MADDİ HUKUK ALANINDA VELAYET VE
 
ÇOCUĞUN KORUNMASINA İLİŞKİN TEDBİRLER KAPSAMINDA
 
ÇOCUĞUN AİLE İÇİNDE KORUNMASI
 
§ BİRİNCİ KISIM: SOYBAĞININ VELÂYET HAKKINA BAĞLI HÜKÜMLERİ 
 
25
I. VELÂYET KAVRAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 
 
25
B. Velâyet Hakkının Hukuki Niteliği 
 
28
C. Velâyet Hakkına Tabi Olan ve Sahip Olan Kişiler 
 
29
D. Velâyet Hakkına Hâkim Olan Temel Prensipler 
 
32
1. Çocuğun Üstün Yararı İlkesi 
 
33
b. Çocuğun Yararı Kavramı 
 
34
3. Velâyetin Yalnızca Anne ve Baba Tarafından Kullanılabilen Bir Hak Olması 
 
37
4. Velâyet Hakkının Bölünmezliği 
 
38
5. Velâyetin Süreli Olması 
 
38
6. Velayetin Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Bir Hak Olması 
 
39
7. Velayet Davalarında Çocuğun Dinlenilmesi İlkesi (Katılım İlkesi) 
 
39
II. VELÂYET HAKKININ KAPSAMI 
 
43
A. Çocuğun Anne ve Babasının Sözünü Dinleme Yükümlülüğü 
 
43
B. Çocuğun Kişi Varlığına İlişkin Haklarının Kullanılması ve Yönetilmesi 
 
43
1. Velayet Hakkının Çocuğun Medeni Durumu ile İlgili Hükümleri 
 
44
a. Çocuğa Öz Ad Koyulması 
 
44
b. Çocuğun Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 
 
47
c. Sınırlı Ehliyetsiz ve Çocuğun Evlenmesine ve Nişanlanmasına Rıza Gösterilmesi 
 
48
3. Çocuğun Sağlığına Dikkat Etme Yükümlülüğü 
 
49
C. Çocuğun Malvarlığından Doğan Haklarının Kullanılması ve Yönetilmesi 
 
51
1. Çocuğun Mallarının Kapsamı 
 
51
2. Anne ve Babanın Çocuğun Mallarının Yönetme ve Kullanma Hakkı 
 
52
3. Çocuğun Mallarının Sarfı 
 
53
4. Yönetimin Sona Ermesi 
 
53
D. Çocuğun Fiil Ehliyeti ve Temsili 
 
54
III. VELAYET HAKKININ KULLANILMASI 
 
55
A. Anne ve Babanın Çocuğun Doğumu Anında Evli Olması Halinde 
 
55
B. Anne ve Babanın Çocuğun Doğumu Anında Evli Olmaması veya Birlikte Yaşamaya Ara Vermeleri Halinde 
 
55
C. Velayetin Değiştirilmesi 
 
56
D. Velayetin Eşler Tarafından Birlikte Kullanılması: Ortak Velâyet 
 
57
§ İKİNCİ KISIM: MADDİ HUKUK KAPSAMINDA ÇOCUĞUN ANNE VE BABASINA KARŞI KORUNMASI 
 
59
II. KORUMA TEDBİRLERİNİN ALINABİLMESİ İÇİN GEREKEN KOŞULLAR 
 
61
A. Koruma Tedbirlerinin Alınabilmesi için Gereken Maddi Koşullar 
 
61
B. Koruma Tedbirlerinin Alınabilmesi için Gereken Şeklî Koşullar 
 
62
1. Velayet Altındaki Çocuk Hakkında Koruma Tedbirlerinin Alınması İçin Başvurabilecek Kişiler 
 
63
2. Velayet Altındaki Çocuk Hakkında Koruma Tedbirlerinin Alınmasında İzlenecek Prosedür 
 
65
a. Anne ve Babanın Velayet ve Çocuğun Korunmasına İlişkin Davalarda Dinlenmesi 
 
66
b. Katılım İlkesi Uyarınca Çocuğun Velayet ve Çocuğun Korunmasına İlişkin Davalarda Dinlenmesi 
 
66
c. Katılım İlkesi Uyarınca Çocuğun Velayet ve Çocuğun Korunmasına İlişkin Davalarda Dinlenebilmesi için Yaş Sınırı 
 
