Finansal Tablo Hileleri ve BOBİ FRS Kapsamında Örnek Uygulamalar Uygulama – Önleme – Ortaya Çıkartma Dr. Sait Zengin  - Kitap

Finansal Tablo Hileleri ve BOBİ FRS Kapsamında Örnek Uygulamalar

Uygulama – Önleme – Ortaya Çıkartma

1. Baskı, 
Eylül 2018
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
463
Barkod:
9789750250712
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
425,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Kitapta hile üçgeni çerçevesinde hangi koşulların bir araya gelerek finansal tablo hilelerini ortaya çıkardığı açıklanmaktadır. Genel bir hilekar profilinin tanımı yapılmış ve hileye maruz kalan firmaların ortak özellikleri grafiklerle açıklanmıştır. Hileler sınıflandırılarak nelerin finansal tablo hileleri olduğu belirlenmiştir. Finansal tablolarda en çok hile yapılan hesapların neler olduğu ve bu konuda en sık kullanılan hile tekniklerinin hangileri olduğu örneklerle okuyucunun bilgisine sunulmuştur.
BOBİ FRS'de yer alan 7 adet bölüm seçilmiş ve bu bölümlerde hangi konularda hile yapılabileceği uygulamalı olarak ele alınmıştır. Uygulamalarda olması gereken muhasebe kayıtları ile hileli muhasebe kayıtları gösterilmiş ve bu kayıtların finansal tablolar üzerindeki etkileri karşılaştırmalı olarak açıklanmıştır. Hilelerin tespitinin nasıl yapılacağı, kullanılacak olan rasyo analizleri ve kontrol listeleri detaylı olarak anlatılmaktadır.
Finansal tablo hileleri ile mücadelede hilelerin nasıl önlenebileceği, bu çerçevede firmaların hangi tedbirleri almaları gerektiği anlatılmaktadır. Mevcut hilelerin ortaya çıkartılmasında kullanılan geleneksel ve proaktif hile tespit yöntemleri detaylandırılmıştır. Son olarak dünyada yaşanmış olan hile skandallarından bazı örnekler verilmiş ve bu yaşananlar çerçevesinde dünyada ve ülkemizde alınmış olan tedbirlerin ve yasal düzenlemelerin neler olduğu açıklanmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hile ve Hilenin Özellikleri
.
Hile ve Hata Farkı – Hile Üçgeni
.
Hilekar Profili
.
Muhasebe Manipülasyonları
.
Finansal Tablo Hileleri
.
Hile ve Manipülasyon Farkı
.
Hilenin Önlenmesi
.
Hilenin Ortaya Çıkartılması
.
Hile Tespit Yöntemleri
.
BOBİ FRS
.
Hasılatta Yapılan Hileler
.
Finansal Tablolardaki Hilelerin Tespiti
.
Finansal Araçlar ve Özkaynaklarda Yapılan Hileler
.
Stoklarda Yapılan Hileler
.
Maddi Duran Varlıklarda Yapılan Hileler
.
Varlıklarda Değer Düşüklüğünde Yapılan Hileler
.
Borçlanma Maliyetlerinde Yapılan Hileler
.
Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklarda Yapılan Hileler
.
