Anayasa Hukuku Dersleri Genel Esaslar – Türk Anayasa Hukuku Prof. Dr. Abdurrahman Eren - Kitap

Anayasa Hukuku Dersleri

Genel Esaslar – Türk Anayasa Hukuku

7. Baskı, 
Eylül 2025
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
1336
Barkod:
9786253813765
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Yayınevi:
Seçkin Yayıncılık
Kitabın Fiyatı:
1.400,00₺
İndirimli (%10):
1.260,00₺
24 saat içerisinde temin edilir.
Diğer Baskılar
6. baskı
Eylül 2024
1.375,00₺
845,00₺ (%39)
5. baskı
Eylül 2023
1.390,00₺
645,00₺ (%54)
3. baskı
Eylül 2021
1.385,00₺
95,00₺ (%93)
2. baskı
Ekim 2020
1.380,00₺
45,00₺ (%97)
Kitabın Açıklaması
Anayasa Hukuku, devletin ana teşkilat yapısını düzenleyen temel kanunları inceleyen bir hukuk bilim dalıdır. Anayasacılık, 18. yüzyılda anayasal kanunların ortaya çıkmasıyla kendine özgü bir hukuk dalı haline gelmiştir. Günümüzde birkaç istisna dışında, her devletin ana teşkilat yapısını düzenleyen "anayasa" adında "temel kanunu" bulunmakta¬dır. Anayasalar, diğer kanunlardan bazı özellikleriyle ayrılmaktadır. Normlar hiyerarşisinde anayasalar diğer kanun¬lardan üstündür ve diğer kanunlar anayasaya aykırı olamaz. Anayasaların yapılması ve değiştirilmesi diğer kanun¬lara göre katı usullere tabidir. Anayasalar hukuk düzeninin temel normlarına yer verdiğinden, diğer kanunlara göre çerçeve özelliğe sahiptir. Anayasalar ideolojik metinlerdir. Anayasaların siyasi anlamı, benimseten ideolojiye göre değişmektedir. Anayasacılık, 17. yüzyılda liberal ideolojiden doğmuş, 20. yüzyılın ilk yarısında sosyalist anayasacılık ve ikinci yarısında İslami anayasacılık ortaya çıkmıştır, ideolojiler anayasaların maddi konusunda farklılık oluştursa da şekli anlamda anayasalar, devletin ana teşkilat yapısını düzenleyen temel bir kanundur.
Türkiye'de anayasa hukuku kitaplarında benimsenen genel yaklaşım, "Genel Esaslar-Türk Anayasa Hukuku" ayrımı¬na dayanmaktadır. Çoğunlukla bu iki konu iki ayrı kitapta incelenmektedir. Ancak bu durum, konuların iç içe geçmesine ve tekrarlara düşülmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada, genel esaslar ve Türk anayasa hukuku ayrımı konu bazında uygulanarak farklı bir yöntem izlenmiştir. Altı başlıkta konuların önce genel esasları daha sonra Türk anayasa hukukuna ilişkin yönleri incelenmiştir. Ders kitabı olması nedeniyle basit bir sistematik benimsenerek; Anayasa Kavramı, Devlet, insan Haklan, Yasama, Yürütme ve Yargı başlıkları altında tüm konular incelenmiştir.
Yeni baskıda; sistematikte yenilikler yapılmış, içerik son gelişmeler doğrultusunda tekrar güncellenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Anayasa Kavramı ve Anayasacılık Hareketleri
.
Devletin Unsurları, Şekilleri ve İlkeleri
.
İnsan Hakları
.
Yasama Organı
.
Yürütme Organı
.
Yargı Organı
Kitapla İlgili Kategoriler
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
7
Kısaltmalar 
31
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASA KAVRAMI VE ANAYASACILIK HAREKETLERİ
I. ANAYASA KAVRAMI – YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 
37
A. Anayasa Kavramı 
37
1. Terminoloji 
37
2. Tanımı 
39
a. Maddi/Yazısız Anayasa 
40
b. Şekli/Yazılı Anayasa 
43
3. Özellikleri 
45
a. Anayasanın Üstünlüğü 
45
b. Anayasanın Katılığı 
48
c. Anayasanın Çerçeve Olması 
50
d. Anayasanın İdeolojisi 
52
B. Anayasanın Yapılması ve Değiştirilmesi 
55
1. Anayasa Yapımı 
56
a. Anayasa Yapma Yetkisinin Niteliği 
57
b. Anayasa Yapma Yetkisinin Sınırı 
60
ba. Mevcut Anayasa İle Bağlılık 
61
bb. Anayasa Yapmanın Hukukiliği Sorunu 
63
c. Anayasa Yapım Yöntemleri 
67
ca. Kurucu Meclis Yöntemi 
68
cb. Olağan Meclis Yöntemi 
71
cc. Referandum Yöntemi 
75
2. Anayasa Değişikliği 
76
a. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Niteliği 
76
b. Anayasayı Değiştirme Yetkisinin Sınırları 
77
ba. Maddi Sınırlar 
77
baa. Açık Maddi Sınırlar 
77
bab. Örtülü Maddi Sınırlar 
81
bb. Şekli Sınırlar 
84
c. Anayasayı Değiştirme Yöntemi 
85
ca. Teklif Aşaması 
85
caa. Halkın Teklifi 
85
cab. Milletvekillerinin Teklifi 
86
cb. Karar Aşaması 
87
cba. Görüşmeler 
87
cbb. Oylamalar 
88
cc. Yayımlama Aşaması 
91
cd. Onaylama Aşaması 
97
d. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi 
