Hekim Dışındaki Sağlık Çalışanlarının
Hukuki Sorumluluğu Dr. Ziya Şahin  - Kitap

Hekim Dışındaki Sağlık Çalışanlarının Hukuki Sorumluluğu

1. Baskı, 
Şubat 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
336
Barkod:
9789750290497
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
525,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Son yıllarda hem hasta haklarının hem de sağlık sektörünün olağanüstü gelişimiyle hekim yanındaki diğer sağlık çalışanlarının sayısı günden güne artmış, görev ve sorumlulukları da giderek önem kazanmaya başlamıştır.
Hekimlerin tıbbi bakımı tek başlarına veya bir yardımcı vasıtasıyla yürüttükleri dönem geride kalmış, artık hastalar için hekim tarafından verilen teşhis ve tedavi için planlamaya bağlı olarak sağlık çalışanları, hastalarla daha fazla ilgilenmeye ve temas etmeye başlamışlardır. Hasta olmayan kişiler açısından ise bir kısım sağlık çalışanlarının doğrudan tıbbi müdahale ilişkisi kurabilmesi de mümkün hale gelmiştir. Diğer bir kısım sağlık çalışanları ise perde arkasında sağlık hizmetlerinin verimli ve etkin yürütülmesi için önemli vazifeleri yerine getirmektedir.
İşte bu hekim dışındaki sağlık çalışanları, sağlık sektörü içerisinde kritik bir vazife ifa ettiklerinden, onların iş, görev ve sorumluluklarının belirlenmesi elzemdir. Ancak bu konunun kamuoyu tarafından tartışıldığını söylemek mümkün değildir, Bugüne değin bu hususta kapsamlı bir çalışma yapılmamasının da bunda bir etkisi bulunduğu düşünülebilir. Bu kapsamda çalışmanın amacı; hekim dışındaki sağlık çalışanlarının sorumluluğunu belirlemenin yanı sıra, onların yaptıkları vazifenin birey ve toplum sağlığı açısından ne derece kritik olduğunu kabul edip, varlığı çoğu zaman göz ardı edilen bu bir nevi gölge insanların, yetki ve sorumluluklarının belirlenerek, görev ve iş tanımlarının yapılmasının sağlanmasıdır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Sağlık Hakkı, Tıbbi Müdahale, Tıp Etiği
.
Haksız Fiil ve Sözleşmesel Sorumluluk
.
Hukuki Sorumluluğun Sonuçları
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
19
Giriş 
21
I. Bölüm
SAĞLIK, SAĞLIK HİZMETİ VE TEMEL KAVRAMLAR
A. SAĞLIK 
25
B. SAĞLIK HİZMETLERİ 
28
1. Giriş 
28
2. Sağlık Hizmetlerinin Tanımı 
32
3. Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri ve Sağlık Ekonomisi 
33
4. Sağlık Hizmetlerinin Sınıflandırılması 
34
a. Koruyucu Sağlık Hizmetleri 
34
b. Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri 
35
c. Rehabilitasyon Hizmetleri 
36
ç. Sağlığın Geliştirilmesi Hizmetleri 
37
5. Temel ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Ayrımı 
38
a. Temel Sağlık Hizmetleri 
38
b. Yardımcı Sağlık Hizmetleri 
39
C. SAĞLIK POLİTİKASI, PAYDAŞLARI ve PLANLAMASI 
40
1. Sağlık Politikası 
40
2. Sağlık Paydaşları 
41
3. Sağlık Planlaması 
41
Ç. SAĞLIK SEKTÖRÜ VE SAĞLIK SİSTEMİ 
