GENEL OLARAK SİGORTACILIK
 
1.1. SİGORTANIN TANIMI 
 
21
1.2. SİGORTANIN ÖZELLİKLERİ 
 
23
1.2.2. Büyük Sayılar Kanunu’nun İşlerliğinin Sağlanması 
 
24
1.2.3. Risklerin Ölçülebilir Olması 
 
25
1.2.4. Risklerin Para Birimi ile Değerlendirilebilmesi 
 
25
1.2.5. Risklerin Yasal Olması 
 
26
1.3. SİGORTANIN TEMEL İLKELERİ 
 
26
1.3.1. Sigortalanabilir Menfaat İlkesi 
 
26
1.3.2. Azami İyi Niyet İlkesi 
 
27
1.3.3. Tazminat İlkesi 
 
27
1.3.4. Halefiyet İlkesi 
 
28
1.3.5. Yakın Neden İlkesi 
 
29
1.4. SİGORTA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 
 
31
1.4.2. Sigorta Poliçesi 
 
31
1.4.5. Sigorta Başlangıç Tarihi 
 
32
1.4.6. Sigortanın Sona Ermesi 
 
32
1.4.13. Müşterek Sigorta 
 
34
1.4.23. Sigorta Eksperi 
 
36
1.5. SİGORTANIN TARAFLARI 
 
36
1.5.1. Sigortacı (Sigorta Şirketi) 
 
36
1.5.3. Sigorta Ettiren 
 
37
1.5.5. İpotekli Alacaklı 
 
38
1.5.6. Zarar Gören Üçüncü Şahıs 
 
38
1.5.7. Sigorta Aracıları 
 
38
1.5.8. Sigorta Eksperi 
 
39
1.6.2. Elementer (Hayat Dışı) Sigortalar 
 
41
1.7. SİGORTA SÖZLEŞMESİ 
 
42
1.7.2. Sigorta Sözleşmesinin Kuruluşu 
 
43
1.7.3. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi 
 
43
1.8.1. Sigorta Primi Tanımı 
 
44
1.8.2. Sigorta Primi Çeşitleri 
 
44
1.8.2.1. Net Sigorta Primi 
 
44
1.8.2.2. Brüt Sigorta Primi 
 
45
1.8.3. Prim Belirlenirken Gözetilecek ilkeler 
 
46
1.9.1. Reasüransın Tanımı 
 
46
1.9.2. Reasüransın Yararları ve İşlevleri 
 
47
1.9.2.1. Rizikonun Yayılması 
 
47
1.9.2.2. Sigortacının İş Kabul Kapasitesinin Artması 
 
47
1.9.2.3. Sigortacının İş Kabul Esnekliğinin Artması 
 
47
1.9.2.4. Sigorta Şirketinin Mali Yapısının Desteklenmesi 
 
47
1.9.2.5. Birikim Fazlasının Yol Açabileceği Doğal Afet Hasarlarının Kontrolü 
 
48
1.9.2.6. Reasürörden Sigortacıya Teknik Bilgi Aktarımı 
 
48
1.9.3. Reasürans Türleri 
 
48
1.9.3.1. İhtiyari Reasürans 
 
48
1.9.3.2. Zorunlu Reasürans 
 
49
1.9.4. Reasüransın Uygulanması 
 
49
1.9.4.1. Bölüşmeli Reasürans 
 
49
1.9.4.1.1. Belirli Paylı Reasürans (Kotpar) 
 
49
1.9.4.1.2. Aşkın Bedel Reasürans (Eksedan) 
 
50
1.9.4.2. Bölüşmesiz Reasürans 
 
50
1.9.4.2.1. Hasar Fazlası Reasürans (Excess of Loss) 
 
50
1.9.4.2.2. Toplam Hasar Fazlası Reasürans (Stop Loss) 
 
51
1.10. KOASÜRANS (KOLEKTİF SİGORTA) 
 
51
SİGORTA İŞLEMLERİNDE UYGULANAN VERGİ VE FONLAR
 
2.1. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ 
 
53
2.1.1. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu 
 
53
2.1.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Mükellefleri 
 
54
2.1.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Açısından Özellikli İşlemler 
 
