CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ’NE GENEL BAKIŞ
 
I. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’Nİ DOĞURAN SEBEPLERİN AÇISINDAN MUKAYESESİ 
 
29
A. Cezayir Aile Kanunu Doğuran Sebepler 
 
29
1. Cezayir Siyasi Tarihi 
 
29
a. İslam Fethinden Önceki Aşama MÖ 4 – MS 667 
 
29
b. İslam Fetih Aşaması MS 667'den 1518'e Kadar 
 
30
c. Osmanlı Hâkimiyetinin Aşaması MS 1518'den 1830'a Kadar 
 
31
d. Fransız Sömürgeciliğinin Aşaması 1830'dan 1962'ye Kadar 
 
32
e. Ulusal Bağımsızlık Sonrası Aşama 
 
34
2. Cezayir Devlet Yapısı 
 
37
(1) Kanun Teklifi/Tasarısı 
 
40
(3) Görüşme ve Oylama Aşaması 
 
41
(5) Kanun Yayınlanması 
 
42
(1) Cezayir'de Yargı Organının Yapısal Organizasyonu 
 
45
(2) Cezayir'de Adli Personeli 
 
47
4. Siyasi ve Sosyal Sebepler 
 
53
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’ni Doğuran Sebepler 
 
55
2. Siyasi, Sosyal ve İktisadi Sebepler 
 
56
3. Kadının Sosyal Statüsünde Ortaya Çıkan Değişiklikler ve Kadın
 
II. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NİN HAZIRLANIŞ VE SİSTEMATİK AÇISINDAN MUKAYESESİ 
 
59
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Hazırlanışı ve Sistematiği 
 
59
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nin Hazırlanışı ve Sistematiği 
 
61
III. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NİN ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN MUKAYESESİ 
 
62
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Özellikleri 
 
62
1. Bağımsızlık Sonrası Aile Hükümlerini Elde Alan İlk Kanun 
 
63
3. Cezayir Toplumunun Geleneklerine Uygunluğu 
 
64
4. Aile ile ilgili tüm hükümleri içermektir 
 
65
B. Osmanlı Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nin Özellikleri 
 
65
3. Dört Sünni Mezhepten İstifade Etmesi 
 
67
4. Yargı Birliğini Temin Etmesi 
 
68
5. Evlenme ve boşanmada devletin kontrolünü Genişletilmesi 
 
69
6. Kazaî Boşanma (Tefrik) 
 
69
7. Çok Evliliğin Sınırlanması 
 
70
IV. CEZAYİR AİLE KANUNU’NUN TADİLİ İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE
 
KARARNAMESİ’NİN İLGASI 
 
71
A. Cezayir Aile Kanunu’nun Tadili 
 
71
CEZAYİR AİLE KANUNU VE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ'NDE NİKAH VE HÜKÜMLERİ
 
I. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–İ AİLE KARARNAMESİ’NDE UMUMİ OLARAK NİKÂH VE NİŞANLANMA 
 
89
A. İslam Hukuku, CAK ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde Nikâh
 
1. Nikâh (İzdivaç) Tarifi 
 
90
B. İslam Hukuku, CAK ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
 
Nişanlanmanın Mahiyeti 
 
96
1. Nişanlanma Fıkhi ve Hukuki Niteliği 
 
96
a. Nişanlanmanın Tanımı 
 
96
b. Nişanlanma Fıkhi Niteliği 
 
97
c. Nişanlanma Hukuki Niteliği 
 
97
2. Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları 
 
98
a. İslam Hukukunda Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları 
 
98
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde
 
Nişanın Bozulması ve Hukuki Sonuçları 
 
100
(2) Hediyelerin Hükmü 
 
101
3. Nişanı Bozulmasından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Zararın
 
(1) Nişanın Bozulmasından Doğabilecek Maddi Ve Manevi
 
(2) Klasik Fıkıhta Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan Maddi
 
ve Manevi Zararın Tazminine İlişkin Hükümler 
 
104
(3) Modern Fıkıhta Nişanın Bozulmasından Kaynaklanan
 
Maddi ve Manevi Zararın Tazminatına İlişkin Hükümler 
 
104
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
106
4. Fatiha ile Nişanlanma 
 
