Onbeşinci Baskıya Önsöz
7
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ, TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTI VE
İDÂRÎ YARGININ GELİŞİMİ VE
TÜRK YARGI TEŞKÎLÂTININ GENEL GÖRÜNÜMÜ
I. İDÂRENİN YARGISAL DENETİMİNDE SİSTEMLER VE İDÂRÎ YARGININ GEREKLİLİĞİ
41
A. İdârenin Yargısal Denetiminde Sistemler
41
1. Yargı Birliği Sistemi
41
2. Yargı Ayrılığı Sistemi (İdârî Rejim)
42
a. İdârî Rejimin Unsurları
42
b. İdârî Yargı Sisteminde Farklı Uygulamalar
43
B. İdârî Yargının Gerekliliği
44
II. İDÂRÎ YARGININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
46
A. Fransa’da İdârî Yargının Doğuşu
46
1. İdârî Yargının İhdası
46
a. Conseil d’État’nın Kurulması
47
b. Vilâyet Konseylerinden İdâre Mahkemelerine
49
2. İdârî Dâvâların Ortaya Çıkışı
50
a. İptal Dâvâsının Ortaya Çıkışı
50
b. Tam Yargı Dâvâsının Ortaya Çıkışı
51
B. Türkiye’de İdârî Yargının Gelişimi
52
1. Osmanlı Klâsik Dönemi
53
2. Osmanlı Modern Dönemi
60
a. Şûrâ–yı Devletin Kurulması
61
b. Taşra Meclisleri ve Yargılama Yetkisinin Gelişimi
63
b. Şûrâ–yı Devletin Yeniden Kuruluşu
67
c. Tam Yargı Dâvâları ve İdârenin Sorumluluğunun Doğuşu
69
d. 1961 Anayasasında Danıştay
70
e. 1982 Sonrası İdârî Yargı
71
4. İl İdâre Kurullarından İdâre Mahkemelerine
71
III. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜMÜ
73
A. 1982 Anayasasına Göre Yargı Teşkîlâtı
73
1. Anayasa Yargısı: Anayasa Mahkemesi
73
2. Adlî Yargı: Yargıtay
74
3. İdârî Yargı: Danıştay
75
4. Uyuşmazlık Mahkemesi
76
B. Niteliği Tartışmalı Kuruluşlar
76
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulu
76
3. Yüksek Seçim Kurulu
81
TÜRK İDÂRÎ YARGI TEŞKÎLÂTI
A. Danıştay’ın Yapısı ve İşleyişi
84
1. Danıştay Anayasal Bir Kurumdur
84
2. Danıştay Personeli ve Atama Usûlü
84
a. Danıştay Üyelerinin Nitelikleri ve Atanması
85
b. Savcılar ve Tetkik Hâkimleri
86
3. Danıştay ve Personelinin Hukûkî Statüsü
86
4. Danıştay’ın Yönetimi
87
b. Danıştay Başsavcısı
88
5. Danıştay’ın Karar Mercileri ve Usûlleri
89
b. Danıştay Genel Kurulu
91
d. İdârî ve Vergi Dâvâ Dâireleri Kurulları
92
e. İçtihatları Birleştirme Kurulu
94
f. Başkanlar ve Başkanlık Kurulu
95
B. Danıştay’ın Görevleri
97
1. Danıştay’ın İdârî Görevleri
97
2. Danıştay’ın Yargısal Görevleri
100
a. Danıştay’ın Temyiz Görevi
100
b. Danıştay’ın İstînaf Görevi
100
c. Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Görevi
100
II. BÖLGE İDÂRE MAHKEMELERİ
103
A. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluş ve İşleyişi
104
1. Bölge İdâre Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yapısı
104
2. Bölge İdâre Mahkemelerinin İşleyişi
107
B. Bölge İdâre Mahkemelerinin Görevleri
110
III. İDÂRE VE VERGİ MAHKEMELERİ
110
A. Mahkemelerin Kuruluşu ve İşleyişi
111
1. Mahkemelerin Kuruluşu
111
2. Mahkemelerin İşleyişi
111
3. Mahkemelerin Personeli
112
B. Mahkemelerin Görevleri
115
İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI VE UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
I. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANI
117
A. İdârî Yargının Görev Alanının Anayasal Korunması
117
1. Görev ve Yetki Kavramları
117
