TARİHÇE, KAYNAKLAR VE TANIMLAR
I. İNSANCIL HUKUK YAKLAŞIMLARI
47
A. İnsancıl Hukuk ve İnsan Hakları Kavramları
47
B. Haklı Savaşın Davranış Kuralları
48
C. Sığınma Hakkının Kökeni
50
3. Egemenlik Alanı Olarak Ülkedeki Yabancıların Kontrolü
52
1. Grotius – Sığınma ve Uluslararası Ceza Hukuku
52
2. Grotius ile Mücadele: Pufendorf, Wolff, Vattel
54
II. SİYASİ SUÇLAR İSTİSNASI
58
B. Kara Avrupasının Tutumu
59
C. Bir Aksiyon Adamı Olarak Nansen
61
III. SUÇLULARIN İADESİNDEN SINIRDIŞI ETMEYE; SIĞINMACILAR İÇİN GÖÇ POLİTİKASININ FARKINA VARMAK
62
IV. SIĞINMAYI GELİŞTİREN POLİTİK DEĞERLER
63
§2. GÖÇ VE SIĞINMA HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI
66
II. ULUSLARARASI KAYNAKLAR
67
A. Uluslararası Adalet Divanı Statüsü
67
B. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
69
C. Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme ve 1967 Protokolü
70
D. İşkencenin ve Diğer Zalimane Onur Kırıcı İnsanlık Dışı Muamele ve Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi
70
E. Avrupa İnsan Haklarını Koruma ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi ve Ek Protokoller
71
F. Diğer İnsan Hakları Sözleşmeleri
72
G. Yapılageliş Kuralları (Customary Rules)
73
a. Maddi Unsur (Material Element)
73
b. Manevi Unsur (Opinion Juris)
74
2. İnsan Hakları Konusundaki Evrensel Kurallar
75
H. Genel Hukuk İlkeleri (General Principles of Law) (Principes Généraux de Droit)
76
1. Ahde Vefa (Pacta Sund Servanda) İlkesi
77
2. Buyruk Kural (Jus Cogens)
78
II. HUKUKİ AÇIDAN MÜLTECİ TANIMI
85
B. Andlaşmaların Yorumu
87
1. Mülteci Statüsü Kazanılmasının Şartları
92
a. Ülke Dışında Bulunma Koşulu–Yabancı Olmak
93
b. Vatansızların Durumu
93
c. Birden Çok Vatandaşlığa Sahip Kişilerin Durumu
96
d. Haklı Nedenlerle Zulüm Korkusu
98
aaa. Irka Dayalı Zulüm
101
bbb. Dine Dayalı Zulüm
105
ccc. Belli Sosyal Gruba Aidiyet
110
ddd. Siyasi Görüş Nedeniyle Zulüm
114
bb. Haklı Zulüm Korkusu’nun “Well–Founded Fear of Persecution” Yeniden Yorumlanması
117
cc. Uluslararası Korumaya İhtiyacı Olmayan Kişiler
119
dd. Uluslararası Korumaya Layık Olmayan Kişiler
120
aaa. Barışa Karşı Suç, Savaş Suçu ve İnsanlığa Karşı Suç
120
bbb. Siyasi Olmayan Ağır Suçlar (1 (F)/b)
122
ccc. Birleşmiş Milletlerin Amaç ve İlkelerine Aykırı Eylemler (1 F(c))
123
2. Mülteci Statüsünün Sona Ermesi
124
a. Statüyü Sona Erdiren İradi Nedenler
125
b. Statüyü Sona Erdiren Diğer Nedenler
126
D. Diğer Sözleşmelerdeki Tanımlar
127
1. Milletler Cemiyeti Döneminde Mülteci Tanımı
128
2. BM Döneminde Mülteci Tanımları
128
3. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku
132
IV. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER
137
VI. GÖÇMEN İŞÇİ VE HUKUK DIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER
140
ULUSLARARASI, BÖLGESEL VE ULUSAL KORUMA
§1. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTA KORUNMASI (The Protection of Refugees in International Law)
145
