Hukuk Yargılamasında Çevrim İçi Mahkemeler Dr. Barış Mıdık  - Kitap

Hukuk Yargılamasında Çevrim İçi Mahkemeler

1. Baskı, 
Aralık 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
380
Barkod:
9786255697721
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Fiyatı:
850,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Hukuk yargılaması açısından sunabileceği önemli faydalar nedeniyle çevrim içi mahkeme modelinin medenî usul hukuku açısından ele alınması gerekmektedir. Hukuk yargılamamızda bu modelden yararlanılabilmesi için öncelikle çevrim içi mahkeme modeli hakkında belli bir kavrayışa sahip olmak gerektiği açıktır. Çalışma da çevrim içi mahkeme modeli kavramı ile ifade edilmek istenen husus, UYAP ve e-Duruşma gibi teknolojik olanaklar veya yargılamaların çevrim içi ortamda gerçekleştirilmesiyle sınırlı değildir. Çevrim içi mahkeme kavramı ile temel olarak, çevrim içi uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden (online dispute resolu-tion) yararlanılarak hukuk yargılamasının dijital çağın koşullarına göre modernize edilmesi amacıyla geliştirilen yeni bir yaklaşım kast edilmektedir. Çevrim içi mahkeme yaklaşımı kapsamında, yargılamanın çevrim içi ortama aktarılmasının (online judging) yanı sıra hak arayan bireylere çevrim içi rehberlik (online gui-dance) hizmeti sunulması hedeflenmektedir.
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
TAKDİM 
V
ÖNSÖZ 
VII
İÇİNDEKİLER 
IX
SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ 
XV
ÖZET 
XVII
ABSTRACT 
XVIII
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ BÖLÜM
1. ÇEVRİM İÇİ MAHKEME KAVRAMI VE ÇEVRİM İÇİ MAHKEMELERE İLİŞKİN DÜNYADAKİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 
11
1.1. GENEL OLARAK ÇEVRİM İÇİ MAHKEME KAVRAMI 
11
1.2. ÇEVRİM İÇİ UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ (ONLINE DISPUTE RESOLUTION) 
18
1.2.1. Yargılamanın Son Çare Olması 
25
1.2.2. Hukuki Bilgilendirme ve Yönlendirme 
26
1.2.3. Uyuşmazlıkların Önlenmesi ve Yatıştırılması 
29
1.2.4. Teknolojiden Yenilikçi Şekilde Yararlanma 
31
1.3. ÇEVRİM İÇİ MAHKEME MODELİ VE DİJİTAL DÖNÜŞÜM İLİŞKİSİ 
41
1.3.1. Sözlü–Yazılı–Dijital İletişim Bağlamında Çevrim İçi Mahkeme Modeli 
41
1.3.2. Dijital Dönüşüm, Uyuşmazlıkların Standartlaşması ve Çevrim İçi Mahkeme Modeli 
46
1.3.3. Çevrim İçi Mahkeme Modelinin Yargılamada Dijital Dönüşümden Farkı 
50
1.4. ÇEVRİM İÇİ MAHKEMELERE İLİŞKİN DÜNYADAKİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ 
51
1.4.1. Kanada Medeni Uyuşmazlık Çözüm Sistemi 
53
1.4.1.1. Genel Olarak 
53
1.4.1.2. Çözüm Gezgini 
55
1.4.1.3. Çevrim İçi Müzakere 
56
1.4.1.4 Çevrim İçi Uzlaştırma 
57
1.4.1.5. Çevrim İçi Yargılama 
59
1.4.2. İngiltere Çevrim İçi Mahkeme Tasarısı 
63
1.4.2.1. Genel Olarak 
63
1.4.2.2. Küçük Miktarlı Hukuk Uyuşmazlıkları İçin Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözümü Raporunda Öngörülen Mahkeme Sistemi 
65
1.4.2.3. Lord Briggs’in Çevrim İçi Mahkeme Tasarısına İlişkin Görüşleri 
68
1.4.2.4. Çevrim İçi Mahkeme Pilot Projesi 
71
1.4.3. Çin Hukuk Sisteminde Yaşanan Gelişmeler 
76
