BANKACILIK HUKUKUNUN KAYNAKLARI
I. MİLLİ (ULUSAL) NİTELİKLİ KAYNAKLAR
31
A. Yazılı Kaynaklar (Mevzuat)
31
a. Özel Nitelikli Kanunlar
31
bb. Sermaye Piyasası Kanunu
33
cc. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu
33
çç. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun
34
ee. Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun
35
ff. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
36
gg. 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu
36
hh. 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu
37
ıı. 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu
38
ii. 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu
38
jj. 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun
39
b. Genel Nitelikli Kanunlar
40
bb. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
41
cc. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
44
çç. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu
44
dd. 2004 Sayılı İcra ve İflâs Kanunu
44
ee. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
44
2. Bakanlar Kurulu Kararı (Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna İstinaden çıkartılan 32 Sayılı Karar)
45
3. Yönetmelikler ve Tebliğler
46
b. Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
47
c. Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik
47
ç. Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
47
d. Bankalarca Yapılacak Repo ve Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik
48
e. Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik
48
f. Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik
48
g. Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği
48
h. Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/3)
49
ı. Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/7)
49
i. Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4)
50
j. Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik
50
k. Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2006/1)
50
l. Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktar ile Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin Tebliğ (Sayı: 2010/2)
51
C. Öğreti ve Yargı Kararları (Tâli Kaynaklar)
53
II. Uluslararası Nitelikli Kaynaklar
54
B. Basel İlke ve Standartları
58
C. Avrupa Birliği Bankacılık Hukuku Düzenlemeleri
61
BANKACILIK HUKUKUNUN ESASLARI
I. BANKACILIK HUKUKUNUN TANIMI KONUSU VE BANKALARIN TÜRLERİ
65
A. Bankacılık Hukukunun Tanımı ve Konusu
65
B. Bankaların Türleri ve Değerlendirme
66
ç. Kalkınma ve Yatırım Bankaları
69
II. BANKALARIN KURULUŞU VE FAALİYETE GEÇMELERİ
72
A. İlk Kuruluş Şartı: Anonim Şirket Olarak Kurulması
72
2. Banka Anonim Şirketinin Tanımı, Unsurları ve Kuruluş Aşamaları
73
aa. Ortak (Kişi) Unsuru
74
bb. Yazılı Esas Sözleşme Unsuru
76
cc. Amaç ve Konu Unsuru
76
çç. Ticaret Unvanı Unsuru
79
aaa. Sermayeye İlişkin Genel Bilgi
81
bbb. Banka Anonim Şirketlerinde Sermaye
84
ee. Sınırlı Sorumluluk Unsuru
86
ff. Tüzel Kişilik Unsuru
87
bb. Esas Sözleşmenin Hazırlanması ve Noter Tarafından İmzaların Onaylanması veya Esas sözleşmenin Ticaret Sicili Müdürü Yahut Yardımcısı Huzurunda İmzalanması