2. Anayasa ve İdârî Yargının Görev Alanı
118
a. Öğretideki Yaklaşımlar
118
b. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı
119
B. İdârî Dâvâ Kavramı ve İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Ölçütler
121
1. İdârî Dâvâ Kavramı
121
2. İdârî Yargının Görev Alanının Tespitinde Kıstaslar
122
b. Kamu Hizmeti Kıstası
124
c. İdârî İşlev Kıstası
125
II. İDÂRÎ YARGININ GÖREV ALANINA GİREN VE GİRMEYEN KONULAR
125
A. İdârî Yargının Görev Alanına Giren Konular
126
1. Organik Anlamda İdârenin İdârî Faâliyetleri
126
2. Özel Hukuk Kişilerinin İdârî Nitelikteki Faâliyetleri
126
3. Yasama ve Yargı Organlarının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri
128
a. Yasama Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri
128
b. Yargı Organının İdârî İşleve Giren Faâliyetleri
130
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Kamu Hukûkuna Tâbi Faâliyetleri
133
5. İdârenin Ekonomik Kolluk İşlemleri
134
6. Karayolları Trafik Kānûnu Uygulamasından Doğan Bâzı İşler
135
B. İdârî Yargının Görev Alanına Girmeyen Konular
136
1. Yasama ve Yargı İşlevine Giren Konular
136
3. Kānunla Adlî Yargının Görevli Kılındığı Konular
141
4. İktisadî Kamu Kurumlarının Özel Hukûka Tâbi Faâliyetleri
144
5. Kamu Görevlilerinin Tazmînat Sorumluluğu
145
6. İdârenin Kişilere Karşı Açacağı Dâvâlar
147
7. İdârece Yapılan Haksız Ödemelerin Geri Alınması
148
8. İdârenin Yargı Alanına İlişkin İşlemleri
148
9. Fiilî Yol Uygulaması Sonucu Çıkan Uyuşmazlıklar
151
10. İdârenin Taşıt Araçlarının Sebep Olduğu Kazâlardan Doğan Dâvâlar
152
11. Trafik İdârî Para Cezâları
153
12. İdârenin Özel Hukuk Eylemlerinden Doğan Dâvâlar
154
III. İDÂRÎ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE YARGI DIŞI YÖNTEMLER
155
1. Genel Olarak Tahkim Usûlü
159
2. Tahkim Usûlüne Başvurmanın Nedenleri
159
3. İdârî Sözleşmelerde Tahkim
160
1. Genel Olarak Sulh Usûlü
163
2. İdârenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Sulh Usûlü
163
IV. YARGI DÜZENLERİ ARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ
166
A. Yargı Düzenleri ve Uyuşmazlık Mahkemesi
166
1. Yargı Düzenlerinin Görev Alanları
166
2. Uyuşmazlık Mahkemesinin Yapısı ve İşleyişi
167
B. Uyuşmazlık Türleri ve Giderilmesi
168
1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma
169
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarmanın Şartları
169
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma ve Çözüm
172
2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı
174
a. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Şartları
174
b. Olumsuz Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü
178
3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı
179
a. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Şartları
179
b. Olumlu Görev Uyuşmazlığının Çözüm Usûlü
180
4. Yargı Mercilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları
181
a. İlk Derece Mahkemelerinin Başvurusu
181
b. Temyiz Mercilerinin Başvurusu
182
a. Hüküm Uyuşmazlığının Şartları
184
b. Hüküm Uyuşmazlığının Giderilmesi
186
C. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları
187
V. YARGILAMA YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRI
188
A. Yargılama Yetkisinin Kapsamı
188
1. Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler
189
2. Yüksek Askerî Şûrâ Kararları
190
3. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kararları
192
4. Yüksek Seçim Kurulu Kararları
193
5. Uyarma ve Kınama Cezâları
194
6. Olağanüstü Hâldeki İdârî İşlemler
194
7. Bâzı Kānunlardaki Kısıtlamalar
195
8. Yürütmenin Durdurulması Karârında Kısıtlamalar
197
B. Yargılama Yetkisinin Sınırı
199
1. Hukûka Uygunluk Denetimi
199
2. Takdir Yetkisi, Yerindelik ve Yargısal Denetim
202
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE YARGILAMANIN AŞAMALARI
I. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNÜN GENEL İLKELERİ
223
A. İdârî Yargılama Usûlünün Kaynakları
223
1. İdârî Yargılama Hukûkunun Temel Kaynakları
223
2. Tartışmalı Hususlar
224
a. Hukuk Muhâkemeleri Kānûnu’na Açıkça Yollamada Bulunulmayan Hâller
224
b. Hukuk Muhâkemeleri Müesseselerinin İdârî Yargıda Uygulanabilirliği
228
c. İdârî Yargının Özel Hukuk Kurallarına Başvurulabilmesi
228
B. İdârî Yargılama Usûlünün Özellikleri ve İlkeleri
231
2. Basit ve Az Masraflı Oluşu
232
4. Tasarruf İlkesi–Yargının Pasifliği İlkesi
233
5. Re’sen Araştırma İlkesi
235
a. Re’sen Araştırma İlkesinin İçeriği
235
b. Re’sen Araştırma Yetkisinin Sınırı
237
6. Usûl Ekonomisi İlkesi
239
7. Âdil Yargılama İlkesi
240
8. Taleple Bağlılık İlkesi
246
9. Aleyhe Hüküm Verme Yasağı
249
10. Aleyhe Bozma Yasağı
251
11. Usûlî Kazanılmış Hak İlkesi
252
12. Usûl Kurallarının Derhal Uygulanması İlkesi
253
13. Usûl Kurallarının Esnek Yorumlanması İlkesi
254
C. Hâkimin Tarafsızlığı
255
1. Hâkimin Dâvâya Bakmaktan Yasaklılığı
255
3. Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması
258
a. Danıştay’da Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması
258
b. Mahkemelerde Çekinme ve Reddin Karâra Bağlanması
258
II. DÂVÂNIN AÇILMASI VE DÂVÂ DİLEKÇESİ
259
A. Dâvâ Dilekçesinde Bulunması Gereken Hususlar
259
5. Dâvânın Sebepleri ve Deliller
266
8. Dilekçe Nüshaları ve Ekleri
268
B. Dâvâ Dilekçesinin Verileceği Yerler
269
1. Dâvâ Açılan Mahkeme
269
2. İdâre veya Vergi Mahkemesi
269
3. Asliye Hukuk Hâkimliği
270
C. Dâvâ Açmada Farklı Durumlar
274
1. Bir Dilekçe İle Birden Fazla İşleme Karşı Dâvâ Açılması
274
2. Bir İşleme Karşı Birlikte Dâvâ Açılması
277
3. İptal ve Tam Yargı Dâvâsının Birlikte Açılması
278
D. Dilekçenin Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler
279
2. Harç veya Posta Ücretlerinde Eksiklik
280
E. Dâvânın Açılmasının Sonuçları
281
3. Hüküm Verme Zorunluluğu
282
4. İddia ve Savunmaların Sınırlandırılması
283
III. DÂVÂ DİLEKÇESİ ÜZERİNDE İLK İNCELEME
285
1. Görevsiz Yargı Yerinde Dâvâ Açılması
286
a. Yargı Düzeni Açısından Görev
287
b. İdârî Yargı Düzeni İçinde Görev
292
2. İdârî Yargı Yerlerinde Yetki Kuralları
294
a. İptal Dâvâlarında Yetki
295
aa. Genel Yetki Kuralı
295
bb. Özel Yetki Kuralları
295
b. Tam Yargı Dâvâlarında Yetki
299
c. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki
301
3. İdârî Yargıda Yetki ve Görev Uyuşmazlığının Çözümü
301
B. İdârî Merci Tecâvüzü
305
1. İdârî Merci Tecâvüzü Tanımı ve Niteliği
