Hukuk Metodolojisi Dr. İsmail Kıllıoğlu  - Kitap

Hukuk Metodolojisi

1. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
401
Barkod:
9786255569769
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
690,00
İndirimli (%7):
641,70
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bilimlerin felsefeden ayrılmaya başlamasıyla bilimler alanında zorunlu olarak ortaya çıkan gelişmeler, bilim alanında yöntem sorununu öncelikli bir konu haline getirmişti. Böylece yöntem sorunu başlı başına bir disiplin kimliği ve niteliği kazanacaktır. Bu gelişmeler hukuk alanında da kendini göstermesi üzerine "Hukuk Metodolojisi"ne gerek duyulacaktır. Bu aynı zamanda hukukun bilim kimliğinin tanınmasına ve benimsenmesine temel oluşturacaktır. Çünkü hukukun uygulama ve kuramsal niteliğinin açıklanmasında bilimsel yöntemin göz önünde tutulması ve ondan yararlanılması gerekmektedir. Nitekim daha önceleri hukuk öğretiminde Hukuk Felsefesi, Hukuk Sosyolojisi dersleri, en fazla seçimlik iken, günümüzde temel dersler olarak görülmektedir. Benzer gelişme Hukuk Metodolojisi için de söylenebilir. Fakat şurası açık bir gerçekliktir ki, hukuk kendine özgü yöntemini tanımlayıp kavramadıkça, tam olarak bilim niteliğini ortaya koymada yetersiz kalması kaçınılmazdır. Kaldı ki, farkında olunmasa bile hukuk uygulamasında Hukuk Metodolijisinin öngördüğü birtakım ilkeler ve kurallara zorunlu olarak başvurulmaktadır. Söz gelimi, hukuki olayın tanımı, sınıflandırılması, uygulanacak hukuk normunun seçimi, muhakeme süreci, hüküm kurma işlemi vb Hukuk Metodolojisinin ele alıp açıkladığı konular ve kavramlardır. Dolayısıyla hukuk öğretiminin vazgeçilmez bir hukuk disiplini kimliği taşımaktadır. Önemli olan bu disiplinin doğru ve ortaya koyduğu verilere dayanarak ele alınmasıdır.
Hukuk Metodolojisi adlı bu çalışmamızda hukuk kültürüne, bilimine ve uygulamasına az da olsa katkıda bulunma niyet ve düşüncesi yönlendirici olmuştur. Yeni ve farklı nitelikte ortaya çıkacak çalışmaların yapılması dileğini bu arada belirtmek yerinde olacaktır.
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER 
ÖNSÖZ 3 
KISALTMALAR 23 
BİRİNCİ BÖLÜM 
METODOLOJİ 
BİLGİ 25 
GENEL OLARAK . 25 
BİLGİ . 27 
Sözlük Anlamı . 27 
Ansiklopedik Anlamı 28 
III. OLGU OLARAK BİLGİ 29 
Genel Olarak . 29 
Bilgi ve Dünya 30 
Bilgi ve İnsan 31 
BİLGİ, ÖZNE VE NESNE İLİŞKİSİ 35 
Nesne . 35 
a) Sözlük Anlamı . 35 
b) Felsefi Anlamı . 35 
c) Nesnenin Türleri ve Ortak Yönler . 36 
Özne ve Bilinç . 37 
Bilgi . 38 
Bilgi Bakımından Özne ve Nesne İlişkisi . 40 
BİLGİ KURAMI . 41 
Genel Olarak . 41 