108
C. Nikâh Akdinin Rükünleri 
 
109
1. İslam Hukuku, Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–i Aile
 
kararnamesinde Nikâh Akdinin Rükünlerinin Belirlenmesi 
 
109
a. İslam Hukukunda Nikâh Akdinin Rükünleri 
 
110
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–i Aile Kararnamesi'nde 
 
112
2. Nikâh Akdinde Rıza Rüknü ve Bulunmamasının Etkisi 
 
113
a. Nikâh Akdinde Rıza Rüknünün Anlamı 
 
114
i. İcap ve Kabulün Şartları 
 
115
ii. Nikâha Delalet Eden Lafızlar 
 
115
(a) Üzerinde İttifak Edilen Lafızlar 
 
116
(b) Üzerinde İhtilaf Edilen Lafızlar 
 
116
(c) İcap ve Kabulü Açıklamak Üzere Kullanılacak Dil 
 
117
(ç) İcap ve Kabulü Açıklamak Üzere Kelimelerin Kipi
 
(d) Rıza Açıklama Yolları 
 
119
aa. Dilsizler Tarafından Yapılan İcap ve Kabul 
 
119
bb. İcap ve kabulün Mektup (Yazışma) ve Elçi
 
cc. İcap ve Kabulün Modern İletişim Araçlarıyla
 
b. Nikâh Akdinde İcap ve Kabulün Bulunmamasının Hükümleri 
 
122
(2) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
 
D. Nikâh Akdinin Şartları ve Bulunmamasının Hükümleri 
 
123
1. Nikâh Akdinin Şartları 
 
123
a. Nikâhın Esasa Ait (Objektif) Şartları 
 
125
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
 
(a) Evlenme Yaşını Doldurmamış Kişi İçin Adli İzin
 
(2) Nikâh Akdinde Mehir 
 
135
i. Mehrin tarifi ve hukuki dayanağı 
 
135
(a) Ödeme Zamanı Yönünden Mehrin Çeşitleri 
 
140
(b) Miktarına Göre Mehrin Çeşitleri 
 
142
iiii. Mehrin Edasını Gerektiren Sebepler 
 
143
(a) Mehrin Tamamının Edasını Gerektiren Sebepler 
 
143
aa. Gerçek cinsî birleşme (hakiki duhul) 
 
143
bb. Taraflardan Birinin Öümü 
 
143
(b) Yarısının Edasını Gerektiren Sebepler 
 
148
(c) Mehr–i Misil Verilmesi Gereken Sebep 
 
148
(ç) Mut’a Verilmesi Gereken Sebep 
 
153
v. Mehre İlişkin İhtilaflar 
 
153
(a) Mehrin Türü Konusunda ihtilaf 
 
153
(b) Mehri müsemmanın miktarında ihtilaf 
 
154
(c) Mehr–i muaccelin tesliminde ihtilaf 
 
154
(3) Nikâh Akdinde Velayet 
 
157
i. Nikâh Akdinde Velayet Mefhumu ve Şartları 
 
157
(a) Velayetin Sözlük Anlamı ve Tarifi 
 
157
(b) Evlilikte Velayetin Amacı 
 
158
ii. Tam Ehliyetli Kadınların Evlendirme Velayeti 
 
160
iii. Tam Ehliyetli ve Bakire Kadının Zorla Evlendirmesi 
 
160
iv. Tam Ehliyetli Kadının Kendini Evlendirme Meselesi
 
v. Velayetin Yakından Uzağa Geçmesi 
 
167
aa. Velayetin Yakından Uzağa Geçmesinin
 
bb. Velayette Öncelik Hakkı 
 
168
cc. Küçükleri Evlendirme Velayeti 
 
170
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile
 
vi. Nikâh Akdinde Velî Şartının Bulunmamasının
 
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
 
(4) Nikâh Akdinde Şahitik Şartı 
 
173
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
176
iii. Nikahu’s–Sir (Gizli Nikâh) 
 
177
(b) Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile
 
(5) Evlenme Engelinin Olmayışı 
 
179
(a) Sürekli Evlenme Engelleri 
 
180
(b) Geçici Evlenme Engelleri 
 
182
ii. Cezayir Aile Kanun ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
183
(5) Daha Önce Yapılan Bir Evliliği Olmaması Şartı 
 
