Tıp ve Sağlık Hukuku El Kitabı Prof. Dr. Hakan Hakeri  - Kitap

Tıp ve Sağlık Hukuku El Kitabı

4. Baskı, 
Eylül 2024
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
13x19
Sayfa:
552
Barkod:
9789750294686
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
440,00
İndirimli (%15):
374,00
24 saat içerisinde temin edilir.
Kitabın Açıklaması
Tıp ve sağlık hukuku alanındaki konuları bütüncül bir yaklaşımla ele alan kitap, başta hekimler olmak üzere sağlık mesleği mensuplarını ilgilendiren temel kurum ve kavramlara yer vermektedir. Bu suretle, kitap tıp ve sağlık hukuku alanındaki çoğu konunun bir arada ele alındığı bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Bu kitap ile hem öğrencilerin kısa bir ders kitabı ihtiyacının karşılanması amaçlanmış hem de derin hukuki tartışmalara yer verilmeyerek, sağlık çalışanlarının da kitaptan yararlanması düşünülmüştür. Konuyu hızlıca öğrenmek isteyenlere yönelik olarak pratik bir şekilde hazırlanan kitapta dipnot çalışması yapılmamıştır. Kitapta konuların akılda kalmasını kolaylaştırmak için konuyla ilgili bazı gazete kupürleri ve karikatürlere de yer verilmiştir.
Yeni baskıda kitap; mevzuatta son dönemde gerçekleştirilen çok önemli değişikliklere göre güncellenmiş, ayrıca yeni gazete haberleri ve karikatürler eklenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Hasta ve Sağlık Çalışanı Hakları
.
Tıp Hukukunun Temel Kavram ve Kurumları
.
Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygunluğunun Şartları
.
Özellik Arz Eden Tıbbi Müdahaleler
.
Hekim ve Hastanın Yükümlülükleri
.
Hasta İle Hekim Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği, Hatalı Tıbbi Uygulama ve Tazminat Sorumluluğu
.
Tıp Ceza Hukuku
Kitapla İlgili Kategoriler
Yorumlar
Kitabın İçindekileri
1. Bölüm
GİRİŞ
§ 1. ÖN AÇIKLAMALAR 
29
§ 2. KAVRAM 
31
§ 3. MESLEKİ DİSİPLİN 
32
2. Bölüm
HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI
§ 1. HASTA HAKLARI 
37
§ 2. SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAKLARI VE HAK ARAMA YOLLARI 
47
3. Bölüm
TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
§ 1. HEKİMLİK MESLEĞİNİN İCRASINDA MESLEKİ ÖZERKLİK 
67
§ 2. DİKEY VE YATAY İŞ BİRLİĞİ (EKİP ÇALIŞMASI) 
83
§ 3. TIBBİ MÜDAHALELERDE MAHREMİYET 
90
§ 4. TIP HUKUKUNDA ZORUNLULUK HALİ 
99
4. Bölüm
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN ŞARTLARI
§ 1. GENEL BİLGİLER 
105
§ 2. ŞARTLAR 
106
5. Bölüm
ÖZELLİK ARZ EDEN TIBBİ MÜDAHALELER
§ 1. ORGAN VE DOKU NAKLİ 
223
§ 2. KLİNİK ARAŞTIRMA (İNSAN ÜZERİNDE DENEY VE DENEME) 
244
§ 3. ESTETİK MÜDAHALELER 
259
§ 4. GENETİK TANI 
264
§ 5. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK TIBBİ MÜDAHALELER 
271
§ 6. YAPAY DÖLLEME 
272
§7. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIBBİ MÜDAHALELER 
285
§ 8. KİMYASAL KASTRASYON 
292
§ 9. TELE–TIP 
295
6. Bölüm