Kavram Anlamı ve Nitelikleri . 42 
a) Varlıkbilimsel Bakımdan 42 
b) Öznel Şartlar Bakımından 42 
c) Kuramsal Bakımdan . 42 
d) Gerçeklik Alanı Bakımından . 43 
Bilgi Kuramı ve Epistemoloji 43 
a) Bilginin İmkanı Sorunu. 43 
b) Bilginin Doğruluğu Sorunu 44 
c) Bilginin Kaynağı Sorunu 44 
d) Bilginin Sınırları Sorunu 44 
BİLGİ KURAMI’NIN KURULUŞU . 44 
Genel Olarak . 44 
Bilgi Kuramı ve Teori . 45 
a) İlkçağ 45 
b) Yeniçağ . 47 
VII. BİLGİ KURAMI VE ÖĞELERİ 48 
Gerçeklik . 48 
Doğruluk 48 
Temellendirme 48 
VIII. BİLGİ KURAMI VE MANTIK 49 
MODERN BİLGİ KURAMI 51 
Stegmüller’in Görüşü 51 
Hans Albert’in Görüşü 52 
Farklı Yaklaşımlar . 54 
BİLGİ ÜZERİNE KURAMLAR . 57 
İdealizm . 58 
Duyumcu–Görgücü Kuramlar 58 
Gerçekçilik Kuramı . 59 
Birci Kuram . 59 
BİLGİ ÇEŞİTLERİ . 60 
Düzensiz (Amiyane) veya Gündelik Bilgi 60 
Dini Bilgi ve Özellikleri 61 
Sanat Bilgisi 61 
Teknik Bilgi . 62 
Bilimsel Bilgi, Çeşitleri ve Özellikler . 62 
a) Bilimsel Bilgi Çeşitleri . 63 
aa) İdeal Bilimler . 63 
bb) Pozitif Doğa Bilimleri 63 
cc) Manevi/Tinsel Bilimleri 63 
b) Bilimsel Bilginin Özellikleri 64 
aa) Yöntemli Olma . 64 
aaa) Doğa Bilimleri ve Tümevarım . 64 
bbb) Manevi/Tinsel Bilimlerde Anlama ve Sezme . 64 
bb) Genelleştirilmiş Olma 64 
cc) Birleştirilmiş Olma . 64 
dd) Kesin Olma 64 
ee) Nesnel Olma . 64 
ff) Öngörür Olma (Prévision) 65 
Felsefi Bilgi ve Özellikleri 65 
a) Genel Olarak . 65 
b) Felsefi Bilginin Özellikleri . 67 
aa) Akla Dayanma 67 
bb) Düzenli ve Sistemli Olma . 67 
cc) Dünya Görüşü İddiasında Olma 67 
dd) Bitmiş ve Kesin Olmama 67 
ee) Birikimsel Olma 68 
ff) Kişisel ve Yaratıcı Olma 68 
gg) Deneyle Doğrulanamaz Olma 68 
METOT 68 
KELİME ANLAMI 68 
KAVRAM ANLAMI 69 
Genel Olarak . 69 
Thomas Aquinas’a Göre 69 
Platon ve Aristoteles’e Göre 70 
Lalande’a Göre 70 
a) Geniş Anlamda . 70 
b) Dar Anlamda 70 
III. TEKNİK CİHAZ ANLAMINDA. 70 
TARZ ANLAMINDA 71 
TÜRKÇE ANLAMI 71 
TARİHİ SÜREÇTE METOT . 71 
İLKÇAĞ 71 
Platon . 71 
Aristoteles 73 
YENİÇAĞ: DESCARTES’IN METOD GÖRÜŞÜ . 76 
Açıklık Kuralı 77 
Bölme Kuralı . 77 
Basitleştirme ve Sıralama Kuralı . 77 
Sayma/Denetleme Kuralı 77 
DİYALEKTİK . 78 
PLATON VE DİYALEKTİK 78 
Bilgiyi Geliştirme 81 
Kavramı Belirleme 81 
Doğruyu Belirleme 81 
DİYALEKTİĞİN SONRAKİ GELİŞİMİ 81 
İlkçağ: Aristoteles . 81 
Yeniçağ’da Diyalektik . 84 
Alman İdealizmi ve Diyalektik . 84 
Hegel’de Yöntem Olarak Diyalektik . 85 
a) Genel Olarak . 85 
b) Bilinç Aşamaları . 86 
aa) Birinci Aşamada Bilinç 87 
bb) İkinci Aşamada Kendinin–Bilinci . 87 
cc) Üçüncü Aşamada Mutlak Özne 88 