I. ULUSLARARASI HUKUKTA KORUMA YOLLARI
145
B. Andlaşmalar ve İç Hukukta Uyum Sorunları (Treaties and Municipal Law)
146
C. Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü
148
II. KORUMA KONULARI VE ÇÖZÜMLER
150
A. Ülkeye Giriş ve Kalışın Engellenmemesi
150
2. Cezalandırılmama İlkesi (Non–Penalization)
153
3. Durdurma (Interception)
155
4. Ülkeye Ulaşımı Engelleme Politikaları
156
5. Ön–Giriş İzni ve Taşıyıcı Cezaları (Carrier Sanctions)
157
6. İdari Gözetim (Administrative Detention) Yasağı
158
d. Tutuklamanın Alternatifleri
162
f. Özel Durumdaki Kişiler
163
aa. 18 Yaşın Altındakilerin Tutuklanması
163
bb. Kırılgan (Vulnerable) Kişilerin Tutuklanması
164
cc. Kadınların Tutuklanması
165
dd. İnsan Ticareti Mağdurlarının Tutuklanması
165
ee. Engelli Sığınma Arayanlar
165
ff. Yaşlı Sığınma Arayanlar
165
gg. Lezbiyen, Gay, Çift Cinsiyetli (Bisexual), Cinsiyet Değiştiren (Transgender) Sığınma Arayanlar
165
g. İdari Gözetim Koşulları
166
h. İdari Gözetim ve Kitle Akını
167
B. Sınırdışı (Expulsion) veya İade Etme (Return “refoulement”) ve Geri Verme (Extradition) Yasağı
168
1. Sınırdışı Etme (Expulsion) Yasağı
168
2. Geri Göndermeme (Non–refoulement) İlkesi
170
b. Geri Göndermeme İlkesine İlişkin Uluslararası Örf ve Âdet Hukuku Kaynakları
172
c. Geri–Göndermeme İlkesinin Sonuçları
173
d. Kitle Akını (mass influx) ve Geri–Göndermeme (non–refoulement) Prensibi
174
e. Devlet Uygulamalarından Örnekler
175
3. İade Etme (Extradition) Yasağı
176
A. Afrika Birliği Örgütü Sözleşmesi
180
B. Mültecilere Karşı Muameleye İlişkin İlkeler
180
II. CARTAGENA MÜLTECİLER BİLDİRİSİ (1984)
181
III. ARAP BİRLİĞİ SÖZLEŞMESİ
182
IV. AVRUPA KONSEYİ’NDE KORUMA
184
1. İnsan Haklarını Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 4 No.lu Protokol
185
2. AİHS’ye Ek 7 No.lu Protokol
185
C. Avrupa İkamet Sözleşmesi
186
D. Suçluların İadesi Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokoller
186
E. Avrupa Sosyal Şartı
187
V. AİHM’NİN KARARLARI
188
A. AİHS’nin 3. Maddesine Aykırılıkla İlgili Davalar
188
1. K.R.S. v. Birleşik Krallık Davası
188
2. Boutagni v. Fransa Davası
188
3. Hursi Jamaa v. İtalya Kararı
189
4. I. M. v. Fransa Kararı
190
5. Rahimi c. Yunanistan Davası
191
6. M.S.S. v. Belçika ve Yunanistan Kararı
193
7. A.G.R.v. Hollanda Kararı
194
8. Aboya Boa Jean v. Malta Kararı
194
9. Abdi Mahamud v. Malta Kararı
195
10. İllios ve Ahmet v Macaristan Kararı
195
B. AİHS 5. Maddeyle İlgili Kararlar
196
1. Saadi c v. Birleşik Krallık Kararı
196
2. Mubilanzila Mayeka and Kaniki Mitunga v. Belçika Kararı
198
3. Moghaddas v. Türkiye Kararı
200
4. Asalya v. Türkiye Kararı
201
5. Yarashonen v. Türkiye Kararı
201
6. A.D ve Diğerleri v. Türkiye
202
7. A. H and S. K v. Kıbrıs Kararı
203
8. AKKAD v. Türkiye Kararı
204
C. AİHS 6. Maddeyle İlgili Karar
205
M.K. and others v. Fransa
205
D. AİHS 2, 8 ve 13. Maddeyle İlgili Kararlar
205
1. T.I. c. Birleşik Krallık Kararı
205
