I. İdarenin İşlemleri, Kamu Hizmetleri ve Kamu Görevlileri 
 
21
§.1 İMZA, PARAF VE ELEKTRONİK İMZA KAVRAMI VE İDARENİN İŞLEMLERİ 
 
25
I) İmza, Paraf ve Elektronik İmza Kavramları 
 
25
A) Genel Olarak İmza, Paraf ve Elektronik İmza 
 
25
1) İmza, Elektronik İmza ve Hukuki Niteliği 
 
25
2) Paraf ve Hukuki Niteliği 
 
28
3) İmza, Paraf Sahipliği ve Yetki Kullanımı İlişkisi 
 
29
B) İdarenin İşlemlerinde Kullanılan Belge, Doküman ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi 
 
30
1) İdarelerde İletişim ve Resmi Yazışma 
 
30
2) Resmi Yazışmalarda Kullanılan Belge, Doküman ve Sistemler 
 
30
a) Belge ve Elektronik Belge 
 
30
c) Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) 
 
31
ç) Belge, Doküman ve İmza–Paraf İlişkisi 
 
32
A) Genel Olarak İdarenin İşlemleri ve Hazırlık İşlemleri 
 
33
1) İdarenin İnsan Unsuru ve Kamu Görevlileri 
 
33
2) İdari İşlemler ve İdarenin Görevi 
 
36
3) İdarenin Özel Hukuka Tabi İşlemleri 
 
37
4) İdarenin Hazırlık, Tamamlayıcı veya Zincir İşlemleri 
 
38
B) İdarenin İşlemlerinde Yer Alan İmza, Paraf ve Elektronik İmzanın Nitelik ve Türleri 
 
40
6) Koordinasyon (Koordine) İmza 
 
46
10) Tedviren Yürütülen Görev ve Tedviren Görev Yürütenin İmzası 
 
50
11) Yazı Eklerine Atılan İmza ve Paraf 
 
50
C) Yetki Devri ve İmza Yetkisinin Devrinde İmza, Paraf ve Elektronik İmza 
 
51
1) Yetki ve Yetki Devri Kavramı 
 
51
2) Yetki Devrinin Özellikleri 
 
53
3) İmza Yetkisi ve İmza Yetkisinin Devri Kavramı 
 
54
4) İmza Yetkisi Devrinin Özellikleri 
 
56
5) Yetki ve İmza Yetkisi Devrine Dayanılarak Belgelerin Düzenlenmesi ve İmzalanması 
 
58
§1. İMZA, PARAF VE ELEKTRONİK İMZA SAHİPLERİNİN SORUMLULUKLARI 
 
63
II) Sorumlulukların Sınıflandırılması 
 
65
1) Disiplin Sorumluluğu 
 
68
III) İmza, Paraf ve Elektronik İmza Sahiplerinin Sorumluluğunun Belirlenmesi 
 
83
A) Genel Olarak Belgelerdeki İmza ve Paraftan Doğan Sorumluluk 
 
84
B) Kullanılan Yetki ve Belgelerdeki İmza veya Parafın Sorumluluk Üzerine Etkisi ve Özel Durumlarda Sorumluluğun Tespiti 
 
91
1) Asaleten, Vekâleten ve Tedviren Görevli Olanların İmza ve Paraflarından Sorumlulukları 
 
91
2) Yerine İmza veya Paraf Atanların Sorumlulukları 
 
93
3) Adına İmza Atanların Sorumlulukları 
 
93
4) Yetki Devrine Dayalı İşlemlerdeki İmza veya Paraftan Sorumluluk 
 
94
a) Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 
 
94
b) Kanaatimiz ve Varılan Sonuç 
 
101
5) İmza Yetkisi Devrine Konu İşlemlerdeki İmza veya Paraftan Doğan Sorumluluk 
 
106
6) Yetki Devri İle İmza Yetkisinin Devrinde Devre İlişkin Şartlara Uyulmaması ve Sonuçları 
 