Hileyi Önlemek İçin Yapılan Yasal Düzenlemeler
Kitabın İçindekileri
Sunuş 
7
Önsöz 
9
Tablolar Listesi 
17
Şekiller Listesi 
18
Grafikler Listesi 
19
Kısaltmalar 
21
Giriş 
23
1. BÖLÜM
HİLE VE HİLENİN ÖZELLİKLERİ
1.1. Hile, Hata Kavramları ve Aralarındaki Farklar 
27
1.1.1. Hile Kavramı 
27
1.1.2. Hata Kavramı 
30
1.1.3. Hile İle Hata Arasındaki Farklar 
31
1.2. Hile Üçgeni 
34
1.2.1. Baskı 
35
1.2.2. Fırsat 
37
1.2.3. Haklı Gösterme 
39
1.3. Hile Nedenleri 
41
1.4. Hilenin Karakteristik Özellikleri 
43
1.4.1. Hile Yapan Kişinin Özellikleri 
44
1.4.2. Hile Yapılan Firmaların Özellikleri 
54
2. BÖLÜM
HİLELERİN SINIFLANDIRILMASI
2.1. Hile Ağacı 
59
2.2. Hilenin Niteliği 
60
2.3. Hile Çeşitleri 
63
2.3.1. Çalışan Hileleri 
64
2.3.2. Satıcı Hileleri 
67
2.3.3. Müşteri Hileleri 
68
2.3.4. Yatırım Hileleri 
68
2.3.5. Yönetici Hileleri 
70
3. BÖLÜM
MUHASEBE MANİPÜLASYONLARI
3.1. Muhasebe Manipülasyonları 
75
3.2. Muhasebe Manipülasyonu ile Finansal Tablo Hileleri Arasındaki Fark 
79
3.3. Muhasebe Manipülasyonunda Kullanılan Yöntemler 
84
3.3.1. Kar Yönetimi (Earnings Management) 
84
3.3.2. Karın İstikrarlı Hale Getirilmesi (Income Smoothing) 
89
3.3.3. Yaratıcı Muhasebe (Creative Accounting) 
94
3.3.4. Agresif Muhasebe (Aggresive Accounting) 
96
3.2.5. Büyük Temizlik Muhasebesi (Big Bath Accounting) 
99
3.4. Muhasebe Manipülasyonu Örnekleri 
103
4. BÖLÜM
FİNANSAL TABLO HİLELERİ
4.1. Finansal Tablo Hileleri Kavramsal Çerçeve 
107
4.2. Finansal Tablo Hilelerinde Hile Üçgeni 
114
4.2.1. Baskılar / Teşvikler 
116
4.2.2. Fırsatlar 
117
4.2.3. Haklı Gösterme 
119
4.3. Finansal Tablo Hilelerinin Sınıflandırılması 
120
4.3.1. Zamanlama Farkları 
123
4.3.2. Hasılatta Yapılan Hileler 
123
4.3.3. Borçlarda ve Giderlerde Yapılan Hileler 
123
4.3.4. Varlıkların Uygunsuz Değerlemesi 
124
4.3.5. Yetersiz Dipnot Açıklamaları 
124
4.4. Finansal Tablo Hileleri Konusunda COSO Raporları ve Sonuçları 
125
4.4.1. Finansal Tablolarda Hilelerin En Fazla Yapıldığı Hesaplar 
125
4.4.1.1. Bilançonun Aktifinde En Fazla Hile Yapılan Hesaplar 
126
4.4.1.2. Finansal Tablo Hilelerinde En Çok Kullanılan Teknikler 
128
4.4.2. Finansal Tablo Hileleri Sonucunun Üst Yönetime Yansımaları 
132
5. BÖLÜM
BOBİ FRS STANDARDI KAPSAMINDA
ÖRNEK FİNANSAL TABLO HİLELERİ
5.1. BOBİ TFRS 
135
5.2. Hasılat (BOBİ FRS Bölüm 5) 
138
5.2.1. Hasılatta Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
138
5.2.1.1. Vadeli Satışlarda Yapılan Hileler 
141
5.2.1.2. İnşaat Sözleşmelerinde Yapılan Hileler 
147
5.2.1.3. Tamamlanma Yüzdesi Hileleri 
154
5.2.1.4. Vaktinden Önce veya Vaktinden Sonra Kaydedilen Hasılat 
159
5.2.1.5. Acente Satışlarındaki Hileler 
163
5.2.1.6. Uygunsuz Satış Kayıtları 
166
5.2.1.7. Satışları Dağıtım Kanallarına Doldurmak 
167
5.2.1.8. Konsinye Satışlarda Yapılan Hileler 
169
5.2.1.9. Fiktif Satışlar 
174
5.2.1.11. Faturala ve Tut (Bill–and–Hold) Satışlardaki Hileler 
