Türkiye ve Almanya'da Yaşanan Yerel Yönetimler Reformunun Karşılaştırılması
 Yeni Bir Model Önerisi – Yeni Büyükşehir Belediyesi Modeline Alternatif Öneri Doç. Dr. Uğur Sadioğlu  - Kitap

Türkiye ve Almanya'da Yaşanan Yerel Yönetimler Reformunun Karşılaştırılması

Yeni Bir Model Önerisi – Yeni Büyükşehir Belediyesi Modeline Alternatif Öneri

1. Baskı, 
Haziran 2018
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
557
Barkod:
9789750248672
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
510,00
İndirimli (%91):
45,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
2012 tarih ve 6360 sayılı Kanun ile Yeni Büyükşehir Belediyesi Modeli ortaya çıkmış ve genel olarak yerel yönetimler reformunu gölgede bırakmıştır. Bu model, büyükşehir sisteminin daha çok etkinlik ilkesi amacına ulaşmak üzere şekillenmesini getirmiştir.
Reform sürecinde yerel topluluğun belediye karar alma sürecine doğrudan etkili bir şekilde katılmasını sağlayan, belediye yönetim organlarını denetlemesine imkan veren ve belediye organları arasında denge ve denetleme süreçlerini güçlendiren düzenlemeler olmamıştır.
Bu Kitap, Alman yerel yönetimlerindeki yakın dönemdeki model değişikliklerini ve reform konularını inceleyerek, Türk yerel yönetimlerindeki yönetsel reform sürecini tamamlayıcı unsurları içeren "yeni bir model önerisi" getirmektedir.
Kitap kapsamında yerel yönetimler için geliştirilen ve sunulan "Yeni Model Önerisi", Türkiye'nin büyükşehirleşme sürecinde karşılaştığı zorlayıcı etmenlerden olan etkinlik-katılım ikilemine, yerel yönetimlerin organları arasında yatay olarak var olan denge ve denetleme sorununa, yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında dikey olarak ihtiyaç duyulacak denge ve denetleme kurumuna ve yerel yönetimlerin genel olarak demokrasinin derinleşmesi için sahip olduğu rolün hayata geçmesine katkı sunma amacı taşımaktadır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Avrupa'da ve Almanya'da Çağdaş Yerel Yönetimlerin Gelişimi
.
Türkiye'de Çağdaş Yerel Yönetimlerin Gelişimi
.
Yerel Yönetimler ve Yönetsel Reform
.
Yönetsel Reformun Yerel Yönetim Modellerine Etkileri
.
Almanya'da Yönetsel Reform ve Yerel Yönetimler
.
Almanya'da Yerel Yönetim Modelleri
.
Almanya'da Kent Yönetişimi ve Katılımcı Demokrasi
.
Türkiye'de Yerel Yönetimler Reformu ve Belediye Yönetimi
.
Türkiye'de Yaşanan Yerel Yönetimler Reformunun İl Belediyeleri Üzerindeki Etkileri: Ampirik Bir Değerlendirme
.
Genel Olarak Almanya'da ve Türkiye'de Yönetim Sisteminin ve Yerel Yönetimlerin Karşılaştırılması
.
Almanya'daki Yerel Yönetimler Reformundan Türkiye İçin Çıkarılan Dersler
.
