Uluslararası (AİHM) ve Ulusal Yargı İçtihatları Çerçevesinde Hakaret Suçu (5237 sayılı TCK m. 125–131) Dr. Jur. Serhat Sinan Kocaoğlu  - Kitap
Uluslararası (AİHM) ve Ulusal Yargı İçtihatları Çerçevesinde

Hakaret Suçu

(5237 sayılı TCK m. 125–131)

1. Baskı, 
Mart 2019
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
542
Barkod:
9789750254000
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Bu eser, "genel hakaret" suçunu incelemektedir (TCK m. 125-131). İfade hürriyetinin sınırlarını belirleyici ve hatta çoğunlukla da daraltıcı bir işleve sahip olan hakaret, adli istatistik verilerine göre ülkemizde milyonlarca dosya ile ceza muhakemesi sürecini soruşturma ve kovuşturma evresinde en çok meşgul eden suç tiplerinin başında gelmektedir. Bu suçun sırf varlığı bile "fikirler pazarı"nın kurulmasını ve "hakikat"in ortaya çıkmasını engelleyici "caydırıcı etki" yaratabildiği için hakaret sadece teknik bir hukuki mesele değil; aynı zamanda hem felsefi hem de suç ve ceza siyaseti boyutlarıyla tartışılması gereken, bireyin ve toplumun yaşantısını derinden etkileyen bir konudur.
Hakaret, Anayasa ve AİHS başta olmak üzere normlar hiyerarşisi bağlamında özgürlükler odağında ele alınması gerekli bir suçtur. Doğası gereği yüzbinlerce kelime veya hareketin olası birleşmesi ile oluşabilecek herhangi bir tahkir edici eylemi, soyut ve belirli bir suç tanımı çerçevesinde mükemmel şekilde tanımlayabilmek mümkün değildir. Oldukça muğlak bir formülasyona sahip bu suç tipinin içeriğini yargı kararları belirlemektedir. Zira, eldeki mevcut düzenlemeye bakarak neyin hakaret suçunu oluşturup neyin oluşturmayacağını önceden kestirebilmek zordur.
Bu araştırmada yazar tarafından AİHM, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve çeşitli Bölge Adliye Mahkemeleri içtihatlarına ek olarak ilham verici olması maksadıyla ABD başta olmak üzere çeşitli ülkelerin de ilgili yüksek yargı kararları taranarak sistematik şekilde gerekli bölümlere işlenmiş; hem yerli hem de yabancı asli ve tali kaynaklardan azami faydalanılarak, getirilen eleştiri ve tekliflerle bu alandaki bilimsel boşluk doldurulmuş; sadece akademisyenler için değil, uygulamacılar için de temel bir başvuru kitabı ortaya çıkarılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Suç Hakkında Genel Bilgiler
.
Suçun Unsurları
.
Suçun Nitelikli Halleri, Ceza Sorumluluğunu Azaltan ya da Ortadan Kaldıran Nedenler
.
Suçun Özel Görünüş Şekilleri, Kovuşturma ve Yaptırım
.
Ülkemizde Hakaret Suçuna Dair Genel Tespitsel Bir İstatistik Ölçüm İle Suç ve Ceza Politikası Açısından Hakaret Suçu
Kitabın İçindekileri
Sunum 
9
Kısaltmalar 
25
Giriş 
29
Birinci Bölüm
SUÇ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I. “HAKARET” KAVRAMI ÜZERİNE 
43
II. HAKARET SUÇU BAĞLAMINDA DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KORUNMASINDA AİHS VE AİHM KARARLARININ HUKUKİ ÖNEMİ 
45
III. GENEL VE ÖZEL TAHKİR SUÇLARI 
51
IV. KORUNAN HUKUKİ DEĞER (SUÇUN HUKUKİ KONUSU) 
52
A. Genel Olarak 
52
B. Şeref Kavramı 
56
1. Genel Olarak 
56
2. Suçun Hukuki Konusu Olarak “Şeref” Kavramı ve Korunması 
56
a. Anayasal Bağlamda 
56
b. Temel Hak ve Özgürlüklere Dair Uluslararası Sözleşmeler Bağlamında 
