BÜTÇE İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 
 
1.1. BÜTÇE KAVRAMI VE FONKSİYONLARI 
 
19
1.1.2. Bütçenin Fonksiyonları 
 
19
1.1.2.1. Bütçenin Klasik (Geleneksel) Fonksiyonları 
 
20
1.1.2.1.1. Bütçenin Siyasi Fonksiyonu 
 
20
1.1.2.1.2. Bütçenin Hukuki Fonksiyonu 
 
20
1.1.2.1.3. Bütçenin Ekonomik ve Mali Fonksiyonu 
 
21
1.1.2.1.4. Bütçenin Denetim Fonksiyonu 
 
22
1.1.2.2. Bütçenin Çağdaş Fonksiyonları 
 
22
1.1.2.2.1. Ekonomik İstikrar ve Konjonktür Fonksiyonu 
 
22
1.1.2.2.2. Gelir Dağılımını Düzenleme ve Kaynak Tahsisi Fonksiyonu 
 
23
1.1.2.2.3. Bütçenin Yönetim Aracı Olma Fonksiyonu 
 
23
1.1.2.2.4. Bütçenin Planlama Fonksiyonu 
 
24
BÜTÇE İLKELERİ VE BÜTÇE SİSTEMLERİ 
 
2.1.1. Önceden Yetki İlkesi (Bütçe Hakkı) 
 
25
2.1.4. Genellik İlkesi 
 
26
2.1.5. Tahsis (Ayrım) İlkesi 
 
26
2.1.6. Tasarruf İlkesi 
 
27
2.1.8. Yıllık Olma ilkesi 
 
27
2.1.9. Doğruluk İlkesi 
 
27
2.1.10. Mali Saydamlık İlkesi 
 
28
2.1.11. Hesap Verebilirlik İlkesi 
 
28
2.2.1. Geleneksel (Klasik) Bütçe Sistemleri 
 
29
2.2.2. Modern Bütçe Sistemleri 
 
30
2.2.2.1. Performans Bütçe Sistemi 
 
30
2.2.2.2. Performans Esaslı Bütçe Sistemi 
 
31
2.2.2.3. Program Bütçe Sistemi 
 
34
2.2.2.4. Sıfır Tabanlı Bütçe Sistemi 
 
34
2.2.2.5. Torba Bütçe Sistemi 
 
35
2.2.2.6. Planlama – Programlama Bütçe Sistemi 
 
35
BÜTÇE TARİHİ VE 5018 SAYILI KANUN 
 
3.1. TÜRK BÜTÇESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 
 
37
3.2. 5018 SAYILI KANUN’UN GETİRDİĞİ YENİLİKLER 
 
39
3.2.1. Kapsam Yönünden Yenilikler 
 
40
3.2.2. Çok Yıllı Bütçe Uygulamasına Geçiş 
 
41
3.2.3. Performans Esaslı Bütçe Tekniğine Geçiş 
 
41
3.2.4. Analitik Bütçe Sınıflandırmasına Geçiş 
 
42
3.2.5. Modern Bütçe İlkelerine Geçiş 
 
42
3.2.6. Stratejik Planlama Esasına Geçiş 
 
43
3.2.7. Tahakkuk Esaslı Muhasebe Sistemine Geçiş 
 
43
KAMU BÜTÇESİNDE BÜTÇE SÜRECİ 
 
4.2. 5018 SAYILI KANUN’A GÖRE BÜTÇE ÇEŞİTLERİ 
 
45
4.2.1. Merkezi Yönetim Bütçesi 
 
46
4.2.1.3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçeleri 
 
47
4.2.2. Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeleri 
 
48
4.2.3. Mahalli İdarelerin Bütçeleri 
 
48
4.3. BÜTÇENİN HAZIRLANMASI 
 
49
4.3.1. Bütçe Hazırlığında Yürütme Organının Önemi 
 
50
4.3.2. Türkiye’de Merkezi Yönetim Bütçesi Hazırlık Süreci 
 
51
4.3.2.1. Bütçenin Gelir ve Giderlerinin Hazırlanması 
 
52
4.3.2.2. Bütçe Tasarısının Hazırlanması ve Sunulması 
 
57
4.4. BÜTÇENİN GÖRÜŞÜLMESİ VE ONAYI 
 
59
4.5. BÜTÇENİN UYGULANMASI 
 
61
4.5.1. Gelirlerin Toplanması 
 
61
4.5.1.1. Vergiyi Doğuran Olay 
 
62
4.5.1.2. Verginin Tarhı 
 
64
4.5.1.3. Verginin Tebliği 
 
64
4.5.1.4. Verginin Tahakkuku 
 
65
4.5.1.5. Verginin Tahsili 
 
66
4.5.2. Giderlerin Gerçekleşme Aşamaları 
 
66
4.5.2.1. Giderlerin Taahhüdü (Yüklenilmesi) 
 
66
4.5.2.2. Giderlerin Tahakkuku (Gerçekleştirilmesi) 
 