42
1. Sağlık Sektörü 
42
2. Sağlık Sistemi 
42
D. SAĞLIK HİZMET SUNUCULARI 
44
E. SAĞLIK SEKTÖRÜ ÇALIŞANI (PERSONEL) 
46
F. SAĞLIK ÇALIŞANLARI 
48
1. Sağlık Meslek Mensupları 
50
a. Hekim 
50
b. Eczacı 
51
c. Farmakolog 
52
ç. Hemşire ve Hemşire Yardımcısı 
52
d. Ebe ve Ebe Yardımcısı 
53
e. Optisyen 
54
f. Klinik Psikolog 
55
g. Fizyoterapist 
56
ğ. Odyolog 
57
h. Diyetisyen 
58
ı. Dil ve Konuşma Terapisti 
58
i. Podolog 
59
j. Sağlık Fizikçisi 
60
k. Perfüzyonist 
60
l. Ergoterapist (İş ve Uğraşı Terapisti) 
60
m. Sağlık Bakım Teknisyeni 
61
n. Anestezi Teknisyeni/Teknikeri 
61
o. Tıbbi ve Patoloji Teknikeri/Teknisyeni 
62
ö. Tıbbi Görüntüleme Teknisyeni 
62
r. Ağız ve Diş Sağlığı Teknikeri, Diş Protez Teknikeri, Tıbbi Protez ve Ortez Teknisyeni 
62
s. Ameliyathane Teknikeri 
63
ş. Adli Tıp Teknikeri 
63
t. Odyometri Teknikeri 
63
u. Diyaliz Teknikeri 
64
ü. Fizyoterapi Teknikeri 
64
v. Radyoterapi Teknikeri 
64
y. Eczane Teknikeri 
64
z. Ergoterapist Teknikeri (İş ve Uğraşı Teknikeri) 
65
α. Elektronörofizyoloji Teknikeri 
65
β. Mamagrofi Teknikeri 
65
x. Acil Tıp Teknikeri 
65
2. Sağlık Hizmetinde Çalışan Diğer Meslek Mensupları 
66
a.Psikolog 
66
b. Biyolog 
67
aa. Biyomühendis – Biyomedikal Mühendis – Klinik Mühendis 
67
aaa. Biyomühendis 
67
bbb. Biyomedikal Mühendis 
68
ccc. Klinik Mühendis 
68
bb. Molekül ve Genetik Mühendisi 
69
cc. Biyofizikçi 
69
c. Çocuk Gelişimcisi 
70
ç. Sosyal Çalışmacı/Sosyal Hizmet Uzmanı 
70
d. Sağlık Eğitimcisi/Tıbbi Teknolog 
70
e. Sağlık Yöneticisi 
71
f. Çevre Sağlığı Teknikeri/Teknisyeni 
73
g. Yaşlı Bakım Teknikeri/Teknisyeni 
73
ğ. Tıbbi Sekreter 
74
h. Biyomedikal Cihaz Teknikeri 
75
ı. Sosyal Pedagog 
76
i. Kimyager 
77
j. Gerontolog 
77
II. Bölüm
HEKİM DIŞINDAKİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞUNA DAİR TEMEL KAVRAMLAR
A. GİRİŞ 
79
B. HUKUKİ SORUMLULUK 
79
C. KİŞİLİK HAKKI 
82
1. Giriş 
82
2. Nitelikleri 
83
3. Kişilik Hakkının Korunması 
84
a. Genel Olarak 
84
b. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Sebepler 
85
aa. Kişilik Hakkı Zedelenen Kimsenin Rızası (Mağdur Rızası): 
85
bb. Üstün Nitelikte Özel Yarar: 
86
cc. Üstün Nitelikte Kamu Yararı 
89
çç. Kanunun Verdiği Yetki 
91
Ç. SAĞLIK HAKKI 
91
1. Sağlık Hakkını Açıklayan Görüşler 
91
2. Tarihsel Gelişim ve Kaynaklar 
92
3. Bir İnsan Hakkı Olarak Sağlık Hakkı 
94
4. Kapsamı 
97
D. TIBBİ MÜDAHALE 
99
1. Tanımı 
99
2. Hukuka Uygunluk Şartları 
101
a. Yetkili Kişiler Tarafından İcra Edilmesi 
101
b. Hukuken Öngörülmüş Amaçlara Yönelik Olması 
101
c. Tıp Bilimince Genel Kabul Edilmiş İlke ve Esaslara Uygun Olması 
102
ç. Aydınlatılmış Onam 
102
aa. Aydınlatma (Bilgilendirme) Kavramı 
103
bb. Rıza 
104
cc. Aydınlatmanın Yapılmayabileceği İstisnai Haller 
107
çç. Rıza Gerektirmeyen İstisnai Haller 
108