55
2.1.3.1. Doğal Afet Sigortaları Kurumunun (DASK) İşlemleri 
 
55
2.1.3.2. Tarım Sigortaları Havuzunun (TARSİM) İşlemleri 
 
56
2.1.3.3. Yurt Dışında Yerleşik Sigorta Şirketlerinin Yurt İçi Teşkilatlarının İşlemleri 
 
57
2.1.3.4. Reasürans Şirketlerinin İşlemleri 
 
57
2.1.3.5. Bireysel Emeklilik Şirketlerinin İşlemleri 
 
57
2.1.3.6. Sigorta Acentelerinin İşlemleri 
 
58
2.1.4. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde İstisnalar 
 
59
2.1.5. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı 
 
63
2.1.6. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Oranı 
 
65
2.1.7. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Tarhı 
 
66
2.1.8. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyan ve Ödeme Dönemleri 
 
66
2.1.9. İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde BSMV Uygulaması 
 
66
2.1.9.1. Aynı Dönem İçinde Düzenlenip İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Matrahtan İndirim Uygulaması 
 
67
2.1.9.2. Düzenlendiği Dönemden Sonraki Dönemlerde İptal Edilen Sigorta İşlemlerinde Mahsup Uygulaması 
 
68
2.1.10. Sigorta Şirketleri Tarafından Sigorta Aracılarına Verilen Komisyonların BSMV Karşısındaki Durumu 
 
69
2.2. YANGIN SİGORTASI VERGİSİ 
 
69
2.3. GÜVENCE HESABI (GARANTİ FONU) 
 
70
2.4. TRAFİK HİZMETLERİ GELİŞTİRME FONU (THGF) 
 
71
SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTER VE BELGELER
 
3.1. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN DEFTERLER 
 
73
3.1.1. Kanuni Defterler 
 
73
3.1.1.1. Günlük Defter (Yevmiye Defteri) 
 
73
3.1.1.2. Büyük Defter (Defter–i Kebir) 
 
73
3.1.1.3. Envanter Defteri 
 
73
3.1.2. Diğer Kanuni Defterler 
 
74
3.1.2.1. Karar Defteri 
 
74
3.1.2.2. Hisse Senedi Defteri 
 
74
3.1.2.3. Banka ve Sigorta Muameleleri Defteri 
 
74
3.1.2.4. Kayıt (Rejistro) Defteri 
 
74
3.1.2.5. Fesih ve İptal Defteri 
 
75
3.1.2.6. Diğer Defterler 
 
76
3.2. SİGORTA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN BELGELER 
 
76
3.2.1. Sigorta Teklifnamesi 
 
77
3.2.2. Sigorta Poliçesi 
 
78
3.2.3. Abonman Poliçesi 
 
82
3.2.4. Grup Sigorta Poliçesi 
 
83
3.2.5. Geçici Sigorta Poliçesi 
 
84
3.2.6. Temditname (Uzatma Belgesi) 
 