Belediye Yönetimi İçin Yeni Bir Model Önerisi
Kitabın İçindekileri
Teşekkür 
7
Önsöz 
9
Özet 
11
Tablolar Listesi 
21
Şekiller Listesi 
23
Kısaltmalar Listesi 
25
Giriş 
25
1. Bölüm
YEREL YÖNETİMLERİN
GELİŞİMİ VE GELENEĞİ
1.1. KENT, KENTLEŞME EVRELERİ VE YÖNETİM 
53
1.1.1. Batı Avrupa’da Kent Yönetimleri 
55
1.1.2. Almanya’da Kent Yönetimleri ve Modern Devlete Giden Süreç 
63
1.1.3. Osmanlı İmparatorluğu’nda Klasik Kent Yönetimi 
68
1.2. ÇAĞDAŞ YEREL YÖNETİMLER 
72
1.2.1. Batı Avrupa’da ve Almanya’da Çağdaş Yerel Yönetimler Geleneğinin Gelişimi 
79
1.2.2. Almanya’da Çağdaş Yerel Yönetim Modellerinin Tarihsel Gelişimi 
84
1.3. OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA ÇAĞDAŞ YEREL YÖNETİMLERİN GELİŞİMİ 
88
1.3.1. Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Çağdaş Yerel Yönetim Örnekleri 
90
1.3.1.1. Tanzimat Döneminde Vilayet Sistemi ve Yerel Yönetimler 
91
1.3.1.2. Osmanlı’da İlk Yerel Yönetim Tecrübeleri: Yerel Meclisler 
94
1.3.1.3. Vilayet Sisteminin Kurulması ve Yerel Yönetimler 
97
1.3.2. Osmanlı İmparatorluğu’nda Modern Belediye Örgütü’nün Kurulması 
101
1.3.2.1. Osmanlı’da Kurulan İlk Belediye Örgütü: İstanbul Şehremaneti 
103
1.3.2.2. Altıncı Daire–i Belediye Örneği 
104
1.3.2.3. İkinci İstanbul Şehremaneti Deneyimi 
105
1.3.2.4. Vilayetlerde Belediyelerin Kurulması 
107
1.3.3. İkinci Meşrutiyet Dönemi: İlk Belediye Seçimleri 
112
1.4. TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE BELEDİYE YÖNETİMİ 
114
1.4.1.1923–1930 Dönemi 
115
1.4.2.1930–1944 Dönemi 
116
1.4.3.1945–1960 Dönemi 
117
1.4.4.1960–1980 Dönemi 
117
1.4.5. 1980 – 2004 Dönemi 
119
1.4.6. 2005 Yılı ve Sonrasındaki Dönem 
123
2. Bölüm
YEREL YÖNETİMLER REFORMU VE
REFORMUN YEREL YÖNETİM MODELLERİNE ETKİLERİ
2.1. GENEL OLARAK KAMU YÖNETİMİ VE REFORM 
128
2.1.1. Yeni Kamu İşletmeciliği, Özelleştirme Politikaları ve Yönetsel Reform 
131
2.1.1.1. Avrupa’da Kamu Yönetimi Gelenekleri ve Yönetsel Reform 
140
2.1.1.2. Almanya’nın Kendine Özgü Durumu 
146
2.1.2. Yönetişim, Ağ Yönetimi ve Kamu Liderliği 
149
2.1.3. Yönetsel Reformun Olumsuz Sonuçları Üzerine Düşünceler ve Yeni Kamu Hizmeti Paradigması 
157
2.2. YEREL YÖNETİMLER VE YÖNETSEL REFORM 
163
2.2.1. Yerel Yönetimlerde Reformu Gerektiren Perspektifler 
165
2.2.2. Reform Sürecinde Yeni Desantralizasyon Süreci 
167
2.2.3. Yerel Yönetimden “Yerel Yönetişime” Geçiş 
171
2.2.3.1. Yerel Yönetişimi Besleyen Faktörler 
172
2.2.4. Yeni Kamu İşletmeciliği ve Yerel Yönetişim Yaklaşımlarının Birlikte Değerlendirilmesi 
176
2.2.5. Avrupa Yerel Yönetimlerinde Reform Eğilimleri 
179
2.3. YÖNETSEL REFORMUN YEREL YÖNETİM MODELLERİNE ETKİLERİ 
182
2.3.1. Yerel Yönetim Modelleri 
185
2.3.1.1. Güçlü Başkanlık Modeli 
189
2.3.1.2. Kollektif Liderlik Modeli 
189
2.3.1.3. Komite ile Liderlik Modeli 
190
2.3.1.4. Meclis Yöneticisi Modeli 
190
2.3.2. Yönetsel Reformun Birinci Çıktısı: Doğrudan Seçilmiş Başkan Modeli 
191
2.3.2.1. Güçlü Başkan Modeli’ne Geçiş Deneyimleri 
195
2.3.2.2. Güçlü Başkan Modelinin Olumlu ve Olumsuz Yönleri 