dd. Kamu Sağlığının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler: 
109
d. Tıbbi Gereklik ve Bunlara Uygun Tıbbi Müdahale 
109
E. TIBBİ STANDART 
111
F. HATALI TIBBİ UYGULAMA (TIBBİ MALPRAKTİS) 
115
G. KOMPLİKASYON (İSTENMEYEN SONUÇ) 
117
Ğ. DEFANSİF (ÇEKİNİK) TIP 
118
1. Defansif Tıp Kavramı 
118
2. Pozitif Defansif Tıp 
119
3. Negatif Defansif Tıp 
120
H. TIP ETİĞİ – BİYO–TIP ETİĞİ – BİYOMEDİKAL ETİK 
121
1. Tanımlar 
121
a. Etik 
121
b. Meslek Etiği 
122
c. Tıp Etiği Kökeni ve Kavramı 
123
ç. BiyoTıp Etiği ve Biyomedikal Etik 
125
2. Tıp Etiği – Hukuk İlişkisi, Sağlık Etiği ve Tıbbi Etiğin İlkeleri 
125
a. Tıbbi Etik, Ahlak, Tıbbi Deontoloji ve Hukuk İlişkisi 
125
b. Sağlık Etiği 
128
c. Tıbbi Etiğin (Biyo–Tıp Etiğin) İlkeleri 
129
aa. Özerkliğe Saygı İlkesi (Otonomi) 
130
bb. Zarar Vermeme İlkesi (Nonmaleficence) 
131
cc. Yarar Sağlama İlkesi – Yararlılık (Beneficence) 
132
çç. Adalet (Justice) 
134
I. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARI (GETAT) 
135
1. Genel Olarak 
135
2. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği 
136
İ. HASTA HAKLARI VE SORUMLULUKLARI 
139
1. Hasta Hakları 
139
a. Tanım 
139
b. Hukuki Dayanak 
139
2. Uluslararası Bildirgelere Göre Hasta Hakları 
140
3. Hasta Hakları Yönetmeliği Kapsamında Hasta Hakları – Yükümlülükleri 
140
a. Giriş 
140
b. Hasta Hakları 
141
aa. Sağlık Hizmetinden Faydalanma Hakkı 
142
bb. Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı 
142
cc. Hasta Haklarının Korunması Hakkı (Şikayet Hakkı) 
143
çç. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası 
143
dd. Tıbbi Araştırmalar 
143
ee. Muhtelif Haklar 
144
c. Hasta Yükümlülükleri 
144
J. SAĞLIKTA İNSAN GÜCÜ, İŞ BİRLİĞİ VE EKİP ÇALIŞMASI 
145
1. Sağlık İnsan Gücü (İşgücü) 
145
2. Sağlık Ekibi 
146
3. Ekip Çalışması 
147
a. Ekip Çalışmasının Önemi 
149
b. Ekip Çalışmasının Özellikleri 
150
4. İş Birliği 
150
a. Yatay İş Birliği 
150
b. Konsültasyon (Görüş Alışverişi) 
152
c. Dikey İş Birliği 
153
III. Bölüm
HEKİM DIŞINDAKİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN KAYNAKLARI
A. HAKSIZ FİİLDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUMLULUK 
157
B. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN SORUMLULUK 
158
1. Sözleşme 
158
2. Hukuki Niteliği 
162
a. Vekalet Sözleşmesi 
162
aa. Tanım 
162
bb. Vekâlet Sözleşmesi Görüşü 
163
b. Eser Sözleşmesi 
164
aa. Tanım 
164
bb. Eser Sözleşmesi Görüşü 
164
c. Sui Generis (Kendine Özgü Yapısı Olan) Sözleşme 
166
aa. Tanım 
166
bb. Hukuki Niteliği 
166
cc. Sonuçları 
167
d. Sağlık Çalışanının İşi Dolayısıyla Yapabileceği Diğer Sözleşmeler 
168
3. Sözleşmeye Taraf Olabilecek Sağlık Çalışanları 
169
a. Klinik Psikolog 
169
b. Fizyoterapist 
171
c. Odyolog 
172
ç. Diyetisyen 
173
d. Dil ve Konuşma Terapisti 
173
e. İş ve Uğraşı Terapisti (Ergoterapist) 