HEKİM VE HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 1. HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
301
§ 2. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
341
7. Bölüm
HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ, HATALI TIBBİ UYGULAMA VE TAZMİNAT SORUMLULUĞU
§ 1. HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
343
§2. HATALI TIBBİ UYGULAMA (MALPRAKTİS) 
355
§ 3. TAZMİNAT SORUMLULUĞU 
401
§ 4. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
419
8. Bölüm
TIP CEZA HUKUKU
§ 1. TIBBİ MÜDAHALENİN CEZA HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 
421
§ 2. KAMU GÖREVLİSİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI BAKIMINDAN SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ 
423
§ 3. HEKİMLER TARAFINDAN İŞLENEBİLECEK SUÇLAR VE KABAHATLER 
425
4. Baskının Önsözü 
5
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
25
1. Bölüm
GİRİŞ
§ 1. ÖN AÇIKLAMALAR 
29
§ 2. KAVRAM 
31
§ 3. MESLEKİ DİSİPLİN 
32
I. Genel Olarak 
32
II. Kamu Görevlisi Hekimler ile İlgili Uygulama 
34
III. Aynı Anda Ceza Soruşturma/Kovuşturması Yapılması Durumu 
35
2. Bölüm
HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANI HAKLARI
§ 1. HASTA HAKLARI 
37
I. Müracaat, Şikâyet ve Dava Hakkı 
38
II. Hasta Hakları Birimleri ve Hasta Hakları Kurulları 
41
§ 2. SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAKLARI VE HAK ARAMA YOLLARI 
47
I. Sağlık Çalışanı Hakları 
47
II. Hak Arama Yolları 
48
A. Haksız Suçlamalara Karşı Hak Arama Yolları 
48
B. Güvenlik Hakkının İhlaline Karşı Hak Arama Yolları 
49
1. Ceza Hukuku Araçları 
49
a. Genel Olarak 
49
b. Ceza Muhakemesi Bakımından Özel Düzenlemeler 
55
2. Tazminat Hukuku Araçları 
56
3. Süreç 
57
III. Sağlık Bakanlığı Tarafından Yapılacak Hukuki Yardım 
57
IV. Çalışan Güvenliği Genelgesi 
60
V. Hekimin Hasta Seçme Hakkı 
62
VI. Sağlık Çalışanının Hizmetten Çekilme Hakkı 
64
A. Genel Olarak 
64
B. Aile Hekimleri Bakımından Uygulama 
66
3. Bölüm
TIP HUKUKUNUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
§ 1. HEKİMLİK MESLEĞİNİN İCRASINDA MESLEKİ ÖZERKLİK 
67
I. Genel Olarak 
67
II. Şifa Garantisi Yasağı 
80
§ 2. DİKEY VE YATAY İŞ BİRLİĞİ (EKİP ÇALIŞMASI) 
83
I. Genel Olarak 
83
II. Güven İlkesi 
85
§ 3. TIBBİ MÜDAHALELERDE MAHREMİYET 
90
I. Kavram 
91
II. Uygulamadaki Sorunlar 
94
A. Tıbbi Müdahale Sırasında Diğer Sağlık Çalışanlarının Bulunması 
94
B. Koğuş Sisteminde Dikkat Edilmesi Gerekenler 
95
C. Sosyal Medya Paylaşımları 
95
D. Kamera Kaydı 
96
E. Tutuklu ve Hükümlülerin Muayenelerinde Mahremiyet Sorunu 
96
§ 4. TIP HUKUKUNDA ZORUNLULUK HALİ 
99
4. Bölüm
TIBBİ MÜDAHALENİN
HUKUKA UYGUNLUĞUNUN ŞARTLARI
§ 1. GENEL BİLGİLER 
105
§ 2. ŞARTLAR 
106
I. Tıbbi Müdahalenin Bir Sağlık Personeli Tarafından Yapılması 
106
A. Genel Olarak 
106
B. Hekim Olma Şartı 
107
1. Genel Olarak 
107
