Gelir ve Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay: Elde Etme Dr. Erdinç Alp - Kitap

Gelir ve Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay: Elde Etme

1. Baskı, 
Haziran 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
294
Barkod:
9786253811051
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Fiyatı:
570,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Anayasa'nın 73. maddesi uyarınca, ödeme gücüne sahip herkes vergi ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün hayata geçirilebilmesi için vergilendirme sürecinin temelini oluşturan bir sistem ve bu sistemi harekete geçiren hukuki bir unsur gereklidir.
Bu eser, gelir üzerinden alınan vergilerde vergiyi doğuran olay olan "elde etme" kavramını çok boyutlu bir şekilde incelemektedir. Çalışmada öncelikle gelir, vergiyi doğuran olay ve elde etme kavramları açıklığa kavuşturulmuş, ardından vergiyi doğuran olayın hukuki niteliği ve sonuçları değerlendirilmiştir. Gelir Vergisi Kanunu'nda sayılan her bir gelir unsuru bakımından, vergiyi doğuran olayın gerçekleşme anı ayrıntılı biçimde ele alınmış; gelir ve kurumlar vergisinde elde etme kavramı çerçevesinde sistematik bir analiz yapılmıştır.
İdarenin özelgeleri ve yargı organlarının kararları ışığında vergiyi doğuran olaya ilişkin farklı yaklaşımlar da eserde kapsamlı biçimde incelenmiş, böylece teorik ve uygulamaya yönelik güçlü bir kaynak ortaya konulmuştur.
Vergi hukukunun bu temel kavramını anayasal, kanuni ve uygulamaya yönelik boyutlarıyla ele alan bu kitap; akademisyenler, yargı mensupları, maliyeciler ve vergi hukuku alanında çalışan tüm profesyoneller için kapsamlı bir başvuru niteliğindedir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Gelir, Vergiyi Doğuran Olay ve Elde Etme Kavramları
.
Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Niteliği
.
Vergiyi Doğuran Olaya Bağlanan Sonuçlar
.
Vergiyi Doğuran Olayın Anayasal Dayanakları
.
Gelir Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay Olarak Gelirin Elde Edilmesi
.
Gelir Vergisinde Gelirin Unsurları Bağlamında Elde Etme
.
Kurumlar Vergisinde Kurum Kazancının Elde Edilmesi
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Şekiller Listesi 
17
Kısaltmalar 
19
GİRİŞ 
21
I. BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE: GELİR,
VERGİYİ DOĞURAN OLAY VE ELDE ETME
§1. GELİR KAVRAMI 
23
I. Genel Açıklama 
23
II. Terminolojik Anlamda Gelir Kavramı 
24
III. İktisadi Açıdan Gelir Kavramı 
25
A. Bireysel Gelir Kavramı (Mikro Açıdan Gelir) 
26
1. Gelirin Şahsiliği Özelliği 
26
2. Gelirin Bireyin Malvarlığında Artışa Neden Olması Özelliği 
26
3. Gelirin Safiliği Özelliği 
27
4. Gelirin Belli Bir Süreye Bağlı Olması Özelliği 
27
5. Gelirin Kişinin Milli veya Sosyal Hasılaya Katılmasının Karşılığı Olması Özelliği 
27
B. Milli Gelir Kavramı (Makro Açıdan Gelir) 
27
C. Milli Gelirin Bireysel Gelir ile İlişkisi 
28
IV. Vergisel Açıdan Gelir Kavramı 
31
A. Kaynak Kuramı 
32
B. Safi Artış Kuramı 
33
C. Piyasa Geliri Kuramı 
35
D. Gelir Kuramlarının Türkiye Açısından Değerlendirilmesi 
37
V. Türk Vergi Sisteminde Gelir Kavramı 
38
A. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre Gelirin Özellikleri 
41
1. Gerçek Kişiye Ait Olma Özelliği 
42
2. Bir Takvim Yılında Elde Edilmiş Olma Özelliği 
42
3. Elde Edilmiş Olma Özelliği 
43
4. Kazanç ve İratlardan Oluşma Özelliği 
44
5. Safi Olma Özelliği 
44
B. Gelir Türleri 
44
1. Teşebbüs Gelirleri 
45
2. Emek Gelirleri 
45
3. Servet Gelirleri 
45
4. Sui Generis Gelirler 
46
§2. VERGİYİ DOĞURAN OLAY KAVRAMI 