85
3.2.8. Teminat Belgesi 
 
86
3.2.9. Sigorta Sertifikası 
 
86
3.2.11. Sigorta Komisyon Gider Belgesi 
 
87
SİGORTA SEKTÖRÜNDE MUHASEBE SİSTEMİ
 
4.1. SİGORTA MUHASEBESİNİN ÖZELLİKLERİ 
 
89
4.2. SİGORTA ŞİRKETLERİNDE KAYIT DÜZENİ 
 
92
4.2.1. TTK ve VUK Açısından Kayıt Düzeni 
 
92
4.2.1.1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni 
 
92
4.2.1.2. Vergi Usul Kanunu’na Göre Kayıt Düzeni 
 
93
4.2.2. Sigortacılık Faaliyetleri Açısından Kayıt Düzeni 
 
95
4.2.2.1. Kayıt Düzeni ve Raporlama 
 
96
4.2.2.2. Aktif Azaltıcı İşlem Yasağı 
 
96
4.2.2.3. Mali Bünyenin Güçlendirilmesi 
 
97
SİGORTA MUHASEBESİ HESAP PLANI
 
5.1. SİGORTA MUHASEBESİNE İLİŞKİN HESAP PLANI 
 
99
5.2. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANI SINIF KODLARI 
 
100
5.3. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANININ ÖZELLİKLERİ 
 
101
5.4. SİGORTACILIK TEK DÜZEN HESAP PLANINDA HESAP SINIFLARI 
 
102
5.4.1. Cari Varlıklar 
 
102
5.4.2. Cari Olmayan Varlıklar 
 
103
5.4.3. Kısa Vadeli Yükümlülükler 
 
104
5.4.4. Uzun Vadeli Yükümlülükler 
 
104
5.4.6. Gelir Tablosu Hesapları 
 
105
5.4.7. Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım Gelir Tablosu 
 
109
5.4.8. Nazım Hesaplar 
 
114
ELEMENTER BRANŞLAR MUHASEBESİ
 
6.1.1. Doğrudan Prim Üretimi 
 
115
6.1.1.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi 
 
118
6.1.1.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi 
 
121
6.1.1.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi 
 
125
6.1.1.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi 
 
128
6.1.2. Dolaylı Prim Üretimi 
 
130
6.1.2.1. Zorunlu Trafik Sigortası Prim Üretimi 
 
132
6.1.2.2. Kasko Sigortası Prim Üretimi 
 
136
6.1.2.3. Yangın Sigortası Prim Üretimi 
 
138
6.1.2.4. Diğer Elementer Branşlarda Sigorta Primi Üretimi 
 
141
6.2.1. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali 
 
144
6.2.1.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali 
 
144
6.2.2. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali 
 
146
6.2.2.1. Elementer (Hayat Dışı) Branşlarda Poliçe İptali 
 
146
6.3. REASÜRANS İŞLEMLERİ 
 
149
6.3.1. Verilen Reasürans (Sedan) Muhasebesi 
 
150
6.3.1.1. Prim Üretimi 
 
150
6.3.1.2. Komisyon Bedeli 
 
151
6.3.1.3. Tazminat Bedeli 
 
152
6.3.2. Alınan Reasürans (Reasürör) Muhasebesi 
 
153
6.3.2.1. Prim Üretimi 
 
153
6.3.2.2. Komisyon Bedeli 
 
154
6.3.2.3. Tazminat Bedeli 
 
155
6.4. KOASÜRANS İŞLEMLERİ 
 
155
6.4.1. Poliçeyi Düzenleyen Şirket (Jeran) Açısından Muhasebe İşlemleri 
 
155
6.4.1.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili 
 
155
6.4.1.2. Tazminat Ödemeleri 
 
157
6.4.2. Poliçeye Ortak Olan Şirket (Koasürör) Açısından Muhasebe İşlemleri 
 
159
6.4.2.1. Sigorta Primlerinin Tahakkuku ve Tahsili 
 
159
6.4.2.2. Tazminat Ödemeleri 
 
160
7.1. HAYAT BRANŞI HAKKINDA GENEL BİLGİ 
 
163
7.2. HAYAT BRANŞINDA SİGORTA PRİMİ ÜRETİMİ 
 
165
7.2.1. Doğrudan Prim Üretimi 
 
165
7.2.1.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 
 
165
7.2.1.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 
 
166
7.2.1.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması 
 
166
7.2.1.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması 
 
167
7.2.2. Dolaylı Prim Üretimi 
 
169
7.2.2.1. Tahsilat Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 
 
169
7.2.2.2. Tahakkuk Esasına Göre Muhasebeleştirme Yöntemi 
 
171
7.2.2.2.1. Aylık Tahakkuk Yapılması 
 
171
7.2.2.2.2. Yıllık Tahakkuk Yapılması 
 
174
7.3. HAYAT BIRANŞINDA POLİÇE İPTALİ 
 
177
7.3.1. Genel Açıklama 
 
177
7.3.2. Doğrudan Üretilen Poliçe İptali 
 
178
7.3.2.1. Normal İptal 
 
178
7.3.2.2. Mebdeinden İptal 
 
180
7.3.2.2.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 
 
180
7.3.2.2.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 
 
181
7.3.3. Dolaylı Üretilen Poliçe İptali 
 
182
7.3.3.1. Prim Üretimleri Tahsil Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 
 