2. Gül v. İsviçre Kararı
207
3. Abdulaziz, Cabales and Balkandali v. Birleşik Krallık Kararı
207
4. Kaplan vd. v. Norveç Kararı
208
5. F. G. v. İsveç Kararı
209
6. Kuric vd. v. Slovenya Kararı
210
7. M. P. E. V. vd. v. İsviçre Kararı
210
8. Gasper v Rusya Kararı
211
9. Ghadamian v. İsviçre
212
10. M.T. and Others v. İsveç
212
E. AİHS 3, 4, 5 ve 4 No’lu Ek Protokol ile İlgili Kararlar
213
1. J. A. and others v. İtalya
213
2. Muhammad ve Muhammad v. Romanya Kararı
213
3. Asady vd. v. Slovakya Kararı
214
1. Devletin İşkence ve Kötü Muameleyi Soruşturma Yükümlülüğü
214
2. Etkili Başvuru Hakkının Maddi ve Usuli Haklarla Olan İlişkisi
216
a. 13. Maddenin Sözleşmenin 2. ve 4. Maddeleri ile İlişkisi
216
b. 13. Maddenin 8. Madde ile İlişkisi
217
c. Usuli Haklarla İlişkisi
218
d. Sözleşmenin 2. ve 3. Maddesi Arasındaki İlişki
218
e. Sınırdışı Etme ve 5. Madde
219
f. Adil Yargılanma Hakkı
219
g. Diğer İlgili Maddeler
220
VI. AB’DE SIĞINMACILARIN KORUNMASI
220
A. Schengen Kazanımları
220
1. Amsterdam Andlaşmasından Önce
220
2. Amsterdam Andlaşmasından Sonra
221
B. Viyana Eylem Planı
222
C. Tampere Zirvesi ve Ortak Bir Sığınma Sisteminin Ortaya Çıkışı
223
D. Avrupa Sığınma Göç, Entegrasyon Fonu’nun Kurulması
224
F. AB’de Ayrımcılık Yasağı
225
1. Genel Olarak Eşitlik Prensibi
225
2. AB’de Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama İlkesi
227
3. Avrupa Vatandaşlığı
228
G. Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı
231
1. Ülkeye Giriş, İkamet ve Aile Birleşmesi Hakkı
231
3. Üçüncü Ülke Vatandaşları İçin Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı
233
a. AB 2017/2226 sayılı Giriş–Çıkış Sistemi Kuran Tüzük (EES)
233
b. AB 2023/850 sayılı Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Dış Sınırları Geçerken Vize Alması Gereken ve Gerekmeyen Ülkelere İlişkin Tüzük
236
c. AB 2024/1717 sayılı ve 13 Haziran 2024 tarihli Sınırlar Kodu
237
d. AB 2019/1155 sayılı Topluluk Vize Kodu
239
e. AB 2024/1356 sayılı Dış Sınırlarda 3. Ülke Vatandaşlarını Taramaya (Screening) İlişkin 14 Mayıs 2024 Tarihli AP ve Konsey Tüzüğü
240
g. Uzun Süreli İkamet Direktifi
243
h. AB 2016/801 Sayılı ve 11 Mayıs 2016 Tarihli (Recast) Direktifi
245
i. AB 2021/1883 Sayılı ve 20 Ekim 2021 tarihli Mavi Kart Direktifi
246
H. Avrupa Birliği’nin Göç ve Sığınma Politikası
249
1. Avrupa Birliğinin İşleyişine Dair Andlaşmada (Birincil Normlar) Yer Alan Hükümler
249
a. İnsan Hakları Boyutu
250
aa. AB Temel Haklar Şartı ve AB’nin AİHS’ye Katılımı
252
bb. Avrupa Dayanışması
253
b. Geri Kabul (Readmission) Andlaşmaları
254
c. Stockholm Programı
255
a. Göç ve Sığınma Paktı (Misakı)
257
b. Sorumlu Devletin Belirlenmesine İlişkin Konsey Tüzüğü
258
bb. Sığınma ve Göç Yönetimi Tüzüğü (2024/1351)
262
c. Vasıflandırma Tüzüğü
265
bb. 2024/1347 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Vasıflandırma Tüzüğü
269
d. Kabul Koşulları Yönergesi (Direktifi)
272
bb. AB 2024/1346 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Kabul Koşulları Direktifi (Recast)
273
e. Geçici Koruma Yönergesi (Direktifi)
276
bb. 2024/1348 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Birlik İçinde Uluslararası Koruma İçin Ortak Usul Oluşturan Tüzük
280
g. AB 2024/1349 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Geri Dönüş Sınır Usulünü Düzenleyen Tüzük
284
h. Sığınma, Göç ve Entegrasyon Fonu Tüzüğü (AMIF)
286
ı. AB 603/2013 sayılı ve 26.06.2013 tarihli Eurodac Tüzüğü
286
bb. AB 2024/1358 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Eurodac Tüzüğü
286
i. AB 2024/1350 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Birlik Yeniden Yerleştirme ve İnsani Kabul Çerçevesini Oluşturan Tüzük
289
j. AB 2024/1359 sayılı ve 14 Mayıs 2024 tarihli Göç ve Sığınmada Kriz ve Mücbir Sebep Durumlarına İlişkin Tüzük
291
k. Komisyonun Türk Vatandaşları ile ilgili 15.7.2025 Tarihli Uygulama Kararı
292
VII. BMMYK’NİN AB İKİNCİL MEVZUATINA BAKIŞI
293
A. Geçici Koruma Yönergesine (Direktifine) İlişkin Eleştiriler
293
B. Ülkeye Kabulün Asgari Standartları Belirleyen Yönerge (Direktif) Hakkında Görüş
294
C. AB 2003/86 Sayılı Aile Birleşmesi Yönergesi (Direktif) ile İlgili Görüş
295
D. Vasıf Yönergesine (Direktifine) İlişkin Eleştiriler
296
E. BMMYK’nin 2725/2000 Sayılı Eurodac’ın Kullanılması ile İlgili Tüzüğe ve Bu Tüzüğün Uygulanması Kurallarını Belirleyen 407/2002 Sayılı Tüzüğe İlişkin Görüşleri
297
F. 343/2003 Sayılı Konsey Tüzüğü ve Uygulanmasına Yönelik Ayrıntılı Kuralların Belirlendiği 1560/2003 Sayılı Komisyon Tüzüğü Hakkındaki Görüşü
298
G. Avrupa Mülteci Fonu Hakkındaki Görüş
298
VIII. ABAD KARARLARINDA SIĞINMA HAKKI
300
A. AB Vatandaşlığı ve Serbest Dolaşım Hakkı
300
4. Melki/Abdeli Kararı
301
B. Sığınma Hakkı (The Right to Seek Asylum)
301
1. Dublin Tüzükleri İlgili ABAD Kararları
301
a. Migrationsverket v. Petrosians Davası
301
b. C–130/08 Komisyon v. Yunanistan Davası
302
c. C–411/10 ve 493/10 Sayılı Birleşik Dava
303
d. C–620/10 Kastratis Davası
304
e. C–4/11, Federal Alman Cumhuriyeti v. Kaveh Puid Davası
305
f. C–245/11, K. v. Avusturya Davası
306
g. C–528/11, Zuheyr Freyeh Halaf v. BulgaristanDavası
306
h. C–648/11, MA,BT,DA v. İngiltere İçişleri Bakanlığı Davası
308
ı. C–155/15, George Karim v. Migrationsverket Kararı
308
i. C. 63/15 Mehrdad Ghezelbash Kararı
309
j. C–695/15 PPU Mirza v. Macaristan Kararı
309
k. C–670/16 Tsegezab Mengisteab v. Alman Federal Devleti Kararı
310
l. C–56/17 Bahtiar Fatti v. Bulgaristan Kararı
310
m. C–823/21 Komisyon v. Macaristan Kararı
310
2. Geçici Koruma Direktifi İlgili Karar
311
3. Kabul Şartları Direktifleri ile İlgili Kararlar
311
a. C–102/06 Sayılı ve 26 Ekim 2006 Tarihli Karar
311
b. C–72/06 Sayılı ve 19 Nisan 2007 Tarihli Karar
311
c. C–179/11 Sayılı ve 18 Nisan 2011 Tarihli Başvuru
312
d. C–601/15 Sayılı Karar
312
e. C–186/21 PPU, S.A v. Slovenya Cumhuriyeti Kararı
312
f. C–601/15 PPU v. Hollanda Devleti Kararı
313
4. 2003/86/AT Sayılı Aile Birleşmesi Direktifi ile İlgili Kararlar
313
a. European Parliament v. Council of the European Union davası
313
b. C–57/07 Sayılı ve 6 Aralık 2007 Tarihli Karar
315
c. C–578/08 Sayılı ve 4 Mart 2010 Tarihli Karar
315
d. C–155/11PPU Sayılı 10 Haziran 2011 Tarihli Bibi Mohammad Imran v. Hollanda Dışişleri Bakanlığı Davası
316
e. C. 601/15 PPU sayılı ve 15 Şubat 2016 tarihli karar
317
f. C–380/17 Kanal B v. Hollanda Devleti Kararı
317
g. C–381/18, C–381/18, G.S. an V.G. v. Hollanda Devleti Kararı
318
5. Vasıf Direktifleri ile İlgili Kararlar
318
a. C–191/08 Sayılı ve 7 Mayıs 2008 Tarihli Dava
318
b. C–220/08 Sayılı ve 22 Mayıs 2008’de Açılan Dava
318
c. C–269/08 Sayılı ve 20 Haziran 2008 Tarihli Komisyon’un Malta Cumhuriyeti Aleyhine Açtığı Dava
319
d. C–293/08 Sayılı ve 5 Şubat 2009 Tarihli Karar
319
e. C–256/08 Sayılı ve 30 Nisan 2009 Tarihli Karar
319
f. C–322/08 Sayılı ve 14 Mayıs 2009 Tarihli Karar
320
g. C–272/08 Sayılı ve 9 Temmuz 2009 Tarihli Karar
320
h. Birleşik Dava C–175/08, C–176/08, C–178/08, C–179/08, 2 Mart 2010
321
ı. Birleşik Dava C–57/09 ve C–101/09, 9 Kasım 2010
322
i. C–71/11, C–99/11 Sayılı ve 05.09.2012 Tarihli Karar
324
j. C–277/11 Sayılı ve 6 Haziran 2011’de Açılan Dava
325
k. C–364/11 Sayılı ve 11 Temmuz 2011’de Açılan Dava
325
l. C–465/07 Sayılı Elgafaji Davası
326
m. C–443/14 ve c. 444/14 Sayılı Birleşik Dava
327
n. C–579/20 F, A, G, H, I v. Hollanda Devleti Davası
327
o. C–507/19 Almanya Federal Cumhuriyeti v. X.T. Davası
328
6. Usul Direktifleri ile İlgili Kararlar
328
a. C–133/06 Sayılı ve 6 Mayıs 2008 Tarihli Karar
328
b. C–105/10 Sayılı ve 25 Şubat 2010 Tarihli Finlandiya Mahkemesi Başvurusu
329
c. C–431/10 Sayılı ve 7 Nisan 2011 Tarihli Karar
330
d. C–175/11 Sayılı ve 13 Nisan 2011 Sayılı Başvuru
330
e. C–69/10 PPU Sayılı ve 28 Temmuz 2011 Tarihli Karar
331
f. C–808/18 Komisyon v. Macaristan Kararı
332
g. C– 294/17 İbrahim Bashan v. Federal Almanya Devleti Davası
332
h. C–517/17 Milkias Addias v. Alman Federal Devleti Kararı
333
ı. C–504/21 Başvuran 1 ve diğerleri v. Almanya Federal Devleti Davası
333
i. C–36/20 PPU, Ministerio Fiscal v. V.L. Kararı
333
j. C–556/17 Alekszij Torubanov v. Macaristan Kararı
334
k. Komisyon v. Macaristan Kararı,
335
l. 2011/95 Sayılı Direktifin 2 (f) Maddesinde Yer Alan İkincil Koruma İle İlgili Kanun Sözcüsü Richard De La Tour’un Görüşü
335
8. Göç ve Sığınma Konusunda Yeni Anlaşma Paketi (New Pact on Migration and Asylum)
336
§3. ULUSAL UYGULAMALAR
338
I. DEVLETLERİN UYGULAMALARINDAN ÖRNEKLER
338
MÜLTECİLERİN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ
§1. ULUSLARARASI HUKUK VE ULUSAL HUKUKTA KORUMA
349
I. ULUSLARARASI KORUMA
349
B. Uluslararası Hukuk Açısından BMMYK ile BM Genel Kurulunun İlişkileri
350
C. AİHM’nin Koruma Kıstasları
351
III. BMMYK KARARLARININ VE ULUSÜSTÜ YARGI KARARLARININ ULUSAL HUKUKA ETKİSİ
