Hukuk–i Hususiyye–İ Düvel

Bu çalışma, II. Meşrutiyet'in ilanından hemen sonra 1908 yılında eski yazı (Osmanlıca) ile basılmış bir ders kitabının transkripsiyonudur. Çalışmanın kaynağı olan eser, 1892'den başlayarak yaklaşık yirmi yıl boyunca Mekteb-i Hukuk-ı Şahane'de (sonradan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) devletler özel hukuku dersi vermiş olan Örikağasızade Hasan Sırrı Bey'in bu uzun dönem boyunca kullandığı ders notlarını temel alarak yazdığı kitaptır. Söz konusu eser, Türkiye'de devletler özel hukuku alanında yazılmış ve asıl eser niteliği taşıyan ilk ders kitabı olduğundan, ülkemizde bu alanda verilen eğitimin de kurucu metnidir. Bu özelliğine binaen, erken Cumhuriyet dönemi ders kitaplarında dipnotlar arasında dahi olsa kendisine yer bulabilmiştir. Fakat, daha sonra büyük oranda unutulmuş ve sadece eski yazı okuyabilen kimselerin erişebildiği bir konumda kalmıştır.

Bu çalışma ile, oldukça zengin bir içeriğe sahip eser günümüz harflerine aktarılarak yeniden okuyucu erişimine açılmaktadır. Kaynak eserde, bugün için vatandaşlık, yabancılar, kanunlar ihtilafı ve milletlerarası usul hukuku kapsamında görülebilecek pek çok konu aynı sıra ile dört ana başlık altında ele alınmış; ayrıca, yirmi farklı devletin maddi hukukları içerisinden çeşitli hukuki ilişkilere dair detaylı uygulama örneklerine yer verilmiştir. Sırrı Bey'in kitabı, devletler özel hukukunun Türkiye'deki en köklü ve vazgeçilmez hukuk dallarından birisi olduğuna dair farkındalığın artmasına ufak da olsa bir katkı sağladığı ölçüde, çalışma amacına ulaşmış sayılacaktır.