99
da. Esas Denetimi 
99
db. Şekil Denetimi 
102
II. ANAYASACILIK HAREKETLERİ 
106
A. Anayasacılık Kavramı 
106
B. Temel Anayasacılık Hareketleri 
108
1. Liberal Anayasacılık 
108
a. Liberal Anayasacılığın Gelişimi 
109
aa. Liberal Maddi Anayasacılık 
109
ab. Liberal Şekli Anayasacılık 
113
b. Liberal Anayasacılığın Unsurları 
117
ba. Milli Egemenlik 
117
bb. Kuvvetler Ayrılığı 
119
bc. Bireycilik 
122
bd. Liberal Demokrasi 
123
be. Serbest Piyasa Ekonomisi 
124
2. Sosyalist Anayasacılık 
126
a. Sosyalist Anayasacılığın Gelişimi 
126
aa. Sosyalist Maddi Anayasacılık 
126
ab. Sosyalist Şekli Anayasacılık 
130
b. Sosyalist Anayasacılığın Unsurları 
134
ba. Halk Egemenliği 
134
bb. Demokratik Merkeziyetçilik 
135
bc. Kolektivizm 
137
bd. Sosyalist Demokrasi 
138
be. Sosyalist Ekonomik Sistem 
141
3. İslami Anayasacılık 
145
a. İslami Anayasacılığın Gelişimi 
145
aa. İslami Maddi Anayasacılık 
145
ab. İslami Şekli Anayasacılık 
148
b. İslami Anayasacılığın Unsurları 
153
ba. Allah’ın Egemenliği 
153
bb. Kuvvetler Ayrılığı 
154
bc. Ümmetçilik 
157
bd. İslami Demokrasi 
158
be. İslam Ekonomik Sistemi 
162
III. OSMANLI–CUMHURİYET DÖNEMİ ANAYASAL GELİŞMELERİ 
163
A. Mutlak Monarşi Dönemi: Maddi Anayasal Gelişmeler 
164
1. Devletin Varlık Unsurları 
165
a. Osmanlı’da Egemenlik Anlayışı 
165
b. Osmanlı Millet Sistemi 
168
c. Osmanlı Arazi Sistemi 
170
2. Devletin Ana Teşkilatı 
171
a. Osmanlı Merkez Teşkilatı 
172
aa. Padişah 
172
ab. Danışma Meclisleri 
174
b. Osmanlı Taşra Teşkilatı 
177
c. Osmanlı Yargı Teşkilatı 
180
3. Anayasal Nitelikte Belgeler 
182
a. 1808 Sened–i İttifak 
183
b. 1839 Tanzimat Fermanı 
188
c. 1856 Islahat Fermanı 
190
d. 1875 Adalet Fermanı 
192
B. Meşruti Monarşi Dönemi: 1876 Kanun–i Esasi 
193
1. Hazırlanışı 
194
a. Yapım Koşulları 
194
b. Yapım Yöntemi 
197
2. Kanun–i Esasi’nin Temel Özellikleri 
198
a. Devletin Temel İlkeleri 
199
b. Devletin Temel Organları 
200
ba. Yasama Organı 
201
bb. Yürütme Organı 
202
bc. Yargı Organı 
203
c. Temel Hak ve Hürriyetler 
204
3. 1909 Değişiklikleri: İkinci Meşrutiyet 
204
C. Cumhuriyet Dönemi: 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları 
215
1. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 
215
a. Hazırlanışı 
215
aa. Yapım Koşulları 
216
ab. Yapım Yöntemi 
228
b. 1921 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri 
231
ba. Devletin Temel İlkeleri 
232
bb. Devletin Temel Organları 
233
bba. Yasama Organı 
233
bbb. Yürütme Organı 
233
bbc. Yargı Organı 
237
c. Anayasa Değişikliği: Cumhuriyetin İlanı 
237
2. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu 
242
a. Hazırlanışı 
242
aa. Yapım Koşulları 
242
ab. Yapım Yöntemi 
242
b. 1924 Teşkilat–ı Esasiye Kanunu’nun Temel Özellikleri 
244
ba. Devletin Temel İlkeleri 
244
bb. Devletin Temel Organları 
248
bba. Yasama Organı 
248
bbb. Yürütme Organı 
249
bbc. Yargı Organı 
250
bc. Temel Hak ve Hürriyetler 
251
c. Çok Partili Dönem 
252
3. 1961 Anayasası 
258
a. Hazırlanışı 
258
aa. Yapım Koşulları 
258
ab. Yapım Yöntemi 
261
b. 1961 Anayasası’nın Temel Özellikleri 
263
ba. Devletin Temel İlkeleri 
263
bb. Temel Hak ve Hürriyetler 
265
bc. Devletin Temel Organları 
266
bca. Yasama Organı 
266
bcb. Yürütme Organı 
267
bcc. Yargı Organı 
267
c. 1971–1973 Anayasa Değişiklikleri 
268
4. 1982 Anayasası 
272
a. Hazırlanışı 
272
aa. Yapım Koşulları 
273
ab. Yapım Yöntemi 
274
b. 1982 Anayasası’nın Temel Özellikleri 
274
ba. Devletin Temel İlkeleri 
275
bb. Temel Hak ve Hürriyetler 
277
bc. Devletin Temel Organları 
278
bca. Yasama Organı 
278
bcc. Yürütme Organı 
278
bd. Yargı Organı 
280
c. 1982 Anayasası’nda Yapılan Değişiklikler 
280
İKİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN UNSURLARI, ŞEKİLLERİ VE İLKELERİ
I. DEVLET KAVRAMI VE DEVLETİN UNSURLARI 
285
A. Devlet Kavramı 
285
1. Devletin Maddi Varlığı 
286
a. Aile Teorisi 
287
b. Kuvvet ve Mücadele Teorisi 
288
c. Ekonomik Teori 
289
d. Biyolojik Teori 
290
e. Sözleşme Teorisi 
291
2. Devletin Hukuki Kişiliği 
292
a. Farazi Kişilik Teorisi 
294
b. Hukuki Kişilik Teorisi 
294
c. Gerçek Kişilik Teorisi 
295
3. Devletin Teşkilatı 
296
a. İradeci Pozitivizm Teorisi 