46
I. Genel Açıklama 
46
II. Vergiyi Doğuran Olayın Tanımı 
48
III. Vergiyi Doğuran Olayın Sınıflandırılması 
51
A. Vergiyi Doğuran Olayın Bir Hukuki Durum Olma Hali 
51
B. Vergiyi Doğuran Olayın Maddi Bir Fiil veya Olay Olma Hali 
51
C. Vergiyi Doğuran Olayın Maddi veya Hukuki İki İşlemin Tamamlanmasına Bağlı Olma Hali 
52
D. Vergiyi Doğuran Olayın Olaylar Akımına Bağlı Olma Hali 
52
IV. Vergi Kanunları Açısından Vergiyi Doğuran Olay 
52
A. Gelir Üzerinden Alınan Vergiler ve Vergiyi Doğuran Olay 
53
1. Gelir Vergisi Kanunu 
53
2. Kurumlar Vergisi Kanunu 
53
B. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler ve Vergiyi Doğuran Olay 
54
1. Katma Değer Vergisi 
54
2. Özel Tüketim Vergisi 
57
3. Gider Vergileri Kanunu Kapsamında Düzenlenen Vergiler 
58
a. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 
58
b. Özel İletişim Vergisi 
59
c. Konaklama Vergisi 
60
4. Şans Oyunları Vergisi 
61
5. Dijital Hizmet Vergisi 
61
C. Servet Üzerinden Alınan Vergiler ve Vergiyi Doğuran Olay 
63
1. Motorlu Taşıtlar Vergisi 
63
2. Emlak Vergisi 
64
a. Bina Vergisi 
64
b. Arazi Vergisi 
64
3. Değerli Konut Vergisi 
65
4. Veraset ve İntikal Vergisi 
65
§3. GELİR VERGİSİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY OLARAK ELDE ETME KAVRAMI 
67
I. Elde Etme Kavramı 
67
II. Elde Etmenin Aşamaları 
69
A. Tahakkuk 
70
B. Hukuki Tasarruf 
71
C. Ekonomik Tasarruf 
71
D. Fiili Tasarruf (Tahsil) 
72
II. BÖLÜM
VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN HUKUKİ NİTELİĞİ VE
HUKUKSAL ÇERÇEVESİ
§1. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN HUKUKİ NİTELİĞİ 
73
I. Genel Açıklama 
73
II. VUK 3/B Maddesi Çerçevesinde Vergiyi Doğuran Olay 
77
A. Ekonomik Yaklaşım İlkesi 
78
1. Ekonomik İrdeleme 
80
2. Ekonomik Yorum 
81
B. Ekonomik Yaklaşım İlkesi ve Peçeleme 
83
III. VUK’un 9/2’nci Maddesine Göre Vergiyi Doğuran Olay (Kanunlarla Yasaklanmış Eylemlerde Vergiyi Doğuran Olay) 
87
§2. VERGİYİ DOĞURAN OLAYA HUKUKEN BAĞLANAN SONUÇLAR 
89
I. Genel Açıklama 
89
II. Vergiyi Doğuran Olayın Gerçekleşmesinin Hukuki Sonuçları 
91
A. Uygulanacak Vergi Hukuku Kuralının Tespiti Açısından 
91
B. Vergi Mükellefinin Belirlenmesi Açısından 
92
C. Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi Açısından 
94
D. Vergi Cezalarının Uygulanacağı Dönemin Tespit Edilmesi Açısından 
96
E. Verginin Temel Öğelerinin Uygulanması Açısından 
97
III. Temel Hak ve Özgürlüklere Müdahale Açısından Vergiyi Doğuran Olay 
99
§3. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN ANAYASAL DAYANAKLARI VE HUKUKİ ÇERÇEVESİ 
106
I. Genel Açıklama 
106
II. Verginin Yasallığı İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
107
III. Ön İzin İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
114
IV. Hukuki Güvenlik İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
116
A. Vergide Belirlilik İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
117
B. Geçmişe Yürümeme İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
119
C. Kıyas Yasağı İlkesi ve Vergiyi Doğuran Olay ile İlişkisi 
122
III. BÖLÜM
TÜRKİYE’DE UYGULANAN GELİR VERGİSİ VE
KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN GELİRİN ELDE EDİLMESİ
§1. GENEL OLARAK GELİR VERGİSİ 
125
I. Gelir Vergisinde Tam Mükellefiyet Kavramı ve Gelirin Elde Edilmesi 
127
A. Tam Mükellefiyet Kavramı 
127
1. Türkiye’de Yerleşmiş Olma 
127
2. Türkiye Cumhuriyeti Tabiiyetinde Olup Yabancı Ülkelerde Görevli Olma 
129
B. Tam Mükellefiyette Gelir Unsurları Bağlamında Vergiyi Doğuran Olay 
129
1. Ticari Kazanç 
130
a. Ticari Kazancın Tanımı ve Kapsamı 
