Kitabın ilk baskısının yayımlanmasının üzerinden geçen sürede ülkemizde elektronik para ve ödeme hizmetleri alanında bir çok değişiklik gerçekleşmiştir. Bu kapsamda gerçekleşen en önemli gelişme 27 Haziran 2013 tarih ve 28690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanundur. Bu Kanun ile ülkemizde ödeme ve elektronik para hizmetleri sağlıklı bir mevzuat yapısına kavuşturulmuştur. AB direktifleri ile paralel düzenlemeler içeren söz konusu Kanun, ödeme ve elektronik para piyasalarına ilişkin olarak genel hükümler içermekte olup, ayrıntılı düzenlemeler Kanuna dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerde yer almıştır.

Bu çerçevede T.C. Merkez Bankası tarafından hazırlanan ve 28 Haziran 2014 ve 29044 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Gözetimi Hakkında Yönetmelik; Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan ve 27 Haziran 2014 tarih ve 29043 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik ile yine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından hazırlanan Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ yürürlüğe konmuştur.

Kanunun öngörmüş olduğu geçiş süresi 27 Haziran 2015 tarihi itibari ile dolacak olup, Türkiye piyasasında faaliyet göstermek isteyen mevcut kuruluşlar Kanun ve ilgili mevzuatın getirdiği şartları yerine getirmek suretiyle faaliyetlerine devam edebilecek; belirtilen süre içinde durumunu uygun hale getiremeyen ve faaliyet izni başvurusu yapmayan kuruluşlar ile faaliyet izni başvurusu reddedilen kuruluşlar ise Türkiye'deki faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kalacaklardır. Diğer taraftan, piyasaya girmek isteyen kuruluşlar yeni düzenlemeler çerçevesinde artık ilgili kurumlardan (ilgisine göre Merkez Bankası veya BDDK) faaliyet izni almak zorundadır.

Gerek Kanunun ve gerekse Kanuna dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin içeriğine bakıldığında ülkemizde faaliyette bulunan kuruluşlar ve çalışanları ile danışman ve hukukçular için çok sayıda yeni kurum ve kavramların bulunduğu görülmektedir. Söz konusu kurum ve terimlere ilişkin henüz yeterli düzeyde akademik çalışma bulunmamaktadır.

Literatürdeki bu boşluğu bir nebze olsun doldurmak amacıyla kitaba Kanun ve ilgili düzenlemeleri içeren yeni bir bölüm eklenmiş; bu bölümde özellikle kaynak teşkil eden uluslar arası düzenlemelerden hareketle yeni kurum ve kavramlara ilişkin açıklamalar ve yorumlara yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca Kanun’un uygulanmasında önemli bir yer teşkil eden idari yaptırımlar ve ceza hükümleri de tüm yönleriyle değerlendirilmeye çalışılmıştır

