Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrası Dr. Serkan Cengiz  - Kitap

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İcrası

1. Baskı, 
Mayıs 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
412
Barkod:
9789750285134
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
520,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) tek yorum ve yargılama merci olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), faaliyet göstermeye başladığı 1959 yılından bu yana Avrupa Konseyi'ne (AK) taraf devletler açısından insan haklarının korunması merkezli hukuk sisteminin ana itici gücü olmuştur.
Yıllar içerisinde Avrupa toplumunun ve kamu düzeninin ihtiyaçları Protokoller yoluyla, hem AİHS'in kapsamının genişlemesine hem de AİHM'in yargılama görevini yerine getirme usulünde değişikliklerin hayata geçirilmesine neden olmuştur. Özellikle 1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılması ve sosyalist devlet modelinin geniş çaplı olarak terk edilmesiyle birlikte, 1990'lı yılların ikinci yarısından itibaren demir perde bloğuna üye çok sayıda devlet AK'ye taraf olmuştur.
AK'ye üye devlet sayısında ciddi artışa neden olan bu gelişme, ayrıca AİHM'e bireysel başvuru yolunun bilinirliğinin artması, taraf devletlerin aleyhlerinde verilen ve yapısal değişiklik gerektiren kararları hızlı ve kapsamlı bir şekilde icra etme açısından yavaş davranması, AİHM önünde bekleyen davaların sayısının da hızla artmasına neden olmuştur. Bu artış eğilimi, kaçınılmaz bir şekilde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AKBK) önünde icranın denetimi safahatında bekleyen dava sayısına da yansımıştır.
AİHM kararlarının icrasında yaşanan ve ağırlığı gün geçtikçe artan bazı esaslı sorunların, Avrupa merkezli insan hakları koruma sistemi açısından bir meşruiyet krizine neden olmaması ve sistemin sürekliliğinin temini amacıyla, sürecin parçası olan AK organlarının ve birimlerinin işleyişinde çeşitli ölçeklerde değişiklikler yapılmıştır.
Çalışmanın ilk iki bölümünde AİHM ve kararlarına ilişkin tarihsel arka plan ışığında; sürecin gelişimi, öne çıkan meseleler, AİHM kararlarının icrası ve icra sürecinin denetlenmesi ayrıntılı olarak ve esaslı unsurlarıyla birlikte ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise AİHM kararlarının taraf devletlerin iç hukukunda neden olduğu değişiklikler/gelişmeler, seçili örnek kararlarla birlikte ortaya konulmuştur.
Kitabın Konu Başlıkları
.
AİHS Koruma Mekanizması ve Reform Süreci
.
AİHM Kararları ve Bağlayıcılığı
.
AİHM Kararlarının İcrasında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin Denetimi
.
Avrupa Konseyi'nin Diğer Kurumlarının AİHM Kararlarının İcrasının Denetimi Sürecine Katkıları
.
AİHM Kararlarının Taraf Devletlerin İç Hukuklarında Yarattığı Etkiler
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
15
Giriş 
17
Birinci Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KORUMA MEKANİZMASI
I. GENEL HATLARIYLA AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 
21
A. Avrupa Konseyi 
22
1. Kuruluşu 
22
2. Amacı 
25
3. Yapısı ve İşleyişi 
26
4. Genişleme Süreci 
28
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
29
1. Hazırlanış Süreci 
33
2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Amacı 
35
3. Genel Hatlarıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Koruduğu Hak ve Özgürlükler 
36
a. Genel Olarak 
36
b. AİHS Tarafından Korunan Hak ve Özgürlükler 
43
ba. Birinci Kuşak Haklar (Kişisel ve Siyasi Haklar) 
47
