FRANSA DENEYİMİ: İDARE AJANININ PASİF HUSUMET BAĞIŞIKLIĞININ NORM OLARAK İNŞASI
I. Devletin Sorumsuzluğu İlkesinden Ayrılış
7
II. Pasif Husumet Bağışıklığının Kaldırılmasının Olağan Sonuçları
9
III. Pasif Husumet Bağışıklığı Normun Evrimi
13
A) Kusurların Birleşmesi (Cumul de fautes)
13
B) Sorumluluğun Birleşmesi (Cumul des Responsabilités)
15
1) Sorumlulukların Birleşmesinde Kişisel Kusurun Hizmet İçinde İşlenmiş Olması Şartı
18
2) Sorumlulukların Birleşmesinde İdarenin Sorumluluğunun Hizmet Dışında İşlenen Kişisel Kusurlara Doğru Genişlemesi
19
TÜRKİYE DENEYİMİ: YARGILAMA USULÜ SORUNLARININ YARATTIĞI BELİRSİZLİK
I) UYUŞMAZLIK YARGISI AÇISINDAN USUL SORUNLARI
23
A) İdare Ajanına Husumet Yöneltildiğinde Yargı Yolu Uyuşmazlığı Usulü
25
B) Adli Yargıcın Görev Sınırını Belirlemek
28
C) Uyuşmazlık Mahkemesinin Görev Sınırı Sorunu
31
1) Pasif Husumet Bağışıklığına İlişkin Düzenlemenin Bulunmaması
36
2) Davacının Husumet Yöneltme Tercihine ve Hukuksal Nitelemesine Müdahale Olanağının Bulunmaması
38
D) Mağdurun İkili Husumet Tercihi ve Atipik Vakıalar
44
1) İkili Pasif Husumet Sorununun Çözümü
44
2) Hizmet Kusuru, İdare Ajanının Kişisel Kusuru ve Özel Kişinin Kusurunun Birleşmesi
50
II. YARGILAMA USULLERİ ARASINDAKİ UYUMSUZLUK SORUNLARI
51
A) Adli Yargıcın Yargılamayı Sonlandırma Seçenekleri
52
1) Davanın Pasif Husumet Yokluğundan Reddi
52
2) Davanın Yargı Yolu Caiz Olmadığından Reddi
54
B) İdari Yargılama Usulünde Dava Açma Süreleri
55
C) Davalının İdare Olması Zorunluluğu Bakımından
58
PASİF HUSUMET BAĞIŞIKLIĞI NORMUNUN YORUMU VE KAPSAMI
I. SORUMLULUK İDDİASININ KAMU YARARI AMACIYLA YÖNLENDİRİLMESİ
63
A) Mağdurun Tazminata Erişim Güvencesi
64
1) Mağduru Tazminat Güvencesine Zorlama Sorunu
64
2) Anayasa’nın Sağladığı Tazminat Güvencesi
65
a) Tazminat Güvencesinin Muhatapları ve Konusu
65
b) Güvence Sahibi Mağdurun Husumet Yöneltme Tercihi
68
B) İdare Ajanını Sorumluluk İddiasına Karşı Koruma Amacı
69
1) Kamusal Sorumluluk Kuramının İdare Ajanına Sağladığı Sınırlı Güvence
69
2) Anayasa’nın Düzenlediği Pasif Husumet Bağışıklığı Güvencesi
73
a) İdare Ajanı Statüsü: Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri
73
b) Anayasa’nın Düzenlediği Nedensellik Varsayımı: “Yetkilerini Kullanırken” Şartı
74
II) NEDENSELLİK VARSAYIMI AÇISINDAN YARGILAMA USULÜ
76
A) Adli yargıç kusur araştırması yapamaz görüşü
80
B) Adli yargıç nedensellik araştırması yapabilir görüşü
82
C) Anayasa’nın Eksik ve Yanılgılı Yorumu
87
D) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Düzenlemesi
96
III) NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİ BELİRLEME ÖLÇÜTLERİ
100
A) Zaman (mesai) ve Zamana Bağlı Statü
103
B) İdareye Ait Her Türlü Aracın Statüye Bağlı Olarak Kullanılması
106
C) Vakıanın Sebebi ve Failin Amacını Gösteren Olgular
109
1) Kişisel Kusurun Ciddiyeti Sorunu
109
2) Kişisel Kusurun Ölçütü Olarak Fiilin Suç Niteliği
114
IV) FİİLİ YOL VE KİŞİSEL KUSUR KATEGORİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
120
PASİF HUSUMET BAĞIŞIKLIĞI NORMUNUN UYGULAMASI
I) KİŞİNİN BEDEN BÜTÜNLÜĞÜNÜN ZARAR GÖRMESİ
126
1) Adli Kolluk Şiddeti
127
2. İdari Kolluk Şiddeti
130
B) Eğitim Kurumlarında Şiddet
132
C) Görev Gereği Bulundurulan Silahtan Kaynaklanan Zarar
133
D) Tıbbi Müdahaleden Doğan Zarar
136
II) KİŞİLİK HAKLARININ İHLAL EDİLMESİ
138
A) Hakaret veya Uygunsuz İfadeler
139
B) Rıza Dışı Uygulamalar
142
C) İhbar ve Şikayetler
142
D) Psikolojik Taciz (Mobbing)
144
III) MALVARLIĞI ZARARI
147
A) Emaneti Zimmete Geçirme
147
B) Sahtecilik, Dolandırıcılık
148
IV) İŞLEM YAPMA YETKİSİNİN KİŞİSEL İSTİSMARI
149
A) Hukuka Aykırı İşlemden Doğan Zarar
149
B) Yargı Kararlarının Uygulanmaması
152