296
b. Normativist Pozitivizm Teorisi 
297
B. Devletin Unsurları 
299
1. İnsan Unsuru 
299
a. İnsan Unsuruna İlişkin Temel Ayrımlar 
299
aa. Millet – Halk Ayrımı 
299
ab. Çoğunluk – Azınlık Ayrımı 
301
ac. Vatandaş–Yabancı Ayrımı 
303
aca. Vatandaşlık Tanımı 
304
acb. Vatandaşlığın Kazanılması 
304
acc. Yabancılık Statüsü 
307
b. Milletin Varlık Unsurları 
308
ba. Objektif Unsurlar 
308
bb. Sübjektif Unsurlar 
310
c. Osmanlı–Cumhuriyet Dönemi Anayasalarında Millet 
311
2. Ülke Unsuru 
315
a. Ülke Kavramı 
315
b. Ülkenin Sınırları 
316
c. Ülkenin Bölünmez Bütünlüğü 
318
3. Egemenlik Unsuru 
321
a. Egemenlik Kavramı ve Nitelikleri 
321
b. Egemenliğin Kapsamı 
323
ba. İç Egemenlik 
324
bb. Dış Egemenlik 
325
c. Egemenliğin Kaynağı ve Sahibi 
325
ca. Dini Egemenlik 
326
caa. Egemenlik Doğrudan Tanrı’dan Gelir Görüşü 
327
cab. Egemenlik Halk Aracılığı İle Tanrı’dan Gelir Görüşü 
330
cb. Dünyevi Egemenlik 
331
cba. Milli Egemenlik 
331
cbb. Halk Egemenliği 
333
d. Egemenliğin Sınırlanması 
335
da. İlahi Yasa Görüşü 
336
db. Doğal Yasa Görüşü 
337
dc. Pozitif Yasa Görüşü 
337
II. DEVLET ŞEKİLLERİ 
338
A. Egemenlik Yetkilerinin Kaynağı Bakımından Devlet Şekilleri 
339
1. Cumhuriyet 
340
2. Monarşi 
341
B. Egemenlik Yetkilerinin Paylaşımı Bakımından Devlet Şekilleri 
344
1. Üniter Devlet 
344
a. Tanımı 
345
b. Üniter Devletin Özellikleri 
346
ba. Egemenlik Yetkilerinin Yatay Paylaşımı 
346
bb. İdari Özerklik 
347
bc. Hukuk Düzeninin Birliği 
351
bd. Yerinden Yönetim 
352
2. Federal Devlet 
354
a. Tanımı 
355
b. Federal Devletin Özellikleri 
358
ba. Egemenlik Yetkilerinin Dikey Paylaşımı 
358
bb. Siyasi Özerklik 
359
bc. Federal Hukukun Üstünlüğü 
361
bd. Federal Yönetime Katılım 
361
3. Bölgeli Devlet 
363
a. Tanımı 
363
b. Bölgeli Devletin Özellikleri 
364
ba. Yasama Yetkisinin Bölge Düzeyinde Paylaşımı 
365
bb. Bölgesel Siyasi Özerklik 
366
bc. Merkezi Hukukun Üstünlüğü 
368
bd. Merkezi Yönetime Katılım 
369
III. DEVLETİN TEMEL İLKELERİ 
370
A. Demokratik Devlet İlkesi 
371
1. Demokrasi Kavramı 
372
2. Demokratik Devletin Temel Unsurları 
373
a. Halkın Halk İçin Yönetimi 
373
aa. Temsili Demokrasi 
374
ab. Doğrudan Demokrasi 
375
ac. Katılımcı Demokrasi 
379
b. Siyasi Partiler 
380
ba. Siyasi Partilerin Tanımı 
385
bb. Siyasi Partilerin Hukuki Niteliği 
388
bc. Siyasi Partilerin Kuruluşu 
389
bd. Siyasi Parti Sistemleri 
392
bda. Çok Parti Sistemi 
392
bdb. Tek Parti Sistemi 
393
c. Serbest Seçimler 
394
ca. Seçme ve Seçilme Hakkı 
395
caa. Olumlu Koşullar 
396
cab. Olumsuz Koşullar 
397
cb. Seçimin Temel İlkeleri 
402
cba. Genel Oy 
403
cbb. Eşit Oy 
404
cbc. Gizli Oy 
405
cbd. Serbest Oy 
407
cbe. Doğrudan Oy 
410
cbf. Seçimlerin Düzenli Yapılması 
411
cbg. Yargı Gözetim ve Denetimi 
412
cc. Seçim Sistemleri 
413
cca. Çoğunluk Sistemi 
414
ccaa. Tek İsimli Tek Turlu Çoğunluk Sistemi 
415
ccab. Tek İsimli İki Turlu Çoğunluk Sistemi 
415
ccac. Listeli Çoğunluk Sistemi 
416
ccb. Nispi Temsil Sistemi 
416
ccba. Klasik Nispi Temsil Sistemi 
417
ccbb. Devredilebilir Tek Oy Sistemi 
418
ccbc. d’Hondt Sistemi 
419
B. Laik Devlet İlkesi 
420
1. Din ve Devlet İlişkileri 
420
a. Teokratik Devlet Modeli 
420
b. Marksist Devlet Modeli 
421
c. Seküler/Laik Devlet Modeli 
423
ca. Resmi Dine Yerverme 
426
cb. Bir Dine Özel Statü Tanıma 
429
cc. Dine Hiç Yer Vermeme 
430
2. Laik Devletin Temel Unsurları 
434
a. Din ve İnançlara Saygı 
434
aa. Din ve Vicdan Özgürlüğünün Tanınması 
435
ab. Din ve İnançlar Arasında Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılık Yapılmaması 
436
ac. Bir Dinin Eğitiminin Zorunlu Kılınmaması 
439
b. Hukuk Düzeninin Dine Dayanmaması 
444
c. Dini Kurumların Bağımsız Olması 
448
C. Hukuk Devleti İlkesi 
452
1. Hukuk Devleti Kavramı 
453
2. Hukuk Devletinin Temel Unsurları 
456
a. Hukukun Üstünlüğü 
457
b. Hukuk Önünde Hesap Verebilirlik 
458
c. Hukuk Güvenliği 
461
D. Sosyal Devlet İlkesi 
464
1. Sosyal Devlet Kavramı 
465
2. Sosyal Devletin Temel Unsurları 
467
a. Asgari Yaşam Standardı 
468
b. Sosyal Adalet 
469
c. Sosyal Güvenlik 
471
d. Planlama 
472
3. Devletin İktisadî ve Sosyal Ödevlerinin Sınırları 
474
E. Eşitlik İlkesi 
475
1. Eşitlik Kavramı 
477
a. Şekli Eşitlik 
478
b. Maddi Eşitlik 
479
2. Eşitlik İlkesine Aykırılığın Unsurları 
482
a. Durumlarda Benzerlik 
483
b. Farklı Muamele 
483
c. Objektif ve Makul Neden 
486
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI
I. GENEL OLARAK İNSAN HAKLARI 
489
A. İnsan Hakları Kavramı 
489
1. İnsan Hakları Terimi 
490
2. İnsan Haklarının Tanımı 
492
a. Doğal Haklar Görüşü 
492
b. Pozitif Haklar Görüşü 
497
3. İnsan Haklarının Özellikleri 
499
a. Doğumla Kazanılma 
499
b. İnsan Doğasından Kaynaklanma 
500
c. Devredilmez ve Vazgeçilmez Olma 
500
d. Evrensel Olma 
501
B. İnsan Hakları Hukukunun Kaynakları 
503
1. Asıl Kaynaklar 
503
a. Anayasalar 
503
b. İnsan Hakları Sözleşmeleri 
504
c. Örf ve Adet Hukuku 
506
d. Hukukun Genel İlkeleri 
508
2. Yardımcı Kaynaklar 
509
a. Uluslararası Örgütlerin Kararları 
509
b. Yargı Kararları 
510
c. Bilimsel Görüşler 
512
C. İnsan Haklarının Normatif Yapısı 
513
1. İnsan Haklarının Konusu 
513
a. İnsan Haklarının Norm Alanı 
513
b. İnsan Haklarının Sınıflandırılması 
514
ba. Kişisel ve Siyasal Haklar 
516
bb. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar 
517
bc. Haklar ve Ödevler 
518
2. İnsan Haklarının Öznesi 
519
a. Gerçek Kişiler 
519
b. Tüzel Kişiler 
523
c. Kişi Toplulukları 
525
3. İnsan Haklarının Yükümlüsü 
527
a. Devletin Genel Yükümlülükleri 
528
aa. İnsan Haklarına Saygı 
528
ab. Uygulama 
529
ac. Koruma 
530
b. Devletin Hak İhlalinde Yükümlülükleri 
531
ba. Negatif – Pozitif Yükümlülük 
532
bb. Dikey – Yatay Etki 
534
II. İNSAN HAKLARININ KORUNMASI 
536
A. Evrensel Koruma: Birleşmiş Milletler Sistemi 
537
1. Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları 
540
a. Sözleşme Dışı Denetim Organı: İnsan Hakları Konseyi 
541
b. Sözleşme Dışı Denetim Yöntemleri 
543
ba. Şikâyet Yöntemi 
543
bb. Özel Yöntemler 
545
bc. Evrensel Periyodik Gözden Geçirme Yöntemi 
547
2. Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları 
550
a. Sözleşme İçi Denetim Organları: İnsan Hakları Komiteleri 
553
b. Sözleşme İçi Denetim Yöntemleri 
554
ba. Rapor Yöntemi 
554
bb. Şikâyet Yöntemi 
557
bc. Soruşturma Yöntemi 
558
bd. Ziyaret Yöntemi 
559
B. Bölgesel Koruma: Avrupa Konseyi Sistemi 
560
1. Avrupa Konseyi Sözleşme Dışı Denetim Mekanizmaları 
561
a. Avrupa Konseyi Ana Organları 
561
b. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yardımcı Organları 
563
ba. İnsan Hakları Komiseri 
563
bb. Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi 
564
bc. Irkçılık ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu 
565
bd. Eşitlik ve Ayrımcılığa Karşı Komite 
566
2. Avrupa Konseyi Sözleşme İçi Denetim Mekanizmaları 
567
a. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 
567
aa. Denetim Organı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
572
ab. Denetim Yöntemi 
575
aba. Devlet Başvurusu 
575
abb. Bireysel Başvuru 
576
abba. Usule İlişkin Kabul Edilebilirlik Kriterleri 
576
abbb. Mahkemenin Yargı Yetkisine İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri 
580
abbc. Esasa İlişkin Kabul Edilbilirlik Kriterleri 
585
abbd. Usule İlişkin Bazı Özel Kurallar 
587
abbe. Kararların Kesinleşmesi ve Bağlayıcılığı 
589
b. Avrupa Sosyal Şartı 
591
ba. Denetim Organı: Avrupa Sosyal Haklar Komitesi 
593
bb. Denetim Yöntemleri 
593
bba. Rapor Yöntemi 
593
bbb. Toplu Şikâyet Yöntemi 
594
c. Avrupa İşkencenin Önlenmesi Sözleşmesi 
595
ca. Denetim Organı: Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi 
596
cb. Denetim Usulü: Ziyaretlere Dayalı Denetim 
597
C. Ulusal Koruma: İnsan Hakları Kurumları 
598
1. Kamu Denetçiliği Kurumu 
601
a. Oluşumu 
605
b. Görev ve Yetkileri 
608
c. Kararları 
608
2. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu 
610
a. Oluşumu 
612
b. Görev ve Yetkileri 
614
c. Kararları 
616
III. TÜRKİYE’DE TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN GENEL REJİMİ 
617
A. Temel Hak ve Hürriyetlerin Niteliği 
617
B. Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması 
618
1. Kanunilik İlkesi 
621
a. Şekli–Maddi Kanun Ayrımı 
623
b. Sınırlama–Düzenleme Ayrımı 
627
2. Sebebe Bağlılık İlkesi 
632
a. Hakkın Doğasından Kaynaklı Sebepler 
632
b. Kamu Yararı İlkesinden Kaynaklı Sebepler 
633
c. Anayasada Belirlenen Sebepler 
634
ca. Genel Sınırlama Sebepleri 
635
cb. Özel Sınırlama Sebepleri 
636
d. Gizli Amaç Gütme Yasağı 
639
3. Öz İlkesi 
640
4. Ölçülülük İlkesi 
642
5. Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri İlkesi 
644
a. Demokratik Toplum Düzeninin Standartları 
646
b. Zorlayıcı Toplumsal İhtiyaç 
650
c. Orantılılık 
652
6. Anayasanın Sözüne ve Ruhuna Uygunluk İlkesi 
653
7. Laik Cumhuriyetin Gerekleri İlkesi 
654
C. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağı 
657
1. Hakkın Kötüye Kullanılması Kavramı 
659
2. Temel Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılması Yasağının Unsurları 
660
a. Temel Hakkın Kullanımı Unsuru 
660
b. Amaç Unsuru 
664
c. Menfaat ihlali Unsuru 
664
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları 
666
D. Olağanüstü Hal Yönetiminde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanması 
667
1. Hürriyetlerin Sınırlanması – Durdurulması – Askıya Alınması Kavramları 
669
2. Olağanüstü Yönetimde Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlanmasının Koşulları 
672
a. Olağanüstü Hal Yönetiminin Resmen İlanı 
673
b. Milletlerarası Hukuktan Doğan Yükümlülüklerin İhlâl Edilmemesi 
675
c. Sınırlamaların Durumun Gerektirdiği Ölçüde Olması 
675
d. Dokunulmaz Haklar 
677
E. Temel Hakların Sınırlanmasında Yabancıların Durumu 
679
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YASAMA ORGANI
I. GENEL OLARAK YASAMA ORGANI 
685
A. Yasama Organının Yapısı 
685
1. Tek veya Çift Meclislilik 
686
2. Birinci Meclis ile İkinci Meclis Arasındaki Farklar 
688
B. Yasama Organının İşlevleri 
689
1. Temsil 
690
2. Müzakere 
694
3. Denetim 
695
4. Yasama Yetkisi 
696
a. Yasama İşlemleri 
696
aa. Kanunlar 
697
ab. Meclis Kararları 
700
b. Yasama Yetkisinin Özellikleri 
701
ba. Genellik 
701
bb. Aslilik 
702
bc. Devredilmezlik 
703
II. TÜRKİYE’DE YASAMA ORGANI 
705
A. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu 
705
1. Milletvekili Sayısı 
705
2. Seçilme Yeterliliği 
706
a. Vatandaşlık 
708
b. Seçilme Yaşı 
710
c. Eğitim 
711
d. Askerlik 
711
e. Kısıtlılık 
713
f. Hükümlülük 
715
fa. Seçilme Engeli Oluşturan Suç ve Cezalar 
716
fb. Seçilme Engelinin Kaldırılması 
718
g. Kamu Görevinden Çekilme 
723
3. Seçim Dönemi 
728
4. Seçimlerin Geriye Bırakılması 
729
5. Ara Seçimler 
731
6. Milletvekili Seçimi ve Usulü 
735
a. Seçim Çevreleri ve Çıkaracağı Milletvekili Sayısı 
736
b. Milletvekili Adaylığı 
737
ba. Bağımsız Adaylık 
738
bb. Siyasi Parti Adaylığı 
740
bba. Ön Seçim Yöntemi 
740
bbb. Parti Organlarınca Belirleme Yöntemi 
741
c. Seçim İttifakı 
742
d. Seçim Sistemi 
745
7. Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi 
749
a. Yüksek Seçim Kurulunun Oluşumu 
751
b. Yüksek Seçim Kurulunun Görev ve Yetkileri 
754
c. Yüksek Seçim Kurulu ve Kararlarının Hukuki Niteliği 
757
B. TBMM Üyelerinin Hukuki Statüsü 
761
1. Milletvekilliği Sıfatının Kazanılması 
763
2. Milletvekili Andı 
764
3. Üyelikle Bağdaşmayan İşler 
771
4. Yasama Bağışıklığı 
775
a. Yasama Sorumsuzluğu 
778
aa. Sorumsuzluğun Amacı 
778
ab. Sorumsuzluğun Kapsamı 
779
aba. Sağladığı Koruma Bakımından Kapsam 
779
abb. Kişi Bakımından Kapsam 
783
abc. Konu Bakımından Kapsam 
784
abd. Yer Bakımından Kapsam 
785
b. Yasama Dokunulmazlığı 
787
ba. Dokunulmazlığın Amacı 
787
bb. Dokunulmazlığın Kapsamı 
788
bba. Kişi Bakımından Kapsam 
788
bbb. Konu Bakımından Kapsam 
789
bbc. Zaman Bakımından Kapsam 
792
bc. Dokunulmazlığın İstisnaları 
793
bca. Suçüstü Hali 
793
bd. Dokunulmazlığın Kaldırılması 
800
5. Milletvekilliğinin Sona Ermesi 
801
a. Milletvekilliğini Sona Erdiren Genel Sebepler 
802
aa. Ölüm 
802
ab. Seçimlerin Yenilenmesi 
803
ac. Tam Kanunsuzluk 
803
ad. Yürütme Organına Seçilme 
808
b. Milletvekilliğinin Düşme Sebepleri 
809
ba. İstifa 
811
bb. Kesin Hüküm Giyme ve Kısıtlanma 
812
bc. Bağdaşmaz Görevi Sürdürme 
813
bd. Devamsızlık 
814
6. Dokunulmazlık ve Düşme Kararlarının İptal İstemi 
818
7. Milletvekilliği Ödenek ve Yollukları 
820
C. TBMM’nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni 
821
1. İçtüzük 
822
a. İçtüzüğün Hukuki Niteliği 
822
c. İçtüzüğün Denetlenmesi 