c) Diyalektik Üçlem 88 
aa)Tez . 88 
bb) Antitez 88 
cc) Sentez 88 
d) Tin 88 
aa) Öznel Tin 88 
bb) Nesnel Tin 88 
cc) Mutlak Tin 89 
Marx’ta Yöntem Olarak Diyalektik 90 
METODOLOJİ 91 
I.KAVRAM OLARAK METEDOLOJİ 91 
TARİHİ SÜREÇTE METODOLOJİ . 93 
III. UYGULAMA OLARAK METODOLOJİ 95 
İKİNCİ BÖLÜM 
BİLİMSEL METOD 
BİLİM . 97 
GENEL OLARAK . 97 
Betimleme . 103 
Açıklama . 103 
Bulgu ve Doğrulama . 105 
a) Bulgu 105 
b) Doğrulama 106 
BİLİMSEL METOD ÇEŞİTLERİ 106 
Gözlem 106 
Deney 107 
Tümevarım Yöntemi . 107 
Tümdengelim Yöntemi 110 
III. BİLİMSEL METODUN KAPSAM VE SINIRI . 112 
BİLİMSEL YASA . 113 
Genel Olarak . 113 
Kavram Olarak 113 
a) Zorunlu Olma . 113 
b) Gerkli Olma 113 
aa) Hukuk Alanında . 113 
bb) Ahlak Alanında 113 
cc) Mantık Alanında . 114 
dd) Estetik Alanda 114 
Bilimsel Yasanın Öğeleri 115 
a) Genelleme . 115 
b) Olgusal İçerik . 115 
c) Doğruluk . 115 
Bilimsel Yasanın Çeşitleri . 115 
a) Genelleme Yönünden 115 
b) Dilsel Düzey Yönünden. 116 
Bilimsel Yasa–Genelleme İlişkisi 116 
Bilimsel Yasa Elde Etme Yolları 117 
a) Tümevarım Yolu . 117 
b) Tümdengelim Yolu 117 
c) Redrodüktif Yol . 117 
Bilimsel Yasaların Kesinliği . 118 
Bilimsel Yasa–Doğa Yasaı İlişkisi 118 
Bilimsel Yasa–Toplumsal Yasa İlişkisi . 119 
BİLİMLERİN SINIFLANDIRILMASI . 119 
GENEL OLARAK . 119 
Ampere’in Sınıflandırması 120 
Kozmolojik Bilimler . 120 
aa) Matematik Bilimler (Aritmetik, Cebir, Geometri, Mekanik, 
Gök Taşlarının İncelenmesi) . 120 
bb) Fizik Bilimler 120 
cc) Doğa Bilimleri (Zooloji, Biyoloji) . 120 
dd) Tıp Bilimleri 120 
Noolojik Bilimler 120 
aa) Felsefi Bilimler 120 
bb) Dialegmatik Bilimler (Sanat, Dil) 120 
cc) Etnolojik Bilimler (Sosyoloji, Tarih, Budunbilim) . 120 
dd) Politik Bilimler . 120 
Auguste Comte’un Sınıflandırması . 120 
a) Matematik . 120 
b) Astronomi . 120 
c) Fizik 120 
d) Kimya . 120 
e) Biyoloji . 120 
f) Sosyoloji (Sosyal Fizik) 120 
Spencer’in Sınıflandırması 121 
a) Soyut Bilimler . 121 
aa) Mantık 121 
bb) Matematik 121 
b) Somut Bilimler . 121 
aa) Astronomi . 121 
bb) Jeoloji . 121 
cc) Biyoloji . 121 
dd) Psikoloji . 121 
ee) Sosyoloji . 121 
XVIII. Yüzyıl Sınıflaması . 121 
Formel Bilimler ve Özellikleri 121 
Doğa Bilimleri ve Özellikleri . 122 
İnsan ve Toplum Bilimleri 126 
ÇAĞDAŞ SINIFLANDIRMA . 126 
Formel Bilimler (Salt Matematik) . 127 
Gerçekçi Bilimler 127 
a) Doğa Bilimleri 127 
aa) Fenomenolojik Doğa Bilimleri (Fizik, Kimya, Fizyoloji) 127 
bb) Jenetik Doğa Bilimleri (Kozmoloji, Canlıların Gelişim 
Tarihi) 127 
cc) Sistematik Doğa Bilimleri (Mineroloji, Sistematik Botanik, 