182
7.3.3.2. Prim Üretimleri Tahakkuk Esasına Göre Yapılmış Hayat Sigorta Poliçesinin İptali 
 
183
7.4. HAYAT BRANŞINDA TAZMİNAT ÖDEMESİ 
 
184
HASAR İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
 
8.1. HASAR ÖDEME İŞLEMLERİ 
 
187
8.1.1. Hasar Ödemesinin Yapılması 
 
187
8.1.2. Ekspertiz Ücretinin Ödenmesi 
 
189
8.2. SOVTAJ İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 
 
190
8.2.1. Hasarlı Malın Sigortalıda Kalması 
 
192
8.2.2. Hasarlı Malın Sigorta Şirketinde Kalması 
 
193
8.3. RÜCU İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 
 
195
8.3.1. Sigorta Şirketinin Yaptığı Rücu İşlemleri (Rücu Tahsilatı) 
 
196
8.3.2. Sigorta Şirketine Yapılan Rücu İşlemleri (Rücu Ödemeleri) 
 
200
SİGORTA SEKTÖRÜNDE TEKNİK KARŞILIKLAR
 
9.2. KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI 
 
202
9.2.1. Gün Esasına Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı 
 
202
9.2.2. Götürü Hesaplama Yöntemine Göre Kazanılmamış Primler Karşılığı 
 
205
9.2.2.1. Bir/Sekiz (1/8) Sistemi 
 
205
9.2.2.2. Bir/Yirmi Dört (1/24) Sistemi 
 
205
9.3. DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI 
 
207
9.4. MUALLAK HASAR KARŞILIĞI 
 
208
9.5. DENGELEME KARŞILIĞI 
 
210
9.6. AKTÜERYAL MATEMATİK KARŞILIĞI 
 
210
9.7. İKRAMİYE VE İNDİRİMLER KARŞILIĞI 
 
212
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
 
10.1. PRİM ÜRETİMİ VE PRİM İPTALİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 
 
213
10.1.1. Prim Üretimlerinin Dönem Sonu İşlemleri 
 
213
10.1.2. Prim İptallerinin Dönem Sonu İşlemleri 
 
213
10.2. KOMİSYON GİDERLERİ VE HASAR ÖDEMELERİNDE DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 
 
214
10.2.1. Komisyon Giderlerinin Dönem Sonu İşlemleri 
 
214
10.2.2. Hasar Ödemelerinin Dönem Sonu İşlemleri 
 
215
10.3. AKTARILAN YATIRIM GELİRLERİ 
 
215
SİGORTA SEKTÖRÜNDE FİNANSAL TABLOLAR
 
11.2. FİNANSAL TABLOLAR 
 
218
11.2.2. Gelir Tablosu 
 
219
11.2.3. Nakit Akış Tablosu 
 
220
11.2.4. Özsermaye Değişim Tablosu 
 
220
11.2.5. Kâr Dağıtım Tablosu 
 
220
11.3. YÖNETİM KURULUNUN SORUMLULUĞU 
 
221
11.4. FİNANSAL RAPORLARIN YETKİLİ KİŞİLERCE İMZALANMASI 
 
221
11.5. FİNANSAL RAPORLARIN SUNUMU VE YAYIMI 
 
221
11.6. FİNANSAL TABLOLARIN YENİDEN YAYIMLANMASI 
 
222
11.7. FİNANSAL TABLOLARIN FORMATLARI 
 
223
11.7.2. Gelir Tablosu 
 
238
11.7.3. Özsermaye Değişim Tablosu 
 
245
11.7.4. Nakit Akış Tablosu 
 
246
11.7.5. Kâr Dağıtım Tablosu 
 
247