2. Uzmanlık Şartı 
110
3. Öğrencilerin Yaptığı Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu Sorunu 
114
C. Sağlık Personeli Olmayan Kimselerin Yaptığı Tıbbi Müdahaleler Nedeniyle Sorumlulukları 
116
II. Aydınlatma ve Rıza 
117
A. Temel Kurallar 
117
B. Aydınlatma 
122
1. Aydınlatma Çeşitleri 
123
a. Otonomi (Karar) Aydınlatması 
123
aa. Temel Sorunlar 
123
bb. Otonomi Aydınlatmasının Çeşitleri 
124
aaa. Genel Olarak 
124
bbb. Teşhis Aydınlatması 
125
ccc. Süreç Aydınlatması 
126
ddd. Alternatifler Konusunda Aydınlatma 
127
eee. Müdahale Yapılmamasının Sonuçları Konusunda Aydınlatma 
128
b. Tedavi Aydınlatması (Güvenlik Aydınlatması) 
129
aa. Kavram 
129
bb. Teşhise Yönelik Aydınlatma 
130
cc. İlaç ve Tıbbi Malzeme 
131
c. Risk Aydınlatması 
134
2. Özel Durumlarda Aydınlatma 
137
a. Kısırlaştırma 
137
b. Engelli Cenin 
138
c. Hekimin Tecrübesi 
139
3. Aydınlatılacak Kişi 
139
4. Aydınlatma Yükümlüsü 
140
5. Aydınlatmanın Zamanı 
141
6. Aydınlatmanın Kapsamı 
142
7. Aydınlatmanın Şekli 
144
a. Genel Olarak 
144
b. E–Aydınlatma Formlarının Geçerliliği 
147
8. Aydınlatmanın Mümkün Olmaması ve Ameliyat Sırasında Aydınlatma 
149
9. Aydınlatma Zorunluluğunun Bulunmadığı Durumlar 
150
a. Aydınlatmadan Vazgeçme 
150
b. Hastanın Bilgisinin Bulunması 
150
c. Aydınlatmanın Olumsuz Etkide Bulunması 
151
aa. Genel Olarak 
151
bb. Tedavisi Olmayan Hastalığın Bildirilmesi 
153
d. Acil Haller 
153
e. Aydınlatmanın Uygulanabilir Olmaması 
154
10. Aydınlatmanın Geri Alınması, Düzeltilmesi 
155
11. Hukuka Aykırı Aydınlatmanın Sonuçları 
156
12. Hatalı Aydınlatma ve İspat Sorunları 
156
C. Rıza 
157
1. Genel Olarak 
158
2. Rıza Açıklaması 
161
3. Rıza Verme Yetkisi (Rıza Ehliyeti) 
163
a. Genel Olarak 
163
b. Çocuklar Bakımından Rıza Ehliyetinin Belirlenmesi 
165
c. Çocuklarda Kanuni Temsilcinin Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermemesi 
170
d. Rıza Yeteneği Bulunmayan Yetişkinlerde Kanuni Temsilcinin Tıbbi Müdahaleye Rıza Göstermemesi 
176
4. Rızanın Kapsamı 
177
5. Rızanın Aranmadığı Haller 
178
a. Kamu Sağlığının Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 
179
aa. Genel Olarak 
179
bb. Corona Virüs Nedeniyle Alınan Önlemler 
180
cc. Genel Önleyici Aşı Zorunluluğu 
183
dd. Yeni Doğan Çocuklardan Topuk Kanı Alınması 
187
ee. Yurt Dışından Gelenlere Zorla Tıbbi Müdahale Yapılması 
187
b. Akıl Hastaları ile İlgili Düzenlemeler 
188
c. Ceza Hukukunun Öngörmüş Olduğu Düzenlemeler 
191
aa. Ceza Hukuku Yaptırımları 
191
bb. Ceza Yargılamasından Kaynaklanan Tıbbi Müdahaleler 
193
cc. Ceza İnfaz Kurumlarındaki Tıbbi Müdahaleler 
195
d. Diğer Hukuk Dallarındaki Düzenlemeler 
198
6. Tıbbi Müdahalenin Rızaya Rağmen Hukuka Aykırılığı 
199
7. Varsayılan Rıza 
200
a. Genel Olarak 
200
b. Ameliyatın Genişletilmesi 
203
c. Önceki İrade Açıklamalarının Geçerliliği (Tıbbi Vasiyet) 
204
8. Rızayı Sakatlayan Haller 
206
9. Rızanın Geri Alınması 
207
10. Rıza Formu 
208
11. Tıbbi Müdahaleye Rıza Gösterilmemesi Halinde Yapılması Gerekenler 
209
D. Aydınlatma ve Rıza Konusundaki Yanılgının Sonuçları 
211
III. Tıp Biliminin Verilerine Göre Zorunlu ve Bu Verilere Uygun Tıbbi Müdahale 
211
A. Endikasyon (Zorunluluk) 
211
1. Kavram 
211
2. Tıbbi Endikasyon Olmaksızın Yapılan Tıbbi Müdahaleler 
215
a. Deneysel Nitelikli Tıbbi Müdahaleler 
217
b. Şekil veya Fonksiyon Değiştirici Tıbbi Müdahaleler 
218
c. Üçüncü Kişi Yararına Yapılan Tıbbi Müdahaleler 
219
d. Sünnet 
219
3. Değerlendirme 
220
B. Özenli Tıbbi Müdahale 
221
5. Bölüm
ÖZELLİK ARZ EDEN TIBBİ MÜDAHALELER
§ 1. ORGAN VE DOKU NAKLİ 
223
I. Kavram 
223
II. Hukuksal Temel ve Kapsam 
224
III. Organ ve Doku Nakli Çeşitleri 
225
A. Ölülerden (Kadavradan) Organ Nakli 
225
1. Ölüm Halinin Belirlenmesi 
226
2. Kişinin Kendi Geleceğini Belirleme Hakkına Saygı Gösterilmesi 
229
3. Beyin Ölümü Tespitinden Sonra Yapılması Gereken İşlemler 
234
4. Otopsi mi Nakil mi? 
235
5. Organ ve Doku Dağıtımı 
238
B. Canlılardan Organ Nakli 
239
1. Genel Olarak 
239
2. Akrabalık Şartı 
240
3. Çapraz Nakil 
243
§ 2. KLİNİK ARAŞTIRMA (İNSAN ÜZERİNDE DENEY VE DENEME) 
244
I. Giriş 
244
II. İnsan Üzerinde Deney ve Denemenin Hukuka Uygunluğuna İlişkin Koşullar 
246
A. İnsan Üzerinde Deneyin Şartları 
248
1. Yetişkinler Üzerinde Deneyin Şartları 
248
2. Özel Durumlarda Araştırma 
250
3. Çocuklar Üzerinde Deneyin Şartları 
251
B. İnsan Üzerinde Denemenin Şartları 
254
1. Yetişkinler Üzerinde Denemenin Şartları 
255
2. Çocuklar Üzerinde Denemenin Şartları 
257
§ 3. ESTETİK MÜDAHALELER 
259
I. Tanım 
259
II. Estetik Müdahalelerde Hekim–Hasta Arasındaki Hukuksal İlişkinin Niteliği 
261
§ 4. GENETİK TANI 
264
I. Kavram 
264
II. Türleri 
265
III. Tanı İşlemlerinin Hukuksal Niteliği 
266
IV. Hukuksal Sorumluluk 
268
V. Yasaklar ve Yaptırım 
269
§ 5. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİNE YÖNELİK TIBBİ MÜDAHALELER 
271
§ 6. YAPAY DÖLLEME 
272
I. Kavram 
273
II. Yapay Döllemenin Şartları 
274
III. Yapay Dölleme Neticesinde Oluşan Embriyonun ve Dünyaya Gelen Çocuğun Hukuksal Statüsü 
276
A. Yapay Dölleme Neticesinde Ana Rahmi Dışında Oluşturulan Embriyonun Hukuksal Durumu 
276
B. Yapay Dölleme Neticesinde Meydana Gelen Çocuğun Hukuksal Durumu 
277
IV. Yapay Döllemeye İlişkin Yasaklar 
278
V. Taşıyıcı Annelik 
280
VI. Üreme Hücreleri ve Gonad Dokularının Saklanması 
283
VII. Embriyoların Dondurulması 
284
§7. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIBBİ MÜDAHALELER 
285
I. Giriş 
285
II. Hukuki Durum 
286
A. Genel Bir Mevzuat İhtiyacı 
286
B. Ülkemizdeki Mevcut Durum 
287
C. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Alanındaki Mevcut Düzenleme 
288
1. Tıbbi Müdahaleyi Yapma Yetkisi 
288
2. Aydınlatma 
290
3. Endikasyon 
291
§ 8. KİMYASAL KASTRASYON 
292
§ 9. TELE–TIP 
295
6. Bölüm
HEKİM VE HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
§ 1. HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
301
I. Genel Olarak 
301
II. Hekimin Özen Yükümlülüğü 
301
III. Hekimin Kişisel Edim Yükümlülüğü 
302
A. Kişisel Edim Kavramı 
302
B. Temsil Edilebilir Edimler 
303
C. Temsil Edilemeyen Edimler 
304
IV. Öykü Alma Yükümlülüğü 
306
V. Muayene Yükümlülüğü 
307
VI. Teşhis Yükümlülüğü 
308
A. Teşhis Kavramı 
308
B. Teşhis Yükümlülüğünün İçeriği 
308
C. Uzaktan Teşhis Yasağı 
311
D. Teşhisi Kontrol Yükümlülüğü 
312
VII. Tedavi Yükümlülüğü 
312
A. Hukuksal Temelleri 
312
1. Genel Olarak 
312
2. Özel Durumlar 
313
a. Hekimin Hastayı Reddetmesi 
313
b. Acil Durumlar 
315
B. Zamanında Tedavi Yükümlülüğü 
315
C. Uzaktan Tedavi Yasağı 
316
D. Hekimin Tedavi Yükümlülüğünün Sınırları 
317
1. Hastanın Tedaviyi Ret Hakkı 
318
a. Genel Olarak 
318
b. Tedaviyi Ret Hakkının İçeriği 
319
2. Hekimin Etkisiz Tedaviyi Sona Erdirme Hakkı 
321
VIII. Reçete Yazma Yükümlülüğü 
322
IX. Tıbbi Teknik Kullanma Yükümlülüğü 
324
A. Tıbbi Teknik Standardın Uygulanması Yükümlülüğü 
324
B. Tıbbi Teknik Araçların Bakımı ve Kontrolü 
325
X. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 
325
A. Genel Olarak 
326
B. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün İçeriği 
326
1. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün Amacı 
326
2. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün Kapsamı 
327
3. Kayıtların Şekli 
329
4. Kaydın Zamanı 
330
C. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün İhlalinin Sonuçları 
331
D. Kayıtları İnceleme Hakkı 
333
1. Hukuksal Dayanak 
333
2. Kayıtları İnceleme Hakkının Çeşitleri 
334
a. Dava Dışı İnceleme Hakkı 
334
b. Dava Dolayısıyla İnceleme Hakkı 
335
3. Kayıt İnceleme Hakkına İlişkin Diğer Hususlar 
336
4. Kayıtların Verilmemesine Karşı Hukuksal Yollar 
336
XI. Sır Saklama Yükümlülüğü 
338
XII. Organizasyon Yükümlülükleri 
339
XIII. Kullanılan Ürün ve İlaçlarla İlgili Yükümlülükler 
339
XIV. Mesleki Bilgisini Geliştirme Yükümlülüğü 
339
XV. Kimlik Tespiti Yapma Yükümlülüğü 
340
§ 2. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 
341
7. Bölüm
HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ, HATALI TIBBİ UYGULAMA VE
TAZMİNAT SORUMLULUĞU
§ 1. HASTA İLE HEKİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKSAL NİTELİĞİ 
343
I. Genel Olarak 
343
A. Bağımsız Çalışan Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
343
B. Aile Hekimi ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
346
C. Hastane ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
347
1. Özel Hastane ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
347
2. Kamu Hastanesi ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuksal Niteliği 
349
II. Görevli Yargı Kolu 
350
A. Genel Olarak 
350
B. Yargıtay Kararları 
351
C. Görevli Mahkeme 
354
1. Bağımsız Çalışan Hekimler Bakımından 
354
2. Özel Hastaneler Bakımından 
354
3. Kamu Hastaneleri Bakımından 
354
4. Yeni Tüketici Kanunu ile Yapılan Değişiklik 
354
§2. HATALI TIBBİ UYGULAMA (MALPRAKTİS) 
355
I. Genel Olarak 
355
II. Tıbbi Standart 
360
A. Kavram 
360
B. Tıbbi Standarttan Sapma: Yeni Yöntemler 
364
III. Uygulama Hatası (Tıbbi Hata) 
366
A. Kavram 
366
B. Hata (Malpraktis) Örnekleri 