Kitabın Konu Başlıkları

Paranın Hukuki Tanımı

Mevduatın Hukuki Niteliği

Banka Havalesi ile Yapılan Ödemenin Hukuki Niteliği

Kredi Kartı ile Yapılan Ödemenin Hukuki Niteliği

E–para Sistemlerinin Yapısal Özellikleri

Somut e–para Yapı ve Uygulamaları

Avrupa Birliği Düzenlemeleri

Amerika Birleşik Devletleri Düzenlemeleri

Kara Para Aklanması

Kitapla İlgili Kategoriler

Hukuk Kitapları>Ticaret Hukuku>Banka ve Finans Hukuku

Kitabın İçindekileri

Özet

İkinci Basıya Önsöz

Önsöz

Kısaltmalar Listesi

Giriş

Birinci Bölüm PARA VE ÖDEME

1. PARANIN TANIMI

1.1 Paranın Ekonomik Tanımı

1.1.1 Değişim Aracı Olması

1.1.2 Değer Birikim Aracı Olması

1.1.3 Ölçü Birimi Olması

1.2 Paranın Hukuki Tanımı

2. PARANIN TARİHİ GELİŞİMİ

2.1 Trampa

2.2 Mal Para

2.3 Madeni Para

2.4 Kâğıt Para

3. PARA STANDARDI SİSTEMLERİ

3.1 Mal Para Sistemi

3.1.1 Tek-Metal Sistemi

3.1.1.1 Altın Standardı Sistemi

3.1.1.2 Gümüş Standardı Sistemi

3.1.2 Çift Metal Sistemi

3.1.3 Simmetal Sistemi

3.2 Temsili Para Sistemi

3.3 Kâğıt Para Sistemi

4. PARANIN GELECEĞİ

5. ÖDEME ARAÇLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ

5.1 Para ve Nakit Ödemeler

5.2 Banka Parası

5.2.1 Mevduatın Hukuki Niteliği

5.2.2 Banka Parasının Hukuki Niteliği

5.2.3 Banka Havalesi ile Yapılan Ödemenin Hukuki Niteliği

5.3 Çek

5.4 Bono

5.5 Seyahat Çeki

5.6 Kredi Kartları

5.6.1 Kredi Kartının Hukuki Niteliği

5.6.2 Kredi Kartı ile Yapılan Ödemenin Hukuki Niteliği

5.7 Banka Kartları

5.8 Elektronik Para ve Hukuki Niteliği

5.8.1 E-Para Sisteminin Tarafları ve İşleyişi

5.8.2. E-Paranın Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler

5.8.2.1 Sözleşmeden Kaynaklanan Yükümlülük ve Alacağın Temliki

5.8.2.2 Mevduat Görüşü

5.8.2.3 Fon Transferi Görüşü

5.8.2.4 Havale Görüşü

5.8.2.5 Banka Kartı ve Kredi Kartı

5.8.2.6 Kıymetli Evrak Görüşü

5.8.2.7 Para görüşü

5.8.2.8 Kanuni Para E-Para İlişkisi

5.9 Mobil Ödemeler

6. TÜRKİYE’DE ÖDEME SİSTEMLERİNİN HUKUKİ ÇERÇEVESİ

6.1 Hukuki ve Kurumsal Yapı

6.2 Merkez Bankasının Sistemdeki Rolü

6.3 Düzenleyici ve Denetleyici Otoriteler

6.3.1 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

6.3.2 Sermaye Piyasası Kurulu

6.3.3 Diğer Kurumlar

6.3.3.1 Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği

6.3.3.2 İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş

6.4 Türkiye’de Bankalararası Ödeme Sistemleri

6.4.1 Merkez Bankası Mevduat Sistemi

6.4.2 Bankalararası Takas Odaları

6.4.2.1 Tarihçe ve Hukuki Yapı

6.4.2.2 Sistemin İşleyişi

6.4.2.3 Çek Takasının Faydaları

6.4.3 Bankalararası Kart Merkezi

6.4.3.1 Faaliyet Alanları

6.4.3.2 Sistemin İşleyişi

6.4.4 Elektronik Fon Transfer Sistemi ve Elektronik Menkul Kıymet Fon Transfer Sistemi

6.4.4.1 Elektronik Fon Transfer Sistemi

6.4.4.2 Elektronik Menkul Kıymet Fon Transfer Sistemi

6.5 Ödeme Sistemlerinde Karşılaşılan Riskler

6.5.1 Kredi Riski

6.5.2 Likidite Riski

6.5.3 Hukuki Risk

6.5.4 Operasyonel Riskler

6.5.5 Sistemik Risk

6.6 Ödeme Sistemlerinden Kaynaklanan Riskleri Giderme Yöntemleri

İkinci Bölüm E-PARANIN TANIMI, YAPISAL ÖZELLİKLERİ VE SOMUT UYGULAMALAR

1. E-PARANIN TANIMI

2. E-PARANIN TARİHİ GELİŞİMİ

3. E-PARA KULLANIMI