355
A. Kararların Bağlayıcılığı
355
B. Geçici Önlemler Konusunda Uluslararası Yargı–Ulusal Yargı İlişkileri
356
C. Uluslararası veya Uluslarüstü Mahkeme Kararlarının Âkit Devletlerde Uygulanması
359
D. Ulusötesi Uygulamalar
361
§ 2. MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI HUKUKTAN DOĞAN HAKLARI
365
I. MÜLTECİLER SÖZLEŞMESİNDE KABUL EDİLEN GENEL ESASLAR
365
A. Devlet Yetkisine Tâbi Olmak
365
B. Statüye Göre Değişen Haklar
366
1. Fiziki Bulunmaya (Physical Presence) Tâbi Haklar
369
2. Hukuka Uygun Bulunmaya (Lawful Presence) Tâbi Haklar
370
3. Hukuka Uygun Kalmaya (Lawful Stay) Tâbi Haklar
372
4. Sürekli Oturmaya (Durable Residence) Tâbi Haklar
372
II. GENEL MUAMELE STANDARTLARI (The General Standards of Treatment)
373
A. Yabancılarla Aynı Muameleye Tâbi Tutulmak (Same Treatment with Aliens)
374
B. Aşılması Güç İstemlerden Muafiyet (Exemption From Insurmountable ments)
375
C. En Çok Gözetilen Ulus Kaydı (Most Favored Nation Clause)
376
D. Milli Muamele İlkesi (National Treatment)
377
III. MUTLAK (ABSOLUTE) VE ŞARTA BAĞLI (CONTINGENT) HAKLAR
378
IV. TAMAMLAYICI KORUMA ŞEKİLLERİ: De Facto Mülteciler
379
B. Tamamlayıcı Koruma ve Çocuk Hakları
380
V. MADDİ HAKLAR (Substantive Rights)
382
A. Ülkeye Girme ve Kalma Hakkı
382
1. Ülkeye Girişin Önlenmesi, İade ve Geri Gönderme Yasağı
382
2. İkamet ve Serbest Dolaşım Hakkı (Right of Entry and Establishment)
385
3. İstisnai ve Geçici Önlemler
387
B. Fiziki Güvenlik Hakkı (Pyhsical Security)
388
1. Yaşam Hakkı (Right to Life)
388
2. İşkence, Kötü, İnsanlıkdışı ve Onur Kırıcı Muameleye Tâbi Olmamak Hakkı (Right to Protection Against Torture, Inhuman, Cruel and Degrading Treatment)
389
3. Kişi Güvenliği Hakkı (Security of Person)
390
C. Yaşam İhtiyaçlarının (Necessities of Life) Karşılanması Hakkı
391
1. Yoksunluktan Muafiyet (Freedom from Deprivation)
391
2. Yiyecek (Tayın) Hakkı (Rationing)
392
3. Barınma Hakkı (Access to Shelter)
394
4. Sağlık Hizmetlerine Ulaşma (Access to Health Care) ve Sosyal Yardım
394
D. Mülkiyet Hakları (Property Rights)
396
1. Mallara Sahip Olmak Hakkı veya Zilyetlik Hakkı
396
3. Fikri Mülkiyet Hakkı
399
E. Aile Birleşmesi Hakkı (Family Unity)
399
F. Düşünce, İnanç ve Din Hürriyeti (Freedom of Thought, Belief and Religion)
403
G. Eğitim Hakkı (Education)
404
H. Kimlik Belgesi ve Statü (Identity Card and Status)
405
I. İdari Yardım Hakkı
406
İ. Mahkemelere Başvuru Hakkı (Right of Appeal to Court)
408
J. Çalışma Hakkı (Freedom of Work)
409
2. Serbest Meslekler (Self–Employment)
410
K. Sosyal Güvenlik Hakkı (The Right of Social Security)
411
L. Düşünceyi Açıklama ve Dernek Kurma Özgürlüğü (Freedom of Expression of Thought and Right of Association)
413
M. Uluslararası Seyahat Hakkı (Freedom of Travel)
414
UYGULANAN USULLER VE ÇÖZÜM YOLLARI
§1. STATÜ KAZANILMASINDAN ÖNCEKİ DURUM
417
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİNDE USULE İLİŞKİN TEMEL İLKELER