368
1. Teşhis Hatası 
370
a. Genel Olarak 
370
b. Eksik Ön Muayene ve Yetersiz Hasta Öyküsü Alma 
373
c. Teşhise Yönelik Gerekli Tetkiklerin Yapılmaması 
374
2. Tedavi Hatası 
376
a. Müdahalenin Yapılmaması 
376
b. Hasta Vücudunda Yabancı Madde Unutulması 
377
c. Yanlış Tedavi Yöntemi Seçme 
379
d. Gerekli Testlerin Yapılmaması 
380
e. Yanlış İlaç, Hasta Karıştırma, Yanlış Taraf Cerrahisi 
381
f. Enfeksiyon ve Hijyen Kurallarına Uyulmaması 
383
3. Tedavi Sonrası Yükümlülüklerin İhlali 
384
4. Organizasyon Kusuru 
386
a. Genel Olarak 
387
b. Özel Hastaneler 
395
5. Üstlenme Kusuru 
396
6. Hekimin Uygulama Hatasını Hastaya Bildirme Yükümlülüğü 
398
7. Hatalı Tıbbi Uygulamanın Belirlenmesi (Bilirkişi) 
398
§ 3. TAZMİNAT SORUMLULUĞU 
401
I. Özel Hukukta Tazminat Sorumluluğu 
402
A. Genel Olarak 
402
B. Tazminat Sorumluluğunun Şartları 
402
1. Hukuka Aykırılık 
402
2. Kusur 
402
3. Zarar 
404
4. Nedensellik Bağı 
404
C. Tazminat Türleri 
405
1. Maddi Tazminat 
405
2. Manevi Tazminat 
407
D. Hastanın Kusurunun Tazminata Etkisi 
408
E. İspat 
409
F. Zamanaşımı 
410
G. Sorumsuzluk Anlaşmaları 
411
II. İdare Hukukunda Tazminat Sorumluluğu 
411
A. Tazminatın Şartları 
412
1. Zarar 
412
a. Zararın Nitelikleri 
412
aa. Zarar Gerçek ve Kesin Olmalıdır 
412
bb. Zarar Özel Olmalıdır 
413
cc. Zarar Para ile Takdir Edilebilir Olmalıdır 
413
b. Zararın Kapsamı 
413
aa. Maddi Zarar 
413
(1) Ölüm Nedeniyle Oluşan Zarar 
413
(a) Tedavi Giderleri 
413
(b) Cenaze Giderleri 
413
(c) Ölenin Yardımından Yoksunluk Zararı 
414
(2) Yaralama Nedeniyle Oluşan Zarar 
414
bb. Manevi Zarar 
415
(1) Ölüm Nedeniyle Oluşan Zarar 
415
(2) Yaralama Nedeniyle Oluşan Zarar 
415
2. Kusur 
415
3. Nedensellik Bağı 
416
B. İspat 
416
C. Zamanaşımı 
416
D. Rücu 
417
§ 4. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 
419
I. Tıbbi Hatalara İlişkin Davalarda Hukuki Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması Şartı 
419
II. Yaşam Hakkı 
420
8. Bölüm
TIP CEZA HUKUKU
§ 1. TIBBİ MÜDAHALENİN CEZA HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 
421
§ 2. KAMU GÖREVLİSİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI BAKIMINDAN SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ 
423
§ 3. HEKİMLER TARAFINDAN İŞLENEBİLECEK SUÇLAR VE KABAHATLER 
425
I. Kasten Öldürme ve Yaralama Suçları 
426
A. Genel Olarak 
426
B. Aydınlatma, Rıza ve Kasten Öldürme/Yaralama Suçları 
429
C. Hekimin Hastanın Ölümüne Yardımı (Ötanazi) 
430
1. Sorun 
430
2. Çeşitli Ötanazi Türleri ve Hukuksal Sonuçları 
432
a. Aktif Ötanazi 
433
c. Pasif Ötanazi 
435
II. Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi 
436
III. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçları 
442
A. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçlarına İlişkin Müşterek Açıklamalar 
443
1. Ön Açıklama: Aydınlatma, Rıza ve Malpraktis İlişkisi 
444
2. Taksir Kavramı 
444
3. Hareket 
446
4. Neticenin Öngörülebilir Olması ve Bilinçli–Basit Taksir Ayırımı 
447
5. Özen Yükümlülüğünün İhlali 
449
6. Özen Yükümlülüğü İhlalinin Tespiti 
450
7. Nedensellik Bağı 
451