3.1 Nakit Para Kullanımının Avantajları

3.2 Nakit Para Kullanımının Dezavantajları

3.3 E-Para Kullanımının Avantajları

3.4 E-Para Kullanımının Dezavantajları

4. E-PARA SİSTEMLERİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

4.1 Elektronik Para Sistemlerinin Sınıflandırılması

4.1.1 Sistemin İşletildiği Ortama Göre

4.1.1.1 Kart Tabanlı Elektronik Para Uygulamaları

4.1.1.1.1 Açık Sistem

4.1.1.1.2 Kapalı Sistem

4.1.1.2 Ağ Tabanlı Elektronik Para Uygulamaları

4.1.2 Kullandıkları Cüzdan Sistemine Göre

4.1.2.1 Çift Yuvalı E- Cüzdan Sistemi

4.1.2.3 Cep Telefonu Numarasına Bağlı E-Cüzdan Sistemi

4.1.3 Onaylama Yöntemi Bakımından

4.1.3.1 Çevrimiçi Onay

4.1.3.2 Çevrimdışı Onay

4.1.3.3 Yarı Çevrimiçi Onay

4.1.4 Kullanıcının Kimliğinin Belirlenmesi Bakımından

4.1.4.1 Anonim Uygulamalar

4.1.4.2 Anonim Olmayan Uygulamalar

4.1.5 Paranın Teknik Görünümü Açısından

4.1.5.1 Hesap Tabanlı Uygulamalar

4.1.5.2 Madeni Para veya Jeton Tabanlı Uygulamalar

5. ELEKTRONİK PARANIN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR

5.1 Fonksiyonel Yaklaşım

5.2 Fiili Mülkiyet Yaklaşımı

6. ELEKTRONİK PARA SİSTEMLERİNİN GÜVENLİĞİ

7. SOMUT E-PARA YAPI VE UYGULAMALARI

7.1 Genel Görünüm

7.2. Kart Tabanlı Uygulamalar

7.2.1 Mondex

7.2.1.1 Genel Özellikler

7.2.1.2 İşleyişi

7.2.1.3 Mondex Sisteminde Kullanılan Donanımlar

7.2.2 Visa Cash

7.2.3 Proton

7.2.4 Chipknip

7.2.5 GeldKarte

7.2.6 Moneo

7.2.7 Danmont

7.2.8 Intesa Flash

7.3. Yazılım Tabanlı Ürünler

7.3.1 Cybercash

7.3.2 DigiCash

7.3.2.1 İşlemlerin Seyri

7.3.2.2 Gerekli Donanımlar

7.3.3 Millicent

7.3.4 NetCash

7.3.5 PayPal

7.3.6 MoneyBookers

7.4 Sınırlı Kullanım Amaçlı Ön-Ödemeli Kartlar

Üçüncü Bölüm ELEKTRONİK PARANIN HUKUKİ ÇERÇEVESİ

1. AVRUPA BİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ

1.1 Genel Görünüm

1.2. AB Kurumlarının E-Paraya İlişkin Tutumları

1.2.1 Avrupa Merkez Bankasının Tutumu

1.2.2 Avrupa Komisyonunun Tutumu

1.3 E-Para Direktifinin Amaçları

1.4. Birinci E-Para Direktifinin Değerlendirilmesi

1.4.1 Direktifin Kapsamı

1.4.2 Elektronik Para Kuruluşu

1.4.3 Elektronik Para Tanımı

1.4.4 E-Para Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin Sınırlamalar

1.4.5 Bankacılık Direktiflerinin E-Para Kuruluşlarına Uygulanması

1.4.6 E-Paraların Geri Ödenebilirliği

1.4.7 E-Para Kuruluşlarının Asgari Başlangıç Sermayesi ve Sürekli Özkaynak Yükümlülükleri

1.4.8 E-Para Kuruluşlarına Getirilen Yatırım Sınırlamaları

1.4.9 Yükümlülüklerin Yetkili Otoritelerce Kontrolü

1.4.10 E-Para Kuruluşlarının Sağlam ve İhtiyatlı Faaliyeti

1.4.11 Muafiyetten Yararlanabilecek E-Para Kuruluşları

1.4.12 Direktifin Yürürlük Tarihi

1.4.13 Direktifin Gözden Geçirilmesi

1.4.14 E-Para Kuruluşlarının Karşılık Yükümlülüğü

1.4.15. Direktifin Genel Değerlendirmesi

1.4.15.1 Pazarın Gelişememesinin Sebepleri

1.4.15.1.1 Tanım ve Uygulamaya İlişkin Belirsizlikler

1.4.15.1.2 Ölçüsüz İhtiyatlı Yükümlülükler

1.4.15.1.3 Psikolojik Faktörler

1.5 İkinci E-para Direktifi ve Ödeme Hizmetleri Direktifi

1.5.1 İkinci E-para Direktifi

1.5.2 Ödeme Hizmetleri Direktifinin Genel Görünümü

1.5.3 Tanımlar

1.5.4 Faaliyet İzni

1.5.5 Faaliyet İzninin İptali