187
(a) Çok Evliliğin Delilleri 
 
188
(b) Çok Evliliğin Şartları 
 
188
ii. Cezayir Aile Kanunu’nda 
 
189
(6) Nikâh Akdinde Denklik (Kefaet) Şartı 
 
193
ii. Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
194
(7) Tıbbi Muayene Şartı 
 
196
ii. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
198
(1) Evlilik Akdinin Tescil ve İspat İşlemleri 
 
200
E. Şarta Bağlı Nikâh Akdinin Hükümleri 
 
202
a. Fakihlerin ittifakıyla Sahih Şartlar 
 
203
(1) Evlilik Akdinin Gereği Olan Şartlar 
 
204
(2) Evlilik Akdinin Amacına Uygun Olan Şartlar 
 
204
(3) Kanun Koyucunun İzin Verdiği Şartlar 
 
205
(4) Örf Halini Almış Olan Şartlar 
 
205
b. Fakihlerin ittifakıyla Fasit Şartlar 
 
206
(1) Evlilik Akdinin Gereği Olmayan Şartlar 
 
206
(2) Hukuken (Şer'an) Yasaklanan Şartlardır 
 
206
(3) Üzerinde İhtilaf Bulunan Şartlar 
 
206
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
208
a. Çok Eşli Olmama Şartı 
 
210
b. Kadının Çalışması Şartı 
 
210
F. Muteberlik Açısından Nikâhın Türleri 
 
212
a. Sahih Olmayan Evlilik 
 
213
(1) Lazım Evlilik (Nafiz) 
 
215
(2) Sahih Gayri Lazım Evlilik 
 
215
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
215
II. CEZAYİR AİLE KANUNU İLE OSMANLI HUKUK–I AİLE KARARNAMESİ’NDE NİKÂH AKDİNİN HÜKÜMLERİ (ETKİLERİ) 
 
219
A. Eşlerin Hakları ve Görevleri 
 
219
a. Müşterek Evlilik Hakları 
 
219
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
222
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
226
1. Nesebi Kuran Sebepler 
 
230
a. Evlilik İlişkisi İçinde Doğmak (Firaş) 
 
230
b. Tüp Bebek İle Nesebin Sübutu 
 
231
(1) Tüp Bebek Çeşitleri 
 
232
c. Sahih Bir Evlilikten Ayrıldıktan Sonra Nesebin Sübutu 
 
233
2. Nesebi Ortaya Çıkaran Sebepler 
 
235
(2) Babalık veya analık ikrarı 
 
236
(3) Kardeşlik ve amcalık ikrarı 
 
236
c. Nesebin İspatı İçin Bilimsel Yöntemlere Başvurulması 
 
237
(1) DNA Profili Yoluyla Nesebin Sübutu ve Reddi 
 
237
3. Nesebin li'an yoluyla reddi 
 
241
a. Evlilik Nafakasına Hak Kazanma Şartları 
 
245
b. Evlilik Nafakasının Düşme Sebepleri 
 
245
2. Cezayir Aile Kanunu ve Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde 
 
246
CEZAYİR AİLE KANUNU VE OSMANLI HUKUK–İ AİLE
 
KARARNAMESİ'NDE EVLİLİGİN SONA ERMESİ VE HÜKÜMLERİ
 
II. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ 
 
254
A. Boşanma ile Evliliğin Sona Ermesi 
 
254
1. Tek Taraflı İrade İle Boşanma 
 
256
(1) Boşanmanın Tanımı 
 
257
(2) Boşanmanın Meşruiyeti (Kanuniliği) 
 
258
(3) Boşanmanın Hikmeti 
 
258
(5) Boşanma yetkisine sahip olan kişide aranan şartlar 
 
259
(6) Boşanılacak Kadında Aranan Şartlar 
 
261
(8) Boşanma çeşitleri 
 
263
ii. Ric'i Boşanma Hükümleri 
 
265
(a) Küçük Ayrılık (el–beynûnetü’s–suğrâ) 
 
265
(b) Büyük Ayrılık (el–beynûnetü’l–kübrâ) 
 
266
(9) Ric'atın (Dönüş) Hüküm ve Şartları 
 
267
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
268
(1) Cezayir Aile Kanunu'nda Tek Taraflı İrade ile Boşanma 
 