Jeoloji) . 127 
b) Kültür Bilimleri 127 
aa) Fenomenolojik Kültür Bilimleri (Psikoloji) . 127 
bb) Jenetik Kültür Bilimleri (Tarih) . 127 
cc) Sistematik Kültür Bilimleri (Sistematik Hukuk Bilimi, 
İktisat) 127 
Rudolf Stammler’in Sınıflandırması . 127 
a) Nedensel Bilimler . 127 
b) Ereksel Bilimler 127 
III. KÜLTÜR BİLİMLERİ VE DOĞA BİLİMLERİNDE 
YÖNTEM SORUNU 128 
Kural ve Yasa Bakımından 128 
Nitelik Bakımından . 129 
Nedensellik İlkesi Bakımından . 129 
Mahiyet Bakımından . 130 
Yöntem Bakımından 130 
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
SOSYAL BİLİM VE HUKUK 
SOSYAL BİLİM 135 
GENEL OLARAK . 135 
Sosyal Bilim Kavramı . 135 
Sosyal Bilim Tanımı 135 
Sosyal Bilimin Doğuşu 136 
Sosyal Bilimin Konusu veYöntemi . 137 
Doğa Bilim–Sosyal Bilim Farkı . 138 
a) Kural Koyma Yönünden . 138 
b) Sınırlı Deney Yönünden 139 
c) Değer Yönünden . 139 
d) Bilinç Yönünden . 139 
e) Bütün–Parça Yönünden . 139 
Toplumsal Olgu . 141 
MODERN BİLİM . 142 
Doğaya Bakış 142 
a) Değişim Artık Döngüsel Değil İlerleyicidir 143 
b) Doğa Artık Mekanik Değildir . 144 
c) Amaçlılık Yeniden Getirilir . 144 
d) Töz İşlev İçinde Çözeltilir . 144 
e) En Küçük Uzay ile En Küçük Zaman 144 
Topluma Bakış 145 
Bilim ile İlerlemeye Bakış . 146 
Hukuka Bakış 147 
III. SOSYAL BİLİMİN İŞLEVİ . 147 
HUKUK BİLİMİ 149 
GENEL OLARAK . 149 
Hukukun Sosyal Bir Bilim Olduğu, Ama Hayatta Pratik Bir 
Alanı İşgal Ettiği Belirlenebilir . 151 
Bireyler Arası İlişkiler Toplum İçerisinde Doğan Dayanaklara 
Tabidir . 152 
Hukukun Değeri Toplum Hayatının Düzenlenmesinde, Çatışan 
Menfaatlerin Birleştirilip Dengelenmesinde Gösterdiği Başarı 
Derecesiyle Ölçülür 152 
Fakat Toplumsal Hayattaki Olgular Kavramı Çok Karmaşık 
Bir Görünümdedir . 152 
Hukukta Tekniğin İki Yönü Vardır . 152 
Hukuk İlkeleri ve Sistemleri . 153 
Hukukta Mantığın Kullanılış Tarzı ve Rolü . 153 
Bilimsel Dilde “Hak” ve “Hukuk” Kavramları Tek Anlamlı ve 
İstikrarlı Kullanımı Henüz Kazanmış Değildir . 153 
BİLİMDE SİSTEM VE HUKUK 154 
III. HUKUK 156 
Genel Olarak . 156 
Yöntem 160 
a) Tümevarım Yöntemi 160 
b) Tümdengelim Yöntemi 161 
c) Fenomenolojik Yöntem . 161 
d) Yöntemlerin Değerlendirilmesi 162 
HUKUK BİLİMİ . 164 
Genel Olarak . 164 
Önermeler ve Buyruklar 167 
a) İlişkilerin Düzenlenmesi . 170 
b) Olgu 171 
c) Hukuk Biliminin Tanımından Hareket 172 
KLASİK HUKUK BİLİMİNİN KOLLARI . 173 
Yürürlük Bakımından 173 
Gelişim Bakımından 173 
Uygunluk Bakımından 174 
HUKUK BİLİMİNİN GÖREVİ VE AMACI . 174 
Görevi 174 
Amacı 176 
HUKUK BİLİMİ VE KURAMLAR 177 