130
b. Ticari Kazançta Gelirin Elde Edilmesi 
132
c. Ticari Kazancın Tespitinde Bazı Giderler Açısından Tahakkuk Esasından Sapmalar 
138
aa. Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/2’nci Maddesi Gereği Sigorta Primleri ve Emekli Aidatlarının Ödenmiş Olması Şartı 
138
bb. Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/3’üncü Maddesi Gereği Ödenen Zarar, Ziyan ve Tazminatlar 
140
d. Özel Durumlar 
143
aa. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Elde Etme 
143
bb. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Elde Etme 
145
aaa. Arsa Sahibi Açısından Gelirin Elde Edilmesi ve Vergiyi Doğuran Olay 
148
bbb. Yüklenici Açısından Gelirin Elde Edilmesi ve Vergiyi Doğuran Olay 
154
cc. Özel İnşaat İşlerinde Elde Etme 
154
dd. Sosyal İçerik Üreticiliğinde Elde Etme 
155
2. Zirai Kazanç 
163
a. Zirai Kazancın Tanımı ve Kapsamı 
163
b. Zirai Kazançta Vergilendirme 
165
aa. Zirai Kazançta Kesinti Yolu ile Vergilendirme 
165
bb. Zirai Kazançta Gerçek Usulde Vergilendirme 
165
aaa. Zirai İşletme Hesabına Göre Zirai Kazancın Tespit Edilmesi 
166
bbb. Bilanço Esasına Göre Zirai Kazancın Tespit Edilmesi 
167
c. Zirai Kazançta Gelirin Elde Edilmesi 
167
3. Ücret 
169
a. Ücretin Tanımı ve Kapsamı 
169
b. Ücret Elde Edenler Açısından Gelirin Elde Edilmesi 
173
4. Serbest Meslek Kazancı 
176
a. Serbest Meslek Kazancının Tanımı ve Kapsamı 
176
b. Serbest Meslek Kazancının Diğer Gelir Türlerinden Ayrımı 
178
aa. Serbest Meslek Kazancı ve Ücret Ayrımı 
179
bb. Serbest Meslek Kazancı ve Ticari Kazanç Ayrımı 
180
cc. Serbest Meslek Kazancı ve Arızi Kazanç Ayrımı 
183
c. Serbest Meslek Kazancında Gelirin Elde Edilmesi 
184
d. Serbest Meslek Kazancının Elde Edilmesinde Özel Durumlar 
186
aa. İşin Terki Hali 
186
bb. Memleketi Terk Hali 
187
cc. Ölüm Hali 
187
5. Gayrimenkul Sermaye İradı 
188
a. Gayrimenkul Sermaye İradının Tanımı ve Kapsamı 
188
b. Gayrimenkul Sermaye İradının Diğer Gelir Türlerinden Ayrımı 
190
aa. Gayrimenkul Sermaye İradı–Ticari Kazanç Ayrımı 
191
bb. Gayrimenkul Sermaye İradı–Zirai Kazanç Ayrımı 
193
cc. Gayrimenkul Sermaye İradı–Diğer Kazanç ve İratlar Ayrımı 
194
c. Gayrimenkul Sermaye İradında Gelirin Elde Edilmesi 
194
d. Özel Durumlar 
195
aa. Gelecek Yıllara Ait Kira Bedellerinde Elde Etme 
195
bb. Ölüm/Memleketi Terk Hali 
196
cc. Emsal Kira Bedeli Uygulaması ve Elde Etme 
196
dd. Para Faizsiz/Ev Kirasız İşlemlerde Elde Etme 
198
6. Menkul Sermaye İradı 
200
a. Menkul Sermaye İradının Tanımı ve Kapsamı 
200
aa. Kaynağı Ne Olursa Olsun Menkul Sermaye İradı Kabul Edilen Gelir Unsurları 
201
aaa. Her Nevi Hisse Senetlerinin Kâr Payları 
203
bbb. İştirak Hisselerinden Doğan Kazançlar 
204
ccc. Kurumların İdare Meclisi Başkan ve Üyelerine Verilen Kâr Payları 
205
ddd. Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Dar Mükellef Kurumların İndirim ve İstisnalar Düşülmeden Önceki Kurum Kazancından Kurumlar Vergisi Düşüldükten Sonra Kalan Kârı 
205
eee. Tahvil ve Hazine Bonosu Faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresi Tarafından Çıkarılan Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirler 
206
fff. Her Nevi Alacak Faizi 
206
ggg. Mevduat Faizleri 
208
hhh. Hisse Senetleri ve Tahvillerin Vadesi Gelmemiş Kuponlarının Satışından Elde Edilen Bedeller 
209
ııı. İştirak Hisselerinin Sahibi Adına Henüz Tahakkuk Etmemiş Kâr Paylarının Devir ve Temliki Karşılığında Alınan Para ve Ayınlar 
209
jjj. Senetlerin İskonto Bedelleri 
210