1.4.3.1. Çin İnternet Mahkemeleri 
76
1.4.3.2. İnternet Mahkemelerinden Elde Edilen Tecrübelere Dayanılarak Çin’de Hukuk Yargılamasında Çevrim İçi Yargılamaya Geçiş Yönünde Atılan Adımlar 
79
1.4.3.2.1. Çevrim İçi Yargılamanın Kapsamı ve Uygulanma Alanı 
81
1.4.3.2.2. Ses ve Görüntü Nakli Yoluyla Duruşmaya İlişkin Düzenleme 
84
1.4.3.2.3. Çevrim İçi Eş Zamansız Yargılama 
86
1.4.4. Avrupa Birliği Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Portalı 
88
1.4.5. Amerika Birleşik Devletleri’nde Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri Alanında Yaşanan Gelişmeler 
94
1.4.5.1. Genel Olarak 
94
1.4.5.2. Utah Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Sistemi 
94
1.4.5.3. New Mexico Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Sistemi 
98
1.4.5.3.1. MI–Resolve Civil 
101
1.4.5.3.2. MI–Resolve Family 
103
1.4.6. Hollanda Hukukundaki Gelişmeler 
104
1.4.6.1. Rechtwijzer 1.0 
105
1.4.6.2. Rechtwijzer 2.0 
106
1.4.7. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonunun (UNCITRAL) Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleriyle İlgili Çalışmaları 
108
1.4.7.1. Birleşmiş Milletler’in 2010–2016 Yılları Arasındaki Çalışmaları 
108
1.4.7.2. Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözümleri Hakkında Teknik Notlar’da Öngörülen Uyuşmazlık Çözüm Sistemi 
110
1.4.8. Dünyadaki Örnek Uygulamalar Üzerine Genel Değerlendirme 
112
1.4.8.1. Genel Olarak 
112
1.4.8.2. Pilot Uygulama İhtiyacı 
115
1.4.8.3. Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Sistemlerine Başvurunun Zorunlu Olup Olmaması 
116
1.4.8.4. Bazı Olumsuz Tecrübelere İlişkin Değerlendirmeler 
120
1.4.8.5. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri İle Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Gelişim Süreçleri Arasındaki Paralellikler 
127
İKİNCİ BÖLÜM
2. ÇEVRİM İÇİ MAHKEME MODELİNİN TÜRK HUKUK YARGILAMASINA HÂKİM OLAN TEMEL HAK VE İLKELER ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 
131
2.1. GENEL OLARAK 
131
2.2. ADİL YARGILANMA HAKKI, HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE ADALETE ERİŞİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
134
2.3. HUKUKÎ DİNLENİLME HAKKI AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
150
2.3.1. Genel Olarak Hukuki Dinlenilme Hakkı 
150
2.3.2. Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Silahların Eşitliği İlkesi Arasındaki İlişki 
152
2.3.3. Hukuki Dinlenilme Hakkı ve Çevrim İçi Mahkeme Modeli İlişkisi 
154
2.4. DOĞRUDANLIK İLKESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
165
2.4.1. Genel Olarak Doğrudanlık İlkesi 
165
2.4.2. Doğrudanlık İlkesi ve Çevrim İçi Mahkeme Modeli İlişkisi 
169
2.5. USUL EKONOMİSİ İLKESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
179
2.5.1. Genel Olarak Usul Ekonomisi İlkesi 
179
2.5.2. Usul Ekonomisi İlkesi ve Çevrim İçi Mahkeme Modeli İlişkisi 
185
2.5.2.1. Usul Ekonomisi İlkesi ve Çevrim İçi Mahkeme Modeli İlişkisi Bağlamında Duruşmasız Yargılamalar 
189
2.5.2.1.1. AİHM ve AYM’nin Duruşmasız Yargılama Hakkındaki İçtihatları 
193
