Haksızlık Yanılgısının Ceza Sorumluluğuna Etkisi Yrd. Doç. Dr. Neslihan Göktürk  - Kitap

Haksızlık Yanılgısının Ceza Sorumluluğuna Etkisi

1. Baskı, 
Aralık 2016
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
216
Barkod:
9789750240768
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Baskısı tükenmiştir.
Kitabın Açıklaması
Haksızlık yanılgısının ceza sorumluluğu üzerindeki etkisinin belirlenmesi, haksızlık bilincinin suç teorisindeki konumunun tespitini zorunlu kılmaktadır. Zira, haksızlık yanılgısının ceza sorumluluğuna etkisi, esasen bu sorunun çözümüne bağlanan önemli sonuçlardan biridir. Haksızlık bilincinin suç teorisindeki konumu ise, kusur kavramının tarihi gelişim sürecinde tartışmaların merkezinde yer alan ve bu alandaki teorilerin şekillenmesinde rol oynayan meselelerden biri olmuştur. Bu nedenle, haksızlık bilincinin suç teorisi içindeki yerinin, kusura bu alanda izafe edilen fonksiyondan bağımsız olarak açıklanabilmesi mümkün değildir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "hata" başlığını taşıyan 30. maddesinde yer alan düzenleme, mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu döneminde Türk ceza hukuku doktrinine hakim olan klasik ceza hukuku sistemindeki psikolojik kusur kavramı ve bu kavramın ürünü olan kast teorisinin terk edildiğini; bunun yerine normatif kusur kavramı ve kusur teorisinin tercih edildiğini ortaya koyması bakımından önemli bir adımdır. Özellikle, maddenin haksızlık yanılgısını düzenleyen 4. fıkra hükmünü, "error iuris nocet" ilkesi karşısında kusur ilkesinin zaferi olarak nitelendirmek mümkündür.
Çalışmada; haksızlık bilincinin suç teorisi içindeki konumu ve muhtevası, haksızlık yanılgısı kavramı ve tarihi gelişim süreci, haksızlık bilinci ile haksızlık yanılgısı arasındaki sınırın belirlenmesi, haksızlık yanılgısının kaçınılabilirliği konuları ele alınmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Haksızlık Bilincinin Suç Teorisindeki Konumu ve Muhtevası
.
Haksızlık Yanılgısı
.
Haksızlık Yanılgısının Kaçınılabilirliği
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
VII
Kısaltmalar 
XIII
GİRİŞ 
XV
BİRİNCİ BÖLÜM 
HAKSIZLIK BİLİNCİNİN SUÇ TEORİSİNDEKİ 
KONUMU VE MUHTEVASI 
§ 1. HAKSIZLIK BİLİNCİNİN SUÇ TEORİSİNDEKİ KONUMU 
1
I. KAST TEORİSİ 
2
1. Psikolojik Kusur Kavramı Çerçevesinde İleri Sürülen Görüşler 
2
2. Normatif Kusur Kavramı Çerçevesinde İleri Sürülen Görüşler 
7
II. KUSUR TEORİSİ 
13
III. DEĞERLENDİRME VE KANAAT 
21
§ 2. HAKSIZLIK BİLİNCİNİN MUHTEVASI 
31
I. VİCDANİ KANIYA DAYANAN HAKSIZLIK BİLİNCİ 
31
II. KOLLEKTİF NORMA DAYANAN HAKSIZLIK BİLİNCİ 
36
1. Ahlaka Aykırılık Bilinci Teorisi 
36
2. Toplumsal Normlara Aykırılık Bilinci Teorisi 
37
3. Hukuka Aykırılık Bilinci Teorisi 
43
a. Pozitif Hukuk Görüşü Temeline Dayanan Haksızlık Bilinci 
43
b. Normatif Hukuk Görüşü Temeline Dayanan Haksızlık Bilinci 
45
III. DEĞERLENDİRME VE KANAAT 
46
1. Haksızlık Bilinci, Ahlaka Aykırılık Bilinci Şeklinde Anlaşılamaz 
47
2. Haksızlık Bilinci, Toplumsal Normlara Aykırılık Bilinci Şeklinde Anlaşılamaz 
48
3. Haksızlık Bilinci, Hukuka Aykırılık Bilincidir 
50
a. Hukuka Aykırılık Bilinci, Şekli Hukuka Aykırılık Olarak Anlaşılamaz 
52
b. Haksızlık Bilinci, İhlal Edilen Normun Maddi Değer İçeriğinin İdrak Edilmesidir 
53
c. Haksızlık Bilinci İçin Genel ve Soyut Hukuka Aykırılık Bilinci Yeterli Değildir 
54
d. Haksızlık Bilinci İçin Davranışın Cezalandırılabilirliğinin Bilinmesi Gerekli Değildir 
54
e. İhlal Edilen Normun Hangi Hukuk Disiplininden Kaynaklandığı Önem Taşımaz 
55
f. Yalnızca Bir Hukukçunun Kusurlu Olarak Hareket Edebileceği İtirazı 
57
§ 3. HAKSIZLIK BİLİNCİNİN UNSURLARLA OLAN İLİŞKİSİ VE BÖLÜNEBİLİRLİK ÖZELLİĞİ 
58
I. GENEL AÇIKLAMA 
58
II. FİKRİ İÇTİMA HALİNDE HAKSIZLIK BİLİNCİNİN İÇERİĞİ 
59