824
2. Başkanlık Divanı 
826
3. Siyasi Parti Grupları 
829
4. Komisyonlar 
831
5. Danışma Kurulu 
833
6. Meclisin Toplanması ve Tatili 
833
a. Olağan Toplantılar 
834
b. Olağanüstü Toplantı 
836
7. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 
837
D. TBMM’nin Görev ve Yetkileri 
840
1. Kanunların Yapılması 
841
a. Kanun Teklifi 
842
b. Genel Kurulda Görüşme 
847
c. Cumhurbaşkanınca Yayımlanma 
849
2. Özel Nitelikli Kanunlar 
851
a. Bütçe ve Kesinhesap Kanunu 
851
aa. Bütçe Kanunu 
851
ab. Kesinhesap Kanunu 
856
b. Milletlerarası Andlaşmaların Uygun Bulunması Kanunu 
857
ba. Andlaşmaların Onaylanması 
859
bb. Andlaşmaların Sona Erdirilmesi 
864
bc. Onaylamanın Uygun Bulunması Bakımından Andlaşmalar 
868
bca. Uygun Bulma Kanunu Gereken Andlaşmalar 
868
bcb. Uygun Bulma Kanunu Gerekmeyen Andlaşmalar 
868
bd. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yeri 
870
bda. Andlaşmaların İç Hukuktaki Yerine İlişkin Genel Kural 
870
bdb. İnsan Hakları Andlaşmalarının İç Hukuktaki Yerine İlişkin Özel Kural 
872
be. Andlaşmaların Anayasaya Uygunluk Denetimi 
875
c. Genel ve Özel Af Kanunları 
877
ca. Af Yetkisinin Hukuki Niteliği 
880
cb. Genel ve Özel Af Ayrımı 
883
d. Para Basılmasına Karar Vermek 
884
3. Savaş İlanına Karar Vermek 
885
4. Bilgi Edinme ve Denetim 
888
a. Yazılı Soru 
890
b. Genel Görüşme 
891
c. Meclis Araştırması 
892
d. Meclis Soruşturması 
893
da. Meclis Soruşturması Açılması 
894
daa. Soruşturma Açma Yetkisi 
895
dab. Soruşturma Açılacak Kişiler 
896
db. Meclis Soruşturması Komisyonunun Kuruluşu 
896
dc. Yüce Divana Sevk Kararı 
897
BEŞİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANI
I. GENEL OLARAK YÜRÜTME ORGANI 
901
A. Yürütme Organının Yapısı 
901
1. Tek Yapılı Yürütme: Başkanlık Sistemi 
902
a. Yetki: Başkanın Yürütmede Tek Yetkili Olması 
903
b. Oluşum: Başkanın Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi 
905
c. Sorumluluk: Başkanın Halka Karşı Sorumlu Olması 
908
2. İki Yapılı Yürütme 
910
a. Parlamenter Sistem 
910
aa. Yetki: Yürütme Yetkisinin Devlet Başkanı ve Bakanlar Kuruluna Ait Olması 
912
ab. Oluşum: Hükümetin Yasama Organı İçinden ve Güvenoyuna Dayalı Kurulması 
914
ac. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması 
916
b. Yarı Başkanlık Sistemi 
918
ba. Yetki: Cumhurbaşkanının Yürütmede Etkin Olması 
919
bb. Oluşum: Cumhurbaşkanının Doğrudan Halk Tarafından Seçilmesi 
920
bc. Sorumluluk: Hükümetin Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması 
920
3. Ortaklaşa Yürütme: Meclis Hükümeti Sistemi 
921
a. Yetki: Yasama ve Yürütme Yetkisinin Mecliste Toplanması 
923
b. Oluşum: Yürütme Kurulunun Meclis Tarafından Seçilmesi 
923
c. Sorumluluk: Yürütme Kurulunun Yasama Organına Karşı Sorumlu Olması 
925
B. Yürütme Organının İşlevleri 
926
1. Devleti Temsil 
926
2. Genel Politikayı Belirlemek 
927
3. Kamu Görevlilerini Seçmek ve Atamak 
929
4. Düzenleme Yetkisi 
932
a. Kararnameler 
934
b. Düzenleyici İdari İşlemler 
938
c. Düzenleyici İşlemlerin Özellikleri 
939
ca. Kanuna Aykırı Olmama 
939
cb. Kanuna Dayanma 
940
II. TÜRKİYE’DE YÜRÜTME ORGANI 
940
A. Cumhurbaşkanı 
941
1. Cumhurbaşkanının Adaylığı ve Seçimi 
941
a. Cumhurbaşkanının Nitelikleri 
941
b. Cumhurbaşkanlığı Adaylığı 
944
c. Cumhurbaşkanının Seçimi 
946
d. Cumhurbaşkanının Görev Süresi 
949
da. Göreve Başlama Zamanı 
950
db. Görev Süresi ve Uzaması 
951
2. Seçimlerin Yenilenmesi 
956
a. Seçimin Başlangıcı ve Seçim Günü 
956
b. Fesih Yetkisi 
959
c. Birlikte Seçim Usulü 
962
3. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri 
967
4. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 
971
a. Siyasi Sorumluluk 
971
b. Cezai Sorumluluk 
973
ba. Sorumluluğun Kapsamı 
974
bb. Soruşturma Usulü 
977
bc. Soruşturmanın Sonuçları 
979
5. Cumhurbaşkanına Vekâlet 
981
6. Cumhurbaşkanına Bağlı Kurumlar 
984
a. Milli Güvenlik Kurulu 
985
b. Devlet Denetleme Kurulu 
990
c. Diyanet İşleri Başkanlığı 
992
7. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanlar 
993
a. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Belirlenmesi 
993
b. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 
998
ba. Siyasi Sorumluluk 
998
bb. Cezai Sorumluluk 
999
8. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
1000
a. Kararnamelerin Tarihsel Gelişimi 
1001
b. Olağan Dönem Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
1004
ba. CBK’ların Hukuki Niteliği 
1004
bc. Münhasır Alan 
1009
bca. Münhasır Kanun Alanı 
1010
bcb. Münhasır CBK Alanı 
1011
bd. Yasama Yetkisinin Devredilmezliği Kuralı Bakımından CBK’lar 
1016
be. CBK’ların Yargısal Denetimi 
1021
bea. Konu Bakımından Yetki Yönünden İnceleme 
1023
beb. İçerik Yönünden İncelenme 
1026
bec. Hükümsüzlük İncelemesi 
1026
c. Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
1027
ca. OHAL CBK’larının Yapılması 
1027
cb. OHAL CBK’larının Yargısal Denetimi 
1031
9. Olağanüstü Hal Yönetimi 
1035
a. Olağanüstü Hal İlan Sebepleri 
1038
b. Olağanüstü Hal İlan Yetkisi 
1039
c. TBMM’nin Onay Yetkisi 
1041
d. Olağanüstü Hal İlan Kararının Yargısal Denetimi 
1042
B. İdare 
1043
1. İdarenin Kuruluş Esasları 
1044
a. İdarenin Bütünlüğü İlkesi 
1044
aa. Hiyerarşi 
1044
ab. İdari Vesayet 
1046
b. İdarenin Kanuniliği İlkesi 
1047
2. İdarenin Teşkilat Yapısı 
1049
a. Merkezi İdare 
1050
b. Mahalli İdareler 
1051
3. İdarenin Yargısal Denetimi 
1053
a. İdari Yargı Denetiminin Kapsamı 
1053
b. Yargı Denetimine Kapalı İşlemler 
1054
c. Yürütmenin Durdurulması Kararı 
1055
4. Kamu Hizmeti Görevlileri 
1057
a. Kamu Hizmeti 
1057
b. Kamu Görevlileri 
1058
5. Kamu Görevlilerinin Görev ve Sorumlulukları 
1060
a. Sadakat Yükümlülüğü 
1060
b. Disiplin İşlemleri 
1060
c. Ceza Soruşturması 
1061
d. Tazminat Davası ve Rücu Hakkı 
1062
e. Kanunsuz Emir 
1063
6. Anayasal Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kurum ve Kuruluşları 
1064
a. Yükseköğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları 
1065
b. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu 
1070
c. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 
1071
ALTINCI BÖLÜM
YARGI ORGANI
I. GENEL OLARAK YARGI ORGANI 
1077
A. Yargı Organının Yapısı 
1077
1. Yargı Birliği Sistemi 
1077
2. Yargı Ayrılığı Sistemi 
1078
B. Yargı Yetkisi ve Özellikleri 
1079
1. Bağımsız ve Tarafsız Yargı Yeri Tarafından Kullanılması 
1079
2. Özel Yargılama Usulü İzlenmesi 
1081
3. Hukuki Uyuşmazlıkların Kesin Hükme Bağlanması 
1081
C. Yargıya İlişkin Temel İlkeler 
1082
1. Adil Yargılanma 
1082
a. Adil Yargılanmanın Genel Unsurları 
1083
b. Ceza Yargılamasına Özel Güvenceler 
1086
ba. Masumiyet Karinesi 
1086
bb. Savunma Hakkına İlişkin Güvenceler 
1088
2. Kanunî Hâkim Güvencesi 
1089
3. Suç ve Cezalara İlişkin İlkeler 
1092
a. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz 
1092
b. Ceza Sorumluluğu Şahsidir 
1094
4. Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 
1095
a. Bağımsızlık–Tarafsızlık Ayrımı 
1096
b. Bireysel–Kurumsal/ İç–Dış Bağımsızlık Ayrımı 
1097
II. TÜRKİYE’DE YARGI TEŞKİLATI 
1101
A. Yüksek Mahkemeler 
1102
1. Anayasa Mahkemesi 
1103
2. Yargıtay 
1103
3. Danıştay 
1104
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 
1105
B. Sayıştay 
1106
1. Sayıştayın Kuruluşu 
1106
2. Sayıştayın Görev ve Yetkileri 
1108
3. Sayıştay Kararlarının Hukuki Niteliği 
1109
C. Hâkimler ve Savcılar Kurulu 
1111
1. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Kuruluşu 
1114
2. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun Görev ve Yetkileri 
1120
III. GENEL OLARAK ANAYASA YARGISI 
1122
A. Anayasa Yargısı Sistemleri 
1123
1. Genel Mahkeme Sistemi 
1124
2. Özel Mahkeme Sistemi 
1124
B. Denetim Türleri 
1126
1. Denetim Yapan Organlar Bakımından 
1126
a. Yargı Dışı Denetim 
1126
b. Yargısal Denetim 
1127
2. Denetimin Zamanı Bakımından 
1128
a. Ön Denetim 
1128
b. Sonradan Denetim 
1129
C. Anayasaya Uygunluk Denetiminin Kapsamı 
1130
1. Norm Denetimi 
1130
a. Yasal Düzenlemelerin Denetimi 
1130
b. Yasama İhmalinin Denetimi 
1131
2. Yetki İhtilaflarının Çözümü 
1136
3. Bireysel Başvuru 
1136
D. Anayasaya Uygunluk Denetiminde Ölçü Normlar 
1137
1. Doğrudan Ölçü Norm 
1137
2. Destek Ölçü Norm 
1139
IV. TÜRKİYE’DE ANAYASA YARGISI 
1143
A. Anayasa Yargısının Tarihsel Gelişimi 
1143
B. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu 
1144
1. Üyelerin Nitelikleri 
1145
2. Üyelerin seçimi 
1145