kkk. Faizsiz Olarak Kredi Verenlere Ödenen Kâr Payları ile Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgesi Karşılığı Ödenen Kâr Payları ve Özel Finans Kurumlarınca Kâr ve Zarara Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kâr Payları 
211
lll. Repo ve Ters Repo İşlemleri Sonucu Elde Edilen Menfaatler 
213
mmm. Tüzel Kişiliğe Haiz Emekli Sandıkları, Yardım Sandıkları ile Emeklilik ve Sigorta Şirketleri Tarafından Katılımcılara Yapılan Ödemeler 
213
nnn. Bireysel Emeklilik Sisteminden Ayrılanlara Yapılan Ödemeler 
214
ooo. Sermaye Piyasası Kanunu Hükümlerine Göre İhraç Edilen Her Türlü Sermaye Piyasası Araçlarından Elde Edilen Gelirler 
216
bb. Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Unsurları 
217
b. Menkul Sermaye İradında Gelirin Elde Edilmesi 
217
aa. Hisse Senetlerinin Kâr Paylarında Elde Etme 
219
bb. İştirak Hisselerinden Doğan Kazançlarda Elde Etme 
221
cc. Her Çeşit Tahvil Faizlerinde Elde Etme 
222
dd. Her Çeşit Alacak Faizlerinde Elde Etme 
223
ee. Mevduat Faizlerinde Elde Etme 
225
ff. Hisse Senetleri ve Tahvillerin Vadesi Gelmemiş Kuponlarını Satışında Elde Etme 
226
gg. İştirak Hisselerinin Tahakkuk Etmemiş Kâr Paylarının Devir ve Temlikinde Elde Etme 
226
hh. Her Çeşit Senet İskontolarında Alınan İskonto Bedellerinde Elde Etme 
226
ıı. Faizsiz Olarak Kredi Verenlere, Kâr Zarar Ortaklığı Belgesi ve Özel Finans Kurumlarınca Kâr ve Zarara Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kâr Paylarında Elde Etme 
228
jj. Repo ve Ters Repo Gelirlerinde Elde Etme 
228
kk. Bireysel Emeklilik Sisteminden Ayrılanlara Yapılan Ödemelerde Elde Etme 
229
7. Diğer Kazanç ve İratlar 
229
a. Diğer Kazanç ve İratların Tanımı ve Kapsamı 
230
aa. Değer Artışı Kazancı ve Gelirin Elde Edilmesi 
231
bb. Arızi Kazanç ve Gelirin Elde Edilmesi 
232
II. Gelir Vergisinde Dar Mükellefiyet Kavramı ve Gelirin Elde Edilmesi 
234
A. Dar Mükellefiyette Gelirin Elde Edilmesi 
234
B. Dar Mükellefiyette Gelirin Türkiye’de Elde Edilmesi 
235
C. Dar Mükellefiyette Gelir Unsurları Bakımından Gelirin Elde Edilmesi 
235
1. Ticari Kazançların Türkiye’de Elde Edilmesi 
235
2. Zirai Kazançların Türkiye’de Elde Edilmesi 
237
3. Ücretin Türkiye’de Elde Edilmesi 
238
5. Gayrimenkul Sermaye İradının Türkiye’de Elde Edilmesi 
240
6. Menkul Sermaye İradının Türkiye’de Elde Edilmesi 
241
7. Diğer Kazanç ve İratların Türkiye’de Elde Edilmesi 
242
§2. GENEL OLARAK KURUMLAR VERGİSİ 
243
I. Kurumlar Vergisi’nde Tam Mükellefiyet Kavramı ve Kurum Kazancının Elde Edilmesi 
245
A. Kurumlar Vergisinde Tam Mükellefiyet 
245
B. Tam Mükellef Kurumlarda Vergiyi Doğuran Olay 
246
II. Kurumlar Vergisi’nde Dar Mükellefiyet Kavramı ve Kurum Kazancının Elde Edilmesi 
247
A. Kurumlar Vergisinde Dar Mükellefiyet 
247
B. Dar Mükellef Kurumlarda Vergiyi Doğuran Olay 
249
1. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Ticari Kazanç Elde Etmeleri 
251
2. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Zirai Kazanç Elde Etmeleri 
254
3. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Serbest Meslek Kazancı Elde Etmeleri 
255
4. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Taşınır ve Taşınmazlar ile Haklarını Kiralanmasından Dolayı İrat Elde Etmeleri 
257
5. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Menkul Sermaye İradı Elde Etmeleri 
260
6. Dar Mükellef Kurumların Türkiye’de Diğer Kazanç ve İrat Elde Etmeleri 
262
Genel Değerlendirme ve Sonuç 
265
Kaynakça 
271
Yararlanılan Yargı Kararları 
285
Kavram Dizini 
293
HakkımızdaUluslararası Yayınevi BelgesiKaynakça Dosyası Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil