Roma Özel Hukuku Ders Kitabı Prof. Dr. Özlem Söğütlü  - Kitap

Roma Özel Hukuku

Ders Kitabı

4. Baskı, 
Ağustos 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
856
Barkod:
9786253813642
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
950,00
İndirimli (%10):
855,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
3. baskı
Ağustos 2022
945,00
565,00 (%40)
Kitabın Açıklaması
Romalı hukukçuların oluşturduğu, gerçekliğe, akla, doğru ve adil çözüme dayanan birçok kural, ilke, kurum ve değer, çok uzun bir süreçte oluşan günümüz hukuk ruhunun ve hukuk kültürünün önemli kazanımları arasında yer alır. Nitekim, geçerliliğini asla kaybetmeyecek olan ve bu anlamda da belirli bir zamana ya da belirli bir çağa sığmayan, somut, hukukî ve mantıkî düşünmenin, aklın ürünü olan hukukun genel ilkelerinin büyük bir bölümü, bu hukukçuların hukuk dünyasına kazandırdıklarıdır.
Kıta Avrupası Hukuk Sistemi Roma hukuku geleneğine dayanır. Bu hukuk sisteminde hukuk kuralları, adalet idesine yönelmiş ve ahlakî değer yargılarına dayanan davranış kuralları olarak tasarlanmıştır.
Roma hukuku oluşturduğu zengin ilke, kurum, kavram, kural ve değerlerle günümüz Kıta Avrupası özel hukuk kodifikasyonlarında yerini almıştır.
Günümüz hukukçuları Kıta Avrupası Hukuk Sistemi'nin hukuksal kural, kurum ve kavramları belirlemede ilk yararlandığı kaynak olan Roma hukukuna gitmek suretiyle sürekli olarak ondan beslenmektedir.
Romalı hukukçular, Kıta Avrupası Hukuk Sistemi'nin doğrudan içeriğini belirlemekle kalmamış; hukuk eğitimi alanındaki yöntemleriyle de günümüz hukuk eğitiminin bir parçası olmuşlardır.
Bu kitapta; günümüz hukukunun tarihsel temelini oluşturan ve Roma hukukundan gelen kural, kurum, kavram, ilke ve değerler ile bunları yaratan Romalı hukukçuların akıl yürütme faaliyetleri ele alınmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Roma Siyasi Tarihi – Roma Hukuk Tarihi
.
Roma Özel Hukuku Sistemi Davalara İlişkin Hukuk
.
İnsanlara İlişkin Hukuk – Kişiler Hukuku ve Aile Hukuku
.
Mallara İlişkin Hukuk
.
Mallara İlişkin Hukuk – Eşya Hukuku
Kitabın İçindekileri
1. Baskıya Önsöz 
7
2. Baskıya Önsöz 
11
3. Baskıya Önsöz 
13
4. Baskıya Önsöz 
15
Kısaltmalar 
37
Giriş 
41
Birinci Bölüm
ROMA SİYASÎ TARİHİ – ROMA HUKUK TARİHİ
§1. ROMA SİYASÎ TARİHİ 
59
I. KRALLIK DÖNEMİ (M.Ö. 753 – M.Ö. 509) 
61
A. Roma Şehir Devletinin Kuruluşu 
61
B. Toplumsal Yapı 
64
C. Siyasal Yapı 
65
1. Kral (Rex) 
66
2. Halk Meclisi (Comitia Curiata) 
67
3. Senato (Senatus) 
67
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
68
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku 
69
2. Kral–Kanunlar 
70
3. Rahip Hukukçular– Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri 
71
E. Dönemin Sona Ermesi 
72
II. CUMHURİYET DÖNEMİ (M.Ö. 509 – M.Ö. 27) 
73
A. Döneme Genel Bakış 
73
B. Toplumsal Yapı 
74
C. Siyasal Yapı 
75
1. Consul’ler ve Diğer Magistra’lar 
76
2. Halk Meclisleri (Comitia Centuriata – Comitia Curiata – Concilium Plebis) 
78
3. Senato (Senatus) 
79
D. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
80
1. Halk–Örf ve Âdet Hukuku 
80
2. Halk Meclisleri–Kanunlar 
80
3. Hukukçular–Hukukçuların Görüşleri/Yorumları/Hukuk Kurallarını Biçimlendirme Faaliyetleri 
83
4. Praetor’lar–Praetor Beyannameleri 
85
E. Cumhuriyeti Sona Erdiren Nedenler 
87
1. Roma’nın Ekonomik Yapısının Değişmesi 
87
2. İktidarın Seçkinler Sınıfına ve Bu Sınıftan Oluşan Senatoya Geçmesi 
88
3. Eyaletlerdeki Kötü Yönetim 
89
4. Ordunun Yeniden Yapılandırılması 
89
5. Köle İsyanları 
89
6. İtalya Konfederasyonu Halklarının Roma Vatandaşı Olma İsteği 
90
III. PRINCIPATUS DÖNEMİ (M.Ö. 27 – M.S 235/284) 
91
A. Döneme Genel Bakış 
91
B. Siyasal Yapı 
92
1. Princeps 