57
c. Özel Hukuk Bağlamında 
57
d. Ceza Hukuku Bağlamında 
58
İkinci Bölüm
SUÇUN UNSURLARI
I. TİPİKLİĞİN MADDİ UNSURLARI 
59
A. Fail 
59
1. Genel Olarak 
59
2. Tüzel Kişiler 
59
3. Basın Yoluyla İşlenen Hakaret Suçu Açısından Özel Sorumluluk Rejimi 
60
B. Mağdur 
62
1. Genel Olarak 
62
2. Hakaret Suçunda Mağdur 
64
a. Mağdurun Belli Olması ve Sıfatı 
64
b. Matufiyet ve Saptanması– Mağdurun Açıkça Kastedilmiş Olmasının Aranmaması (TCK m.126) 
65
aa. İsnat Yeteneğine Sahip Olmayanlar 
68
bb. Şerefsiz (Infamis) Sayılanlar ve Bedeni ya da Ruhi Rahatsızlık Sahipleri 
68
cc. Birden Çok Şahsa Yöneltilen İsnat 
70
dd. Kamu Görevlileri 
71
aaa. Genel Olarak 
71
bbb. Kurullar 
72
ee. Tüzel Kişiler 
73
ff. Tüzel Kişiliğe Sahip Olmayan Kişi Toplulukları 
78
gg. Dolaylı Hakaret 
83
hh. Ölüler 
86
II. SUÇUN MADDİ KONUSU 
89
A. Fiil 
89
1. Davranış 
89
a. Genel Olarak 
89
b. Somut Bir Fiil veya Olgu İsnat Etme (Madde–i Mahsusa İsnadı) 
89
c. Sövmek Suretiyle Bir Kimsenin Onur, Şeref ve Saygınlığına Saldırma 
92
d. İsnadın Kişinin Onur, Şeref ve Saygınlığını Rencide Edebilecek Nitelikte Olması 
111
aa. Genel Olarak 
111
bb. Objektif Anlam 
115
cc. Davranışın Yorumunda Örf ve Adet 
116
dd. Davranışa Yönelik Rencide Değerlendirmesinin Zamana, Mekâna, Kişinin Sosyal Statüsüne, Sıfatına ve Kamuya Mal Olmuş Şahıs Olmasına Göre İzafi Kabul Edilmesi 
119
ee. “İsnadın Doğruluğu”nun Cezai Sorumluluğa Etkisi 
120
gg. Beddua 
120
d. Huzurda ve Gıyapta Hakaret 
124
aa. Genel Olarak 
124
bb. Huzurda Hakaret 
124
aaa. Genel Olarak 
124
bbb. Mağduru Muhatap Alan Sesli, Yazılı veya Görüntülü Bir İletiyle İşlenmesi 
127
cc. Gıyapta Hakaret (Başkaları ile İhtilaten Hakaret) 
128
aaa. Genel Olarak 
128
bbb. Objektif Cezalandırılabilme Şartı Olarak İhtilat 
131
aaaa. Genel Olarak 
131
bbbb. İhtilatın Tayini 
134
cccc. İhtilat Vasıtası 
135
dddd. İhtilatın Faili 
137
eeee. İhtilat İradesi 
137
ffff. Toplu ve Dağınık İhtilat 
139
gggg. İhtilatta Asgari Sayı 
141
B. Netice 
142
1. Genel Olarak 
142
2. Suçun Tamamlanma Anı 
143
III. TİPİKLİĞİN MANEVİ UNSURLARI 
144
IV. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 
151
A. Genel Olarak Hukuka Aykırılık (ve Hakaret Suçu İçin Özellik Arz Eden Hukuka Uygunluk Nedenleri) 
151
B. Hakkın kullanılması 
152
1. Eleştiri ve Haber (Verme) Hakkı 
152
a. Genel Olarak 
152
b. Eleştiri ve Haber Verme Hakkının Unsurları 
161
aa. Gerçeklik ve Güncellik 
161
bb. Kamu İlgi ve Yararının Mevcut Olması 
165
cc. Nedensellik İlişkisi ve Ölçülülük 
170
2. Dilekçe (İhbar ve Şikâyet) Hakkı 
174
3. İddia ve Savunma Hakkı/Dokunulmazlığı (Adli Muafiyet) (TCK m.128) 
178
a. Genel Olarak 
178
4. Terbiye ve Disiplin Hakkı 
195
5. Mağdurun Rızası 
195
6. Kanunun Hükmünün Yerine Getirilmesi 
197
a. Suç Bildirme Esnasındaki Tahkir Edici İfadeler 
197
d. Tanık, Bilirkişi ve Uzmanların Tahkir Edici İfadeleri 
198
e. Tasfiye ve İcra Memurlarının Görevlerinin İcrasında Tespit İçin Kullandıkları Tahkir Edici İfadeleri 
199
f. Özel Kuruluşların Görevlerinin İcrasında Kullandıkları Tahkir Edici İfadeler 
199
3. Yetkili Merciin Emrinin Yerine Getirilmesi 
200
4. Meşru Savunma 
200
5. Zorunluluk Hali 
202
Üçüncü Bölüm
SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ,
CEZA SORUMLULUĞUNU AZALTAN YA DA
ORTADAN KALDIRAN NEDENLER
I. GENEL OLARAK 
203
II. SUÇUN NİTELİKLİ HALLERİ 
205
A. Cezayı Ağırlatıcı Nedenler 
205
1. Fiilin, Kamu Görevlisine Karşı Görevinden Dolayı İşlenmesi (TCK m.125/3/ b. a) 
205
2. Hakaretin, Düşünce ve Din Özgürlüğünün Kullanmasından Dolayı İşlenmesi (TCK m.125/3/ b. b) 
260
3. Fiilin, Kişinin Mensup Bulunduğu Dine Göre Kutsal Sayılan Değerlerden Bahisle İşlenmesi (TCK m.125/3/b. c) 
261
4. Fiilin Alenen İşlenmesi (TCK m. 125/4) 
266
a. Genel Olarak 
266
b. Aleniyet– İhtilat Farkı 
277
B. Cezayı Hafifleten ve Ortadan Kaldıran Haller 
279
1. Haksız Bir Fiile Tepki Olarak İşlenen Hakaret Suçu (TCK m.129/1) 
279
2. Kasten Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenen Hakaret Suçu (TCK m. 129/2) 
290
3. Karşılıklı Hakaret (TCK m. 129/3) 
294
a. Genel Olarak 
294
c. Karşılıklı Olarak İşlenen Suçların Hakaret Suçu Olması 
298
aa. İlk Olarak Hakaret Eden Kişinin Haksız Olması 
300
bb. Hakaretlerin Karşılıklı Olması ve Aralarında Nedensellik İlişkisi Olması 
302
III. ÖZEL CEZASIZLIK SEBEPLERİ 
309
A. İspat Hakkı ve İsnadın İspatı (Exceptio Veritatis) 
309
1. Genel Olarak 
309
2. İsnat Olunan Fiilin İçeriğinin Suç Olması ve Failin Bu Suçtan Mahkûm Olması 
314
a. Kamu Yararı 
317
b. Şikâyetçinin İspata Razı Olması 
319
c. İspat Hakkının Kullanılması 
320
B. Yasama Sorumsuzluğu 
320
Dördüncü Bölüm
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, KOVUŞTURMA VE YAPTIRIM
I. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 
327
A. Genel Olarak 
327
B. Teşebbüs 
327
1. Genel Olarak 
327
2. Gönüllü Vazgeçme ve Etkin Pişmanlık 
329
C. İştirak 
330
D. İçtima 
331
1. Genel Olarak 
331
2. Bileşik Suç 
331
3. Zincirleme Suç 
333
4. Fikri İçtima 
342
II. KOVUŞTURMA 
350
A. Görev 
350
B. Yetki 
352
C. Şikâyet (TCK 131) ve Hak Düşürücü Süre 
352
D. Basın Yoluyla İşlenen Hakaret Suçunda Dava Süreleri 
360
E. Uzlaştırma 
363
F. Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması 
368
G. Erteleme 
381
H. Zamanaşımı 
385
III. YAPTIRIM VE MUHAKEME ESNASINDA GÖZETİLMESİ GEREKEN BİR KISIM İLKELER 
387
A. Suça Öngörülen Yaptırım 
387
B. Bazı Yargı Kararları Çerçevesinde Hakaret Suçunun Muhakemesi Esnasında Gözetilmesi Gereken Bir Kısım İlkeler 
391
1. Soruşturma Evresinde 
391
2. Kovuşturma Evresinde 
394
Beşinci Bölüm
ÜLKEMİZDE HAKARET SUÇUNA DAİR
GENEL TESPİTSEL BİR İSTATİSTİK ÖLÇÜM İLE
SUÇ VE CEZA POLİTİKASI AÇISINDAN HAKARET SUÇU
I. SUÇUN ÖZELLİKLERİ 
435
A. Genel Olarak Suç Sosyolojisi ve Kriminoloji Açısından Hakaret 
435
B. Yayımlanmış En Son Tarihli Adli İstatistikler Işığında Hakaret Suçu 
437
II. SUÇ VE CEZA POLİTİKASI AÇISINDAN HAKARET SUÇU 
440
A. Genel Olarak 
440
B. Hakaret Suçunun Cezaya Liyakati ve Cezaya Muhtaçlığı 
442
C. Bazı Gelişmiş Ülkelerde Şeref Hakkına Tecavüzün Sadece Özel Hukuk Müeyyideleri İle Korunması ve Dünyada Hakaret Suçunun Dekriminizasyonu Eğilimi Üzerine 
447
1. Genel Olarak 
447
2. Bu Husustaki Değerlendirme ve Düşüncelerimiz 
455
Sonuç 
491
EK: “AGİT” (OSCE) Devletlerinde Hakaret Suçu Düzenlemeleri 
511
Kaynakça 
513
Kavramlar Dizini 
529
Yazarın Özgeçmişi 
541