198
2.3.3. Alternatif Bir Yaklaşım: Yeni Kamu Hizmeti (YKH) ve Liderlik 
199
2.3.3.1. Değerlere Dayalı Liderlik 
200
2.3.3.2. Paylaşılan Liderlik 
200
2.3.4. Yönetsel Reformun İkinci Çıktısı: Katılımcı Yerel Doğrudan Demokrasi Araçları 
202
3. Bölüm
ALMANYA’DA YEREL YÖNETİMLER REFORMU
3.1. ALMANYA’NIN GENEL SİYASAL, YÖNETSEL, SOSYAL VE EKONOMİK DURUMU 
205
3.2. MODERN ALMAN DEVLETİNİN GELİŞİMİ VE YÖNETSEL FEDERALİZM 
208
3.2.1. Almanya’da Modern Devletin İnşası 
208
3.2.2. Alman Devlet Geleneği ve Kamu Yönetimi Anlayışı Hakkındaki Teorik Arka Plan 
210
3.2.3. Federal Almanya Cumhuriyeti’nin Kurulması 
215
3.2.4. Almanya’da Yönetim Sisteminin Bugünkü Görünümü 
217
3.2.5. Almanya Anayasası’na Göre Federal Yönetim ve Eyalet Yönetimleri (Lӓnder) 
219
3.2.5.1. Federal Yönetim 
220
3.2.5.2. Eyalet Yönetimleri (Lӓnder) 
223
3.3. ALMANYA’DA YEREL YÖNETİMLER 
226
3.3.1. Alman Yerel Yönetimlerinin Genel Özellikleri 
228
3.3.2. Yerel Yönetimlerin İdari ve Mali Özerkliği 
230
3.3.3. Almanya’da Yerel Yönetim Türleri 
232
3.3.3.1. İlçe Yönetimi (Kreis) 
233
3.3.3.2. Belediyeler (Gemeinden ve Stӓdte) 
233
3.3.5. Kamu Mali Yönetimi ve Yerel Yönetimler 
236
3.3.6. Kamu Personel Yönetimi ve Yerel Yönetimler 
240
3.4. ALMANYA’DA YÖNETSEL REFORM VE YEREL YÖNETİMLER 
242
3.4.1. 1950–1990 Yılları Arasında Almanya’da Yönetsel Reform ve Yerel Yönetimler 
243
3.4.2. 1990’lı Yıllar ve Sonrasında Almanya’da Yerel Yönetimler Reformu 
247
3.4.2.1. Almanya’da Özelleştirme Politikaları ve Yerel Yönetimler 
250
3.4.3. Yeni Kamu İşletmeciliği, Alman Yerel Yönetimleri ve Neues Steuerungsmodell 
252
3.4.3.1. NSM’nin Ortaya Çıkışı 
254
3.4.3.2. NSM’nin İçeriği 
256
3.4.3.3. NSM’nin Uygulamadaki Durumu ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi 
258
3.5. ALMANYA’DA YEREL YÖNETİM MODELLERİ 
263
3.5.1. Geleneksel Alman Yerel Yönetim Modelleri 
265
3.5.1.1. Güney Almanya Meclis–Güçlü Başkan Modeli 
268
3.5.1.2. Kuzey Almanya Meclis–Kent Yöneticisi Modeli (Ratsverfassung) 
271
3.5.1.3. Belediye Meclisi–Magistrat Modeli (Magistratsverfassung) 
273
3.5.2. Almanya’da Güçlü Başkanlık Modeline Geçiş 
274
3.5.2.1. Almanya’da Güçlü Başkanlık Modeli’nin Farklılıkları 
276
3.5.2.2. NRW Eyaletinde Doğrudan Seçilmiş Başkan Modeli’ne Geçiş 
279
3.5.3. Güçlü Belediye Başkanı ve Belediye Meclisi İlişkileri 
282
3.5.3.1. Belediye Başkanını “Görevden Düşürme” (Recall) Mekanizması 
283
3.6. ALMANYA’DA KENT YÖNETİŞİMİ VE KATILIMCI DEMOKRASİ 
285
3.6.1. Kent Yönetimleri ve Yurttaş Katılımı 
288
3.6.2. Yerel Referandumlar 
291
3.7. YÖNETSEL REFORM SÜRECİ SONRASINDA NORDRHEIN–WESTFALEN (NRW) EYALETİ’NDE KENTSEL ALAN BELEDİYELERİ’NİN (KREISFREIE STADTE) DURUMU: AMPİRİK BİR DEĞERLENDİRME 
293
3.7.1. Araştırmanın Yöntemi 
296
3.7.1.1. Araştırmanın Sınırlılıkları 
297
3.7.1.2. Araştırmanın Soru Alanları 
297
3.7.2. Araştırmanın Bulguları 
298
3.7.2.1. Genel Değerlendirmeler – Gözlemler 
298
3.7.2.2. Araştırma Soruları Temelinde Ulaşılan Sonuçlar 
306
3.7.2.2.1. YKİ, NSM, Yeni Yönetim Modeli, Yönetişim ve Katılım Araçları 