92
2. Cumhuriyet Dönemi’nden Gelen Magistra’lar 
93
3. Princeps’e Bağlı Devlet Memurları 
93
4. Halk Meclisi 
94
5. Senato 
94
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
95
1. Halk Meclisi–Kanunlar 
95
2. Praetor’lar–Edictum Perpetuum 
95
3. Princeps–Princeps Emirnameleri 
96
4. Senato–Senato Kararları 
97
5. Romalı Hukukçular–Romalı Hukukçuların Hukukî Sorunları Princeps Adına Çözme Yetkileri Sonucunda Oluşan Hukuk Kuralları 
97
D. Sona Ermesi 
98
IV. DOMINATUS DÖNEMİ (M.S. 284 – M.S. 476/1453) 
99
A. Döneme Genel Bakış 
99
B. Siyasal Yapı 
101
1. İmparator (Imperator) 
101
2. İmparatora Bağlı Memurlar 
102
C. Hukukun Yaratıcı ve Yürürlük Kaynakları 
102
D. Roma İmparatorluğunun Sonu 
103
§2. ROMA HUKUK TARİHİ 
105
I. GENEL OLARAK 
107
II. ESKİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 753–M.Ö. 150) 
110
III. KLASİK–ÖNCESİ HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 150–M.Ö. 27) 
114
A. Şehir Praetor’u (Praetor Urbanus) 
114
B. Yabancılar Praetor’u (Praetor Peregrinus) 
116
1. Genel Bilgi 
116
2. Yabancılar Praetoru’nun Yarattığı Hukuk: Ius Gentium 
118
C. Laik Hukukçular 
120
IV. KLASİK HUKUK DÖNEMİ (M.Ö. 27– M.S. 250) 
124
A. Döneme Genel Bakış 
124
B. Ius Publice Respondendi 
126
C. Klasik Hukuk Dönemi Hukukçuları 
127
1. Yöntemleri 
127
2. Eserleri 
130
3. Hukuk Okulları 
132
V. KLASİK–SONRASI HUKUK DÖNEMİ (M.S. 250–M.S. 527) 
134
VI. IUSTINIANUS DÖNEMİ (M.S. 527–M.S. 565) 
137
A. Döneme Genel Bakış 
137
B. Iustinianus Derlemesinden Önceki ve Sonraki Bilgi Kaynakları 
138
C. Iustinianus Derlemesi (Corpus Iuris Civilis) 
139
1. Institutiones 
140
2. Digesta (Pandectae) 
141
3. Codex 
143
4. Novellae 
144
VII. ROMA HUKUKU’NUN GÜNÜMÜZE DEĞİN GELİŞİMİ VE ETKİSİ 
144
A. Batı Roma’da 
144
B. Doğu Roma’da 
145
C. Orta Çağ’da 
146
1. Glossator’lar 
147
2. Postglossator’lar 
148
D. Ortak Hukuk (Ius Commune) 
149
İkinci Bölüm
DAVALARA İLİŞKİN HUKUK
§1. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ 
155
I. GENEL BİLGİ 
155
II. ROMA ÖZEL HUKUKU SİSTEMİ’NİN TÜRK HUKUKUNA ETKİSİ 
158
§2. TEMEL KAVRAMLAR 
161
I. IUS (HUKUK) 
162
A. Etimolojik Kökeni ve Tarihsel Gelişimi 
162
B. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk 
165
C. Ius Naturale (Doğal Hukuk) 
166
1. Evrene İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale 
166
2. İnsanlığa İlişkin Hukuk Anlamında Ius Naturale 
167
3. Kavimler Hukuku/Halklar Hukuku Anlamında Ius Naturale 
170
4. İdeal Hukuk Anlamında Ius Naturale 
171
5. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde Ius Naturale 
172
D. Ius Publicum (Kamu Hukuku) – Ius Privatum (Özel Hukuk) 
172
1. Kavramsal Belirleme 
172
2. Utilitas Publica Kavramı 
173
II. IUSTITIA (ADALET) 
176
A. Kavramsal Belirleme 
176
B. Türleri 
179
1. Düzeltici/Denkleştirici Adalet 
180
2. Dağıtıcı Adalet 
181
3. Sosyal Adalet 
183
III. AEQUITAS (HAKKANİYET/SOMUT OLAY ADALETİ) 
183
IV. RERUM NATURA (EŞYANIN DOĞASI) 
186
§3. DAVALARA İLİŞKİN HUKUK 
191
I. KONUNUN BELİRLENMESİ 
192
II. HAK KAVRAMI 
194
A. Tanım 
194
B. Mutlak Hak– Nispî Hak Ayırımı 
198
III. ROMA HUKUKUNDA HAK VE DAVA İLİŞKİSİ 
199
IV. HAKLARIN KORUNMASI 
200
A. Özel Koruma Düzeni 
200
1. Günümüz Hukukunda 
200
a. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 
201
b. Zorda Kalma (Iztırar / Zaruret Hali) 
202
c. Zorla Alma 
203
2. Roma Hukukunda 
204
B. Devlet Eliyle Koruma 
206
1. Özel Yargılama Sistemi 
206
a. Legis Actio’lar Usulü 
208
b. Formula Usulü 
210
2. Sistem–Dışı Yargılama 
215
Üçüncü Bölüm
İNSANLARA İLİŞKİN HUKUK – KİŞİLER HUKUKU VE
AİLE HUKUKU
§1. HAK EHLİYETİ VE KOŞULLARI 
221
I. PERSONA VE STATUS KAVRAMLARI 
223
II. HAK EHLİYETİNİN BAŞLANGIÇI VE SONU 
226