173
f. Podolog 
173
g. Eczacı 
174
ğ. Hemşire 
175
h. Optisyen 
177
ı. Sağlık Hizmetinde Çalışan Diğer Meslek Mensupları 
177
C. HUKUKİ SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 
178
1. Hukuka Aykırı Fiil – Sözleşmenin İhlali (Borca Aykırılık) 
178
a. Hukuka Aykırı Fiil 
178
aa. Fiil 
178
bb. Hukuka Aykırılık 
179
b. Sözleşmenin İhlali (Borca Aykırılık) 
180
aa. Kavram 
180
bb. Sözleşmeden Doğan Borçlar ve Haklar 
182
aaa. Sözleşmeden Doğan Borçlar 
182
i. Sağlık Çalışanının İş Görme Borcu 
183
ii. Özen Gösterme Borcu 
183
iii. Aydınlatılmış Onam Alma Borcu 
184
iv. Sadakat ve Sır Saklama Borcu 
187
i1. Sadakat Borcu 
187
i2. Sır Saklama Borcu 
188
v. Kayıt Tutma Borcu 
189
vi. Diğer Borçları 
190
bbb. Sözleşmeden Doğan Haklar (Hasta – Sağlıklı Bireyin Yükümlülükleri) 
191
i. Ücret İsteme Hakkı (Ücret Ödeme Yükümlülüğü) 
191
ii. İşbirliği Yükümlülüğü 
191
iii. Tavsiyelere Uyma Yükümlülüğü 
192
iv. Katlanma Yükümlülüğü 
192
v. Bildirim Yükümlülüğü 
192
vi. Diğer Haklar – Yükümlülükler 
192
2. Zarar 
192
a. Maddi Zarar 
194
b. Manevi Zarar 
196
3. Uygun İlliyet Bağı 
199
a. Tanım 
199
b. İlliyet Bağını Kesen Sebepler 
202
aa. Genel Olarak 
202
bb. Müterafik Kusur (Zarar Görenin Kusuru) 
202
cc. Üçüncü Kişinin Kusuru 
204
çç. Mücbir Sebep 
205
4. Kusur 
206
a. Genel Olarak 
206
b. Meslek Eğitimi, Tıbbi Standart ve Kusur İlişkisi 
210
c. Kusurun Aranmadığı Hukuki Sorumluluk Halleri 
211
aa. Genel Olarak 
211
bb. Sağlık Çalışanının Adam Çalıştıran Olarak Sorumluluğu (TBK m. 66) 
211
aaa. Genel Şartlar 
212
bbb. Özel Şartlar 
213
i. Çalıştıran ile Çalışan Arasında Bağımlılık İlişkisi Mevcut Olmalıdır 
213
ii. Zarar Çalışanın İşi Gördüğü Sırada Hukuka Aykırı Davranışı ile Meydana Gelmelidir 
214
iii. Adam Çalıştıran Kurtuluş Kanıtı Getirmemiş Olmalıdır 
215
cc. Sağlık Çalışanının Yardımcılarının Fiilinden Sorumluluğu (TBK m. 116) 
217
aaa. Genel Olarak 
217
bbb. Şartları 
217
i. Borç İlişkisi Mevcut Olmalı 
217
ii. Borcun İfasının veya Bir Hakkın Kullanılmasının Yardımcıya Bırakılması 
218
(α). Yardımcı Kişiye İzin Verilmesi 
218
(β). Borcun İfasında 
219
(ɣ). Hakkın Kullanılmasında 
220
iii. Borcun İfasının veya Bir Hakkın Kullanılmasının Yardımcıya Bırakılması Caiz Olmalı 
220
iv. Yardımcı Zararı Kendisine Verilen İşi Yürüttüğü Sırada Gerçekleştirmiş Olmalı 
221
v. Yardımcı Kişinin Davranışı Borçluya/Alacaklıya Farazi Bir Kusur Olarak Yüklenmeli 
221
vi. Yardımcıların Fiilinden Sorumluluğu Kaldıran veya Daraltan Anlaşma Bulunmamalı 
223
vii. Zarar ve Uygun İlliyet Bağı Olmalı 
224
(α). Zarar 
224
(β). Uygun İlliyet Bağı 
224
ccc. Sorumsuzluk Anlaşması 
225
çç. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (TBK 66) ile Yardımcı Kişinin Davranışından Sorumluluk (TBK 116) İlişkisi 
226
dd. Adam Çalıştıranın Çalışana Rücu ve Sağlık Çalışanının Rücu Sorumluluğu 