88
aaa. Esas Sözleşmenin Şekli
88
bbb. Esas Sözleşmenin İçeriği ve Pay Bedellerinin Ödenmesi
88
aaa. Ticaret Bakanlığı’ndan İzin Alınması
91
bbb. BDDK.’dan İzin Alınması
92
(ii) Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumuna Verilecek İzin Dilekçesine Eklenecek Hususlar
93
ccc. Halka Açık Bankalar İçin SPK. İzninin Alınması
97
B. Diğer Kuruluş Şartları ve Kurucularda Aranan Koşullar
99
1. Diğer Kuruluş Şartları
99
2. Kurucularda Aranan Koşullar
100
C. Banka Anonim Şirket Paylarının Edinim ve Devirlerine İlişkin Şartlar
102
1. Genel Olarak Anonim Şirketlerde Pay (Hisse) Kavramı
102
2. Anonim Şirketlerde Payların Edinim ve Devri
105
a. Pay Senedine Bağlanmamış Payların Edinim ve Devri
105
b. Pay Senedine Bağlanmış Payların Edinim ve Devri
110
bb. Hâmiline Yazılı Pay Senetlerinin Devri
111
cc. Nama Yazılı Payların ve Pay Senetlerinin Devri
112
3. Banka Anonim Şirketlerinde Payların Edinim ve Devrine İlişkin Özel Düzenlemeler (Bank. K. m.18 Hükmü Uyarınca İzne Tabi Pay Edinim ve Devirleri)
112
a. Bir Kişinin Doğrudan veya Dolaylı Olarak Pay Sahipliği Yoluyla Banka Sermayesinin %10 veya Daha Fazlasını Temsil Eden Payları Edinmesi
112
b. Bir Ortağa Ait Doğrudan veya Dolaylı Payların Banka Sermayesinin %20, %33 ve %50’sini Aşması Sonucunu Doğuran Pay Edinimi
113
c. Bir Ortağa Ait Doğrudan veya Dolaylı Payların Banka Sermayesinin %10, %20, %33 ve %50’sinin Altına Düşmesi Sonucunu Doğuran Pay Devirleri
114
ç. İmtiyazlı Payların Devri
115
d. Oy Hakkı Edinilmesi ve Paylar Üzerinde İntifa Hakkı Tesisi
116
bb. Paylar Üzerinde İntifa Hakkı Tesisinin Oy Hakkına Etkisi
117
cc. Oy Hakkı Elde Edinilmesinde BDDK. İzni Meselesi
118
bbb. Oy Hakkının Temsil Yolu ile Kullanılması
118
ccc. Hâmiline yazılı pay senedini Çeşitli Hukuki İşlemlerle Elinde Bulunduran Kişiye Oy Hakkının Kullanması İçin Temsil Yetkisi Verilmesi
119
ççç. Oy Hakkının Oy Sözleşmesi Yolu ile Edinilmesi
120
e. Banka Anonim Şirket Payının İcradan Satın Alınması Hâli
121
f. Banka Anonim Şirket Pay Senetlerinin Borsada İşlem Görmesi Hâli
122
g. Banka Ortağı Tüzel Kişilerin Paylarının El Değiştirmesi Hâli
125
h. Banka Anonim Şirket Payının Rehni
128
4. Banka Anonim Şirketlerinin Kuruluş İzinlerinin İptali Halleri
130
5. Bankaların Faaliyete Geçebilmesi, Faaliyet Konuları ve Faaliyet İzninin İptali veya Sınırlandırılması
131
a. Bankaların Faaliyete Geçebilmesi
131
b. Bankaların Faaliyet Konuları
132
c. Bankaların Faaliyet İzninin İptali veya Sınırlandırılması
134
III. TÜRKİYE’DE KURULMUŞ BANKALARDA MERKEZ VE ŞUBE KAVRAMLARI, YURT İÇİNDE ŞUBE AÇMALARI, ŞUBE OLMANIN HUKUKİ SONUÇLARI VE BANKALARIN SINIR ÖTESİ FAALİYETLERİ
135
A. Türkiye’de Kurulmuş Bankalarda Merkez ve Şube Kavramları, Yurt İçinde Şube Açmaları, Şube Olmanın Hukuki Sonuçları
135
1. Genel Olarak Merkez – Şube İlişkisi
135
2. Bankalarda Merkez Kavramı
135
3. Şube Kavramı, Bankaların Yurt İçinde Şube Açmaları ve Şube Olmaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar
136
bb. Şubenin Tanımı ve Unsurları
137
