Anayasal Mali Güç İlkesi Açısından Türk Gelir Vergisi Dr. Barış Tunçay  - Kitap

Anayasal Mali Güç İlkesi Açısından Türk Gelir Vergisi

1. Baskı, 
Mayıs 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
315
Barkod:
9786050522204
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
600,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmanın amacı, devletin mali ve mali olmayan amaçlar ile kişilerden kanuni ve karşılıksız olarak 1982 Anayasası'nın 73. maddesine göre ‘‘mali güçlerine göre'' almak zorunda olduğu vergiler den, gelir vergisinin içerdiği mali gücü kavrayan uygulamaların ne ölçüde mali gücü kavradığının değerlendirilmesi ve mevcut uygulamaların yetersiz olduğu noktaların tespit edilerek gelir vergisinin nasıl daha iyi bir şekilde mali gücü kavrayabileceğini ortaya koyan öneriler ortaya koymaktır. Anayasa Mahkemesi kararlarında mali güç kavramının ödeme gücü anlamında kullanıldığı ve verginin mali güce göre alınmasının aynı zamanda eşitlik ilkesinin vergilendirmede uygulama aracı olduğu vurgulanmaktadır.
Bu çalışmanın yapılmasındaki temel amaç; devletin gerek mali gerekse mali olmayan amaçlar ile kişilerden kanuni ve karşılıksız olarak 1982 Anayasasının 73. maddesine göre ‘‘mali güçlerine göre'' almak zorunda olduğu vergilerden, sübjektif ve dolaysız bir vergi türü olan ve mali gücün en iyi göstergesi olarak kabul edilen gelirin vergilendirildiği gelir vergisinin sahip olduğu mali gücü kavrayan uygulamaların kişilerin mali gücünü ne ölçüde kavradığının değerlendirilmesi ve mevcut uygulamaların yetersiz olduğu ya da eksik olduğu noktaların tespit edilerek gelir vergisinin nasıl daha iyi bir şekilde mali gücü kavrayabileceğini ortaya koyan öneriler sunabilmektir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Vergilendirmenin Anayasa'da Temellendirilmesi ve Gelir Vergisinde Mali Gücün Dayanağı
.
Mali Güç Kavramı ve Türk Gelir Vergisinde Mali Gücü Kavramaya Yönelik Uygulamalar
.
Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Türk Gelir Vergisinin Mali Güç Açısından Değerlendirilmesi
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
ÖNSÖZ 
V
İÇİNDEKİLER 
VII
KISALTMALAR LİSTESİ 
XV
TABLOLAR LİSTESİ 
XVII
GİRİŞ 
1
BİRİNCİ BÖLÜM: VERGİLENDİRMENİN ANAYASA’DA TEMELLENDİRİLMESİ VE GELİR VERGİSİNDE MALİ GÜCÜN DAYANAĞI
I. VERGİLENDİRME YETKİSİNİN TEMELİ VE ANAYASA İLE İLİŞKİSİ 
5
A. VERGİLENDİRME YETKİSİNİN TEMELİ VE KAPSAMI 
6
B. VERGİLENDİRME YETKİSİNİN KAYNAĞI VE ANAYASA İLE İLİŞKİSİ 6 II. VERGİLENDİRMENİN AMAÇLARI 
7
III. ANAYASAL VERGİLENDİRME İLKELERİ 
9
A. SOSYAL DEVLET VE HUKUKİ GÜVENLİK İLKELERİ 
9
B. VERGİLENDİRMEDE BELİRLİLİK VE KIYAS YASAĞI İLKELERİ 
10
C. VERGİLENDİRMEDE GENELLİK İLKESİ 
11
D. VERGİLENDİRMEDE EŞİTLİK VE ADALET İLKELERİ 
14
E. VERGİLENDİRMEDE KANUNİLİK İLKESİ 
17
F. MALİ GÜCE GÖRE VERGİLENDİRME VE ÖLÇÜLÜLÜK İLKELERİ 
19
IV. MALİ GÜCÜN ANAYASAL TEMELİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 
20
A. EVRENSEL BİLDİRGELERDE MALİ GÜCE GÖRE VERGİLEME İLKESİ 
20
1. Magna Carta 
21
2. Haklar Dilekçesi ve Haklar Bildirisi 
24
3. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 
25
4. Pul Kanunu Kongresi Bildirgesi 
26
5. İlk Kıtasal Kongre Bildirisi 
27
6. Virginia Haklar Bildirgesi 
28
B. SEÇİLİ ÜLKELERİN ANAYASALARINDA MALİ GÜCE GÖRE VERGİLEME İLKESİ 
28
1. İngiltere 
29
2. Amerika Birleşik Devletleri 
29
3. Fransa 
30
4. Almanya 
32
C. TÜRK ANAYASALARINDA MALİ GÜÇ İLKESİNİN GELİŞİMİ 
33
1. Osmanlı Devleti Dönemi 
34
a. Tanzimat Öncesi Dönem: Sened–i İttifak 
35
b. Tanzimat Sonrası Dönem 
36
(1). Tanzimat Fermanı 
36
(2). Islahat Fermanı 
36
(3). Adalet Fermanı 
37
c. Meşrutiyet Dönemi: Kanun–i Esasi 
37
2. Cumhuriyet Dönemi 
38
a. 1924 Anayasası 
38
b. 1961 Anayasası 
38
c. 1982 Anayasası 
39
V. MALİ GÜÇ AÇISINDAN GELİR KAVRAMI, GELİR VERGİSİNİN TÜRLERİ VE GELİR VERGİSİNE TABİ GELİRİN ÖZELLİKLERİ 
40
A. GELİR VERGİSİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 
40
B. GELİR KAVRAMI 
42
1. Kaynak Kuramı 
44
2. Safi Artış Kuramı 
45
C. GELİR VERGİSİNİN TÜRLERİ 
45
1. Üniter Gelir Vergileri 
45
2. Sedüler Gelir Vergileri 
46
D. GELİR VERGİSİNE TABİ GELİRİN ÖZELLİKLERİ 
46
1. Gelirin Şahsiliği 
47
2. Gelirin Yıllık Olması 
47
3. Gelirin Elde Edilmiş Olması 
48
4. Gelirin Gerçek ve Safi Olması 
48
5. Gelirin Genel Oluşu 
49
E. GELİR VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET 
49
1. Tam Mükellefiyet 
50
2. Dar Mükellefiyet 
51
F. GELİRİN UNSURLARI 
52
1. Ticari Kazançlar 
53
2. Zirai Kazançlar 
54
3. Ücretler 
55
4. Serbest Meslek Kazançları 
55
5. Gayrimenkul Sermaye İratları 
56
6. Menkul Sermaye İratları 
57
7. Diğer Kazanç ve İratlar 
58
G. GELİR VERGİSİNDE BEYAN ESASI VE TOPLAMA ESASI 
58
1. Gelir Vergisinde Beyan Esası 
59
2. Gelir Vergisinde Toplama Esası 
60
İKİNCİ BÖLÜM
MALİ GÜÇ KAVRAMI VE TÜRK GELİR VERGİSİNDE MALİ GÜCÜ KAVRAMAYA YÖNELİK UYGULAMALAR
I. MALİ GÜÇ KAVRAMI VE TEORİK ESASLARI 
63
A. GENEL OLARAK MALİ GÜÇ KAVRAMI 
63
B. MALİ GÜÇ–ÖDEME GÜCÜ KAVRAMLARI 
64
C. MALİ GÜCÜN UNSURLARI 
65
1. Gelir 
65
2. Servet 
66
3. Harcamalar 
67
D. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE MALİ GÜÇ İLKESİ 
67
1. Mali Güç İlkesinin Tarihsel Gelişimi 
67
2. Fayda Yaklaşımı 
69
a. Vergiyi Sigorta Primiyle Açıklayan Görüş 
70
b. Vergiyi Hizmet Bedeli Sayan Görüş 
71
c. Vergiyi Sosyal Giderlere Katılma Payına Benzeten Görüş 
71
3. Ödeme Gücü Yaklaşımı 
72
a. Eşit Mutlak Fedakârlık Yaklaşımı 
79
b. Eşit Oranlı Fedakârlık Yaklaşımı 
80
c. En Az Fedakârlık Yaklaşımı 
81
II. MALİ GÜCÜ KAVRAMA TEKNİKLERİ 
81
A. MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİM UYGULAMALARI 
82
B. ARTAN ORANLI VERGİ TARİFELERİNDEN YARARLANILMASI 
85
1. Sınıf Usulü Artan Oranlılık 
86
2. Dilim Usulü Artan Oranlılık 
87
3. Gizli Artan Oranlılık 
88
4. Tersine Artan Oranlılık 
88
C. AYIRMA İLKESİ 
89
1. Ayırma İlkesi Lehinde Olan Görüşler 
89
2. Ayırma İlkesi Aleyhinde Olan Görüşler 
90
3. Ayırma İlkesinin Uygulama Yöntemleri 
91
III. TÜRK GELİR VERGİSİNDE MALİ GÜCÜ KAVRAMAYA YÖNELİK UYGULAMALAR 
92
A. GELİR VERGİSİNDE MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİM UYGULAMALARI 
93