108
b) Yetki Devrinde Sınırlandırmalar 
 
120
c) Devralınan Yetkilerin Yeniden Devri 
 
122
ç) Yetki Devrinin Makama veya Kişilere Yapılması 
 
122
d) Devirde Hiyerarşik Yapılanmaya Uyulması 
 
123
f) Yetki Devrinin Duyurulması 
 
124
g) Devirde Usul ve Esasa Uyulmamasının Sonuçları 
 
125
7) Tersine Yetki Devri ve Sorumluluk 
 
126
C) Bakanların İmza veya Paraflarından Doğan Sorumluluğu 
 
127
D) Üst Yöneticilerin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumluluğu 
 
135
1) Genel Olarak Üst Yöneticilerin Sorumlulukları 
 
135
2) Üst Yöneticilerin Değişen Sorumluluk Sebepleri 
 
139
E) Harcama Yetkililerinin İmza veya Paraflarından Dolayı Sorumluluğu 
 
141
1) Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu 
 
142
2) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olan Kurum ve Kuruluşlarda Harcama Yetkililerinin İmza veya Paraflarından Sorumluluğu 
 
143
3) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Harcama Yetkililerin İmza veya Paraflarından Sorumluluğu 
 
147
4) Üst Yöneticiler, Harcama Yetkilileri ve Mali Sorumluluk 
 
148
5) Danıştay ve Sayıştay’ın Kararları Doğrultusunda Harcama Yetkililerinin Sorumluluklarının Sınırı ve Değerlendirilmesi 
 
150
6) Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu 
 
161
2) Gerçekleştirme Görevlileri ve Genel Olarak Sorumlulukları 
 
166
a) 5018 Sayılı Kanun Anlamında Gerçekleştirme Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Dolayı Sorumlulukları 
 
166
3) Kurul, Komisyon veya Benzeri Bir Organca Düzenlenen Hazırlık İşlemlerine İlişkin Belgelerdeki İmza ve Paraftan Sorumluluk 
 
183
4) Ödeme Emri Belgesinde İmza veya Parafı Olan Görevlilerin Sorumlulukları 
 
184
a) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olan Kurum ve Kuruluşlarda Ödeme Emri veya Talimatı Hazırlayanların İmza veya Paraflarından Sorumlulukları 
 
184
b) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Ödeme Emri veya Talimatı Hazırlayanların İmza veya Paraflarından Sorumlulukları 
 
194
6) Mal ve Hizmet Teslimlerinde Teslime İlişkin Belgeler İle Geçici ve Kesin Kabule İlişkin Belgelerde İmzası ve Parafı Olanların Sorumluluğu 
 
201
a) Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 
 
201
b) Mal ve Hizmet Teslim veya Kabullerinde Fatura İle Fatura Yerine Geçen Belgelerin Kontrolü 
 
203
c) Mal ve Hizmet Teslim veya Kabullerinde Sözleşme ve/veya Şartnameye Göre İşlem Yapılması ve Kontrolü 
 
204
a) Genel Olarak Muhasebe Yetkilileri ile Görevlilerinin Sorumluluğu 
 
219
b) 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa Tabi Kurum ve Kuruluşlarda Muhasebe Yetkililerinin ve Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumlulukları 
 
220
c) 5018 Sayılı Kanuna Tabi Olmayan Kurum ve Kuruluşlarda Muhasebe Yetkilileri İle Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumlulukları 
 
224
ç) Muhasebe Yetkilisinin Gideri Hak Sahibine Ödeme Görevi ve Sorumluluğu 
 
227
8) İdarenin Herhangi Bir İşleminde İmza veya Paraf Noksanlığının Olması Halinde Diğer İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 
 
228
9) İdarenin İşlemlerinde Fazladan İmza ve Paraf Sahiplerinin veya Yetkisiz Kişilerin İmza ve Paraflarından Sorumluluğu 
 
230
§2. GEÇERLİ OLMAYAN İŞLEMLER İLE GEÇERSİZ NİTELİKTEKİ HAZIRLIK İŞLEMLERİNDE İMZA VE PARAF SAHİPLERİNİN SORUMLULUĞU 
 
231
I) Geçerli Olmayan İşlemlere Ait Belgelerdeki Paraf ve İmzadan Sorumluluk 
 
231
A) Genel Olarak Geçerli Olmayan İşlemler 
 
231
B) Yetkisiz Kamu Görevlilerinin İmza ve Paraflarından Doğan Sorumluluğu 
 
233
C) İdarenin İşlemlerinde Şekil Kurallarının İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluklarına Etkisi 
 
234
A) Geçerli Olmayan Hazırlık İşlemlerinde İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 
 
236
B) Rapor, Bilgi Özeti, Bilgi Notu ve Benzeri Belgeler Üzerinde Yer Alan İmza ve Paraflardan Sorumluluk 
 
239
C) Danışma, İstişare Görüş (Mütalaa) İçeren Yazı ve Raporlardaki İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumlulukları 
 