178
5.2.1.12. Grup Firmaları Arasında Yapılan Satışlardaki Hileler 
180
5.2.1.13. Satışları Şişirme 
182
5.2.1.14. Finansal Anlaşmaları Satış Olarak Göstermek 
182
5.2.2. Hasılatta Yapılan Hilelerin Tespiti 
183
5.2.3. Hasılatta Yapılan Hilelerinin Tespiti İçin Kontrol Listesi 
188
5.3. Finansal Araçlar ve Özkaynaklar (BOBİ FRS Bölüm 9) 
191
5.3.1. Finansal Araçlarda ve Özkaynaklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
191
5.3.1.1. Menkul Kıymetlerde Yapılan Hileler 
192
5.3.1.2. Ticari Alacaklarda Yapılan Hileler 
197
5.3.1.3. Satıcılarda Yapılan Hileler 
203
5.3.1.4. Borçları veya Giderleri Hiç Kaydetmemek 
211
5.3.1.5. Gider Tahakkuklarında Yapılan Hileler 
212
5.3.1.6. Giderleri Farklı Döneme Kaydetmek 
213
5.3.1.7. Dönem Giderlerini Hileli Bir Şekilde Aktifleştirmek 
213
5.3.1.8. Kasa, Ortaklara Borçlar, Stoklar ve Ortaklara Borçlar Kalemlerinde Yapılan Hileler 
214
5.3.1.8.1. Kasa ve Ortaklardan Alacaklar 
215
5.3.1.8.2. Stoklar ve Ortaklara Borçlar 
216
5.3.2. Borçlarda ve Giderlerde Yapılan Hilelerin Tespiti 
217
5.4. Stoklar (BOBİ FRS Bölüm 6) 
221
5.4.1. Stoklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
221
5.4.1.1. Stoklarda Aktifleştirme ile Yapılan Hileler 
226
5.4.1.2. Konsinye Stoklarda Yapılan Hileler 
231
5.4.1.3. Stokların Maliyetinde Yapılan Hileler 
231
5.4.2. Stoklarda Yapılan Hilelerin Tespiti 
236
5.4.3. Stok Hilelerinin Tespiti İçin Analiz Yöntemleri 
238
5.5. Maddi Duran Varlıklar (BOBİ FRS Bölüm 12) 
239
5.5.1. Maddi Duran Varlıklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
239
5.5.1.1. Aktifleştirme Yoluyla Yapılan Hileler 
243
5.5.1.2. Amortismanlarda Yapılan Hileler 
247
5.5.1.3. Değer Düşüklüğünde Yapılan Hileler 
253
5.5.1.4. Yeniden Değerleme Modelinde Yapılan Hileler 
256
5.5.1.5. Bilanço Dışı Bırakılma Konusunda Yapılan Hileler 
263
5.5.1.6. Diğer Hileler 
265
5.5.2. Maddi Duran Varlıklardaki Hilelerin Tespiti 
267
5.6. Varlıklardaki Değer Düşüklüğü – (BOBİ FRS Bölüm 18) 
269
5.6.1. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Bölümünde Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
269
5.6.2. Varlıklarda Değer Düşüklüğünde Yapılan Hilelerin Tespiti 
281
5.7. Borçlanma Maliyetleri (BOBİ FRS Bölüm 17) 
281
5.7.1. Borçlanma Maliyetlerinde Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
281
5.8. Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar (BOBİ FRS Bölüm 19) 
284
5.8.1. Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklarda Yapılan Finansal Tablo Hileleri 
284
6. BÖLÜM
HİLENİN ÖNLENMESİ
6.1. İşletmede Dürüstlük, Şeffaflık ve Yardımcı Olma Kültürünün Oluşturulması 
300
6.1.1. Dürüst Kişilerin İşe Alınması ve Hileden Kaçınma Adına Bilinçlendirme Eğitimlerinin Verilmesi 
300
6.1.2. Pozitif Bir Çalışma Ortamının Yaratılması 
302
6.1.3. İşletmede Hile Riskini Minimuma Düşürmek İçin Etik Kuralların Belirlendiği Organizasyon Kültürünün Oluşturulması 