DOĞAL HUKUK KURAMI . 177 
BİLİM DALI OLARAK HUKUK DOGMATİĞİ . 180 
III. SOSYOLOJİK HUKUK BİLİMİ 182 
Yorumcu Okul . 182 
Kavramlar İçtihadı . 184 
Tahlilci Okul . 185 
GENEL HUKUK BİLGİSİ . 187 
Genel Olarak . 187 
Genel Hukuk Bilgisinin Bilimsel Niteliği . 190 
HUKUKİ NORMLAR BİLGİSİ 191 
SAF HUKUK BİLİMİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ . 194 
Yöntem Bakımından 194 
Norm Bakımından . 195 
Biçimsellik Bakımından 195 
Olan–Olması Gereken Bakımından . 197 
Devlet–Hukuk Bakımından 198 
İçerik–Biçim Bakımından 199 
VII. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 199 
Şekli Bilim . 199 
Sakıncalı Benzetme . 200 
Geometri Olma 200 
Şartlı Bilim Sayılma 200 
a) Temel Norm Koyutu (Postulat) . 201 
b) Çelişmezlik ve Yümellike Uygunluk 201 
c) Amaç . 201 
d) Hukuki Sınırlılık . 201 
e) Tarihilik 201 
VIII. POZİTİVİST HUKUK ANLAYIŞI 202 
ÇAĞDAŞ GELİŞMELER 204 
Genel Olarak . 204 
Perspektifçilik 207 
Hermeneutik (Yorumbilim) . 207 
POSTMODERN ANLAYIŞLAR . 208 
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 
HUKUKUN ANLAMI VE TANIMI SORUNU 
GÖRGÜL AÇIDAN HUKUKUN TANIMI 211 
KELİME ANLAMI OLARAK HUKUK . 211 
KAVRAM ANLAMI OLARAK HUKUK 211 
Kural ve Ölçü Anlamı 211 
İdeal Olma Anlamı . 212 
Yetki ve İktidar Anlamı . 212 
Bilim Olma Anlamı 213 
ZORLAYICILIK BAKIMINDAN HUKUKUN TANIMI . 214 
I.GENEL OLARAK 214 
ZORLAYICILIK ÜZERİNE GÖRÜŞLER . 215 
Benimseyen Görüş 215 
Yadsıyan Görüş . 216 
Görüşlerin Değerlendirilmesi 216 
a) Weber’in Tanımı . 217 
b) Hoebel’in Tanımı 217 
c) Kelsen’in Tanımı . 217 
III. ZORLAYICILIĞA DAYANAN TANIMLARIN 
DEĞERLENDİRİLMESİ . 219 
Uyma Sorunu . 219 
Hukuk Kurallarının Yükümlü Kılıcı Niteliği . 221 
Hukuk Kurallarının İçselleştirme Sorunu 222 
a) Değerlendirme Sorunu 222 
b) Uygunluk Sorunu 222 
c) Kabullenme Sorunu . 223 
Hukuk Kurallarının Kökeni . 223 
Hukuk Kurallarının İçerikleri. 224 
KURAM BAĞLAMINDA HUKUKUN TANIMI SORUNU . 226 
GENEL OLARAK . 226 
DEĞERLENDİRME 228 
Hukuk Düşüncesi (İdesi) . 228 
Hukuki Sistem . 228 
Hukuk Tikeli . 228 
OLGU VE DEĞER BAĞLAMINDA HUKUKUN TANIMI 
SORUNU 230 
GENEL OLARAK . 230 
HUKUKTA OLGU VE DEĞER İLİŞKİSİ SORUNU 231 
III. BİÇİM VE İÇERİK AYRILMAZLIĞI SORUNU 233 
HUKUKUN İÇERİKSEL BELİRLEYİCİLERİ 233 
İrade . 234 
Olgu . 236 
Değer . 238 
YÖNTEM BAKIMINDAN HUKUKUN TANIMI SORUNU . 239 
GENEL OLARAK MANTIK 239 
Geniş Anlamda 239 
Dar Anlamda . 240 
Formel Anlamda 240 
Kültürel Anlamda 241 
MANTIĞIN BÖLÜMLERİ . 244 
Eisagoge/İsaguci 244 
a) Cins . 244 
b) Tür 244 
c) Ayrım 245 
d) Özellik . 245 
Kategoriler . 246 