III. KİŞİ SAYILAN VARLIKLAR 
228
A. Günümüz Hukukunda 
228
B. Roma Hukukunda 
230
IV. HAK EHLİYETİNİN KOŞULLARI 
232
A. Özgür Olmak 
234
1. Kölelik Kurumu 
234
2. Köleliğin Nedenleri 
235
3. Özgürlüğün Elde Edilmesi (Azat Edilme) 
236
4. Kölelerin Hukukî Konumu 
238
5. Kölelerin Sosyal Konumu 
240
B. Roma Yurttaşı Olmak 
242
C. Baba Egemenliği Altında Bulunmamak 
245
V. ROMA AİLE HUKUKUNA GENEL BAKIŞ 
245
A. Familia Kavramı 
246
B. Ius Civile Ailesi 
247
1. Kavramsal Belirleme 
247
2. Aile Babası (Pater Familias) 
250
3. Aile Babası Egemenliği (Patria Potestas) 
250
a. Kavram 
250
b. Baba Egemenliğinin Sınırları 
251
c. Baba Egemenliğinin Kurulma Yolları 
253
aa. Doğum 
253
bb. Evlat Edinme 
254
cc. Manus 
256
dd. Persona in Mancipio 
259
d. Baba Egemenliğinin Sona Ermesi 
259
C. Ius Gentium Ailesi 
261
D. Concubinatus 
263
§2. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI 
265
I. HUKUKÎ OLAY VE HUKUKÎ FİİL KAVRAMLARI 
265
II. HUKUKÎ İŞLEM KAVRAMI 
268
A. Kavramsal Belirleme 
268
B. Hukukî İşlemin Genel Teorisinin Roma Hukukunda Yapılmamasının Nedenleri 
271
C. Roma Hukukunda Hukukî İşlemi Belirten Kavramlar 
272
III. HUKUKÎ İŞLEM TÜRLERİ 
275
A. İrade Beyanında Bulunacak Tarafların Sayısına Göre Hukukî İşlemler 
275
1. Tek Taraflı Hukukî İşlemler 
275
2. Çok Taraflı Hukukî İşlemler 
275
a. Kararlar 
276
b. Sözleşmeler 
276
B. İrade Beyanının Şekli Bakımından Hukukî İşlemler 
278
1. Günümüz Hukukunda 
278
2. Roma Hukukunda 
280
a. Terazi ve Maden Külçesi Eşliğinde (Negotia Per Aes Et Libram) 
281
aa. Nexum 
281
bb. Mancipatio 
282
b. Magistra Huzurunda Terk (In Iure Cessio) 
283
c. Sözler Eşliğinde 
284
C. Hukukî Sonucun Doğduğu An Bakımından Hukukî İşlemler 
285
D. Malvarlığına Yaptıkları Etkiye Göre Hukukî İşlemler 
286
1. Taahhüt (Borçlandırıcı) İşlemleri 
287
2. Tasarruf İşlemleri 
287
3. Kazandırıcı İşlemler 
289
E. Sebebe Bağlı Olup Olmamaları Bakımından Hukukî İşlemler 
289
§3. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ VE EK DAVALAR 
291
I. HUKUKÎ İŞLEM EHLİYETİ 
292
A. Kavramsal Belirleme 
292
B. Koşulları 
293
1. Yaş 
294
a. Ergenliğe Ermemiş Küçükler (Impuberes) 
294
aa. 0–7 Yaş Aralığındakiler (Infantes) 
294
bb. 7–14 (Kadınlar için 12) Yaş Aralığındakiler (Impuberes Infantia Maiores) 
295
b. Ergenliğe Ermiş Küçükler (Puberes Minores) 
298
2. Akıl Hastalığı 
301
3. İsraf 
302
4. Cinsiyet 
303
a. Roma Ailesinde Kadın 
303
b. Eski Hukuk Dönemi’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti 
304
c. Klasik Hukuk ve Iustinianus Dönemleri’nde Kadının Hukukî İşlem Ehliyeti 
306
C. Vesayet (Tutela) ve Kayyımlık (Cura) 
308
II. EK DAVALAR (ACTIONES ADIECTICIAE QUALITATIS) 
311
A. Genel Olarak 
311
B. Ek Dava Türleri 
314
1. Actio Quod Iussu 
315
2. Actio de Peculio 
316
3. Actio de in Rem Verso 
318
4. Actio Tributoria 
319
5. Actio Exercitoria 
319
6. Actio Institoria 
321
C. Ek Davalar Çerçevesinde Yapay Zekâ–Köle İlişkisi 
322
§4. HUKUKÎ İŞLEMLERDE ŞART, VADE, TEMSİL 
325
I. ŞART (CONDICIO) 
325
A. Kavram ve Unsurları 
325
B. Türleri 
328
C. Hüküm ve Sonuçları 
329
II. VADE (DIES) 
330
III. TEMSİL 
331
A. Kavramsal Belirleme 
331
B. Türleri 
332
§5. HUKUKÎ İŞLEMLERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 
335
I. MODERN HUKUK DOGMATİĞİNE GÖRE 
335
A. Yokluk 
337
B. Butlan (Kesin Hükümsüzlük /Batıl Hukukî İşlemler) 
338
1. Mutlak Butlan 
338
2. Kısmî Butlan (Kısmî Kesin Hükümsüzlük) 
341
C. İptal Edilebilirlik (Nisbî Butlan) 
342
D. Eksiklik 
343
II. ROMA HUKUKUNA GÖRE 
343
A. Roma Hukukunda Hükümsüzlük Nedenleri 
344
1. Başlangıçtaki İmkânsızlık 
345
2. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık 
347
a. Kanuna Aykırılık 
347
b. Hukukî İşlem Ehliyetinin Koşullarına Aykırılık 
349
c. Şekle Aykırılık 
350
3. Kanuna Karşı Hile (In Fraudem Legis Agere) 
351
4. Genel Ahlâka Aykırılık 
352
a. Kavramsal Belirleme 
352
b. Uygulanma Alanı 
353
B. İrade Eksikliği 
356
1. Genel Olarak 
356
2. Yorum 
357
3. Tarafların İsteğiyle Yaratılan Uygunsuzluk Halleri 
359
a. Latife Beyanı (Iocandi Causa) 
359
b. Zihnî Kayıt (Reservatio Mentalis) 
359
c. Muvazaa (Simulatio) 
360
4. Hata (Error) 
363
a. Günümüz Hukukunda 
363
b. Roma Hukukunda 
365
c. Hata Türleri 
366
aa. Beyan Hatası 
366
aaa. Hukukî İşlemin Niteliğinde Hata (Error in Negotio) 
367
bbb. Hukukî İşlemin Konusunda Hata (Error in Corpore) 
367
ccc. Şahısta Hata (Error in Persona) 
368
bb. Temel Hatası (Saikte Hata, Error in Materia, Error in Substantia, Nitelik Hatası) 
369
5. Aldatma/Hile (Dolus) 
372
6. Korkutma/Tehdit (Metus) 
374
Dördüncü Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – BORÇLAR HUKUKU
Birinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU GENEL KISIM
§1. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN TÜRK BORÇLAR HUKUKUNA ETKİLERİ 
379
I. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN DOĞUŞU 
379
II. ROMA BORÇLAR HUKUKUNUN GÜNÜMÜZE ETKİSİ 
381
§2. BORÇ İLİŞKİSİ 
385
I. OBLIGATIO KAVRAMI 
385
II. BORÇ İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ 
387
A. Alacak Hakkı 
387
B. Talep Hakkı 
388
III. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI 
391
A. Tarafları 
391
B. Edim 
391
1. Kavramsal Belirleme 
391
2. Edimin Özellikleri 
394
3. Parça Borcu – Cins (Çeşit) Borcu Ayırımı 
397
4. Seçimlik Borç (Obligatio Alternativa) 
399
5. Eksik Borç–Tam Borç Ayırımı 
400
§3. SORUMLULUK 
403
I. KONUSUNA GÖRE SORUMLULUK (“–İLE SORUMLULUK”) 
404
II. KAYNAĞINA GÖRE SORUMLULUK (“–DEN SORUMLULUK”) 
409
A. Genel Olarak 
409
B. Sorumluluk İlkeleri 
411
1. Kusur Sorumluluğu İlkesi 
411
a. Kavramsal Belirleme ve Koşulları 
411
b. Kusur Kavramı ve Türleri 
412
2. Kusursuz Sorumluluk İlkesi 
415
3. TBK’da Sözleşme Dışı Sorumluluk Alanında Kabul Edilen İlkeler 
417
C. Roma Hukukunda Sebep Olma ve Kusur 
418
1. Haksız Fiiller Alanında 
418
a. Eski Hukuk Dönemi’ne Egemen Olan Sonuç Sorumluluğu 
418
b. Dolus’tan Sorumluluk 
419
c. Culpa’dan Sorumluluk 
420
2. Sözleşmeler Alanında 
424
a. Custodia Sorumluluğu 
425
b. Dolus (Kast) Sorumluluğu 
427
c. Culpa (İhmal) Sorumluluğu 
429
aa. Kavramsal Belirleme 
429
bb. Culpa Lata (Ağır İhmal) 
430
cc. Culpa Levis (Hafif İhmal) 
430
aaa. Soyut ölçü (culpa in abstracto) 
431
bbb. Somut ölçü (culpa in concreto) 
431
dd. Culpa In Eligendo 
433
d. Diligentia (Özen Yükümü) 
434
e. Utilitas (Fayda) İlkesi 
436
D. Sorumluluğun Sınırı: Casus ve Vis Maior 
438
1. Casus Kavramı 
438
a. Geniş Anlamda 
438
b. Dar Anlamda 
439
2. Vis Maior Kavramı 
439
3. Ayırımda Hareket Noktası 
442
4. Ayırımın Sorumluluğa Etkisi 
442
§4. ZARAR VE ZARARIN TAZMİNİ 
445
I. KAVRAMSAL BELİRLEME VE ZARAR TÜRLERİ 
445
A. Kavramsal Belirleme 
445
B. Zarar Türleri 
447
1. Malvarlığı Zararı – Şahısvarlığı (Kişivarlığı) Zararı 
447
2. Maddî Zarar – Manevî Zarar – Duygulanım Zararı 
448
a. Maddî Zarar 
448
aa. Fiilî Zarar (Damnum Emergens) 
448
bb. Yoksun Kalınan Kazanç (Lucrum Cessans) 
449
b. Manevî Zarar 
450
c. Duygulanım Zararı 
451
3. Doğrudan Zarar – Dolaylı Zarar 
452
4. Yansıma Zarar 
452
II. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK HAKSIZ FİİL 
453
A. Genel Olarak 
453
B. Roma Hukukunda 
455
1. Haksız Fiilde Zarar 
455
2. Haksız Fiilde Tazminat ve Belirlenmesi 
457
III. ZARAR VE TAZMİNAT BORCU DOĞURAN BİR KAYNAK OLARAK SÖZLEŞME 
459
A. Sözleşme Zararı 
459
1. Olumlu (Müspet) Zarar 
460
2. Olumsuz (Menfi) Zarar 
461
B. Roma Hukukunda 
462