b. Bankaların Yurt İçinde Şube Açmaları
139
c. Şube Olmaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar
140
B. Bankaların Sınır Ötesi Faaliyetleri
141
IV. YABANCI BANKALARIN TÜRKİYE’DE ŞUBE AÇMALARI
141
B. Yabancı Bankaların Türkiye’de Şube Açmaları İçin Gereken Evraklar
142
BANKALARIN ORGANLARI VE BANKALARDA DENETİMİN
ESASLARI İLE MUHASEBE VE FİNANSAL RAPORLAMA
I. BANKALARIN ORGANLARI
145
B. Genel Kurul ve Görev ve Yetkileri
145
2. Genel Kurulun Görev ve Yetkileri
146
C. Yönetim Kurulunun Teşkili ile Diğer İlgili Konular ve Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri
148
1. Yönetim Kurulunun Teşkili ve Genel Müdür ve Yardımcıları ile Çalışma ve İmza Yetkisi Yasağı
148
2. Genel Müdür ve Yardımcıları
150
3. Çalışma ve İmza Yetkisi Yasağı, Mal Beyanı Kuralı ile Yönetim Kurulu Karar Defterine İlişkin Özel Düzenleme
150
a. Çalışma ve İmza Yetkisi Yasağı
150
c. Yönetim Kurulu Karar Defterine İlişkin Özel Düzenleme
151
4. Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri
152
5. Yönetim Kurulu Toplantıları
153
b. Yönetim Yetkilerinin Devri ve Bölünmesi
154
c. Toplantı ve Karar Yetersayısı
155
6. Banka Anonim Şirketinin Temsili
155
b. Temsilde Kural: Çift İmza
156
c. Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması
157
cc. Şube İşleriyle Sınırlama
157
Ç. Denetim Komitesi ve Görevleri
157
II. BANKALARDA DENETİM
159
B. Dış Denetim (Bağımsız Denetim)
160
III. BANKALARDA MUHASEBE İLE FİNANSAL RAPORLAMA
162
BANKALARIN ANA SÖZLEŞMEYE YÖNELİK İŞLEMLERİ,
BANKALARDA KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ VE DİĞER İÇ SİSTEMLER
I. ANA SÖZLEŞMEYE YÖNELİK İŞLEMLERİ
165
A. Genel Ana Sözleşme Değişiklikleri
165
2. İzlenecek Prosedür ve Yeter Sayı
165
3. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurul Toplantısı
167
B. Özel Ana Sözleşme Değişiklikleri
168
1. Sermaye Artırımları
168
2. Esas Sermayenin Azaltılması
171
C. Bankalarda Birleşme, Bölünme, Pay (Hisse) Değişimi
172
II. BANKALARDA KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ
177
B. Bankaların Kurumsal Yönetim İlkeleri
177
III. BANKALARDA DİĞER İÇ SİSTEMLER
184
A. Genel Olarak İç Sistemlere İlişkin Yükümlülükler
184
B. İç Kontrol Sistemi
184
C. Risk Yönetimi Sistemi
185
BANKALARDA KORUYUCU HÜKÜMLER
I. KORUYUCU DÜZENLEMELER
187
II. ÖDENMİŞ SERMAYE, YEDEK AKÇELER VE ÖZKAYNAK
188
III. SERMAYE VE LİKİDİTE YETERLİLİĞİ İLE AŞIMLARIN GİDERİLMESİ
188
A. Sermaye ve Likidite Yeterliliği
188
1. Sermaye Yeterliliği
188
2. Likidite Yeterliliği
189
B. Aşımların Giderilmesi
189
IV. BANKALARDA KREDİLER, RİSK GRUBU VE SANDIK VE VAKIFLARA KAYNAK AKTARMA YASAĞI İLE BAĞIŞLAMA SINIRLARI
190
1. Genel Olarak Kredi Kavramı, Hukuki Niteliği ve Kredi Türleri
190
a. Genel olarak Kredi Kavramı ve Hukuki Niteliği
190
cc. Gayrinakdî Krediler
191
dd. Bankacılık Kanunu
192
2. Kredi Açma ve Kredilerin İzlenmesi
193
a. Kredi Açılması Yetkisi
193
b. Kredilerin İzlenmesi
194
3. Karşılıklar, Teminatlar ile Kredi Sınırlamaları ve Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler
194
a. Karşılıklar ve Teminatlar
194