III. SUÇUN NİTELİKLİ UNSURLARI BAKIMINDAN HAKSIZLIK BİLİNCİNİN İÇERİĞİ 
60
§ 4. İHMALİ SUÇLARDA HAKSIZLIK BİLİNCİ 
62
§ 5. TAKSİRLE İŞLENEN SUÇLARDA HAKSIZLIK BİLİNCİ 
63
İKİNCİ BÖLÜM 
HAKSIZLIK YANILGISI 
§ 1. KAVRAM VE TERMİNOLOJİ 
67
§ 2. UNSUR YANILGISINDAN FARKI 
71
§ 3. TARİHSEL GELİŞİM VE TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 
77
I. TARİHSEL GELİŞİM 
77
1. Roma Hukuku 
78
2. Ortaçağ Şehir Devletleri Dönemi 
79
3. 18 ve 19. Yüzyıl Ceza Hukuku 
80
4. Alman İmparatorluğu Dönemi 
83
5. Birinci Dünya Savaşı, Nasyonalsosyalizm ve İkinci Dünya Savaşı Dönemi 
86
6. Alman Federal Mahkemesi Büyük Ceza Kurulu’nun 18.3.1952 Tarihli Kararı 
88
II. TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 
91
1. Mülga 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu Dönemi 
91
§ 4. HAKSIZLIK BİLİNCİ VE HAKSIZLIK YANILGISI ARASINDAKİ SINIRIN BELİRLENMESİ 
99
I. OLASI HAKSIZLIK BİLİNCİ 
101
1. Olası Haksızlık Bilinci Kavramı 
101
2. Olası Haksızlık Bilincini Açıklayan Teoriler 
102
a. Olanak Teorisi 
102
b. Olasılık Teorisi 
103
c. Kayıtsızlık Teorisi 
104
d. İradilik Teorisi 
104
3. Olası Haksızlık Bilinci Kavramını Reddeden Görüş 
104
4. Değerlendirme ve Kanaat 
105
II. GÖRÜNÜŞTE OLASI HAKSIZLIK BİLİNCİ 
111
1. Görünüşte Olası Haksızlık Bilinci Kavramı 
111
2. Haksızlık Yanılgısına İlişkin Hükmün Uygulanabilirliği Sorunu 
112
a. Haksızlık Yanılgısına İlişkin Hükmü Doğrudan Uygulayan Görüş 
112
b. Haksızlık Yanılgısına İlişkin Hükmü Kıyas Yolu İle Uygulayan Görüş 
113
c. Meseleyi Cezanın Belirlenmesi Kapsamında Ele Alan Görüş 
113
d. Beklenebilirlik Kriterini Uygulayan Görüş 
113
e. Değerlendirme ve Kanaat 
114
§ 5. HAKSIZLIK YANILGISININ GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 
115
I. DOĞRUDAN HAKSIZLIK YANILGISI 
115
II. DOLAYLI HAKSIZLIK YANILGISI 
125
III. GEÇERLİLİK YANILGISI 
129
IV. NİTELEME YANILGISI 
133
V. TERSİNE HAKSIZLIK YANILGISI 
136
VI. ÇİFTE HAKSIZLIK YANILGISI 
137
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
HAKSIZLIK YANILGISININ KAÇINILABİLİRLİĞİ 
§ 1. GENEL AÇIKLAMA 
141
§ 2. KAÇINILABİLİRLİK KAVRAMI VE KUSUR İLKESİ 
143
§ 3. KAÇINILABİLİRLİK YARGISININ KOŞULLARI VE SINIRLARI 
149
I. DAVRANIŞIN HUKUKA AYKIRILIĞINI İDRAK ETME VEYA ÖĞRENME İMKANININ VARLIĞI 
150
II. VESİLENİN VARLIĞI 
151
1. Vesilenin Gerekliliği Sorunu 
151
a. Yükümlülük İhlali Teorisi 
151
b. Subjektif (Psikolojik) Kaçınılabilirlik Teorisi 
152
c. Objektif Kaçınılabilirlik Teorisi 
152
d. Değerlendirme ve Kanaat 
152
2. İnceleme Yükümlülüğü Yükleyen Vesileler 
155
a. Subjektif Açıdan 
155
b. Objektif Açıdan 
156
aa. Failin Suçun Yasal Tanımında Yer Alan Unsurları Bilmesi 
156
bb. Bir Başkasının Hak Alanına Müdahale 
157
cc. Toplumsal veya Ahlaki Değerlere Aykırılık 
157
ee. Hukuken Özel Olarak Düzenlenen Alan 
158
III. İNCELEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 
158
1. Vicdan Muhasebesi 
159
2. Tefekkür 
161
3. Bilgi Toplamak 
164
a. Mahkeme İçtihatlarından Yararlanılması 
165
b. Uzman Görüşü Alınması 
166
aa. Bilginin Güvenilirliği İçin Bulunması Gereken Nitelikler 
167
aaa. Bilginin Yetkili ve Yetkin Kişi Tarafından Verilmesi 
167
bbb. Bilginin Objektif Olması 
170
ccc. Bilginin Fiil İle Örtüşmesi 
171
ddd. Bilginin Kapsamlı ve Ayrıntılı Bir Hukuki İncelemeye Dayalı Olması 
172
bb. Bilginin Güvenilir Olmadığının Fail Tarafından İdrak Edilebilirliği 
173
4. İnceleme Araçları Arasındaki İlişki 
175
IV. OBJEKTİF OLARAK MEVCUT OLAN DAVRANIŞIN HUKUKA AYKIRILIĞINI İDRAK ETME VEYA ÖĞRENME İMKANININ KULLANILMASININ SINIRLARI – BEKLENEBİLİRLİK 
177
V. İNCELEME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMEMESİ 
179
1. Yükümlülük İhlali Teorisi 
179
2. Varsayımsal Nedensellik Teorisi 
180
VI. İHMALİ SUÇLARDA KAÇINILABİLİRLİK 
181
SONUÇ 
185
Kaynakça 
201
Kavram Dizini 
213