305
2. İdârî Merci Tecâvüzü Hâlinde Yapılacak İşlem
307
3. İdârî Dâvâlara Özgü Şartlar
313
a. İptal Dâvâsında Menfaat İhlâli Şartı
313
b. Tam Yargı Dâvâlarında Hak İhlâli Şartı
314
5. Dâvânın Taraflarında Değişme
316
D. Kesin ve Yürütülmesi Gerekli Bir İşlemin Varlığı
318
1. Dâvâ Açma Süresinin Niteliği
319
2. Genel ve Özel Dâvâ Süreleri
324
3. Sürelerin Başlangıcı
325
a. İptal Dâvâlarında Süre
325
aa. Bireysel İşlemlerde
325
bb. Düzenleyici İşlemlerde
329
cc. Mâlî Yükümlülük Getiren İşlemlerde
331
dd. Îlân Sûretiyle Bildirilen İşlemlerde
332
ee. İdâreye Başvuru Hâlinde
332
b. Tam Yargı Dâvâlarında
340
aa. İdârî İşlemden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında
340
bb. İdârî Eylemden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında
342
cc. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Dâvâlarında
344
4. Dâvâ Süresinin Hesaplanması
346
5. Sürenin Durması ve Ek Süreler
347
1. Dâvâlı Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi
354
2. Husûmet Açısından Kamu Kuruluşlarının Durumu
355
b. Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kuruluşlar
357
d. Merkezin Taşra Kuruluşları
358
h. Diğer Kamu Tüzel Kişileri
360
i. Birden Fazla Kamu Kuruluşu
360
k. İdârî Sözleşmelerde
361
G. Dâvâ Dilekçesinin Usûl ve Şekle Uygunluğu
361
IV. DOSYANIN TEKEMMÜLÜ
364
A. Dâvâ Dilekçesinin Tebliği ve Cevap
364
1. Dilekçenin Tebliği ve Cevap
364
2. Cevap Süresine Uymamanın Sonuçları
366
B. Bilgi ve Belgelerin İstenmesi
367
1. Yargı Yerinin Bilgi ve Belge İstemesi
367
2. Ara Karârının İdârece Yerine Getirilmemesi
368
V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN TARAFLAR YANINDA YER ALMASI
369
1. Genel Olarak Dâvânın İhbarı
369
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvânın İhbarı
370
1. Genel Olarak Dâvâya Müdâhale
373
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvâya Müdâhale
374
VI. DÂVÂYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİ
377
1. Genel Olarak Dâvâdan Ferâgat
377
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvâdan Ferâgat
380
1. Genel Olarak Dâvânın Kabûlü
385
2. İdârî Yargılama Usûlünde Dâvânın Kabûlü
386
VII. BAĞLANTILI DÂVÂLAR
388
1. Bağlantılı Dâvâ Kavramı
389
2. Dâvâlar Arasında Bağlantı Hâlleri
392
3. Bağlantı Nedeniyle Gönderme Karârı ve Sonuçları
393
5. Bağlantı Konusunda Karar Verecek Merciler
394
VIII. İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE İSPAT VE DELİLLER
397
A. İspat ve Delil Kavramları
397
d. İdârî Yargılama Usûlünde İspat Yükü
401
b. Delilin Özellikleri
403
d. Delillerin Elde Edilmesi ve Zamanı
404
f. Delillerin İstinabe Yoluyla Toplanması
408
B. İdârî Yargılama Usûlünde Deliller
409
1. Bilirkişi İncelemesi
409
a. Bilirkişilik Müessesesi ve Şartları
409
b. Bilirkişi Raporunun Hukûkî Niteliği
410
a. Keşif Müessesesi ve Şartları
411
b. Keşfin Hukûkî Değeri
411
a. Belge Delili ve Şartları
412
b. İdârî Yargılama Usûlünde Belge Delili
413
a. Genel Olarak Tanık Delili
414
b. İdârî Yargılama Usûlünde Tanık Delilinin Yeri
414
a. Genel Olarak Kesin Hüküm
417
b. İdârî Yargılama Usûlünde Kesin Hüküm Delili
417
6. Yemin ve İkrar Delilleri