303
6.1.4. Çalışanların Üzerlerinde Hissettikleri Baskılarla Başa Çıkmalarını Sağlayacak Destek Programların Sağlanması 
307
6.2. İşletmede Hile Olasılığının Azaltılması ve Hile Yapanın Cezalandırılacağının Bilinmesi 
308
6.2.1. Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin Oluşturulması 
309
6.2.2. Çalışanlar İle Müşteriler veya Tedarikçiler Arasında Oluşabilecek Hileli İşlemleri Engellemek İçin İşletmenin Hile Önleme Politikaları Hakkında Tüm Tarafları Açıkça Bilgilendirmesi 
323
6.2.3. Hilelerin Bildirilebileceği İhbar Hatları Oluşturmak (Whistleblowing) 
323
6.2.4. İşbirliğini Önlemek, Çalışanları Gözlemlemek ve Sürpriz Denetimler Yapmak 
326
6.2.5. Hile Yapanların Mutlaka Cezalandırılacağı Beklentisinin Oluşturulması 
327
6.2.6. Proaktif Hile Önleme Modelini Uygulamak 
328
7. BÖLÜM
HİLENİN ORTAYA ÇIKARTILMASI
7.1. Hile Belirtileri (Kırmızı Bayraklar) 
335
7.1.1. Faaliyetlerin Yürütülmesi ile İlgili Anormallikler 
337
7.1.2. Yönetimle ilgili Anormallikler 
339
7.1.3. Örgüt Yapısı ile İlgili Anormallikler 
343
7.1.4. Üçüncü Kişiler ile Olan İlişkilerdeki Anormallikler 
347
7.1.5. İç Kontrol Yapısındaki Anormallikler 
348
7.1.6. Muhasebe ve Hesaplarla İlgili Anormallikler 
349
7.1.7. Analitik Anormallikler 
352
7.2. Hile Yapan Kişide Gözlenen Davranış Değişiklikleri 
354
7.3. Hile Tespit Yöntemleri 
356
7.3.1. Geleneksel Yöntemler 
360
7.3.2. Proaktif Yöntemler 
366
7.3.2.1. Veri Madenciliği 
366
7.3.2.2. Yapay Sinir Ağları 
371
7.3.2.3. Karar Ağaçları 
375
7.3.2.4. Benford Yasası 
376
7.3.2.5. Tahakkuk Esaslı Modeller 
384
7.3.2.5.1. Healy Modeli (1985) 
384
7.3.2.5.2. DeAngelo Modeli (1986) 
387
7.3.2.5.3. Jones Modeli (1991) 
388
7.3.2.5.4. Düzeltilmiş Jones Modeli 
390
7.3.2.5.5. Endüstri Modeli 
391
7.3.2.5.6. Tahakkuk Esaslı Modellerin Karşılaştırılması 
391
7.3.2.6. Karma Modeller 
392
7.3.2.6.1. Beneish Modeli (1999) 
392
7.3.2.6.2. Spathis Modeli (Logit Model) (2002) 
396
8. BÖLÜM
FİNANSAL TABLO HİLELERİ İLE İLGİLİ DÜNYA’DA
YAŞANAN ÖRNEKLER VE YAPILAN YASAL DÜZENLEMELER
8.1. Dünya’da Yaşanan Finansal Tablo Hileleri Örnekleri 
399
8.1.1. Enron 
399
8.1.2. WorldCom 
402
8.1.3. Parmalat 
404
8.1.4. Xerox 
405
8.2. Dünya’da Finansal Tablo Hilelerini Önlemek İçin Yapılan Çalışmalar ve Yasal Düzenlemeler 
406
8.2.1. Sarbanes–Oxley Yasası 
406
8.2.2. COSO Raporları 
412
8.2.3. AICPA (SAS 99) 
416
8.2.4. Uluslararası Denetim Standartları 
420
8.2.5. Uluslararası İç Denetim Standartları 
425
8.3. Türkiye’de Finansal Tablo Hilelerini Önlemek İçin Yapılan Çalışmalar ve Yasal Düzenlemeler 
426
8.3.1. Türk Ticaret Kanunu 
426
8.3.2. Sermaye Piyasası Kurulu 
428
8.3.3. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu 
431
8.3.4. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu 
432
8.3.5. Kamu İç Kontrol Standartları 
436
Sonuç 
439
Kaynakça 
445
Kavramlar Dizini 
461
Yazar Hakkında 
464