68
d. Velayet ve Çocuğun Korunmasına İlişkin Davalarda Görevli ve Yetkili Mahkeme 
 
69
II. KORUMA TEDBİRLERİNE HÂKİM OLAN İLKELER 
 
72
A. Çocuğun Yararının Korunması 
 
72
B. Tedbirlerin Tali Nitelikte Olması 
 
72
C. Tedbirlerin Tamamlayıcı Olması 
 
73
D. Tehlike ile Tedbirin Orantılı Olması 
 
73
III. MEDENİ KANUN KAPSAMINDA KORUMA TEDBİRLERİNİN ALINMASI 
 
74
A. Çocuğun Kişi Varlığının Korunmasına Yönelik Tedbirler 
 
74
1. Türk Medeni Kanunu’nun 346. Maddesi Kapsamında Alınabilecek “Uygun” Tedbirler 
 
74
2. Türk Medeni Kanunu’nun 347. Maddesi Kapsamında “Yerleştirme” Tedbiri 
 
75
3. Türk Medeni Kanunu’nun 348. Maddesi Kapsamında Velayetin Kaldırılması Tedbiri 
 
79
4. Çocuğun Malvarlığının Korunmasına Yönelik Tedbirler 
 
81
a. Türk Medeni Kanunu’nun 360. Maddesi Kapsamında Alınacak Tedbirler 
 
81
b. Türk Medeni Kanunu’nun 361. Maddesi Kapsamında Alınacak Tedbir 
 
82
5. Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasında Çocuğun Korunması 
 
82
IV. ÇOCUĞUN ÖZEL KANUNLARA GÖRE KORUNMASI 
 
83
A. 5395 Sayılı Çocuk Koruma Kanunu Uyarınca Çocuğun Kişi Varlığını Koruyucu Tedbirlerin Alınması 
 
83
B. 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanununa Göre Çocuğun Korunması 
 
84
C. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun 
 
85
MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK ALANINDA
 
VELAYET VE KORUMA TEDBİRLERİ KAPSAMINDA
 
ÇOCUĞUN VELAYET HAKKI SAHİBİ ANNE–BABASINDAN KORUNMASI
 
§ BİRİNCİ KISIM: VELAYET VE ÇOCUĞUN KORUNMASINA İLİŞKİN TEDBİRLER KONUSUNDA YABANCI UNSURLU DAVALARDA UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 
 
90
I. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI IŞIĞINDA VELAYET VE ÇOCUĞUN DAR ANLAMDA KORUNMASI 
 
91
B. Bağlama Konusu ve Yorumu (Vasıflandırma) 
 
92
C. Maddi Hukuk Kurallarına Gönderme (Atıf) 
 
94
II. UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 
 
95
B. Velayet ve Koruma Tedbirlerine İlişkin MÖHUK’ta Düzenlenen Kanunlar İhtilafı Kuralları 
 
96
1. Soybağının Hükümlerine Göre Velayete ve Çocuğun Korunmasına Uygulanacak Hukuk 
 
98
2. Velayet ve Koruma Tedbirlerine Uygulanacak Hukukun Kamu Düzeni Müdahalesi, Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Milletlerarası Sözleşmeler Özelinde Değerlendirilmesi 
 
104
a. Kamu Düzeni Müdahalesi 
 
104
b. Doğrudan Uygulanan Kurallar 
 
110
c. Milletlerarası Sözleşmeler 
 
113
III. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER UYARINCA VELAYETE VE ÇOCUĞU KORUYUCU TEDBİRLERE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 
 
115
A. Lahey Sözleşmelerinde Yer Alan Çeşitli Kavramlar 
 
115
4. Koruma Tedbiri (Measures for The Protection of Children) 
 
118
5. Velayet Sorumluluğu ve Bakım ve Gözetim Hakkı (Parental Responsibility and Right of Custody) 
 
