ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZEN
II. ULUSLARARASI EKONOMİK DÜZENİNİN KURUMSAL YAPISI
23
A. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Küresel Kuruluşlar
23
1. Dünya Ticaret Örgütü/GATT
23
2. Uluslararası Finansal Kurumlar
26
a. Dünya Bankası Grubu
26
aa. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (The International Bank for Reconstruction and Development – IBRD)
26
bb. Uluslararası Kalkınma Birliği (The International Development Association–IDA)
27
cc. Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation – IFC)
27
dd. Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (Multileteral Investment Guarantee Agency – MIGA)
28
ee. Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözüm Merkezi (International Center For Settlement of Investment Disputes – ICSID)
28
b. Uluslararası Para Fonu (IMF)
29
c. Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for International Settlements– BIS)
31
2. Birleşmiş Milletler Kuruluşları
33
a. BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD)
33
b. Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC)
34
c. BM Uluslararası Ticaret Komisyonu (UNCITRAL)
34
d. Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO)
36
e. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (World Intellectual Property Organisation–WİPO)
37
3. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Diğer Küresel Kuruluşlar
39
a. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)
39
b. Uluslararası Özel Hukuku Birleştirme Enstitüsü (International Institute for the Unification of Private Law–UNIDROIT)
40
4. Devletler Düzeyinde Yapılanmış Bazı Bölgesel Kuruluşlar
41
aaa. Avrupa Topluluklarını Kuran Üç Temel Anlaşma
44
aaaa. 1951 Tarihli Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Andlaşması (Paris Anlaşması)
44
bbbb. Avrupa Ekonomik Topluluğu (Roma Andlaşması 1957)
45
cccc. Avrupa Atom enerjisi Topluluğu (Roma Andlaşması 1957)
45
dddd. Birleşme Anlaşması (Brüksel Anlaşması)
46
bbb. Avrupa Tek Senedi (1987)
47
ccc. Avrupa Birliği Andlaşması (Maastrich Anlaşması 1992)
48
ddd. Amsterdam Andlaşması (1999)
49
eee. Nice Andlaşması (2003)
49
fff. Lizbon Anlaşması (2009)
50
bb. AB’nin Kurumsal Yapısı
51
aaa. Avrupa Parlamentosu
52
bbb. Avrupa Birliği Zirvesi
52
ddd. Avrupa Komisyonu (Komisyon)
55
eee. Avrupa Birliği Adalet Divanı
58
fff. Avrupa Merkez Bankası
61
c. APEC– Asya ve Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü)
68
B. Devletler Düzeyinde Yapılanmamış Kuruluşlar
68
1. Uluslararası Ticaret Odası (ICC)
68
a. Teslime İlişkin Kurallar–INCOTERMS
69
aa. Tüm Taşımalarda Kullanılan Teslim Şekilleri
70
aaa. EXW– İşyerinde Teslim/Ex Work
70
bbb. FCA– Taşıma Vasıtasının Yanında Masrafsız Teslim / Free Carrier
70
ccc. CPT –Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To
70
ddd. CIP– Taşıma ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage and Insured Paid To
71
eee. DAT– Terminalde Teslim / Delivered At Terminal
71
fff. DAP –Belirlenen Yerde Teslim / Delivered At Place
71
ggg. DDP– Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid
72
bb. Deniz veya İç Su Taşımacılığında kullanılan Teslim Şekilleri
72
aaa. FAS–Gemi Doğrultusunda Masrafsız Teslim / Free Alongside Ship
72
bbb. FOB –Gemide Küpeştesinde Masrafsız Teslim / Free On Board
72
ccc. CFR– Masraflar ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost and Freigh
72
ddd. CIF– Masraflar, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim/ Cost, İnsurance And Freight
72
b. Uluslararası Ticarette Kullanılan Ödeme yöntemlerine İlişkin Kuralları
73
aa. Vesaikli Mukabili Ödeme (Documantaray Collection/Cash Against Documents)
74
aaa. Dönülebilir Akreditif (Revocable L/C)
76
bbb. Dönülemez akreditif (İrrevocable L/C)
76
ccc. Teyyitli akreditif (Confirmed L/C) ve Teyyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C)
77
ddd. Devredilebilir akreditif (Transfrable L/C)
77
eee. Rotatif akreditif (Revolving L/C)
77
fff. Karşılıklı Akreditif (back to back L/C)
77
ggg. Vadeli Akreditif/Ödenmesi ertelenmiş akreditif (deferred payment (L/C)
78
ğğğ. Kırmızı Şartlı Akreditifler (Red Clause)
78
hhh. Yeşil Şartlı akreditifler (green clause)
78
ııı. Teminat akreditifi (standby (L/C)
78
cc. Banka Ödeme Yükümlülüğü (Bank Payment Obligation)
78
2. Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu (International Federation of Consultant Engineers –FIDIC)
79
