİ 
270
A. Mevcut Endüstriyel Uygulama Örnekleri ve Vaka Çalışmaları 
270
B. Endüstriyel Jeotermal Gelişim İçin Kullanılmayan Potansiyelin Değerlendirilmesi 
271
VII. DEVLET TEŞVİKLERİ VE DESTEK MEKANİZMALARI 
272
A. Endüstriyel Jeotermal Projeler İçin Mevcut Mali/Fiskal Teşvikler (YEKDEM Dışında) 
272
B. İlgili Teşvikler İçin Uygunluk ve Başvuru Süreçleri 
274
VIII. SONUÇ VE TEMEL HUSUSLAR 
277
A. Bulguların Sentezi 
277
B. Kritik Uyum Noktaları 
278
C. Fırsatlar ve Zorluklar 
278
IX. MEVZUATA AYKIRILIK DURUMUNDA UYGULANACAK İDARİ YAPTIRIMLAR 
279
A. 5686 Sayılı Kanun Kapsamında Uygulanacak Yaptırımlar (Madde 11) 
279
1. Proje ve Rapor Yükümlülüklerine Aykırılık 
280
2. Kaynak Koruma ve Çevre Yükümlülüklerine Aykırılık 
280
3. Denetim ve Bilgi Verme Yükümlülüğüne Aykırılık 
280
4. Mali Yükümlülüklere Aykırılık 
280
5. Teminat İradı 
280
6. Ruhsat İptali 
281
B. 2872 Sayılı Çevre Kanunu Kapsamında Uygulanacak Yaptırımlar (Madde 20) 
281
1. ÇED Sürecine Uymama 
281
2. Su Kirliliği 
281
3. Hava Kirliliği 
281
4. Toprak Kirliliği 
282
5. Atık Yönetimi 
282
6. Faaliyetin Durdurulması 
282
C. Sağlık Mevzuatı Kapsamında Uygulanacak Yaptırımlar (DMS Yönetmeliği, 5996, 1593, 4703 sk.) 
282
1. 5996 Sayılı Kanun Yaptırımları 
282
2. Yaptırımların Uygulanmasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 
283
D. İdare Yaptırımların Yargısal Denetimi ve Emsal Kararlar 
284
1. Dava Açma Süresi ve Yetkili Mahkeme 
284
2. İdari Yargının Denetim Kapsamı 
284
3. Emsal Yargı Kararları ve Yorumları 
285
4. Jeotermal Kaynaklar İlgili Faaliyetlerde İdari Yargı Yolu ve İhtilafların Çözümü 
288
E. İdari Yargı Denetiminin Hukuki Çerçevesi 
289
1. İdari Yargının Genel İlkeleri: Hukuka Uygunluk Denetimi 
290
2. İdari İşlemin Unsurları ve Yargısal Denetimi 
291
3. İlkelerin Sektörel Uygulaması 
292
F. Jeotermal ve Uyuşmazlıklarında İdari Dava Türleri 
293
1. Genel Bakış 
293
2. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Kararlarına Karşı Davalar 
293
3. Ruhsat ve İzin İşlemlerine İlişkin Davalar 
294
4. İdari Yaptırım Kararlarına Karşı Davalar 
295
a. İdari Para Cezaları 
295
b. Faaliyet Durdurma 
296
c. Ruhsat İptali 
296
5. Kaynak Koruma Alanı ve Komşu Haklara İlişkin Uyuşmazlıklar 
296
a. Kaynak Koruma Alanı Kararlarına İtirazlar 
296
b. Komşu Ruhsatlar Arası Etkileşim İddiaları 
297
6. Diğer Yaygın Uyuşmazlıklar 
297
a. Arazi Kullanımı ve İmar Uyuşmazlıkları 
297
b. Diğer Yatırımlarla Çakışma 
298
X. İDARİ YARGILAMA USULÜ (İYUK) 
298
A. Görevli ve Yetkili Mahkemeler 
299
B. Dava Açma Süreleri ve Şekli 
299
C. Yürütmenin Durdurulması (YD) 
300
D. Delil Toplama ve İspat 
301
E. Karar Türleri ve Kanun Yolları 
301
F. İdari İşlemlerin İptal Sebepleri ve Sektörel Örnekler 
302
1. Genel İptal Sebepleri 
302
2. Takdir Yetkisinin Sınırları ve Kötüye Kullanılması 
303
3. Mevzuata Aykırılık 
304
G. Teknik Uyuşmazlıklarda Bilirkişi İncelemesinin Rolü 
306
1. Bilirkişiliğin Önemi ve Gerekliliği 
306
2. Mahkemelerin Bilirkişi Raporlarına Yaklaşımı 
307
3. Bilirkişi Raporlarının Karara Etkisi 
308
4. Emsal Yargı Kararları Analizi 
309
H. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 293 Kapsamında Uzman Görüşü 
316
1. HMK Madde 293’ün Metni ve Kapsamı 
317
2. Tarafların Uzman Görüşü Alma Hakkı ve Amacı 
317
3. Uzman Görüşünün Mahkemeye Sunulması 
318
4. Mahkemenin Uzman Görüşünü Değerlendirmesi ve Uzmanı Dinlemesi 
318