C. Culpa in Contrahendo (Sözleşme Görüşmeleri Sırasındaki Kusur) 
463
IV. TAZMİNATIN ŞEKLİ 
464
V. BİRLİKTE KUSUR DURUMUNDA TAZMİNAT 
466
§5. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ VE BORCU SONA ERDİREN NEDENLER 
469
I. BORÇ İLİŞKİSİNİN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ 
469
A. Alacağın Temliki 
470
B. Borcun Nakli 
471
II. BORCU SONA ERDİREN NEDENLER 
471
A. Hukuk Gereği Sona Erme Nedenleri 
472
1. İfa (Solutio) 
472
2. Yenileme, Tecdit (Novatio) 
473
3. İbra (Acceptilatio) 
474
4. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi (Confusio) 
475
5. Takas, Ödeşme (Compensatio) 
475
6. Kusursuz Sonraki İmkânsızlık 
476
B. Def’i Yoluyla Borçları Sona Erdiren Nedenler 
476
1. Borcun İstenmeyeceği Anlaşması (Pactum De Non Petendo) 
476
2. Uzun Zaman Geçmiş Olduğu Def’i 
477
İkinci Altbölüm
BORÇLAR HUKUKU ÖZEL KISIM
§1. BORÇLARIN KAYNAKLARI 
479
§2. SÖZLEŞME (CONTRACTUS) 
483
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
486
II. TİPE VE ŞEKLE BAĞLILIK 
490
A. Tipe Bağlılık 
490
B. Tipe Bağlılığın Aşılması 
491
C. Şekle Bağlılık 
492
III. İRADE ÖZERKLİĞİ İLKESİ 
493
IV. PACTA SUNT SERVANDA 
495
V. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS 
496
VI. ROMA SÖZLEŞMELER SİSTEMİ 
497
A. Yazılı Sözleşmeler (Litteris Contrahitur) 
497
B. Sözlü Sözleşmeler (Verbis Contrahitur) 
498
C. Real Sözleşmeler (Re Contrahitur) 
501
1. Karz (Tüketim Ödüncü) Sözleşmesi (Mutuum) 
502
a. Kurulması ve Konusu 
502
b. Tarafların Hak ve Borçları 
503
2. Ariyet (Kullanım Ödüncü) Sözleşmesi (Commodatum) 
505
a. Kurulması ve Konusu 
505
b. Tarafların Hak ve Borçları 
506
aa. Ariyet Alanın Hak ve Borçları 
506
bb. Ariyet Verenin Hak ve Borçları 
509
3. Vedia (Saklama) Sözleşmesi (Depositum) 
511
a. Tarihsel Temeli, Kurulması, Konusu 
511
b. Tarafların Hak ve Borçları 
512
aa. Vedia Alanın Hak ve Borçları 
512
bb. Vedia Verenin Hak ve Borçları 
514
c. Türleri 
515
aa. Zorunlu Vedia 
515
bb. Düzensiz Vedia 
516
cc. Yediemine Tevdi 
516
4. Rehin Sözleşmesi (Pignus) 
516
a. Kavramsal Belirleme ve Kurulması 
516
b. Tarafların Hak ve Borçları 
518
aa. Rehinli Alacaklının Hak ve Borçları 
518
bb. Rehinli Borçlunun Hak ve Borçları 
520
5. Fiducia 
521
a. Kavramsal Belirleme 
521
b. Fiducia Anlaşmasının Taraflar Arasındaki Etkisi 
523
c. Güvenilen El Sıfatıyla Rehinli Alacaklının Hukukî Konumu 
524
d. Güvenen Sıfatıyla Rehinli Borçlunun Hukukî Konumu 
525
e. Hüküm ve Sonuçları 
526
D. Rızaî Sözleşmeler (Consensu Contrahitur) 
527
1. Kavramsal Belirleme 
527
2. Fides ve Bona Fides Kavramları 
529
3. İyiniyet Sözleşmelerinin Hukuk Hayatına Girmesi 
530
4. Alım–Satım Sözleşmesi (Emptio Venditio) 
533
a. Kavramsal Belirleme 
533
b. Tarihsel Süreç 
533
c. Niteliği 
534
d. Konusu 
535
e. Tarafların Hak ve Borçları 
539
aa. Alıcının Borcu 
539
aaa. Edimi İfa Etme Borcu 
539
bbb. Laesio Enormis 
540
bb. Satıcının Borçları 
543
aaa. Edimi İfa Etme Borcu 
543
bbb. Gözetim Borcu 
543
ccc. Mülkiyeti Nakil İşlemlerini Yapma Borcu 
545
ddd. Yan Edim Yükümlülükleri 
547
f. Hasar Sorunu 
547
aa. Kavram ve Terminoloji 
547
bb. Roma’nın Çözümü: Periculum Est Emptoris 
549
cc. Periculum Est Emptoris Çözümünün Kodifikasyonlara Etkisi 
551
g. Satıcının Zapttan Sorumluluğu 
552
aa. Zapt Kavramı 
552
bb. Gelişim Aşaması 
554
aaa. Satılan Malın Mülkiyetinin Mancipatio ile Devredilmesi 
554
bbb. Stipulatio Aracılığıyla Zapta Karşı Güvence Verilmesi 
555
ccc. Satış Sözleşmesinden Doğan Davayla Korunması 
555
h. Satıcının Ayıptan Sorumluluğu 
557
aa. Ayıp Kavramı 
557
bb. Gelişim Aşaması 
558
aaa. Eski Hukuk Dönemi 
558
aaaa. Actio de Modo Agri 
558
bbbb. Garanti Stipulatio’ları 
559
bbb. Klasik–Öncesi Hukuk Dönemi 
559
aaaa. Aedilis’lerin Edictum’ları 