417
B. İdari Usuller (25. md.)
418
1. Kimlik Belgeleri (27. md.) (Identity Documents)
418
2. Seyahat Belgeleri (28. md.) (Travel Documents)
419
3. Hukuka Aykırı Olarak Ülkeye Girenlerin Durumu (31. md.)
419
4. Sınırdışı Etme (Expulsion) (32. md.)
421
C. İltica–Sığınma Usulüne Kabul (Access to Procedures for Determining Refugee Status)
421
1. Kişisel (Bireysel) Belirleme Usulü
422
2. Tamamlayıcı Koruma (Complementary Protection)
423
3. Geçici Koruma (Temporary Protection)
424
D. Başvurunun İncelenmesi
425
II. MÜLTECİ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ USULÜ VE KANUN YOLLARI
427
A. Statü Belirleme Usulü
427
B. Kanun Yollarına Başvuru veya İtiraz Hakkı (AppealReview)
428
III. MÜLTECİ VE SIĞINMACILARIN GÖZETİM ALTINDA TUTULMASI
430
IV. SORUMLULUĞUN PAYLAŞILMASI
431
A. İlk Sığınma Ülkesi (First Country of Asylum)
431
B. “Güvenli 3. Ülke” Kavramı (The “Safe Third Country” Concept)
432
C. Başvuru İçin Sınırlı–Süre Zorunluluğu
433
§2. STATÜ KAZANILMASI VEYA BAŞVURUNUN REDDİ
433
I. CENEVRE SÖZLEŞMESİ VE 1967 PROTOKOLÜNE GÖRE
433
II. MİLLİ HUKUKLARA GÖRE
434
III. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNA GÖRE
435
A. Birincil Hukuka Göre
436
B. İkincil Hukuka Göre
436
§3. KİTLE AKINLARI, YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER VE İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARINA UYGULANACAK USULLER
438
II. KİTLE AKINLARI (Large–scale Influx)
440
1. Materyal (Malzeme) Yardımı
441
4. İnsancıl Yerleştirme (Evacuation) ve Transfer
444
5. Yeniden Yerleştirme (Resettlement)
444
C. Usul Mekanizmaları
445
III. YERİNDEN EDİLMİŞ KİŞİLER
445
B. Yerinden Edilmiş Kişileri Koruma Prensipleri
447
1. Yer Değiştirmeden Korunmaya İlişkin Prensipler
447
2. Yer Değiştirme ile İlgili Prensipler
448
3. Yerlerine Dönme, Yeniden Yerleşme ve Yeniden Entegrasyon
449
D. İç Hukukta Koruma ve Dış Denetim
450
IV. İNSAN TİCARETİ MAĞDURLARI (Victims of Trafficking in Persons)
453
B. Usule İlişkin Konular
455
§4. MÜLTECİ SÖZLEŞMESİNDEKİ ÇÖZÜM YOLLARI
455
II. ÜLKESİNE GERİ GÖNDERME (Repatriation)
456
III. YENİDEN İKAMET (Reestablishment)
459
IV. YENİDEN YERLEŞTİRME (Resettlement)
460
B. Kent Mültecileri (Urban Refugees)
462
V. VATANDAŞLIĞA ALINMA (Naturalization)
464
§1. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA UYGULAMA
467
IV. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ
472
A. Sığınma Hakkı ve Usulü
473
B. Göçmen Olarak Kabul
474
VI. BİRLEŞİK KRALLIK, İSKOÇYA VE KUZEY İRLANDA
478
C. Ülkeye Giriş ve İkamet
484
D. Sınırdışı Etme ve Tutuklama
485
F. Mültecilerin Korunması
486
§2. TÜRK HUKUKUNDA MÜLTECİ VE SIĞINMACILARA İLİŞKİN HÜKÜMLER
491
I. YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUAT
491
B. Diğer Kanunlardaki Hükümler
494
2. Muharip Yabancı Ordu Mensuplarından Türkiye’ye İltica Edenler Hakkında Kanun
495
4. Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskanına Dair Kanun
496
5. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu
496
II. ULUSAL EYLEM PLÂNI VE YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA MEVZUATI
496
A. Ulusal Eylem Plânı
496
B. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Çerçevesinde Koruma
501
2. Türkiye’ye Giriş, Vize ve İkamet
502
4. Uluslararası Koruma Çeşitleri
504
b. İdari Gözetim Altında Tutma
505
C. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik
505
D. Geçici Koruma Yönetmeliği
508
E. Uluslararası İşgücü Kanunu
509
F. Uluslararası İşgücü Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği
511
G. Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik
512
H. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi ve Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmelik
513
III. KONUYA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI
513
A. Sınırdışı Edilmeye İlişkin Kararlar
513
1. Ruslan Kurkaev v. İçişleri Bakanlığı Kararı
513
2. Alimujiang Abuderuheman v. İçişleri Bakanlığı Yürütmeyi Durdurma Kararı
515
3. Golafghan Mirafghan v. İçişleri Bakanlığı Kararı
517
4. Ali Osmanov v. İçişleri Bakanlığı Davası
517
B. Sığınma Talebinin Reddine İlişkin Kararlar
518
1. Mohammad Sharif Mohammadi ve Pervin Barai Navara v. İçişleri Bakanlığı Kararı
518
2. Alfred Shkurti (Aldo Bare) v. İçişleri Bakanlığı Davası
519
3. Afganistan uyruklu E.K v. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
519
C. Geçici Olarak İkamet İzni ve Uydu Kent’te Serbest Dolaşım ile İlgili Kararlar
520
1. Parviz Norouzi v. İçişleri Bakanlığı Kararı
520
2. İçişleri Bakanlığı ve Mariam Pourkar (Kendisine Asaleten, Sara Afoar’a Velayeten), Chiya Afsar, Tara Afsar, Serdar Afsar Davası
520
3. İçişleri Bakanlığı v. Ali Abdullahi Davası
521
D. Malvarlığının Dondurulması ile İlgili Kararlar
522
1. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık/Dışişleri Bakanlığı/Maliye Bakanlığı Davası
522
2. Yasin A. A. Kadi v. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı Kararı
524
IV. KARARLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
525
I. GÖÇ VE İLTİCA ARASINDAKİ İLİŞKİ
529
II. GİRİŞ YERLEŞME VE ÇALIŞMA HAKKI
530
A. Türk Vatandaşlarının Avrupa Ülkelerine Giriş Hakkı
530
2. Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatine İlişkin Avrupa Sözleşmesi
531
B. Ortaklık Hukuku Çerçevesinde Türk Vatandaşlarının AB Ülkelerine Giriş ve İkamet Hakkı
531
C. Yabancıların Türkiye’ye Giriş Hakkı
533
D. Türkiye’de Yabancıların İkamet Hakkı
534
E. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hakkı
536
2. Yabancıların Türkiye’de Çalışma Şartları
536
3. Çalışma İzni Türleri
537
III. GÖÇMEN İŞÇİLERİN KORUNMASI
538
A. Uluslararası Belgelerde
538
B. Avrupa Birliği’nde
540
1. Birincil Normlarda
540
bb. Yeni Düzenlemeler
543
bb. Yeni Düzenlemeler
544
IV. YASADIŞI GÖÇMEN İŞÇİLER
544
1. Yasadışı Göç Yönergesi (Direktif)
544
a. C–209/08 Komisyon v. Lüksemburg Davası
546
b. C–266/08 Sayılı Karar
547
c. C–58/21 Sayılı Dava
547
d. C–66/21 Sayılı Dava
547
1. Ulusal Eylem Plânı
548
2. İç Hukuktaki Hükümler
548
c. Kabul Barınma ve Geri Gönderme Merkezleri
551
e. İdari Gözetim Altında Bulundurma (Muhafaza Altına Alma)
552
f. YUKK’nın Yürürlüğe Girmesinden Sonra AİHM’in Türkiye Kararları
556
aa. G.B. ve Diğerleri v. Türkiye Kararı
556
bb. Amerkhanov v. Türkiye Kararı
557
cc. R.M. v. Türkiye Kararı
557
dd. Case of J.A and A.A v. Türkiye
558
C. Uluslararası Sözleşme ve Protokol
558
D. AB–Türkiye Geri Kabul Anlaşması
559
§ 2. İNSAN TİCARETİ SUÇU VE GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI
561
II. AVRUPA BİRLİĞİNDE
564
B. İnsan Ticareti Mağdurlarının Güvenli ve Gönüllü Dönüş İşlemleri
567
C. İnsan Ticaretiyle Mücadele ve Mağdurların Korunması Hakkında Yönetmelik
570
IV. DENİZDE GERİ–GÖNDERİLMEME İLKESİ
571
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU
579
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU GENEL GEREKÇE
579
YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU MADDE GEREKÇELERİ
579
ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURU SAHİBİ VE ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ SAHİBİ KİŞİLERİN ÇALIŞMASINA DAİR YÖNETMELİK
579
GEÇİCİ KORUMA YÖNETMELİĞİ
579
ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUNU
580
GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİNE DAİR YÖNETMELİK
580
İNSAN TİCARETİYLE MÜCADELE VE MAĞDURLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
580