307
3.7.2.2.2. Güçlü ve Doğrudan Seçilmiş Başkan Modeli Reformu’nun Nedenleri, Beklentiler ve Sonuçlar 
310
3.7.2.2.3.“Güçlü Belediye Başkanı”nın Gücünün Kontrol Edilmesi 
313
3.7.2.2.4. Belediye Başkanı – Meclis İlişkisi 
314
3.7.2.2.5. Belediyelerin Özerkliği 
315
3.7.2.2.6. Görevler – Sorumluluklar ve Kaynaklar – Örgütsel Olanaklar Arasındaki Denge 
316
3.7.2.2.7. Katılım – Etkinlik Dengesi 
317
3.7.2.2.8. Yolsuzluklar 
318
3.7.2.2.9.“İdeal Yerel Yönetim Modeli” Tanımı Geliştirme 
319
4. Bölüm
TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLER
REFORMU VE BELEDİYE YÖNETİMİ
4.1. TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLER REFORMU 
323
4.1.1. Yerel Yönetimlere İlişkin Türk Anayasa Geleneği ve İlkeler 
324
4.1.2. İkibinli Yıllar Öncesinde Yerel Yönetimlerin Görüntüsü 
327
4.1.3. İkibinli Yıllarda Gerçekleştirilen Yerel Yönetimler Reformu 
331
4.1.3.1. İl Özel İdaresi Kanunu (5302) 
335
4.1.3.2. Belediye Kanunu (5393) 
338
4.1.3.3. Büyükşehir Belediyesi Kanunları (3030, 5216 ve 6360) 
341
4.2. TÜRKİYE’DE BELEDİYE YÖNETİMİ 
344
4.2.1. Belediye Kanunu’na Göre Belediye Yönetimi 
345
4.2.1.1. Belediye Meclisi 
345
4.2.1.2. Belediye Encümeni 
351
4.2.1.3. Belediye Başkanı 
353
4.2.2. Türk Belediye Yönetimi Modelinden Kaynaklanan Sorunlar 
359
4.3. ORGANLARARASI İLİŞKİLER TEMELİNDE BELEDİYE YÖNETİMİNİN İNCELENMESİ 
363
4.3.1. Türkiye’de Güçlü Başkanlık Modeli: Fırsatlar ve Tehditler 
365
4.3.2. İşlevselleştirilen Ama Güçlendirilmeyen Belediye Meclisleri 
372
4.4. YÖNETSEL REFORM VE TÜRK BELEDİYELERİ 
375
4.4.1. Yeni Kamu İşletmeciliği ve Belediyeler 
378
4.4.2. Yönetişim, Katılımcı Demokrasi ve Belediyeler 
380
4.5. TÜRKİYE’DE YAŞANAN YEREL YÖNETİMLER REFORMUNUN İL BELEDİYELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: AMPİRİK BİR DEĞERLENDİRME 
386
4.5.1. Araştırmanın Yöntemi 
387
4.5.1.1. Araştırmanın Sınırlılıkları 
390
4.5.1.2. Araştırmanın Amacı 
391
4.5.1.3. Araştırmanın Soru Alanları 
392
4.5.1.4. Araştırmanın Hipotezleri 
394
4.5.2. Araştırmanın Bulguları 
395
4.5.2.1. Genel Değerlendirmeler – Gözlemler 
395
4.5.2.3. Araştırma Soruları Temelinde Ulaşılan Bulgular ve Çıkarılan Sonuçlar 
423
4.5.2.3.1. Reform, Yeni Kamu İşletmeciliği (YKİ), Özelleştirmeler, İyi Yönetişim Uygulamaları ve Katılım Araçları 
423
4.5.2.3.2. Güçlü ve Doğrudan Seçilmiş Başkan Modeli’nin Sebep Olduğu Sorunlar, İyileştirme İçin Öneriler ve Mevcut Durum 
429
4.5.2.3.3. Belediye Meclisi ve Belediye Başkanı Arasındaki Güç İlişkileri: “Güçlü Belediye Başkanı”nın Gücünün Kontrol Edilmesi 
434
4.5.2.3.4. Belediye Meclislerinin Durumu: “Temsilde Adalet” ve “Yönetimde İstikrar” 
440
4.5.2.3.5. Belediyelerin İdari–Mali Özerkliği ve Merkezi Yönetim ile İlişkiler 
445
4.5.2.3.6. Görevler–Sorumluluklar ve Kaynaklar–Örgütsel Olanaklar Arasındaki Denge 
449
4.5.2.3.7. Yeni Yönetim Araçlarının Uygulamadaki Durumu: “Stratejik Plan, Performans Programı ve Faaliyet Raporu” 
455
4.5.2.3.8. Yerelleşme Sürecinin Değerlendirilmesi 
457