I. Uzman Görüşü (HMK 293) ile Bilirkişi Raporu (HMK 266 vd.) Arasındaki Farklar 
319
1. Görevlendirme ve Tarafsızlık 
320
2. Konu Kapsamı (Hukuki Konular Dahil) 
320
3. Delil Niteliği ve Mahkemenin Takdiri 
321
J. Uzman Görüşünün Medeni Usul Hukukundaki Yeri ve Önemi 
322
1. İşlevi ve Uygulamadaki Rolü 
322
2. Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Adil Yargılanma İlkesi ile İlişkisi 
322
3. Akademik Tartışmalar ve Sınırlılıklar 
323
K. Yargıtay Kararlarında Uzman Görüşü (Hmk 293) 
324
1. Uzman Görüşünün Değerlendirilmesi ve Dikkate Alınması Gerekliliği 
324
2. Bilirkişi Raporu ile Çelişki Halinde İzlenen Usul 
324
3. Emsal Karar Özetleri ve Analizi 
325
4. Uzman Mütalaasının Davacıya (veya Davalıya) Faydaları 
328
5. Uzman Mütalaasının Hukuka ve Yargılamaya Yardımı 
328
12. Bölüm
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
I. GENEL ÇERÇEVE 
331
A. İdari Uyuşmazlıklarda ((Alternative Dispute Resolution / Alternatif Uyuşmazlık Çözümü) 
331
B. Vergi ve Gümrük Uzlaşması 
332
C. Kamulaştırmada Satın Alma ve Uzlaşma 
332
D. Sektördeki Uygulanabilirlik ve Mevcut Durum 
332
E. Uygulanamayacak Alanlar 
332
13. Bölüm
ULUSLARARASI HUKUKTA JEOTERMAL KAYNAKLAR
I. SINIRAŞAN JEOTERMAL KAYNAKLAR VE YÖNETİMİ 
335
A. Uygulanabilir Uluslararası Hukuk İlkeleri ve İlgili Metinler 
335
1. Doğal Kaynaklar Üzerinde Kalıcı Egemenlik 
335
2. Hakça ve Makul Kullanım (Equitable and Reasonable Utilization) 
335
3. Önemli Zarar Vermeme Yükümlülüğü (Obligation Not to Cause Significant Harm) 
336
4. İşbirliği, Bilgi Değişimi ve Ön Bildirim Yükümlülükleri 
336
II. İLGİLİ ULUSLARARASI HUKUK METİNLERİ 
336
III. YÖNETİM MODELLERİ VE İŞBİRLİĞİ YAKLAŞIMLARI 
337
IV. HUKUKİ, TEKNİK VE PRATİK ZORLUKLAR 
337
V. UYGULAMA ÖRNEKLERİ VE POTANSİYEL ALANLAR 
339
VI. SONUÇ VE GELECEĞE BAKIŞ 
339
14. Bölüm
YABANCI ÜLKELERDEKİ JEOTERMAL KAYNAKLAR MEVZUATI VE UYGULAMALARI (ÜLKE BAZINDA İNCELEMELER)
I. İZLANDA (JEOTERMAL ENERJİ LİDERİ) 
341
II. İTALYA 
342
III. YENİ ZELANDA 
343
IV. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ (KALİFORNİYA ÖRNEĞİ – KARMAŞIK YAPI) 
344
V. JAPONYA (ONSEN KÜLTÜRÜ VE ENERJİ ARAYIŞI) 
344
VI. FRANSA 
345
VII. MACARİSTAN (TERMAL SULAR VE BALNEOLOJİ) 
346
VIII. KENYA (DEVLET ÖNCÜLÜĞÜNDE HIZLI GELİŞİM) 
346
IX. MOZAMBİK (GELİŞMEKTE OLAN POTANSİYEL) 
347
X. GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ (SINIRLI YÜKSEK ENTALPİ, TERMAL POTANSİYEL) 
348
XI. ÇİN 
348
15. Bölüm
GÜNCEL HUKUKİ VE POLİTİK TARTIŞMALAR
I. TÜRKİYE’DE JEOTERMAL RUHSAT İHALELERİNDE ŞEFFAFLIK VE REKABET SORUNLARI 
353
A. Yasal Çerçeve ve Uygulayıcı Kurumlar 
353
B. Şeffaflık Sorunları 
354
C. Rekabet Sorunları 
354
D. Vaka Çalışmaları 
355
E. Çevresel Etkilerin Azaltılması ve Yönetimi 
356
F. Sürdürülebilir Rezervuar Yönetimi 
357
G. Düzenleyici Çerçeveler ve Politikalar 
359
H. Sonuç ve Değerlendirme 
361
16. Bölüm
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI DESTEKLEME MEKANİZMASI (YEKDEM)
I. GENEL İŞLEYİŞ 
365
A. Jeotermal İçin Fiyatlar ve Süreler 
365
B. YEKDEM’e Başvuru ve Katılım Koşulları 
366
C. Diğer Destekler ve İzin Süreçleri 
366
1. Arama ve Sondaj Desteği 
366
2. İzin Süreçleri ve “Süper İzin” Mekanizması 
367
3. Arazi Kullanımı ve Diğer İndirimler 
367
4. İdare Payı Düzenlemesi 
367
D. Teşvik Mekanizmalarının Etkinliği ve Zorlukların Analizi 
369
E. YEKDEM ve Finansal Teşviklerin İyileştirilmesi 
375
Kaynakça 
379
Kavram Dizini 
385