227
aaa. Adam Çalıştıranın Çalışana Rücu (Sağlık Çalışanının Adam Çalıştırması Halinde) 
227
bbb. Sağlık Çalışanının Rücu Sorumluluğu 
228
Ç. VEKÂLETSİZ İŞ GÖRMEDEN DOĞAN SORUMLULUK 
229
1. Genel Olarak 
229
a. Tanım 
229
b. Hukuki Nitelik 
230
c. Tıp Hukukundaki Yeri 
231
2. Sağlık Çalışanının Vekâletsiz İş Gördüğü Durumlar 
232
a. Acil Durumlar 
232
b. Tıbbi Müdahalenin Genişletilmesi 
233
3. Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluk Halleri 
234
a. Giriş 
234
b. Gerçek Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluk 
234
c. Gerçek (Caiz) Olmayan Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluk 
236
D. KİŞİSEL SAĞLIK VERİLERİNİN KORUNMAMASINDAN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK 
238
1. Kişisel Verilerin Korunması 
238
a. Kişisel Veri 
238
aa. Genel Olarak 
238
bb. Kişisel Verilerin Korunması İhtiyacı 
240
cc. Özel Nitelikli Kişisel Veri 
244
aaa. Genel Olarak 
244
bbb. Kişisel Sağlık Verisi 
246
i. Genel Olarak 
246
ii. Tıbbi Kayıt 
248
iii. Saklanan Kişisel Sağlık Verisi (Arşiv Kişisel Sağlı Verisi) 
249
2. Kişisel ve Hassas Verilerin İşlenmesi 
250
a. İşleme Kavramı 
250
b. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi 
250
c. Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi Şartları 
251
aa. Genel Olarak 
251
bb. Hukuka Uygunluk Nedenleri 
252
aaa. Açık Rıza 
252
bbb. Açık Rızanın Aranmayacağı Haller 
253
i. Genel Olarak 
253
ii KVKK m. 6/3’te Yer Alan Amaç ve Kişi Yönünden Sınırlanan İstisnai Haller 
253
iii. Kanunda Yer Alan Diğer İstisnalar 
256
3. Tarafları ve Hukuki Dayanakları 
257
a. Tarafları (Hak ve Sorumluluk Özneleri) 
257
aa. Veri Sahibi (İlgili Kişi – Veri Öznesi) 
257
bb. Sorumluluk Özneleri 
257
aaa. Veri Sorumlusu 
257
bbb. Veri İşleyen 
259
b. Hukuki Dayanakları 
260
aa. Genel Olarak 
260
bb. Kişisel Sağlık Verilerinin Korunmasının Yasal Dayanakları 
261
IV. Bölüm
HEKİM DIŞINDAKİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN SONUÇLARI
A. TAZMİNAT 
265
1. Maddi Tazminat 
265
2. Manevi Tazminat 
269
B. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 
272
1. Görevli Mahkeme 
272
2. Yetkili Mahkeme 
276
C. DAVA ŞARTI ARABULUCULUK 
278
Ç. İSPAT YÜKÜ 
283
1. Genel Olarak 
283
2. İspat Yüküne İlişkin Özel Durumlar 
284
3. Loss Of Chance (Şans Kaybı) Doktrini 
285
a. Genel Olarak 
285
b. Esaslı Neden Yaklaşımı (The Substantial Factor) 
287
c. Oransal Yaklaşım (The Proportional Approach) 
288
ç. Normatif Yaklaşım (The Legislative Approach) 
289
d. Türk/İsviçre Hukukunda Loss Of Chance (İyileşme Şansının Yitirilmesi) Doktrini 
289
aa. İsviçre Doktrininde Loss of Chance 
291
bb. Türk Hukukunda Fark Teorisine Göre Loss of Chance 
292
D. ZAMANAŞIMI 
296
E. ZORUNLU MALİ MESULİYET SİGORTASI 
296
Sonuç 
299
Kaynakça 
305
Kavram Dizini 
329