4.5.2.3.9. Performans (Ekonomiklik, Verimlilik, Etkinlik) – Katılım Dengesi 
459
4.5.2.3.10.“Yolsuzluk” Sorununun Belediyeler Açısından Değerlendirilmesi 
462
4.5.2.3.11.“İdeal Yerel Yönetim Modeli” İçin Öneriler 
464
4.5.3. Araştırma Hipotezlerinin Testi ve Sonuçların Türkiye İçin Genel Değerlendirilmesi 
466
4.5.3.1. Birinci Hipotezin Testi: Reformun Eksiklikleri 
466
4.5.3.2. İkinci Hipotezin Testi: Yeni Kamu İşletmeciliği, Yönetişim ve Katılımcı Yönetim 
467
4.5.3.3. Üçüncü Hipotezin Testi: Güçlü Belediye Başkanı Modeli 
468
4.5.3.4. Dördüncü Hipotezin Testi: Belediye Meclisi ile Belediye Başkanı Arasındaki Güç İlişkileri 
470
4.5.3.5. Beşinci Hipotezin Testi: Belediye Meclislerinin Durumu 
472
4.5.3.6. Altıncı Hipotezin Testi: Belediyelerin İdari ve Mali Özerkliği 
473
4.5.3.7. Yedinci Hipotezin Testi: Belediyelerin Görevleri–Sorumlulukları ve Kaynakları 
474
4.5.3.8. Sekizinci Hipotezin Testi: Yeni Yönetim Araçlarının Uygulamadaki Durumu 
475
4.5.3.9. Dokuzuncu Hipotezin Testi: Yerelleşme Süreci 
476
4.5.3.10. Onuncu Hipotezin Testi: Performans (Ekonomiklik, Verimlilik, Etkinlik) – Katılım Dengesi 
476
4.5.3.11. Onbirinci Hipotezin Testi: “Yolsuzluk” Tartışmaları 
477
4.5.3.12. Onikinci Hipotezin Testi: “İdeal Yerel Yönetim Modeli” 
477
5. Bölüm
ALMANYA’DA VE TÜRKİYE’DE YAŞANAN
YEREL YÖNETİMLER REFORMUNUN SONUÇLARININ KARŞILAŞTIRILMASI VE BELEDİYE YÖNETİMİ İÇİN
BİR MODEL ÖNERİSİ
5.1. GENEL OLARAK ALMANYA’DA VE TÜRKİYE’DE YÖNETİM SİSTEMİNİN VE YEREL YÖNETİMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI 
480
5.2. YÖNETSEL REFORM SONRASI ALMAN YEREL YÖNETİMLERİNİN GENEL DEĞERLENDİRMESİ 
488
5.3. ALMANYA’DAKİ YEREL YÖNETİMLER REFORMUNDAN TÜRKİYE İÇİN ÇIKARILAN DERSLER 
496
5.3.1. Düzenleyici – Koordine Edici Kurumun Rolü 
496
5.3.2. Reformun Yönünün Etkisi 
497
5.3.3. Reformun Farklı Ayaklarının Dikkate Alınması ve Değerlendirilmesi 
498
5.3.4. Girdi Odaklı ve Katılıma Yönelik Reform Araçları 
500
5.3.5. Geleneksel Yapının Göz Önünde Tutulması 
500
5.4. BELEDİYELER İÇİN ÖNERİLEN YENİ YÖNETİM MODELİ 
502
Sonuç 
507
EKLER
Ek 1: Federal Almanya Cumhuriyeti Nordrhein–Westfalen Eyaleti’nde (Land) Yürütülen Alan Araştırması’na Katılanların Listesi 
515
Ek 2: Federal Almanya Cumhuriyeti Nordrhein–Westfalen Eyaleti’nde (Land) Yürütülen Alan Araştırması’nda Yöneticiler İçin Kullanılan Soru Formu (Almanca) 
518
Ek 3: Federal Almanya Cumhuriyeti Nordrhein–Westfalen Eyaleti’nde (Land) Yürütülen Alan Araştırması’nda Yöneticiler İçin Kullanılan Soru Formu (İngilizce) 
520
Ek 4: Federal Almanya Cumhuriyeti Nordrhein–Westfalen Eyaleti’nde (Land) Yürütülen Alan Araştırması’nda Siyasetçiler İçin Kullanılan Soru Formu (İngilizce) 
521
Ek 5: Türkiye’de İl Belediyelerinde Yürütülen Alan Araştırması’na Katılanların Listesi 
523
Ek 6: Türkiye’de İl Belediyelerinde Yürütülen Alan Araştırması’nda Yöneticiler İçin Kullanılan Soru Formu 
527
Ek 7: Türkiye’de İl Belediyelerinde Yürütülen Alan Araştırması’nda Siyasetçiler İçin Kullanılan Soru Formu 
529
Kaynakça 
531
Kavramlar Dizini 
531
Özgeçmiş 
559