269
(2) Hukuk–ı Aile Kararnamesi’nde Tek Taraflı İrade ile
 
2. Boşanma Hakkı Kötüye Kullanılması 
 
275
(1) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Hükmü 
 
276
(2) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Durumları 
 
276
b. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
281
(1) Boşanma Hakkının Kötüye Kullanılması Nedeniyle
 
i. Boşanan Kadının Tazminat Hak Ettiği Durumlar 
 
284
ii. Boşanan Kadının Tazminat Hak Etmediği Durumlar 
 
285
3. Karşılıklı Rıza İle Boşanma Anlayışı 
 
286
a. Tefrikte Hâkimin Rolü 
 
289
(1) Kocanın Gaipliği Nedeniyle Tefrik 
 
290
(2) Nafakanın Temin Edilememesi Nedeniyle Tefrik 
 
291
i. Nafakanın Temin Edilememesi Nedeniyle Tefrik
 
(3) Muteber Olan Zarar Nedeniyle Tefrik 
 
294
(4) Eşler Arasındaki Geçimsizliktir Nedeniyle Tefrik 
 
295
i. Geçimsizliğin Kaldırılması 
 
296
ii. İki Hakemde Bulunması Gereken Şartları 
 
296
iii. İki Hakemin Görevleri 
 
297
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
298
a. Nafaka Verilmemesi Nedeniyle Tefrik 
 
299
b. Evliliğin Amacına Ulaşmasını Engelleyen Kusurlar Nedeniyle
 
c . Uzaklaşma Nedeniyle Tefrik 
 
303
(1) Yatakta Terk Edilme 
 
303
(2) Gaiplik Nedeniyle Tefrik 
 
305
d. Ahlaki Nedenlerle Tefrik 
 
309
(1) Kocanın Aile Şerefine Karşı İşlemiş Olduğu Suçtan Dolayı
 
Yargılanması Nedeniyle Tefrik 
 
309
(2) Fuhuş Suçu İşlemesi Nedeniyle Tefrik 
 
310
e. Cezayir Aile Kanunu’nun 8. maddesi Hükümlerinin ve Evlilik
 
Akdinde Üzerinde Anlaşılan Şartların İhlali Nedeniyle Tefrik 
 
310
(1) Aile Kanununun 8. maddesi Hükümlerinin İhlali Nedeniyle
 
(2) Evlilik Akdinde Üzerinde Anlaşılan Şartların İhlali Nedeniyle
 
f. Eşler Arasındaki Geçimsizliğin Devam Etmesi ve Zarar
 
(1) Eşler Arasındaki Geçimsizliğin Devam Etmesi 
 
312
(2) Zarar Nedeniyle Tefrik 
 
313
d. Hul'un Şer'i Çerçevesi 
 
321
f. Hâkimin Kocayı Hul'e Zorlama Yetkisi 
 
323
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
324
a. Hule'de Rızanın Rolü 
 
325
b. Hul'da Eşlerde Aranan Şartlar 
 
329
c. Çocukların Bazı Hakları Karşılığında Hul' 
 
329
d. Zifaftan Önce Hul' 
 
330
II. EVLİLİK BAĞININ SONA ERMESİNİN HÜKÜMLERİ 
 
332
A. Bekleme Süresi (iddet) 
 
333
a. Bekleme Süresinin Hikmeti 
 
334
b. Bekleme Süresi Çeşitleri 
 
334
(1) Adet ve Temizlik Haline Bağlı Bekleme Süresi 
 
334
i. Adet ve Temizlik Haline Bağlı Bekleme Süresinin
 
(2) Zamana Bağlı Bekleme Süresi 
 
336
(3) Doğuma Bağlı Bekleme Süresi 
 
338
c. Bekleme Süresi Değişimi 
 
338
d. Bekleme Süresi (İddet) Nafakası 
 
339
2. Cezayir Aile Kanunu ve Osmanlı Hukuk–ı Aile kararnamesi'nde 
 
339
a. Bekleme Süresi Nafakası 
 
344
4. Hidanenin Düşüşü ve Geri Kazanımı 
 
351
5. Hidane Hakkına Sahip Olanların Sıralaması 
 
353
6. Hidane Sahibi Kadının Çalışması Nedeniyle Hidane Düşmesi 
 
355
7. Hidane Sahibinin Konutu Veya Kira Bedeli 
 
357
1917 Tarihli Osmanlı Hukuk–I Aile Kararnamesi 
 
381