3. Üyelik Süresi ve Teminatı 
1147
4. Teşkilat Yapısı 
1148
C. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri 
1150
1. Norm Denetimi 
1151
a. İptal Davası 
1151
aa. İptal Davasına Konu Normlar 
1151
ab. İptal Davası Açma Hakkı Olan Kişiler 
1152
ac. İptal Davası Açma Süresi 
1154
ad. İptal Davası Açma Usulü 
1154
b. İtiraz Yolu 
1155
ba. Mahkemede Görülmekte Olan Dava 
1156
baa. Mahkeme 
1156
bab. Dava 
1158
bac. Derdestlik 
1159
bb. Davada Uygulanacak Kural 
1160
bba. Davada Uygulancak Kuralın Tespiti 
1160
bbb. Sınırlama Sorunu 
1162
bc. Anayasaya Aykırılığın Ciddî Görülmesi 
1162
bca. Anayasaya Aykırılık İddiası 
1163
bcb. Aykırılığın Ciddiliği 
1163
bd. Beş Aylık Karar Süresi 
1164
bda. Derece Mahkemesinin Bekletici Mesele Kararı 
1164
bdb. Anayasa Mahkemesinin Beş Aylık Karar Verme Süresi 
1164
be. Red Kararından Sonra On Yıllık Tekrar Başvuru Yasağı 
1165
bea. Esastan Verilen Red Kararı 
1166
beb. Aynı Kanun Hükmü Hakkında Başvuru 
1167
bec. Tekrar Başvuru 
1168
c. Norm Denetiminin Kapsamı 
1172
ca. Şekil Yönünden Denetim 
1173
caa. Kanunların ve TBMM İçtüzüğü’nün Şekil Yönünden Denetimi 
1173
cab. CBK’ların Şekil Yönünden Denetimi 
1174
cb. Esas Yönünden Denetim 
1176
d. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri 
1179
da. Kararların Kesinliği ve Bağlayıcılığı 
1181
db. İptal Kararlarının Gerekçesi Yazılmadan Açıklanmaması 
1183
dc. Kanun Koyucu Gibi Hareket Etmeme 
1186
dd. İptal Kararlarının Yürürlüğü 
1188
dda. İptal Kararının Yürürlük Tarihini Erteleme 
1188
ddb. İptal Kararları Geriye Yürümez 
1190
ddc. Yürürlüğü Durdurma Kararı 
1192
2. Siyasi Partilerin Denetimi 
1196
a. Siyasi Partilerin Dağılması ve Kapanması 
1196
aa. Kendiliğinden Dağılma 
1196
ab. Kapanma Kararı 
1199
b. Siyasi Parti Yasakları ve Kapatılması 
1201
ba. Uluslararası Standartlar 
1202
baa. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihadı 
1202
bab. Venedik Kriterleri 
1204
bb. 1982 Anayasası’nda Kapatma Rejimi 
1207
bba. Kapatma Davasının Hukuki Niteliği 
1207
bbb. Kapatma Nedenleri ve Odak Olma Kriteri 
1212
bbc. Kapatma Davasının Usulü ve Hukuki Sonuçları 
1214
bbd. Kapatma Davasında Tedbir Kararı Verilmesi 
1217
c. Siyasi Partilerin Mali Denetimi 
1220
ca. Siyasi Partilerin Gelir ve Giderleri 
1220
cb. Mali Denetim Usulü ve Yaptırımlar 
1222
3. Yüce Divan Yargılaması 
1224
a. Yüce Divan Yargılamasının Hukuki Niteliği 
1225
b. Yüce Divanda Yargılanacak Kişiler 
1227
c. Yüce Divan Yargılamasının Konusu 
1229
d. Yargılama Usulü 
1230
4. Bireysel Başvuru 
1232
a. Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği 
1233
b. Bireysel Başvuru Formunun Doldurulması 
1234
c. Bireysel Başvurunun Yapılması 
1238
d. Bireysel Başvurunun Ön İncelemesi 
1239
e. Bireysel Başvurunun Kabul Edilebilirlik Şartları ve İncelenmesi 
1240
ea. Zaman ve Süre Bakımından Yetki 
1240
eaa. Zaman Bakımından Yetki 
1240
eab. Süre Bakımından Yetki 
1241
eb. Kişi Bakımından Yetki 
1243
eba. Başvuru Hakkına Sahip Olan Kişiler 
1243
ebb. Mağdur Olma Şartı 
1249
ebba. Kişisellik, Güncellik ve Doğrudanlık 
1249
ebbb. Halk Davası 
1252
ebbc. Dolaylı Mağdur 
1253
ebbd. Potansiyel Mağdur 
1254
ec. Konu Bakımından Yetki 
1256
eca. Bireysel Başvuruya Konu Haklar 
1256
ecb. Bireysel Başvuruya Kapalı Alanlar 
1258
ed. Başvuru Yollarının Tüketilmesi 
1263
eda. Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi 
1263
edb. Başvuru Yollarının Tüketilmesinin İstisnaları 
1266
ee. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma ve Açıkça Dayanaktan Yoksunluk 
1267
eea. Anayasal ve Kişisel Önemden Yoksun Olma 
1267
eab. Açıkça Dayanaktan Yoksunluk 
1269
f. Bireysel Başvuru Kararları 
1271
fa. Esas Kararı 
1271
faa. Esas Kararlarının İncelenmesi 
1271
fab. İhlal Kararı ve Sonuçlarının Giderilmesi 
1272
fb. Düşme Kararı 
1277
fc. Tedbir Kararı 
1279
fd. Pilot Kararı 
1280
fda. Pilot Kararının Koşulları 
1280
fdb. Pilot Karar Alma Usulü 
1281
fdc. Pilot Kararda Alınması Gereken Tedbirler 
1281
Kaynakça 
1285
Kavram Dizini 
1327
HakkımızdaUluslararası Yayınevi BelgesiKaynakça Dosyası Kişisel Verilerin Korunması ÜyelikSiparişlerimİade Politikasıİletişim
 
Ana Sayfa
Kategori
Sipariş
Sepetim
Profil