240
1) İsteğe Bağlı (İhtiyari) Görüş veya Danışma Kararlarına Ait Belgelerdeki İmza ve Paraftan Sorumluluk 
 
241
2) Zorunlu İstişare Görüşe Dayanan Belgelerdeki İmza ve Paraflardan Sorumluluk 
 
242
3) Uygun Görüş Alınması ve Uygun Görüşle Yazının Sunulmasında İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumluluğu 
 
243
D) Koordinasyon veya Koordine İmza ve Parafta Sorumluluk 
 
244
E) Müfettiş, Muhakkik ve Soruşturmacıların Hazırladıkları Raporlardaki İmza veya Paraflardan Dolayı Sorumlulukları 
 
244
F) 5018 Sayılı Kanuna Göre Ön Mali Kontrol ve Danışma/İstişare Görüşü İlişkisi 
 
246
1) Genel Olarak Ön Mali Kontrol 
 
246
2) Mali Hizmetler Biriminin Ön Mali Kontrolüne Tabi Mali Karar ve İşlemler 
 
252
G) Yazı Eklerine Atılan İmza ve Paraf Sahiplerinin Sorumlulukları 
 
253
H) Birden Çok Sayfalı Belge ve Evrakta, İmza ve Paraf Eksikliğinin Bulunması ve Var Olan Paraf ve İmzalardan Dolayı Sorumluluk 
 
254
I) İdarenin İşlemlerinde Düzenlenen Tutanaklardaki İmza ve Paraflarda Sorumluluk 
 
255
§1. KARAR VE İŞLEMLERE AİT BELGELER ÜZERİNDE İMZASI OLANLARIN SORUMLULUĞUNU GEREKTİREN FİİLLERİ VE SORUMLULUK ŞARTLARI 
 
261
I. Genel Olarak Sorumluluğun Belirlenmesi 
 
261
II. Sorumluluğun Genel Şartları 
 
262
A) İdarenin Hukuka Aykırı Bir İşlemi Olmalı ya da Hukuka Uygun Olsa da O İşlem ve İşleme Konu Belgeler Fiili Duruma, Gerçekliğe Aykırı Olmalıdır 
 
263
B) Sorumlu Tutulacak Kişilerin, İşlem Nedeniyle Düzenlenen Belgelerde İmza (Elektronik İmza Dahil) veya Paraflarının Olması Gereklidir 
 
269
C) Belgede Yer Alan Paraf veya İmzanın Sebebinin, İlgili Belgede Yer Alan İşlem İçeriğine ve Konusuna Yönelik Olması Gereklidir 
 
270
D) İmza veya Paraf Sahibinin Hatası, Hazırlayıp İlgili Belgeye Derç Ettiği Bilgi veya Düzenlediği Belgeye İlişkin Olmalıdır 
 
271
E) İmza ve Paraf Sahipleri, İşlemin Konusu İtibariyle Yetkili ve Görevli Olmalıdır 
 
273
F) İmza veya Paraf Sahibinin Sorumluluğu Yaptıkları veya Yapmak Durumunda Oldukları İş ve İşlemlerle Sınırlıdır 
 
276
G) İdarenin Bu İşlemi Zarar ve Sorumluluk Doğuran Bir İşlem Olmalıdır 
 
281
H) Paraf ve İmza Sahiplerinin, İlgili İşlemde/Yazıda Hedeflenen Sonucun Ortaya Çıkmasına Elverişli ve Katkı Sağlayacak Bir Fiilinin Bulunması Zorunludur 
 
284
I) İmza veya Paraf Atmak Suretiyle Kullanılan Yetki ve Bu Yetkinin Kullanılması Sonucu Ortaya Çıkan Fiil İle Sonuç Arasında İlliyet Bağı Kurulmalıdır 
 
288