b. Kredi Sınırlamaları
195
c. Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler
196
C. Sandık ve Vakıflara Kaynak Aktarma Yasağı ile Bağışlama Sınırları
198
1. Sandık ve Vakıflara Kaynak Aktarma Yasağı
198
2. Bağışlama Sınırları
198
BANKALARDA MEVDUATA VE KATILIM FONU TOPLAMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLER VE SİSTEMİK RİSKLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER İLE
SIR SAKLAMA VE MÜŞTERİ HAKLARI
I. BANKALARDA MEVDUATA VE KATILIM FONU TOPLAMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLER
201
A. Mevduat ve Katılım Fonu Kabulü
201
B. Mevduatın ve Katılım Fonunun Çekilmesi
202
C. Mevduatın ve Katılım Fonunun Zamanaşımına Uğraması
203
Ç. Mevduatın ve Katılım Fonunun Sigortalanması
204
II. BDDK., TMSF. KURUMUN VE BANKALARIN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
205
III. BANKALARIN TİCARİ İTİBARIN KORUNMASI
206
V. FİNANSAL PİYASALARDA MANİPÜLASYON VE YANILTICI İŞLEMLER
207
VI. BANKACILIK ETİK İLKELERİ
207
BANKACILIKTA KURULUŞ BİRLİKLERİ, BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU VE BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURULU
I. BANKACILIKTA KURULUŞ BİRLİKLERİ, GÖREVLERİ VE ORGANLARI
209
A. Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği
209
B. Birliklerin Görev ve Yetkileri
210
C. Birlik Organları ve Statüsü
210
II. BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU VE BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURULU
211
A. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
211
B. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu
212
1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ve Çalışma Esasları
212
2. BDDK.’nın Görev ve Yetkileri
214
AÇIK BANKACILIK KAVRAMI VE AÇIK BANKACILIKLA İLGİLİ GELİŞMELER
II. DİJİTAL BANKALARIN FAALİYET ESASLARI İLE SERVİS MODELİ BANKACILIĞI HAKKINDA YÖNETMELİĞİN ÖNEMLİ HÜKÜMLERİNİN İRDELENMESİ
217
A. Dijital Bankaların Faaliyet Esaslarını Genel Olarak Düzenleyen Hükümler
217
2. Faaliyet Kısıtlamaları
217
B. Yönetmeliğin Diğer Hükümlerinin İrdelenmesi
219
1. Dijital Bankaların Fiziksel Erişim Noktaları Kurma Yükümlülükleri
219
2. Hizmetin Sürekliliğinin Taahhüdü
220
3. Dijital Bankaların Kuruluş ve Faaliyet İzninde Aranan İlave Şartlar Kuruluş ve Faaliyet İzni Genel Şartları ve Faaliyet İzni İçin Gerekli Asgari Ödenmiş Sermaye ile Yöneticilerde Aranan Koşullar
220
a. Dijital Bankaların Kuruluş ve Faaliyet İzninde Aranan İlave Şartlar Kuruluş ve Faaliyet İzni Genel Şartları
220
b. Faaliyet İzni İçin Gerekli Asgari Ödenmiş Sermaye
221
c. Yöneticilerde Aranan Şartlar
221
4. Servis Modeli Bankacılığı
221
5. Dijital Bankacılık Uygulamasında Mevcut Bankaların Durumu
223
BANKACILIK HUKUKU İLE İLGİLİ BAZI KONULAR VE
KATILIM BANKALARININ FAALİYET YÖNTEMLERİNE BAKIŞ
I. BANKACILIK HUKUKU İLE İLGİLİ BAZI KONULAR
225
A. Bankacılık Hukukunda Banka Kartları
225
2. Banka Kartları ile İlgili Önemli Düzenlemeler
226
b. Banka Kartı Türleri
228
aa. Para Kartları (Debt Kartlar)
228
bb. Ön Ödemeli Kartlar
229
4. Kartlı Ödeme Sisteminin Hukuki Alt Yapısı ve İlgili Hükümlere Bakış