bb. İkinci Kuşak Haklar (Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar) 
52
bc. Üçüncü Kuşak Haklar (Dayanışma Hakları) 
60
bd. Dördüncü Kuşak Haklar 
63
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN ÖZELLİKLERİ 
64
A. Bireysel Başvuru Hakkını Tesis Etmesi 
64
B. Toplu Uygulamanın / Ortak Güvence Sisteminin (Collective Enforcement) Gerekliliği ve Karşılıklılık Esasına Dayanılamaması 
65
C. Doğrudan Uygulanabilir Olması 
70
D. Özel Hukuk Kişilerinin Uluslararası Hukukun Süjesi Haline Gelmesi 
71
E. Taraf Devletin Egemenlik Alanı İçinde Bulunan Herkesin Vatandaşlık Bağı Bulunmasa Dahi Korumadan Yararlanması 
71
F. Korumanın İkincil Olması 
75
G. AİHS Kapsamında AİHM Tarafından Verilen Kararların Bağlayıcı Olması 
79
H. AİHS’nin Negatif Yükümlülüklerin Yanı Sıra Pozitif Yükümlülükler Tesis Edebilmesi 
80
III. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE İLİŞKİN YORUM YÖNTEMLERİ 
82
A. Genel Olarak 
82
B. Yargısal Aktivizm 
88
1. Yaşayan Belge Doktrini 
90
2. Etkili Yorum 
96
3. Özerk Kavramlar Doktrini 
98
C. Yargının Sınırlılığı (Kendi Kendini Sınırlama / Yargısal İtidal) 
100
1. Tarihsel Yorum 
100
2. Lafzi Yorum 
101
3. Takdir Marjı Doktrini 
102
4. Dördüncü Derece Mahkemesi Doktrini 
106
IV. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KORUMA MEKANİZMASINA İLİŞKİN REFORM SÜRECİ 
108
A. Genel Olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
108
B. Reform Süreci ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
110
1. 11 No.lu Protokol Öncesi Durum 
111
a. Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nun Yapısı ve Çalışma Usulü 
111
b. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Yapısı ve Çalışma Usulü 
115
2. 11 No.lu Protokol’ün Yürürlüğü Sonrası Durum 
118
3. 14 No.lu Protokol’ün Yürürlüğü Sonrası Durum 
120
a. Genel Olarak 
120
b. Getirilen Önemli Değişiklikler 
123
ba. Tek Hakim Oturumunun Kabulü 
123
bb. Komitelerin Yetkilerinin Arttırılması 
125
bc. Daire Açısından Yapılan Değişiklikler 
127
bd. Büyük Daire Yetkileri Açısından Yapılan Değişiklikler 
127
be. Hatırı Sayılır Bir Dezavantaja Maruz Kalma 
127
bf. Dostane Çözüm Yolu Açısından Getirilen Değişiklikler 
129
bg. AİHS m.46 Açısından Yapılan Değişiklikler 
130
c. Getirilen Diğer Değişiklikler 
131
C. AKBK Tarafından Alınan Konuyla İlgili Kararlar 
131
D. Yüksek Düzey Toplantıları 
135
1. İnterlaken Yüksek Düzey Konferansı 
136
2. İzmir Yüksek Düzey Konferansı 
138
3. Brighton Yüksek Düzey Konferansı 
139
4. Brüksel Yüksek Düzey Konferansı 
141
5. Kopenhag Yüksek Düzey Konferansı 
145
İkinci Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ İCRA SÜRECİ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI 
149
A. Yargısal Kararlar 
151
1. İhtiyati Tedbir Kararları 
151
2. Kabuledilebilirlik Hakkında Kararlar 
154
a. Genel Olarak 
154
b. Devlet Başvuruları 
155
c. Bireysel Başvurular 
156
3. Dostane Çözüm Kararı 
159
4. Tek Taraflı Deklarasyona Dayanan Kayıttan Düşürme Kararı 
161
5. AİHS m.37 Kapsamındaki Diğer Kayıttan Düşürme Kararları 
166
6. İhlalin Tespitine Yönelik Kararlar 
167
a. İhlalin Varlığını Tespit Eden Kararlar 
168
aa. İhlal Tespit Kararları 
168
ab. AİHS m.46 Kapsamındaki Kararlar 
168
aba. Bireysel/Genel Tedbire İlişkin Kararlar 
172
abb. Pilot Kararlar 
174
b. İhlalin Mevcut Olmadığını Tespit Eden Kararlar 
179
7. AİHS m.46/4–5 Kapsamındaki Kararlar 
179
8. Gözden Geçirme (Revision) ve Düzeltme Kararları 
180
B. Yargısal Mahiyette Olmayan Kararlar 
180
1. Danışma Kararları 
180