559
bbbb. Actio Empti 
562
ccc. Klasik Hukuk Dönemi 
563
ddd. Iustinianus Dönemi 
564
ı. Ek Anlaşmalar 
564
5. Locatio Conductio 
565
a. Kira Sözleşmesi (Locatio Conductio Rei) 
567
aa. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu 
567
bb. Tarafların Hak ve Borçları 
569
aaa. Kiracının Borçları 
569
bbb. Kiralayanın Borçları 
571
cc. Hasarın Üstlenilmesi 
572
aaa. Âdî Kirada 
572
bbb. Hasılat Kirasında 
573
dd. Sona Ermesi 
575
b. Hizmet Sözleşmesi (Locatio Conductio Operarum) 
576
aa. Kavramsal Belirleme 
576
bb. Operae Illiberales – Operae Liberales Ayırımı 
577
cc. Tarafların Yükümlülükleri 
579
aaa. İşçinin Yükümlülüğü 
579
bbb. İşverenin Yükümlülüğü 
579
dd. Hasar Sorunu 
580
c. İstisna Sözleşmesi (Locatio Conductio Operis) 
582
aa. Kavramsal Belirleme 
582
bb. Tarafların Hak ve Borçları 
584
aaa. İş Sahibinin Borçları 
584
bbb. Müteahhidin Borçları 
584
aaaa. Müteahhidin Custodia Sorumluluğu 
584
bbbb. Müteahhidin Imperitia Sorumluluğu 
585
cccc. Eseri Ortaya Çıkarma Borcu 
587
dddd. Eseri Teslim Etme Borcu 
587
cc. Hasar Sorunu 
588
dd. Taşıma Sözleşmesi 
589
6. Şirket Sözleşmesi (Societas) 
590
a. Tanım ve Tarihsel Kökeni 
590
b. Unsurları 
592
c. Hüküm ve Sonuçları 
593
7. Vekâlet Sözleşmesi (Mandatum) 
595
a. Kavramsal Belirleme 
595
b. Vekâlet Sözleşmesinde Ücret Kararlaştırılamaması 
597
c. Konusu 
598
d. Hüküm ve Sonuçları 
599
E. İsimsiz Sözleşmeler 
601
1. Roma Sözleşmeler Hukukunda Tip Zorunluluğu 
601
2. İsimsiz Sözleşmelerin Gelişimi 
601
a. Praetor Hukuku’nda 
602
b. Klasik Hukuk Dönemi’nde 
602
c. Klasik–Sonrası Hukuk Dönemi’nde 
604
d. Iustinianus Dönemi’nde 
606
3. Uygulamada Sık Kullanılan İsimsiz Sözleşmeler 
607
a. Trampa Sözleşmesi (Permutatio) 
607
b. İğreti Sözleşmesi (Precarium) 
608
c. Satım İçin Bırakma Sözleşmesi (Aestimatum) 
608
d. Uyuşma (Sulh) Sözleşmesi (Transactio) 
608
F. Anlaşmalar (Pactum’lar) 
609
1. Etimolojik ve Tarihsel Kökeni 
609
2. Praetor Edictum’larında Pactum’lar 
610
3. Uygulamada Sık Kullanılan Pactum’lar 
611
a. Borç ödeme vaadi (Constitum) 
611
b. Garanti Sözleşmesi (Receptum) 
611
aa. Hakeme Tevdi (Receptum Arbitri) 
612
bb. Gemicilere, Hancılara, Ahırcılara Tevdi (Receptum Nautorum, Cauponem, Stabulariorum) 
612
cc. Banker Anlaşması (Receptum Argentarii) 
612
c. Tahkim Anlaşması (Compromissum) 
614
d. Cihaz Vaadi (Dotis Dictio–Dotis Promissio) 
614
e. Bağış Vaadi (Pactum Donationis) 
615
§3. SÖZLEŞME BENZERLERİ (QUASI CONTRACTUS) 
617
I. VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME (NEGOTIORUM GESTIO) 
618
A. Kavramsal Belirleme 
618
B. Tarihsel Temeli 
619
C. Unsurları 
620
D. Hüküm ve Sonuçları 
620
II. VESAYET (TUTELA) 
622
III. TESADÜFÎ MÜŞTEREK MÜLKİYET (COMMUNIO INCIDENS) 
623
IV. MUAYYEN MAL VASİYETİ (LEGATUM) 
624
V. SEBEPSİZ (HAKSIZ) ZENGİNLEŞME (CONDICTIO) 
625
A. Kavramsal Belirleme 
625
B. Hukukî Niteliği 
626
C. Hüküm ve Sonuçları 
627
D. Sebepsiz Zenginleşme Davaları 
628
1. Condictio Indebiti 
628
2. Condictio Causa Data Causa Non Secuta 
629
3. Condictio Ob Turpem Vel Iniustam Causam 
629
4. Condictio Furtiva 
630
5. Condictio Sine Causa 
631
§4. HAKSIZ FİİL (DELICTUM) 
633
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
634
II. TÜRLERİ 
636
A. Kamu Suçları (Delicta Publica) 
636
B. Özel Suçlar (Delicta Privata) 
641
III. DELICTUM EHLİYETİ VE NOXAL SORUMLULUK 
643
A. Delictum Ehliyeti 
643
B. Noxal Sorumluluk 
645
C. Hayvanların Verdiği Zarardan Sorumluluk 
647
IV. DELICTUM DAVALARININ ORTAK NİTELİKLERİ 
649
V. UNSURLARI 
651
A. Hukuka Aykırı Davranış (Fiil, Hareket) 
651
B. Zarar 
653
C. Uygun Nedensellik (İlliyet) Bağı 
653
D. Kusur 
654
VI. IUS CIVILE TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER 