121
B. 1961 Tarihli Lahey Sözleşmesi Hükümlerine Göre Uygulanacak Hukukun Tespiti 
 
122
2. Vasıflandırma ve Atıf 
 
123
C. 1996 Tarihli Lahey Sözleşmesi Hükümlerine Göre Uygulanacak Hukukun Tespiti 
 
128
1. Genel Olarak 1996 Tarihli Lahey Çocuk Sözleşmesi 
 
128
2. Sözleşme’nin Uygulama Alanı 
 
128
a. Kişi İtibariyle Uygulama Alanı 
 
129
b. Yer Bakımından Uygulanma Alanı 
 
130
c. Konu Bakımından Uygulama Alanı 
 
131
d. Sözleşme’de Düzenlenen İntibak Hükümleri 
 
134
3. 1996 Lahey Sözleşmesi’nde Düzenlenen Kanunlar İhtilafı Kuralları 
 
135
a. Koruma Tedbirlerine ve Velayet Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk 
 
136
b. Çocuğun Mutad Meskeninin Değişmesi Halinde Velayet Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk 
 
140
c. Velayetin Kullanılmasına Uygulanacak Hukuk 
 
141
4. Sözleşme Kapsamında Düzenlenen Kanunlar İhtilafı Kurallarının Uygulanmasında Özel Durumlar 
 
142
a. Atıf Teorisinin Etkisi 
 
142
b. İşlem Güvenliği Kuralının Rolü 
 
143
c. Kamu Düzeni Müdahalesinin Etkisi 
 
144
§ İKİNCİ KISIM: VELAYET VE ÇOCUĞUN KORUNMASINA İLİŞKİN TEDBİRLER KONUSUNDA MİLLETLERARASI USUL HUKUKUNA İLİŞKİN MESELELER 
 
145
I. TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ 
 
145
A. MÖHUK Hükümlerine Göre Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi 
 
146
B. 1961 Tarihli Lahey Sözleşmesi’nde Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Davalarda Milletlerarası Yetki 
 
151
C. 1996 Tarihli Lahey Sözleşmesi’nde Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Davalarda Milletlerarası Yetki 
 
153
1. Yetki Kurallarının Uygulama Alanı 
 
153
a. Yer Bakımından Uygulama Alanı 
 
153
b. Zaman Bakımından Uygulama Alanı 
 
154
2. Sözleşme’de Düzenlenen Yetki Kuralları 
 
154
a. Genel Yetki Kuralı 
 
155
b. Acil Durumlarda ve Ülkesel Etkiye Sahip Geçici Koruma Tedbirlerinde Yetki 
 
160
c. Çocuğun Türkiye’de Bulunan Malları Konusunda Yetki 
 
162
D. Brüksel II–A Tüzüğünde Düzenlenen Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisine İlişkin Düzenlemeler 
 
163
1. Tüzük Hakkında Genel Bilgi 
 
163
2. Tüzük Hükümlerine Göre Milletlerarası Yetkinin Tespiti 
 
164
a. Genel Yetkili Mahkeme 
 
164
b. Çocuğa Yönelik Alınacak Tedbirler ve Geçici Tedbirlere İlişkin Yetki 
 
165
c. Tüzük Hükümlerine Göre Lis Pendens 
 
166
II. VELAYETE VE ÇOCUĞUN KİŞİ VARLIĞINI VE MALVARLIĞINI KORUYUCU TEDBİRLERE İLİŞKİN MAHKEME KARARLARINI TANINMASI VE TENFİZİ 
 
166
B. MÖHUK Hükümlerine Göre Velayete ve Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Mahkeme Kararlarının Tenfizi 
 
168
1. Velayet ve Koruma Tedbiri Kararlarının Tenfizi İçin Aranan Şartlar 
 
168
b. MÖHUK m. 54’te Düzenlenen Tenfiz Şartları 
 
170
C. 1996 Lahey Sözleşmesi’nde Velayete ve Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 
 
177
1. Çocuğun Kişi ve Malvarlığını Korumaya Yönelik Tedbir Kararlarının Tanınması 
 
177
a. Çocuğu Koruyucu Tedbirin Talep Üzerine Tanınması veya Reddedilmesi 
 
179
b. Çocuğun Kişiliğini ve Malvarlığını Korumaya Yönelik Tedbir Kararlarının Tenfizi 
 
180
D. BRÜKSEL II–A Tüzüğüne Göre Velayete ve Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 
 
181
1. Velayete ve Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Mahkeme Kararlarının Tanınması 
 
181
2. Velayete ve Çocuğun Kişi Varlığını ve Malvarlığını Koruyucu Tedbirlere İlişkin Mahkeme Kararlarının Tenfizi 
 
182