1. Gelir Vergisinde Muafiyetler 
95
a. Esnaf Muaflığı 
95
b. Diplomat Muaflığı 
98
c. Dar Mükellef İhracatçı Muaflığı 
99
2. Gelir Vergisinde İstisnalar 
100
a. Kazançlarda İstisnalar 
100
(1). Serbest Meslek Kazançları İstisnası 
100
(2). Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Eğitim ve Öğretim İşletmelerinde Kazanç İstisnası 
101
(3). Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası 
102
(4). Kazançlara İlişkin Diğer İstisnalar 
103
b. Sermaye İratlarında İstisnalar 
105
c. Müteferrik İstisnalar 
107
(1). Ücretlerde İstisnalar 
107
(2). Gider Karşılıklarında İstisnalar 
112
(3). Tazminat ve Yardımlarda İstisnalar 
112
(4). Vatan Hizmetleri Yardımlarında İstisnalar 
114
(5). Teçhizat ve Tayın Bedellerinde İstisnalar 
115
(6). Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde İstisnalar 
115
(7). Teşvik ikramiye ve Mükafatları 
116
(8). Sergi ve Panayır İstisnası 
117
3. Gelir Vergisinde İndirimler 
117
a. Engellilik İndirimi 
117
b. Diğer İndirimler 
119
B. GELİR VERGİSİNDE AYIRMA İLKESİ UYGULAMASI 
124
C. GELİR VERGİSİNDE ARTAN ORANLI TARİFE UYGULAMASI 
125
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE TÜRK GELİR VERGİSİNİN MALİ GÜÇ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. MALİ GÜCÜ KAVRAMAYA YÖNELİK GELİR VERGİSİ UYGULAMALARININ ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARIYLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ 
132
A. MUAFİYET, İSTİSNA VE İNDİRİM UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 
133
B. AYIRMA İLKESİ UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ 
148
C. GELİR VERGİSİ TARİFESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
151
1. Adalet İlkesi Yönünden 
152
2. Mali Güç İlkesi Açısından 
153
3. Gelir Dağılımı Açısından 
154
4. Artan Oranlılık Açısından 
155
5. Tarife Özellikleri Açısından 
156
II. GELİRİN UNSURLARININ MALİ GÜÇ İLKESİ AÇISINDAN ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARIYLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ 
170
A. TİCARİ KAZANÇLAR 
175
B. ZİRAİ KAZANÇLAR 
180
C. ÜCRETLER 
190
D. SERBEST MESLEK KAZANÇLARI 
207
E. GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI 
210
F. MENKUL SERMAYE İRATLARI 
215
G. DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR 
222
III. VERGİLENDİRMEYLE İLGİLİ ANAYASAL İLKELERİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARIYLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ 
229
A. KANUNİLİK İLKESİ 
230
B. EŞİTLİK VE ADALET İLKELERİ 
234
C. GENELLİK İLKESİ 
241
D. BELİRLİLİK İLKESİ 
243
IV. MALİ GÜÇ İLKESİNDEN SAPMAYA SEBEP OLAN UYGULAMALARIN ANAYASAMAHKEMESİ KARARLARIYLA BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ 
245
A. GELİRİN GERÇEK OLMASI ÖZELLİĞİ AÇISINDAN 
246
B. GELİRİN SAFİ OLMA ESASI AÇISINDAN 
249
C. GELİRİN YILLIK VE TOPLAMA USULÜ OLMASI ÖZELLİKLERİ AÇISINDAN 
251
D. TAM MÜKELLEF DAR MÜKELLEF AYRIMI AÇISINDAN 
254
V. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE GELİR VERGİSİNİN MALİ GÜÇ AÇISINDAN GENEL BİR DEĞERLENDİRMESİ VE ÖNERİLER 
256
SONUÇ 
279
KAYNAKÇA 
289