230
B. Bankaların Özellikle Uluslararası Ticarette Gerçekleştirdikleri Ödeme İşlemleri Olarak Akreditif (Letter of Credit – L/C)
232
2. Akreditifte Taraflar ve İlgili Kişiler ile Akreditifin Türleri
233
a. Akreditifte Taraflar ve İlgili Kişiler
233
b. Akreditifin Türleri
234
aa. Teminat Akreditifi (Standby L/C)
234
bb. Rotatif Akreditif (Revolving L/C)
234
cc. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)
234
çç. Ard Arda Akreditif (Back To Back L/C)
235
dd. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C)
235
ee. Ön Ödemeli Akreditif (Packing Credits)
236
3. Akreditifin İşleyiş Aşamaları
236
4. Akreditifte Bankaların Sorumlulukları
237
C. Elektronik Ödeme Sistemleri
238
3. Ödeme Hizmetleri Olarak Değerlendirilemeyecek İşlemler
240
4. Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları ve Ödeme Kuruluşları
241
a. Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları
241
bb. Elektronik Para Kuruluşları
242
cc. Ödeme kuruluşları
244
çç. Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi
244
II. KATILIM BANKALARININ FAALİYET YÖNTEMLERİNE BAKIŞ
245
A. Katılım Bankalarının 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’na Tabi Olması
245
B. Katılım Bankalarının Fon Kullandırma Yöntemleri
246
2. Kiralama Yöntemleri
247
3. Ortaklık Yöntemleri
248
4. Vekâlet Yöntemleri
249
6. Diğer İlgili Konular
249
BANKACILIK İŞLEMLERİNDE UYUŞMAZLIKLARIN NİTELİKLERİ VE
II. TİCARİ YARGI / TİCARİ DAVA KAVRAMI VE TİCARİ DAVA KRİTERLERİ
253
A. Ticari Yargı / Ticari Dava Kavramı
253
B. Ticari Dava Kriterleri
254
2. Mutlak Ticari Davalar
255
3. Nispi Ticari Davalar
258
4. Yarı Nispi Ticari Davalar
259
III. TİCARİ DAVALARIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEMELER VE TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK
259
A. Ticari Davaların Görüleceği Mahkemeler
259
B. Genel Olarak Davalarda Arabuluculuk Alternatif Çözüm Yöntemi ve Ticari Davalarda Dava Şartı Arabuluculuk
260
1. Genel Olarak Davalarda Arabuluculuk Alternatif Çözüm Yöntemi
260
2. Ticari Davalarda Dava Şartı Arabuluculuk
262
IV. TÜKETİCİ VE TÜKETİCİ İŞLEMİ
264
C. Tüketici İşlemi Kavramı
265
VI. TÜKETİCİ İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN İHTİLAFLARDA ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ
266
A. Tüketici Mahkemelerinin Görevlendirilmesi
266
B. Tüketici Davalarında Dava Şartı Arabuluculuk
267
VII. TÜKETİCİ HAKEM HEYETİ DÜZENLEMELERİ VE BANKACILIK HUKUKU AÇISINDAN BİREYSEL MÜŞTERİ HAKEM HEYETİ UYGULAMASINA BAKIŞ
269
B. Tüketici Hakem Heyeti Düzenlemeleri
269
1. Tüketici Hakem Heyetinin Kuruluşu
269
2. Tüketici Hakem Heyetine Başvuru, İnceleme ve Karar ve Karara İtiraz
270
a. Tüketici Hakem Heyetine Başvuru
270
c. Karar ve karara itiraz
272
C. Bankacılık Hukuku Açısından Bireysel Müşteri Hakem Heyeti Uygulamasına Bakış
273
EK 1: X BANKASI ANONİM ŞİRKETİ ANA SÖZLEŞMESİ
279
EK 2: BANKA KURUCULARINA/HİSSE DEVRALACAKLARA İLİŞKİN BEYANNAME (TÜZEL KİŞİLER)
289
EK 3: BANKA KURUCULARINA/HİSSE DEVRALACAKLARA İLİŞKİN BEYANNAME (GERÇEK KİŞİLER)
293