Aristoteles’in Kategorileri . 246 
aa) Töz 246 
bb) Zaman 246 
cc) Mekan . 246 
dd) Nicelik (Kemmiyet). 246 
ee) Nitelik (Keyfiyet) 247 
ff) Görecilik (İzafiye, Relativisme) . 247 
gg) İyelik (Sahip Olma, Avoir) . 247 
hh) Durum (Situation) 248 
ii) Etki (Fiil, Action) . 248 
jj) Edilgi (Passion, İnfial). 248 
Kant’ın Kategorileri 248 
Nicelik 248 
Nitelik . 249 
Görelilik 249 
Modalite . 249 
Peri Hermenias 249 
Birinci Analitikler 249 
İkinci Analitikler . 249 
Topikler . 250 
Sofistler . 250 
III. MANTIĞIN GELİŞİMİ . 250 
ÖNERME OLARAK HUKUK NORMU . 254 
HUKUK–MANTIK İLİŞKİSİNDE KAVRAMSAL 
ÇÖZÜMLEME . 254 
Genel Olarak . 254 
Mantık Sisteminin Temel İlkeleri 255 
a) Özdeşlik (Aynılık, İdentité) İlkesi . 255 
b) Çelişmezlik İlkesi 256 
c) Üçüncü Halin İmkansızlığı İlkesi 257 
d) Yeter Neden İlkesi . 259 
MANTIK İLKELERİNİN KULLANIMI . 260 
III. KAVRAM 261 
Genel Olarak . 261 
Kavram Çeşitleri 264 
a) Somut–Soyut Kavramlar . 264 
b) Tümel–Tikel/Tekil Kavramlar . 264 
c) Kollektif–Distributif Kavramlar 265 
d) Olumlu–Olumsuz Kavramlar 265 
İçlem ve Kaplam . 266 
a) İçlem . 266 
b) Kaplam . 266 
c) İçlem–Kaplam İlişkisi 267 
Kavramlar Arası İlişkiler . 268 
a) Eşitlik 268 
b) Ayrılık . 268 
c) Tam Girişimlik 268 
d) Eksik Girişimlik 269 
ÖNERME . 269 
Genel Olarak 269 
Önermenin Yapısı 270 
Önerme Çeşitleri 271 
a) Bilgikuramsal Yönden Önerme Çeşitleri 271 
b) Yapısal Açıdan Önerme Çeşitleri 272 
aa) Basit veya Kategorik Önermeler 272 
bb) Bileşik Önermeler . 272 
c) Bağlantı Açısından Önerme Çeşitleri 273 
aa) Kategorik Önermeler 273 
bb) Hipotetik/Şartlı Önermeler . 274 
cc) Ayrık (Disjunktif) Önermeler 275 
d) Modalite Açısından Önerme Çeşitleri . 275 
aa) Basit Modal Önermeler 275 
bb) Zorunlu Modal Önermeler . 276 
cc) Mümkün Modal Önermeler . 276 
BEŞİNCİ BÖLÜM 
MANTIĞIN HUKUKTA KULLANIMI 
MANTIK VE HUKUK NORMU . 277 
GENEL OLARAK . 277 
HUKUK MANTIĞI 279 
Kurucu Mantık 281 
Yargı Mantığı 281 
III. HUKUK–MANTIK İLİŞKİSİ 281 
Hukukun Genel Kuramı ve Mantık . 283 
Hukuk Malzemesi ve Mantık 283 
NORM TAHLİLİ 283 
Normatif Önermelerin Temel Niteliği . 283 
Hukukun Normatifliği . 284 
a) Hukuk Normunun Anlaşılması,Uygulanması ve 
Yorumlanması . 284 
b) Hukukun Uygulamasında Hukukun Tipik Muhatabının 
Durumu . 284 
Hukuk Normunun Kendine Özgü Nitelikleri 285 
HUKUK NORMUNUN MANTIKİ TAHLİLİ 286 
GENEL OLARAK . 286 
HUKUKİ MUHAKEME 289 
III. KIYAS 294 
Genel Olarak . 294 
Kıyas Çeşitleri . 296 
a) Kesin (Kategorik) Kıyas . 297 
b) Zincirleme Kıyas . 298 
c) Eksik Önermeli Kıyas . 299 
d) Kategorik Olmayan Kıyaslar 300 