418
a. Genel Olarak Yemin ve İkrar Delilleri
418
b. İdârî Yargılama Usûlünde Yemin ve İkrar
419
B. Kānun Yolları Aşamasında Duruşma
421
X. DÂVÂNIN SONUÇLANDIRILMASI
422
A. Dâvânın Hüküm Dışında Sonuçlandırılması
422
1. Dâvânın Konusuz Kalması
423
2. Dâvânın Açılmamış Sayılması
428
1. Mahkeme Kararlarının Türleri
429
2. İdârî Yargılama Usûlünde Hüküm
430
a. Karar Verilme Usûlü
430
b. Kararlarda Bulunacak Hususlar
431
c. Karârın Yazım Tarzı ve Şekli
433
d. Kararların Saklanması ve Tebliği
436
C. Yargılama Giderleri
436
1. Yargılama Giderlerinin Kapsamı
437
2. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk
439
3. Yargılama Giderleriyle İlgili Diğer Hususlar
440
D. Açıklama ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi
443
a. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti
443
2. Yanlışlıkların Düzeltilmesi
447
a. Tanımı ve Mâhiyeti
447
c. Yanlışlıkların Düzeltilmesi Usûlü
448
XI. VERGİ USÛL KÂNÛNU’NA ATIF YAPILAN HUSUSLAR
449
A. Dâvâ Ehliyetine İlişkin Düzenlemeler
449
B. Dâvâ Konusuna İlişkin Düzenlemeler
450
C. Duruşmaya İlişkin Düzenlemeler
450
XII. İVEDİ YARGILAMA USÛLÜ
451
A. İvedi Yargılama Usûlü
453
1. İvedi Yargılama Usûlüne Tâbi Konular
453
2. İvedi Yargılamada Usûl Kuralları
454
B. Merkezî Sınavlara İlişkin Yargılama Usûlü
461
1. Bu Usûle Tâbi Konular
461
2. Hızlandırmaya İlişkin Usûl Kuralları
464
C. İvedi Yargılama Usûlünün Uygulanabilirliği
466
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE DÂVÂ ÇEŞİTLERİ
I. İPTAL DÂVÂSINDA GENEL İLKELER
473
A. İptal Dâvâsının Tanımı ve Özellikleri
473
1. İptal Dâvâsının Tanımı
473
2. İptal Dâvâsının Özellikleri
474
B. İptal Dâvâsının Konusu
477
1. İdârî İşlemler İptal Dâvâsına Konu Olabilir
477
2. İdârî Sözleşmeler ve İptal Dâvâsı
490
C. İptal Dâvâsında Menfaat İhlâli Şartı
499
1. Menfaat İhlâli Kavramı
499
2. Menfaat İhlâlinin Özellikleri
501
a. Menfaat Meşrû Olmalıdır
501
b. Menfaat Güncel Olmalıdır
502
c. Menfaat Kişisel Olmalıdır
504
II. İPTAL DÂVÂSINDA İPTAL SEBEPLERİ
512
A. Yetki Yönünden Hukûka Aykırılık
516
1. Yetki Unsurunun İptal Dâvâsı Bakımından Özellikleri
516
2. Yetki Çeşitleri Bakımından Hukûka Aykırılıklar
523
a. Kişi Bakımından Yetkisizlik
523
b. Konu Bakımından Yetkisizlik
526
c. Yer Bakımından Yetkisizlik
528
d. Zaman Bakımından Yetkisizlik
529
B. Biçim Yönünden Hukûka Aykırılık
531
1. Şekil Bakımından Hukûka Aykırılık
531
2. Usûl Bakımından Hukûka Aykırılık
535
C. Sebep Yönünden Hukûka Aykırılık
542
1. Sebep Unsurunda Sakatlık Hâlleri
545
2. Sebeplerin Çokluğu ve Sebep İkâmesi
548
a. Sebeplerin Çokluğu
548
b. Yasal Temel İkâmesi–
550
D. Konu Yönünden Hukûka Aykırılık
558
1. İmkânsız Bir Konuda İşlem Yapılması
558
2. Kānûna Aykırı İşlem Tesis Edilmesi
559
3. Üst Kurala Aykırı İşlem Yapılması
560
4. Hukuk Kuralının Kapsamının Genişletilmesi
561
5. Kesin Hükme Aykırı İşlem Yapılması
561
6. Kazanılmış Hakları İhlâl Eden İşlem Yapılması
562
7. Eşitlik İlkesine Aykırı İşlem Yapılması
563
8. Geriye Yürümezlik Kuralının İhlâl Edilmesi
563
9. Sebep– Konu İlişkisinde Sakatlık
564
E. Maksat Yönünden Hukûka Aykırılık
566
1. Kamu Yararına Yabancı Amaçla Hareket Edilmesi