655
A. Furtum (Hırsızlık) 
655
1. Kavramsal Belirleme, Türleri, Konusu ve Unsurları 
655
a. Furtum Kavramı ve Türleri 
655
b. Konusu 
656
c. Unsurları 
657
2. On İki Levha Kanunu’nda Furtum 
658
3. Praetor Hukuku’nda Furtum ve Tanınan Davalar 
660
a. Actio Furti 
660
b. Rei Vindicatio 
662
c. Condictio Ex Causa Furtiva 
662
d. Actio Furti Prohibiti 
663
e. Actio Furti Nec Exhibiti 
663
B. Rapina (Gasp/Yağma) 
663
C. Damnum Iniuria Datum (Mala Verilen Zarar) 
665
1. On İki Levha Kanunu’nda Mala Verilen Zarar 
665
2. Lex Aquilia’da Mala Verilen Zarar 
666
a. Lex Aquilia’nın Birinci Bölümüne Göre 
666
b. Lex Aquilia’nın Üçüncü Bölümüne Göre 
667
3. Damnum Iniuria Datum’un Unsurları 
667
a. Zarar 
667
b. Zararın Bedenden Bedene Verilmiş Olması 
670
c. Iniuria (Hukuka Aykırılık) 
673
d. Kusur 
674
D. Iniuria 
677
1. Kavramsal Belirleme 
677
2. On İki Levha Kanunu’nda Iniuria 
678
3. Praetor Beyannamelerinde Iniuria 
680
a. Edictum Generale 
681
b. Convicium (Hakaret) Suçuna İlişkin Edictum 
681
c. De Iniuriis, Quae Servis Fiunt Hakkındaki Beyanname 
681
d. De Adtemptata Pudicitia Hakkındaki Beyanname 
682
e. Ne Quid Infamandi Causa Fiat’a İlişkin Beyanname 
682
4. Lex Cornelia de Iniuriis’de Iniuria 
683
5. İmparator Emirnamelerinde Iniuria 
683
6. Iniuria Suçundan Dolayı Açılan Davanın Özellikleri 
684
VII. PRAETOR’LAR TARAFINDAN TANINAN HAKSIZ FİİLLER 
685
A. Dolus (Hile) 
685
B. Metus (Tehdit) 
687
C. Fraus Creditorum (Alacaklılara Karşı Hileli Hareketler) 
689
§5. HAKSIZ FİİL BENZERLERİ (QUASI DELICTA) 
693
I. GENEL OLARAK 
694
II. TÜRLERİ 
694
A. Iudex, Qui Litem Suam Fecit 
694
B. Actio De Effusis Vel Deiectis 
695
C. Actio De Positis Vel Suspensis 
696
D. Actio De Damno Aut Furto Adversus Nautas, Caupones, Stabularios 
697
Beşinci Bölüm
MALLARA İLİŞKİN HUKUK – EŞYA HUKUKU
§1. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU – AYNÎ HAK KAVRAMI 
701
I. EŞYA HUKUKUNUN KONUSU 
701
II. AYNÎ HAK 
702
A. Kavramsal Belirleme 
702
B. Aynî Hak – Şahsî Hak Ayırımı 
704
C. Aynî Hakka Egemen Olan İlkeler 
705
1. Mutlaklık İlkesi 
705
2. Açıklık (Alenîyet) İlkesi 
706
3. Sınırlı Sayı (Numerus Clausus) ve Tipe Bağlılık İlkesi 
706
4. Belirlilik İlkesi 
707
5. Kamu Güveninin (İyiniyetin) Korunması İlkesi 
707
§2. EŞYA 
709
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
709
II. TÜRLERİ 
712
A. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar (Res Extra Commercium) 
712
1. Özel Nitelikleri Gereği Aynî Hakkın Konusunu Oluşturamayan Mallar 
713
2. Hukuk Düzeni Tarafından Aynî Hakkın Konusu Olamayacağı Saptanmış Olan Mallar 
713
a. Tanrısal – Dinsel Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Divini Iuris) 
713
aa. Res Sacrae (Kutsal Mallar, Tanrısal Mallar) 
714
bb. Res Religiosae (Dinsel Mallar) 
714
cc. Res Sanctae (Kutsanmış, Takdis Edilmiş Mallar) 
715
b. Beşerî (İnsana İlişkin) Hukuk Gereğince Aynî Hak Konusu Olamayan Mallar (Res Nullius Humani Iuris) 
716
aa. Res Communes Omnium (Herkesin Ortak Kullanımında Olan Mallar) 
716
bb. Res Publicae (Kamu Malları) 
717
cc. Res Universitatis (Topluluğa Ait Olan Mallar) 
717
B. Aynî Hakkın Konusunu Oluşturan Mallar (Res in Commercio) 
717
1. Res Corporales – Res Incorporales 
718
2. Res Mancipi – Res nec Mancipi 
719
3. Taşınır Mal (Res Mobiles) – Taşınmaz Mal (Res Immobiles) 
721
4. Mislî Mal (Res Fungibiles) – Mislî Olmayan Mal (Res nec Fungibiles) 
722
5. Kullanımı Tüketime Bağlı Mal – Kullanımı Tüketime Bağlı Olmayan Mal 
723
6. Bölünebilen Mal (Res Divisibiles) – Bölünemeyen Mal (Res nec Divisibiles) 
724
7. Basit Eşya – Bileşik Eşya – Eşya Birliği (Topluluğu) 
725
a. Basit Eşya (Corpus Continuum) 
725
b. Bileşik Eşya (Corpus ex Contingentibus) 