aa) Hipotetik Kıyas 300 
aaa) Önbileşenin Evetlenmesi . 300 
bbb) Ardbileşenin Değillenmesi 301 
bb) Ayrık Öncüllü (Disjunktif) Kıyas 302 
cc) İkilem (Dilemma) 302 
HUKUK NORMUNUN DİLSEL TAHLİLİ . 303 
HUKUK NORMUNUN DİLSEL–İÇERİKSEL TAHLİLİ . 303 
HUKUK NORMUNUN DİLSEL–YAPISAL TAHLİLİ 306 
Dil–Düşünce İlişkisi . 306 
Dil–Eylem İlişkisi 307 
III. HUKUK–DİL BAĞLAMINDA SORUN ALANLARI . 307 
Anlam Sorunu . 307 
Değişim Sorunu . 308 
Kullanım ve Özel Dil Sorunu 308 
Günlük Dil–Hukuk Dili Sorunu . 308 
a) Yayılma Farkı . 308 
b) Farklı Anlam İçerme. 308 
c) Boyut Farkı . 308 
HUKUK–DİL İLİŞKİSİNDE YÖNTEMSEL SORUNLAR 309 
Tanımlama . 309 
Sınıflandırma . 310 
a) Pratik Amaçla Yapılan Sınıflandırma 310 
b) Doğal Sınıflandırma . 310 
c) Dildeki Karşıtlık İlişkileri . 311 
DOĞA YASASI VE HUKUK NORMU AYRIMI 
ZORUNLULUĞU . 312 
HUKUK NORMUNUN YÖNTEMSEL OLARAK TAHLİLİ 
KLASİK YAKLAŞIMLAR . 313 
Kavram Hukukçuluğu . 314 
Menfaat Birliği Değerlendirmesi . 315 
Teknik Hukuk Okulu . 316 
Materyal Mantık Anlayışı . 317 
YÖNTEM BAKIMINDAN ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLAR . 317 
Topik (Özdeyiş) . 318 
Somutlaştırma 320 
İçerik Tahlili 323 
a) Nesnellik . 323 
b) Sistematiklik 323 
c) Sayısallaştırma . 323 
d) Açık İçerik . 324 
Fenomenoloji . 324 
Argümantasyon Kuramı 326 
HUKUKTA YORUM SORUNU 330 
GENEL OLARAK . 330 
YORUM BİÇİMLERİ 331 
Yasama Yorumu 331 
Yargı Yorumu . 331 
İdari Yorum . 331 
Bilimsel Yorum . 331 
III. YORUM YÖNTEMLERİ . 332 
Sözel (Lafzi) Yorum Yöntemi . 333 
Tarihi ve Sosyolojik Yöntem 334 
Mantıki–Sistematik Yorum Yöntemi . 335 
Ereksel Yorum Yöntemi 335 
BOŞLUK DOLDURMA . 337 
YÖNTEM OLARAK DİYALEKTİK VE CEZA 
YARGILAMASI 337 
GENEL OLARAK . 337 
DİYALEKTİK VE FELSEFE–MANTIK İLİŞKİSİ 338 
III. HUKUKU VE DİYALEKTİK . 338 
Diyalektik ve Usul Hukuku . 339 
Diyalektik ve Kesin Hüküm 340 
Diyalektik ve Savunma . 341 
ALTINCI BÖLÜM 
POZİTİF HUKUKUN UYGULANMASI . 345 
GENEL OLARAK . 345 
POZİTİF HUKUKUN İÇERİĞİNİN SAPTANMASI 346 
III. HUKUKUN SİSTEMLEŞTİRİLMESİ . 349 
Genel Olarak . 349 
Hukuk Sisteminin İşlevleri 352 
HUKUKUN AMACI SORUNU 356 
GENEL OLARAK . 356 
ADALET ÇEŞİTLERİ . 362 
Öznel (Subjective)–Nesnel (Objective) Anlamda Kullanımı . 362 
Yasal (Kanuni) Adalet–Yasaüstü Adalet . 363 
Karma Ayrım . 364 
a) Hukuk–Dışı Adalet 364 
b) Hukuki Adalet . 364 
c) Ekonomik Adalet . 364 
d) Siyasal Adalet . 364 
III. KLASİK AYRIM 365 
Denkleştirici/Düzeltici Adalet (Justitia Commutativa) . 365 
Dağıtıcı Adalet (Justitia Distributiva) . 367 
Toplumsal Adalet 371 
Adalet ve Nasafet 372 
KAYNAKÇA. 375