567
2. Kānûnun Özel Maksadının Dışına Çıkılarak İşlem Yapılması
570
4. Maksatların Çokluğu
572
III. İPTAL DÂVÂSININ SONUÇLARI
572
A. Dâvânın Reddedilmesinin Sonuçları
578
1. Dâvâ Konusu İşlem Bakımından Sonuçları
578
2. Taraflar Bakımından Sonuçları
578
a. Dâvânın Usûlden Reddedilmesi
579
b. Dâvânın Esastan Reddedilmesi
580
3. Üçüncü Kişiler Bakımından Sonuçları
581
B. İptal Karârı Verilmesinin Sonuçları
581
1. İptal Karârının Hukûkî Niteliği
581
2. İptal Karârının Sonuçları
582
a. İptal Karârı İşlemin Varlığına Son Verir
582
b. İptal Karârı Geçmişe Etkilidir
583
aa. İptal Karârı İle İşlemden Önceki Durum Geri Gelir
584
bb. İptal Edilen İşlem Hiç Yapılmamış Sayılır
586
cc. İşlemin Yapıldığı Zamandaki Duruma Göre Yargılama Yapılır
586
c. İptal Karârı Genel Etkilidir
587
3. İptal Karârının Yerine Getirilmesi
588
a. Kendiliğinden Sonuç Doğuran İptal Kararları
589
aa. Düzenleyici İşlemin İptali
589
bb. Birel (Bireysel) İşlemin İptali
594
b. Aynı Nitelikte Yeni Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları: İptal Edilen İşlemin Yenilenmesi
596
aa. İşlemin Yetki Unsuru Yönünden İptali
597
bb. İşlemin Biçim Unsuru Yönünden İptali
598
cc. İşlemin Sebep Unsuru Yönünden İptali
598
c. Tersine İşlem Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları
599
d. Hukûkî Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları: İdârenin Başka İşlemler Yapma Zorunluluğu
600
e. İptal Karârının Yerine Getirilmesinde İmkânsızlık
605
aa. Hukûkî ve Fiilî İmkânsızlık
605
bb. Kamu Düzeninin Bozulması Tehlikesi
606
cc. Yasal Geçerlik Sağlama
607
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİ
I. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI MÜESSESESİNİN GEREKLİLİĞİ, HUKÛKÎ NİTELİĞİ VE ŞARTLARI
609
A. Yürütmenin Durdurulması Müessesesinin Gerekliliği, Sistemler ve Hukûkî Niteliği
609
1. Gerekliliği ve Sistemler
609
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Şartları
614
1. Usûle İlişkin Şartlar
614
2. Esasa İlişkin Şartlar
620
C. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar ve Îtiraz
623
1. Yürütmenin Durdurulması Talebi Hakkında Verilen Kararlar
623
2. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması
625
3. Vergi Dâvâlarında Yürütmenin Durdurulması
626
4. Temyiz ve İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması
627
5. Yürütmenin Durdurulması Karârına Îtiraz
630
II. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARÂRININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI
635
A. Yürütmenin Durdurulması Karârının Sonuçları
635
2. İptal Dâvâsının Ret veya İptalle Sonuçlanmasının Yürütmenin Durdurulması Karârına Etkisi
637
B. Yürütmenin Durdurulması Karârının Uygulanması
637
1. Yürütmenin Durdurulması Karârı Geçmişe Etkili Olarak Uygulanır
637
I. TAM YARGI DÂVÂSININ HUKÛKÎ MAHİYETİ, ÇEŞİTLERİ VE KONUSU
641
A. Genel Olarak Tam Yargı Dâvâsı
641
1. Tam Yargı Dâvâsının Hukûkî Niteliği
642
2. Tam Yargı Dâvâsının Özellikleri
643
3. Tam Yargı Dâvâsı ile İptal Dâvâsı Arasındaki Farklar
645
4. Tam Yargı Dâvâsının Çeşitleri
646
B. Tam Yargı Dâvâsında Taraflar ve Hâkimin Yetkileri
649
1. Tam Yargı Dâvâsında Hak İhlâli Şartı