725
c. Eşya Birliği (Corpus ex Distantibus) 
726
8. Asıl Mal – Teferruat (Eklenti) 
727
9. Semere 
728
a. Kavramsal Belirleme 
728
b. Köle Kadının Çocuğunun Semere Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu 
729
10. Masraf 
731
§3. ZİLYETLİK 
733
I. TANIMI, UNSURLARI, HUKUKÎ NİTELİĞİ, İŞLEVLERİ 
733
A. Günümüz Hukukunun Zilyetlik Anlayışı 
733
1. Kavramsal Belirleme 
733
2. Unsurları 
734
a. Fiilî Egemenlik (Possessio Corpore) 
735
b. Zilyetlik İradesi (Animus Possidendi) 
735
B. Roma Hukukunun Zilyetlik Anlayışı 
736
1. Tarihsel Temeli 
736
2. Unsurları 
739
C. Detentio (Vazülyetlik) 
740
1. Kavramsal Belirleme 
740
2. Zilyetlik Korumasından Yararlandırılan Vazülyetler 
742
a. Rehinli Alacaklı 
743
b. Yed–i Emin (Güvenilir El) 
743
c. Precarium Alan 
743
d. Üst Hakkı Sahibi 
744
e. Uzun Süreli Kira Hakkı Sahibi 
744
D. Hukukî Niteliği 
744
E. İşlevleri 
746
II. ZİLYETLİK TÜRLERİ 
747
A. Aslî (Bağımsız) Zilyetlik–Ferî (Bağımlı) Zilyetlik 
748
B. Dolaysız Zilyetlik–Dolaylı Zilyetlik 
748
C. Haklı Zilyetlik–Haksız Zilyetlik 
749
D. İyiniyetli Zilyetlik–Kötüniyetli Zilyetlik 
749
III. ZİLYETLİĞİN KAZANILMASI 
750
A. Aslen Kazanma 
751
B. Devren Kazanma 
751
1. Teslim 
751
a. Fiilen Teslim 
752
b. Araçların Teslimi 
752
c. Hukukî İşlem Yoluyla 
752
2. Teslim Olmaksızın 
753
a. Kısa Elden Teslim (Brevi Manu Traditio) 
753
b. Hükmen Teslim (Constitutum Possessorium) 
754
IV. ZİLYETLİĞİN KAYBI 
754
V. ZİLYETLİĞİN KORUNMASI 
756
A. Kuvvet Kullanarak Zilyetliği Koruma 
756
B. Zilyetliği Interdictum Yoluyla Koruma 
757
§4. MÜLKİYET 
761
I. KAVRAMSAL BELİRLEME 
762
II. ROMA MÜLKİYETİNİN TARİHSEL KÖKENİ 
765
III. TÜRLERİ 
768
A. Müşterek Mülkiyet 
768
B. Ius Civile Mülkiyeti (Dominium Ex Iure Quiritium) 
769
C. Eyalet Mülkiyeti 
770
D. Praetor Mülkiyeti (In Bonis Habere) 
772
IV. MÜLKİYET HAKKININ SINIRLANMASI 
774
A. Dinsel Hukuk ve Kamu Hukuku Kökenli Sınırlamalar 
775
B. Özel Hukuk Kökenli Sınırlamalar 
777
1. Komşuluk Hukukundan Doğan Sınırlamalar 
777
2. Cautio Damni Infecti 
778
C. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı 
779
V. MÜLKİYET HAKKININ KAZANILMASI 
781
A. Genel Bilgi 
781
B. Aslen Kazanma 
784
1. Sahiplenme (Occupatio) 
784
2. Birleşme (Accessio) 
785
a. Taşınırla Taşınırın Birleşmesi 
786
b. Taşınırla Taşınmazın Birleşmesi 
786
c. Taşınmazla Taşınmazın Birleşmesi 
787
3. Karışma (Confusio–commixtio) 
787
4. Hukukî Tağyir–İşleme (Specificatio) 
787
5. Semerelerin Kazanılması 
789
C. Devren Kazanma 
790
1. Mancipatio 
790
2. In Iure Cessio 
791
3. Traditio 
792
D. Kazandırıcı Zamanaşımı (Usucapio) 
792
1. Kavramsal Belirleme 
792
2. İşlevi 
794
3. Tarihsel Gelişimi 
795
4. Koşulları 
796
a. Elverişli Mal (Res Habilis) 
796
b. Hukukî Neden (Titulus, Iusta Causa) 
797
c. Zilyetlik (Possessio) 
798
d. İyiniyet (Bonafides) 
799
e. Süre (Tempus) 
800
VI. MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI 
801
A. Rei Vindicatio (İstihkak Davası) 
801
B. Actio Negatoria in Rem (Müdahalenin Önlenmesi Davası) 
802
C. Actio Publiciana in Rem 
803
§5. SINIRLI AYNÎ HAKLAR (IURA IN RE ALIENA) 
805
I. GENEL BİLGİ 
806
II. TÜRLERİ 
807
A. İrtifak Hakları 
807
1. Taşınmaz Lehine İrtifak Hakları 
809
2. Şahıs Lehine İrtifak Hakları 
812
a. İntifa Hakkı (Ususfructus) 
812
b. Kullanma Hakkı (Usus) 
813
c. Sükna, Oturma Hakkı (Habitatio) 
814
d. Kölelerin ya da Hayvanların Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı (Operae Servorum vel Animalium) 
814
B. Uzun Süreli Kira (Emphyteusis) 
815
C. Üst Hakkı (Superficies) 
816
D. Rehin Hakkı (Pignus) 
816
1. Kavramsal Belirleme 
816
2. Türleri 
817
3. Lex Commissoria 
819
4. Sona Ermesi 
820
Kaynakça 
823
Metin Dizini 
853