a. İşverenin tarafından planlanan bina ve mühendislik sözleşmeleri (Red book/ Kırmızı Kitap)
81
b. Tesis ve tasarım yapım sözleşmeleri için (Yellow Book/Sarı Kitap)
81
c. Anahtar teslimi proje sözleşmeleri için (Silver Book/ Gümüş Kitap)
82
d. İhale Bedeli 500.000 USD’yi geçmeyen sözleşmeler için (Green Book /Yeşil Kitap)
82
e. İşveren/Müşavir hizmet anlaşmaları için (White Book / Beyaz Kitap)
82
f. Tasarım, yapım, işletim projelerine yönelik sözleşmeler için (Gold Book / Altın Kitap)
83
ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKU
I. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN GELİŞİMİ
85
II. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNUN TEMELLERİ
89
A. Uluslararası Yatırım Hukuku İle Diğer Hukuk Dalları Arasında İlişki
89
B. Uluslararası Yatırım Hukukunun Kaynakları
90
1. Yatırım Anlaşmaları
91
a. Yatırım Anlaşması Türleri
92
aa. İki Taraflı Yatırım Anlaşmaları
92
aaa. Dostluk, Ticaret ve Denizcilik Anlaşmaları
92
bbb. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları
93
bb. Çok Taraflı Yatırım Anlaşmaları
94
aaa. Dünya Ticaret Örgütü
96
bbb. ICSID Konvansiyonu
97
cc. Sektörel ve Bölgesel Anlaşmalar
98
bbb. Bölgesel Anlaşmalar
99
b. Yatırım Anlaşmalarının Yorumu ve Uygulanması
100
aa. Yatırım Anlaşmalarının Yorumu
100
bb. Yatırım Anlaşmalarının Uygulanması
101
2. Uluslararası Teamül
102
3. Hukukun Genel İlkeleri
104
4. Tek Yanlı Beyan (Unilateral Statement)
104
5. Mahkeme veya Tahkim Kararları
105
C. Yatırım Hukuku Kavramları
106
1. Yatırım ve Yatırımcı
106
bb. Dolaylı Yatırım (Portfolio Investment)
111
c. Yatırım Alanında Rol Oynayan Önemli aktörler
115
aa. Özel Yatırımcılar (Private Investors)
115
dd. Uluslararası Örgütler
116
ee. Devlet şirketleri
117
2. Yatırım Sözleşmeleri
117
III. ULUSLARARASI YATIRIM HUKUKUNDA KORUMA İLKELERİ
120
A. Ulusal Muamele (National Treatment)
122
B. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most–Favoured Nation Treatment)
125
C. Adil ve Hakkaniyetli Muamele (Fair and Equitable Treatment)
126
D. Transfer Özürlüğü (Transfer of Fund)
128
E. Tam Koruma ve Güvence (Full Protection and Security)
131
F. Hakkın Korunması (Preservation of Rights)
134
G. Keyfi veya Ayrımcı Muamele Tedbirler (ArbitraryDiscriminatory Measures)
134
Ğ. Zaruret Hali ve Mücbir Sebep (Emergency, Necessity, Armed Conflict, and Force Majeure)
136
H. Kamulaştırma (Expropriation)
137
1. Doğrudan Kamulaştırma (Direct Expropriation)
140
a. Kamu Yararı (Public Purpose)
141
b. Kamulaştırma işleminin hukuka uygun olarak yürütülmesi (The Principles of Due Process)
141
c. Ayrımcı Olmama (Non–Discriminatory)
142
d. Tazminat ödenmesi (Compansation)
142
2. Dolaylı Kamulaştırma (Indirect Expropriation)
144
I. Şemsiye Hükümler (Umbrella Clause)
146
İ. Yargıya Erişim (Access to justice)
149
VI. DEVLETLERİN SORUMLULUĞU VE POLİTİK RİSK SİGORTASI
152
A. Devletlerin Sorumluluğu İlkesi
152
B. Politik Risk Sigortasi (Political Risk Insurunce)
154
I. DEVLETLERARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE DTÖ BÜNYESİNDE OLUŞTURULAN AHHM
159
B. Kapsam ve Uygulama Alanı
163
C. Anlaşmaların Halli Usulünde Yer Alan Organlar
164
1. Anlaşmazlıkların Halli Organı (AHO)
164
3. Temyiz Organı (Appelate Body)
166
D. Uyuşmazlık Çözüm Süreci
167
2. İyi Niyet Görevi, Uzlaştırma ve Arabuluculuk
168
a. Panellerin Oluşumu
169
b. Panel Üyelerinin Seçimi
170
b. Panellerin Görev Çerçeveleri ve İşlevi
171
e. Panel Raporlarının Kabul edilmesi
176
5. Kararların Uygulanması
178
a. Tavsiyeler ve Kararların Uygulanmasının Denetimi
179
b. Tazminat ve Tavizlerin Askıya Alınması
180
F. Usule İlişkin Bazı Hususlar
181
2. Şikâyetçinin Tüm İddialarını Ve Muhatabında İstisnaları İleri Sürme Zorunluluğu
181
3. Amicus Curiae Beyanı
182
4. Vekil Yoluyla Temsil
183
5. Usul Ekonomisi İlkesi
183
II. YATIRIMCI İLE DEVLETLERARASINDAKİ UYUŞMAZLIKLAR VE ICSID
183
B. ICSID’in Kuruluş ve Teşkilatı
185
C. ICSID’in Yargılama Yetkisi
188
1. Kişi Bakımında Yetki (Ratione Parsonae)
189
2. Konu Bakımından Yetki (Ratione Materiae)
191
3. Yazılı Tahkim Sözleşmesi
191
D. Uyuşmazlığı Çözüm Usulleri
192
a. Arabuluculuk İstemi
192
b. Arabuluculuk Komisyonunun Oluşturulması
192
b. Heyetin Oluşturulması
195
c. Heyetin Yetkisi ve İşlemleri
195
aa. Kararın Yorumu, Düzeltilmesi ve Geçersiz Kılınması
197
bbb. Kararın Düzeltilmesi
197
ccc. Kararın Geçersiz Kılınması
198
bb. Kararın Tanınması ve Yürürlüğü
198
Yararlanılan Kaynaklar
201