649
2. Tam Yargı Dâvâsında Hâkimin Yetkileri
650
C. Tam Yargı Dâvâsının Konuları
651
1. İdârî İşlemlerden Doğan Tam Yargı Dâvâları
651
2. İdârî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Dâvâları
655
3. İdârî Sözleşmelerden Doğan Tam Yargı Dâvâları
657
II. TAM YARGI DÂVÂSINDA SORUMLULUK ESASLARI
659
A. Sorumluluk ve İdârenin Sorumluluğu Kavramları
659
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı
659
2. İdârenin Hukûkî Sorumluluğu Kavramı
660
3. İdârî Sorumluluğun Doğuşu, Hukûkî Temeli ve Bağımsızlığı
662
a. İdârî Sorumluluğun Doğuşu
662
b. İdârî Sorumluluğun Hukûkî Temeli
664
c. İdârî Sorumluluğun Bağımsızlığı
666
B. İdâre Hukûkunda Sorumluluk Türleri
667
a. İdâre Hukûkunda Kusur Kavramı
668
b. Hizmet Kusûru–Kişisel Kusur Ayrımı
677
2. Kusursuz Sorumluluk
687
a. Risk İlkesi Gereğince Sorumluluk
690
b. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi Gereğince Sorumluluk
702
3. Özellik Arzeden Bâzı Sorumluluk Hâlleri
710
a. Yasama Faâliyetinden Dolayı Sorumluluk
710
b. Uluslararası Sözleşmelerden Dolayı Sorumluluk
712
c. Yargısal Faâliyetlerden Doğan Sorumluluk
713
C. İdârenin Sorumluluğunun Şartları
716
D. İdârenin Sorumluluğunu Etkileyen Hâller
724
3. Zarar Görenin Davranışı
733
4. Üçüncü Kişinin Davranışı
738
1. Sorumlu İdârenin Tespiti
741
2. Zarârın Tazminine İlişkin İlkeler
743
3. Zarar Miktarının Tespitinde İlkeler
747
III. TAM YARGI DÂVÂSININ SONUÇLARI VE UYGULANMASI
753
A. Tam Yargı Dâvâsının Sonuçları
753
B. Tam Yargı Kararlarının Uygulanması
754
a. Devlet Tüzel Kişisinin Malları Haczedilemez
755
b. Kānunlarında Hüküm Olan Kamu Tüzel Kişilerinin Malları Haczedilemez
756
c. Kamu Tüzel Kişilerinin Özel Emlâki Haczedilebilir
757
I. İDÂRÎ YARGIDA TESPİT DÂVÂSININ YERİ
761
A. Hukuk Yargılamasında Tespit Dâvâsı
761
B. İdârî Yargılama Usûlünde Tespit Dâvâsı
762
1. Öğretinin Yaklaşımı
763
2. Yargı Yerlerinin Yaklaşımı
764
II. İDÂRE HUKÛKUNDA YOKLUĞUN TESPİTİ
766
A. Genel Olarak Yokluk Teorisi
766
B. Türk Hukûkunda Yokluk ve Tespit Dâvâsı
769
1. Yokluk Konusundaki Yaklaşımlar
769
2. Yokluğun Tespiti Dâvâsı Konusundaki Yaklaşımlar
770
YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDAN DOĞAN SORUMLULUKLAR
I. KARARLARININ YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLULUĞU
773
A. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı ve Uygulama
773
1. Yargı Kararlarının Bağlayıcılığı
773
3. Sorumluluğa Yol Açan Uygulamama Hâlleri
776
B. Mukayeseli Hukukta Durum
777
1. İlk Derece Mahkemesinin Denetimi (Almanya)
778
2. Üst Derece Mahkemesinin Denetimi (Fransa)
779
3. Mahkemenin Bir Denetçi Ataması (İtalya)
781
II. TÜRKİYE’DE YARGI KARARLARININ UYGULANMASI
781
A. İdârenin veya Görevlinin Sorumluluğu
781
a. Yargı Karârını Uygulamamak Hizmet Kusûru Oluşturur
783
b. Tazmînatın Ödenmesi Uygulama Yükümünü Kaldırmaz
784
c. Uygulamada İmkânsızlık ve Sorumluluk
784
2. Kamu Görevlisinin Sorumluluğu
785
c. Disiplin Sorumluluğu
788
2. Dâvânın Açılacağı Mahkeme
791
3. Dâvânın Kime Karşı Açılacağı
791
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KARARLARA KARŞI
İDÂRÎ YARGILAMA USÛLÜNDE KĀNUN YOLLARI