B. Taksirle Öldürme Suçu 
451
C. Taksirle Yaralama Suçu 
452
IV. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama 
454
V. Hasta ile Cinsel İlişki Kurma 
455
VI. İnsan Üzerinde Deney ve Denemenin Cezalandırılabilirliği 
456
VII. Organ veya Doku Nakli ve Ceza Sorumluluğu 
462
A. Organ veya Doku Naklinin ve Ticaretinin Cezalandırılabilirliği 
462
B. Organ ve Doku Nakli Kanunu ve Türk Ceza Kanunu İlişkisi 
464
C. Organ veya Doku Ticareti Suçu 
470
D. Zorunluluk Hali 
471
E. Etkin Pişmanlık 
472
VIII. Çocuk Düşürtme 
473
A. Genel Olarak 
473
B. Suçun Konusu 
475
C. Maddi Unsur 
476
D. Manevi Unsur 
479
1. Genel Olarak 
479
2. Zorunluluk Hali 
480
E. Hukuka Uygunluk Nedenleri 
480
1. Süre Esaslı İsteğe Bağlı Rahim Tahliyesi 
481
2. Çocuk ile Onu Takip Edecek Nesiller Açısından Ağır Maluliyet (Özürlülük Endikasyonu) 
482
F. Nitelikli Haller 
484
G. Teşebbüs ve İştirak 
484
H. Zorunluluk Hali 
485
1. Genel Açıklamalar 
485
2. Hukuki Niteliği 
486
3. Şartları 
487
4. İspat Sorunları 
488
IX. Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu 
489
X. Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme (Sır Saklama Yükümlülüğünün İhlali) Suçu 
490
A. Genel Olarak 
490
B. Suçun Unsurları 
490
1. Maddi Unsur 
491
a. Kişisel Veri Kavramı 
491
b. Kişisel Verilerin Kapsamı 
493
c. Fail 
495
d. Maddi Unsuru Oluşturan Eylemler 
496
2. Manevi Unsur 
497
3. Hukuka Uygunluk Nedenleri 
497
a. Hastanın Rızası 
497
aa. Genel Olarak 
497
bb. Varsayılan Rıza 
497
b. Bildirme Yükümlülüğü 
498
4. Zorunluluk Hali 
502
C. Nitelikli Haller 
504
XI. Dolandırıcılık 
504
XII. Belgede Sahtecilik 
506
A. Genel Açıklamalar 
506
B. Kamu Görevlisi Tarafından İşlenen Sahtecilik Suçu 
507
C. Kamu Görevlisi Olmayan Sağlık Mesleği Mensubunun Belgede Sahteciliği 
509
1. Suçun Unsurları 
509
2. Nitelikli Haller 
512
XIII. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu 
513
XIV. İrtikap Suçu 
515
XV. Rüşvet Suçu 
520
A. Genel Açıklamalar 
520
B. İrtikap ile Rüşvet Suçu Arasındaki Farklar 
521
XVI. Görevi Kötüye Kullanma 
521
A. Görevin Gereklerine Aykırı Hareket Etmek Suretiyle, Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak 
522
B. Görevin Gereklerini Yapmakta İhmal veya Gecikme Göstererek, Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak 
524
C. Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak Koşulu 
527
D. Yükümlülüklerin Çatışması 
528
XVII. Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu 
529
XVIII. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi 
530
XIX. Genital Muayene 
534
A. Genel Olarak 
534
B. Korunan Hukuksal Yarar ve Suçun Konusu 
535
C. Suçun Faili ve Mağduru 
535
D. Maddi Unsur 
537
E. Manevi Unsur 
540
F. Hukuka Aykırılık Unsuru 
540
G. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 
541
XX. Hekim Olmadığı Halde Hasta Tedavi Etme veya Hekim Unvanını Takınma 
541
XXI. Kabahatler 
545
A. Yetkisiz Hekimlik 
545
B. Bazı Normlara Aykırılık 
546
C. Yetkisiz Diş Hekimliği Yapmak 
547
D. Sağlık Meslek Mensubu Gibi Çalışmak veya Unvanı Takınmak 
548
E. Hastanın Rızası Olmaksızın Tıbbi Müdahale Yapmak 
548