2.5.3. Çevrim İçi Mahkeme Modelinin Usul Ekonomisi İlkesinin Diğer Unsurları Olan Ucuzluk, Basitlik ve Yargılama Disiplini Açısından Değerlendirilmesi 
199
2.6. ALENİYET İLKESİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
208
2.6.1. Genel Olarak Aleniyet İlkesi 
208
2.6.2. Aleniyet İlkesi Açısından Çevrim İçi Mahkeme Modeli 
212
2.6.2.1. Duruşmaların İnternet Üzerinden Halka Açılması 
212
2.6.2.1.1. Duruşmaların İnternet Üzerinden Halka Açılmasının Kişisel Verilerin Korunması Açısından Değerlendirilmesi 
221
2.6.2.2. Bilgi Aleniyeti 
230
2.7. YAZILILIK VE SÖZLÜLÜK İLKELERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
233
2.7.1. Genel Olarak Yazılılık ve Sözlülük İlkesi 
233
2.7.2. Yazılılık ve Sözlülük İlkeleri Açısından Çevrim İçi Mahkeme Modeli 
237
2.8. AVUKATLIK TEKELİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
242
2.8.1. Genel Olarak Avukatlık Tekeli 
242
2.8.2. Avukatlık Tekeli Açısından Çevrim İçi Mahkeme Modeli 
245
2.9. DİĞER YARGILAMA İLKELERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 
250
2.9.1. Genel Olarak 
250
2.9.2. Çeşitli İlkeler Açısından Değerlendirme 
250
2.9.2.1. Taraflarca Getirilme İlkesi Açısından 
250
2.9.2.2. Teksif İlkesi Açısından Değerlendirme 
253
2.9.2.3. Diğer İlkeler Açısından 
255
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
3. ÇEVRİM İÇİ MAHKEME MODELİ IŞIĞINDA TÜRK HUKUK YARGILAMASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK MUHTEMEL YENİLİKLER 
257
3.1. GENEL OLARAK 
257
3.2. TÜRK HUKUK YARGILAMASINDA KULLANILAN MEVCUT TEKNOLOJİK ALTYAPI 
258
3.2.1. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) 
258
3.2.2. UYAP’a Entegre Diğer Arayüzler/Sistemler UYAP Vatandaş Portal Bilgi Sistemi 
260
3.2.3. Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) 
265
3.3. HUKUKUMUZDAKİ TEKNOLOJİK ALTYAPI HAKKINDA DEĞERLENDİRME 
267
3.4. ÇEVRİM İÇİ MAHKEME MODELİ IŞIĞINDA TÜRK HUKUK YARGILAMASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEBİLECEK YENİLİKLER 
272
3.4.1. UYAP’ın Hukuk Yargılamamızda Merkezi Bir Konuma Yerleştirilmesi 
272
3.4.1.1. Genel Olarak 
272
3.4.1.2. Klasik Anlamda Tebligat Yaklaşımının Terk Edilmesi 
276
3.4.1.3. Kullanıcı Dostu UYAP 
282
3.4.2. Duruşma Sistemimizin Değiştirilmesi 
292
3.4.2.1. Genel Olarak 
292
3.4.2.2. Ardışık Duruşma Sistemi 
294
3.4.2.3. Yoğunlaştırılmış Duruşma Sistemi 
296
3.4.2.4. Yeni Bir Duruşma Sistemi Önerisi 
297
3.4.2.4.1. Ardışık Duruşma Sisteminin Terk Edilerek Duruşma Sayılarının Azaltılması 
297
3.4.2.4.2. Fiziksel Duruşmaların Tamamen Kaldırılması 
301
3.4.3. Çevrim İçi Uyuşmazlık Çözümlerinin Hukuk Yargılama Sistemimize Entegrasyonu 
305
3.4.4. Hak Aramayı Kolaylaştıran Hukuk Teknolojilerinin Kullanımı 
311
3.4.4.1. Genel Olarak 
311
3.4.4.2. Hukukta Tasarım Yöntemleri 
311
3.4.4.3. Multimedya İçerikleri 
312
3.4.4.4. Yapay Zekâ Teknolojileri 
312
3.4.4.5. Hukuk Yargılamamız Bakımından Öneriler 
317
3.4.5. Duruşmaların İnternet Aracılığıyla Kamu Denetimine Açılması 
324
3.4.6. Küçük Miktarlı Alacaklar İçin Pilot Proje Geliştirilmesi 
328
3.5. ÖNERİLEN YENİLİKLERİN BAZI ÖRNEKLERLE SOMUTLAŞTIRILMASI 
336
SONUÇ 
347
KAYNAKÇA 
363