A. Genel Olarak İstînaf
798
1. Tanımı ve Hukûkî Mâhiyeti
798
2. İstînaf ve Diğer Kānun Yolları
799
B. İstînafa Tâbi Kararlar
801
2. İstînaf Yolu Kapalı Kararlar
802
C. İstînafa Başvuru Usûlü
807
1. İstînaf Başvurusunun Süresi ve Şekli
807
D. İstînaf İncelemesi
813
1. İstînafta Görevli Merci
813
2. İstînaf İncelemesi
813
E. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Karârın Kesinliği
827
1. İstînaf İncelemesi Sonunda Verilen Kesin Kararlar
827
3. İstînaf Aşamasında Yürütmenin Durdurulması
828
A. Temyiz Edilebilecek Kararlar
829
1. Yargısal Nihâî Kararlar Temyiz Edilebilir
829
2. Danıştay Dâvâ Dâirelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir
831
3. Bölge İdâre Mahkemelerinin Nihâî Kararları Temyiz Edilebilir
831
4. Israr Kararları Temyiz Edilebilir
834
2. Temyiz Talebinde Taraflar
838
c. Temyiz Dilekçesinin Verileceği Yerler
841
d. Temyiz Dilekçesi Üzerinde Ön İnceleme
842
1. Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması
848
2. Hukûka Aykırı Karar Verilmiş Olması
849
3. Usûl Hükümlerine Uyulmaması
851
1. Temyiz İncelemesinin Niteliği
855
2. Temyiz İncelemesinin Sonuçları
856
c. Esastan Karar Verme
858
d. Bozma Karârının Mahkeme Kararlarına Etkisi
860
E. Derece Mahkemesinin Tutumu
862
1. Bozmaya Uyma Karârı
863
F. Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması
865
2. Yürütmeyi Durdurma Karârı
865
G. Kānun Yararına Temyiz
866
1. Kānun Yararına Temyize Konu Olabilecek Kararlar
867
2. Kānun Yararına Temyiz Talebinde Yetki
869
3. Kānun Yararına Temyizde Süre ve Başvuru Biçimi
870
4. Kānun Yararına Temyiz Sebepleri
870
5. Kānun Yararına Temyiz Başvurusunun Sonuçları
870
III. YARGILAMANIN YENİLENMESİ
871
A. Yargılamanın Yenilenmesine Tâbi Kararlar
872
1. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olan Kararlar
872
2. Yargılamanın Yenilenmesine Konu Olmayan Kararlar
873
B. Yargılamanın Yenilenmesi Usûlü
875
1. Yargılamanın Yenilenmesinde Süre
875
2. Yargılamanın Yenilenmesini İsteyebilecekler
876
3. Yargılamanın Yenilenmesine Başvuru
877
C. Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri
878
1. Karardan Sonra Yeni Bir Belgenin Ortaya Çıkması
878
2. Hükme Esas Alınan Belgenin Sahteliğinin Anlaşılması
880
3. Hükme Esas Alınan Îlâmın Kesin Bir Hükümle Kalkması
880
4. Bilirkişinin Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi
881
5. Hile Kullanılmış Olması
881
6. Yetkisiz Kimselerin Huzurunda Dâvânın Görülmesi
882
7. Dâvâya Bakması Yasak Olan Hâkimin Hüküm Vermesi
883
8. Çelişik Hükümlerin Varlığı
883
9. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Karârı
884
D. İstemin Karâra Bağlanması
885
1. İlk İnceleme ve Esastan İnceleme
885
İPTAL DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK I)
889
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİNİ İÇEREN İPTAL DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK II)
890
TAM YARGI DÂVÂSI DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK III)
891
İPTAL DÂVÂSI İLE TAM YARGI DÂVÂSI BİRLİKTE DİLEKÇE ÖRNEĞİ (EK IV)
892
İDÂRÎ YARGI YERLERİ VE YARGI ÇEVRELERİ (EK V)
893
ÖRNEK BİR KARAR YAZIMI (EK VI)
894
Yararlanılan Kaynaklar
899