Medeni Usul Hukukunda İstinaf

Maddi ve de hukuki vakıa denetiminin gerçekleştirildiği, ilk derece yargılamasııyla temyiz yargılaması arasındaki basamakta yer alan istinaf mahkemeleri, 5235 sayılı Kanunla 20.07.2016 tarihinde faaliyete başlamışlardır.

Çalışmanın amacı; kanun yolu kavramının üzerinde durularak, mevzuattaki olağan ve olağanüstü kanun yollarıyla getirilen değişiklikler doğrultusunda kanun yollarında istinaf kanun yolunun ortaya konulması, istinaf kanun yolunda yapılacak yargılamaya ilişkin değerlendirmenin yapılarak, istinaf denetiminin kendisini göstereceği istinaf mahkemesinin incelenmesidir.

Çalışmada; getirilme amacı Yargıtay'ın işini azaltmak amacının aksine, yasa yolu evresini zenginleştirerek, daha deneyimli hakimlerden oluşan, daha üst düzeyde bulunan ikinci bir yargı organının süzgecinden geçirerek ve bu yolla adli yanılgıları azaltarak, hem ilgililer ve hem de çağcıl toplumun ve devletin temeli olan adalet için itimat sağlamak olan istinaf kanun yolunda uygulanacak usul ve usul işlemleri de ele alınmıştır.

Öncelikle kanun yolu kavramı, kanun yolları ve HMK'da kanun yollarına dair hükümlerin zamansal uygulanması açıklanmış, ardından özel hukukta istinaf kavramı, istinaf kanun yolu ve istinaf kurumunun benzeri kurumlardan ayrıştırılması incelenmiştir.

Devamında; istinaf sistemine egemen olan ilkelerin açıklanmasıyla, aleyhine istinafa başvurulabilecek kararlar, istinaf yoluna başvurulamayacak kararlar, istinaf kanun yolunda başvuru hakkı olanlar, istinaf başvuru süresi ile istinaf dilekçesinin verilmesi hususları ele alınmıştır. Ardından, istinaf kanun yolunda yargılamanın kural olarak dilekçede belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacak olması nedeniyle istinaf sebepleri ortaya konularak, dilekçede sebeplerin gösterilmesi ve gösterilmemesi halleri, istinaf dilekçesinin sunulması, dilekçenin reddi, dilekçeye cevap, katılma yoluyla istinaf, başvuru hakkından feragat ve kötü niyetle istinafa başvuru yapılması açıklanmıştır.

Son olarak yetkili istinaf mahkemesiyle istinaf yoluna başvurulmuş olmasının ilk derece mahkemesi kararının icrasına etkisi, aleyhe hüküm verme yasağı, kazanılmış hak ve istinaf mahkemesinde yapılamayacak işlemler ele alınmıştır.