2. İç İşleyişe İlişkin Kararlar 
181
C. Yargısal Karar Türlerinin Özellikleri 
182
1. Bildiricilik 
182
2. Kararların Bağlayıcılığı 
185
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NİN 46. MADDESİ 
187
A. Maddeye İlişkin Tarihsel Süreç 
187
1. 14 No.lu Protokol Öncesi Aşama 
187
2. 14 No.lu Protokol Sonrası Aşama 
188
B. Mahiyeti 
189
III. KARARIN İCRASINA DAİR TARAF DEVLET SORUMLULUĞU 
191
A. Taraf Devlet Sorumluluğu 
191
B. Taraf Devlet Sorumluluğunun Yansımaları 
200
1. Bireysel Tedbirler 
202
a. Adil Karşılık Olarak Hükmedilen veya Dostane Çözüm ile Taraf Devletçe Taahhüt Edilen Tutarın Ödenmesi 
204
b. Yargılamanın Yenilenmesi 
206
c. Diğer 
210
2. Genel Tedbirler 
211
IV. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ İCRASI SÜRECİNİN İŞLEYİŞİ VE AKBK DENETİMİ 
214
A. Genel Olarak 
214
B. İcra ve Denetim Faaliyetleri Açısından AKBK Birimleri 
220
1. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Toplantıları (Bakanlar) 
222
2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Toplantıları (Bakan Vekilleri) 
222
3. Bakan Vekilleri İnsan Hakları Toplantıları (DH Meetings) 
223
4. Bakan Vekilleri Bürosu 
225
5. Raportör Grupları 
225
6. Kararların İcrası Bölümü 
226
C. İcra Aşamasında Kararın Yorum İçin AİHM’ye Gönderilmesi 
228
D. Kararın İcrasına Dair Denetim Usulü 
229
1. İhlal Tespit Kararları Açısından 
231
a. Kararın Sınıflandırılması 
231
b. AKBK Denetiminin Kapsamı 
235
ba. Adil Karşılık Tutarının Ödenmesi 
235
bb. Bireysel ve Genel Tedbirlerin Alınması 
239
bba. Eylem Planı 
240
bbb. Geçici Karar (Interim Resolution) 
244
bbc. Eylem Raporu 
245
bbd. Nihai Karar (Final Resolution) 
246
2. Dostane Çözüm Kararları Açısından 
246
3. Kararların İcrasına İlişkin Süre 
247
E. İhlal Usulü (Infringment Procedure) 
249
1. Genel Olarak 
249
2. Usul 
252
3. İncelemenin Kapsamı 
255
4. Uygulama Örnekleri 
256
a. Mammadov/Azerbaycan 
256
b. Kavala/Türkiye 
260
c. Demirtaş / Türkiye (No: 2) 
264
5. İhlal Usulü Yolunun Değerlendirilmesi 
268
F. Kararların İcrasına Dair AKBK Denetim Sürecinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi 
271
1. AİHM Kaynaklı Faktörler 
276
2. Siyasal Faktörler 
280
3. Ekonomik Faktörler 
283
4. Ulusal Faktörler 
284
G. AİHM Kararlarının İcrası Açısından Diğer AK Organ ve Birimlerinin Rolleri 
290
1. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi 
290
2. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri 
301
3. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri 
302
H. AİHM Kararlarının İcrası Aşamasında AKBK Nezdinde Girişimde Bulunabilecek Diğer Kişi ve Kuruluşlar 
303
Üçüncü Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARININ
TARAF DEVLETLERCE İCRASINA İLİŞKİN SEÇİLİ ÖRNEKLER
I. GENEL OLARAK 
307
II. ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ 
308
III. DİĞER MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ 
316
A. AİHS Madde 2 Alanında 
316
B. AİHS Madde 3 Alanında 
320
C. AİHS Madde 5 Alanında 
322
D. AİHS Madde 6 Alanında 
325
E. AİHS Madde 8 Alanında 
333
F. AİHS Madde 9 Alanında 
337
G. AİHS Madde 10 Alanında 
340
H. AİHS Madde 11 Alanında 
344
1. Toplantı Özgürlüğü Açısından 
344
2. Örgütlenme (Siyasi Parti, Sendika, Dernek Vesaire) Özgürlüğü Açısından 
347
I. 1 No.lu Protokol Madde 1 Alanında 
350
İ. 1 no.lu Protokol Madde 2 Alanında 
351
IV. ULUSAL UYGULAMA VE İÇTİHAT DEĞİŞİKLİKLERİ 
352
Sonuç 
361
Kaynakça 
369
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları 
391
Anayasa Mahkemesi Kararları 
408
Kavram Dizini 
409