1.5.6 Faaliyet Konuları

1.5.7 Destek Hizmeti Alımı

1.5.8 Sorumluluk ve Denetim

1.5.9 İstisna Kapsamında Faaliyet Gösterecek Kuruluşlar

1.5.10 E-para İhracı ve Tazmini

1.5.11 Sözleşme ve Tüketicinin Korunması

2. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ DÜZENLEMELERİ

2.1 Genel Görünüm

2.2 Hukuki Düzenlemeler

2.2.1 Eyalet Düzeyinde Düzenlemeler

2.2.2 E-Para Direktifi ile ABD Eyalet Para Göndericileri Kanunu Karşılaştırması

2.2.3 Federal Düzeyde Düzenlemeler

3. AB VE ABD UYGULAMALARININ KARŞILAŞTIRILMASI

4. TÜRKİYE’DE E-PARA VE ÖDEME HİZMETLERİ

4.1 E-para ve Benzer Uygulamalar

4.1.1 Garanti Bankası Cep-T Para Kart

4.1.2 Akbil ve İstanbulkart

4.1.3 Kampüs Kart Sistemleri

4.1.4 Multinet Kartlı Sistemi

4.2 E-para ve Ödeme Hizmetleri Düzenleme Çalışmaları

5. E-PARA KULLANIMINDAN KAYNAKLANABİLECEK SORUNLAR

5.1. Kara Para Aklanması

5.2. Gizliliğin İhlali

5.3. Vergi Kaçırma

6. E-PARANIN GELECEĞİ

Dördüncü Bölüm ÖDEME VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI HAKKINDA KANUN

1. DÜZENLEME YAPMA İHTİYACI

2. KANUNUN AMACI VE KAPSAMI

3. KANUN VE İLGİLİ DÜZENLEMELERDE YER ALAN KAVRAMLAR

3.1 Ödeme Sistemi

3.2 Ödeme Hizmeti

3.3 Elektronik Para

4. ÖDEME KURULUŞLARI VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI

4.1 Ödeme ve Elektronik Para Hesabı

4.2 Faaliyet İzni

4.3 Faaliyet Alanı

4.4 Teşkilat Yapıları

4.4.1 Şube ve Temsilciler

4.4.2 Dış Hizmet Alımı

4.5 Kurumsal Yönetim

4.6 Denetim ve Raporlama

4.7 Özkaynak Yükümlülükleri

4.8 Fonların Korunması

4.8.1 Ödeme Fonlarının Korunması

4.8.2 Elektronik Para Koruma Hesabı

4.9 Sözleşmesel Yükümlülükler

4.10 Bilgi Sistemlerinin Yönetimi ve Denetimi

5. KANUN ÇERÇEVESİNDE BAZI KURULUŞLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

5.1 Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi

5.2 Telekomünikasyon Şirketleri

5.3 Bitcoin

5.3.1 Diğer Sanal Paralardan Farkları

5.3.2 Bitcoin Sisteminin İşleyişi

5.3.3 Bitcoin Benzeri Yapılar

5.3.4 Bitcoin Arzı

5.3.5 Bitcoin Tercih Sebepleri

5.3.6 Bitcoin'in Riskleri

5.3.7 Bitcoin'in Türkiye'deki Durumu

6. İDARİ PARA CEZALARI VE CEZAİ SORUMLULUK

6.1 İdari Düzene Aykırılıklar

6.2 Suçlar

6.2.1 Genel Olarak

6.2.2 Münhasır Suçlar

6.2.3 Genel Suçlar

6.2.4 Kanunun Ceza Hükümleri Açısından Eleştirisi

6.3 Soruşturma ve Kovuşturma Usulü

Sonuç

EKLER

32000L0046- Avrupa Parlamentosunun ve Konseyin 18.9.2000 Tarih ve 2000/46/EC Sayılı Direktifi

2005/60/AT ve 2006/48/AT Sayılı Direktifleri Değiştiren ve 2000/46/AT Sayılı Direktifi Yürürlükten Kaldıran, Elektronik Para Kurumlarının Faaliyetlerine Başlama, Yürütme ve Sağgörülü Denetimine İlişkin 16 Eylül 2009 Tarihli ve 2009/110/AT Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi

İç Pazarda Ödeme Hizmetleri Hakkında 97/7/EC, 2002/65/EC, 2005/60/EC ve 2006/48/EC Sayılı Direktifleri Değiştiren ve 97/5/EC Sayılı Direktifi İptal Eden 13 Kasım 2007 Tarihli ve 2007/64/EC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi Direktifi

Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinde Nihai Mutabakat Hakkında 19 Mayıs 1998 tarihli 98/26/AT Sayılı Konsey ve Avrupa Parlamentosu Direktifi

Kaynakça

Kavramlar Dizini

Baskısı tükenmiştir.