67
4.5.2.3. Giderlerin Verile (Ödeme) Emrine Bağlanması 
 
67
4.5.2.4. Giderlerin Ödenmesi 
 
67
4.5.3. Hazine İşlemleri 
 
68
4.5.3.1. Yer Bakımından Hazine İşlemleri 
 
68
4.5.3.2. Zaman Bakımından Hazine İşlemleri 
 
69
4.5.4. Bütçenin Kapatılması 
 
69
4.5.4.1. Egzersiz Yöntemi (Hesap Dönemi Yöntemi) 
 
69
4.5.4.2. Jestiyon Yöntemi (Yönetim Dönemi Yöntemi) 
 
70
5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE 
 
BÜTÇENİN MALİ KONTROL VE DENETİMİ 
 
5.2. DENETİM VE KONTROL KAVRAMI 
 
74
5.2.1. Denetim Kavramının Tanımı ve Önemi 
 
74
5.2.2. Kontrol Kavramının Tanımı ve Önemi 
 
76
5.2.3. Denetim ve Kontrol Arasındaki Farklılıklar 
 
77
5.3. BÜTÇE KONTROL VE DENETİMİ 
 
78
5.3.1. Bütçe Kontrolü ve Bütçe Denetimi Kavramı 
 
78
5.3.2. Bütçe Kontrolünün ve Bütçe Denetiminin Önemi 
 
79
5.4. TÜRK BÜTÇE SİSTEMİNDE BÜTÇE KONTROL VE DENETİM TÜRLERİ 
 
80
5.5. İDARİ (YÖNETSEL) DENETİM 
 
81
5.5.1.1. İç Kontrol Kavramı 
 
82
5.5.1.2. İç Kontrolün Tarihsel Gelişimi 
 
85
5.5.1.3. İç Kontrolün Amacı ve Önemi 
 
86
5.5.1.4. İç Kontrolün Unsurları 
 
88
5.5.1.5. İç Kontrol Sürecinde Görevli ve Sorumlu Memurlar 
 
91
5.5.1.5.1. Merkezi Uyumlaştırma Birimi 
 
91
5.5.1.5.2. Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu 
 
92
5.5.1.5.4. Üst Yönetici 
 
94
5.5.1.5.5. Harcama Yetkilisi 
 
94
5.5.1.5.6. Mali Hizmetler Birimi Yöneticisi 
 
95
5.5.1.5.7. Muhasebe Yetkilisi 
 
95
5.5.1.5.8. Gerçekleştirme Görevlisi 
 
96
5.5.1.5.9. İç Denetçiler 
 
96
5.5.1.5.10. Dış Denetçiler 
 
96
5.5.1.6. İç Kontrolün Yapısı ve İşleyişi 
 
96
5.5.1.7. İç Kontrol Standartları 
 
98
5.5.1.8. İç Kontrolün Sınıflandırılması 
 
99
5.5.2. Ön Mali Kontrol (Harcama Öncesi Mali Kontrol) 
 
99
5.5.2.1. Tanımı ve Önemi 
 
100
5.5.2.2. Ön Mali Kontrolün Kapsamı 
 
101
5.5.2.3. Ön Mali Kontrol Süreci 
 
102
5.5.2.3.1. Harcama Birimlerinde Ön Mali Kontrol 
 
102
5.5.2.3.2. Mali Hizmetler Birimlerinde Ön Mali Kontrol 
 
103
5.5.2.3.3. Ön Mali Kontrolde Görevler Ayrılığı İlkesi 
 
108
5.5.3.1. Tanımı ve Önemi 
 
109
5.5.3.2. İç Denetimin Tarihsel Gelişimi 
 
111
5.5.3.3. İç Denetimin Amaç ve Kapsamı 
 
113
5.5.3.4. İç Denetimin Faaliyet Alanı 
 
114
5.5.3.5. İç Denetim Standartları 
 
115
5.5.3.6. İç Denetimin İç Kontrolle İlişkisi 
 
118
5.5.3.7. İç Denetimin Dış Denetimle İlişkisi 
 
119
5.5.3.8. İç Denetçilerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları 
 
120
5.5.3.9. İç Denetçilerin Nitelikleri, Atanması ve Görevlerinin Sona Ermesi 
 
123
5.5.3.10. İç Denetim Koordinasyon Kurulu, Görevleri ve Yetkileri 
 
125
5.6.1. Tanımı ve Önemi 
 
128
5.6.2. Dış Denetimin Amaç ve Kapsamı 
 
130
5.6.3. Dış Denetimin İlke ve Özellikleri 
 
131
5.6.4. Dış Denetimde Sayıştay 
 
132
5.6.5. Sayıştayın Tarihsel Gelişimi 
 
134
5.6.6. Sayıştayın Görev, Yetki ve Fonksiyonları 
 
135
5.6.7. Sayıştayın Denetim Alanı 
 
138
5.6.8. Sayıştayın Raporlama Faaliyetleri ve Genel Uygunluk Bildirimi 
 
139
5.7.1. Tanımı ve Önemi 
 
145
5.7.2. Faaliyet Raporları Üzerinde Yapılacak Denetimler 
 
147
5.7.3. Kesin Hesap Kanun Tasarısı Üzerinde Yapılacak Denetimler 
 
148
5.7.3.1. Kesin Hesap Kanunu ve Hukuki Niteliği 
 
149
5.7.3.2. Kesin Hesap Kanunu’nun Hukuksal Dayanakları 
 
150
5.7.3.3. Kesin Hesap Kanunu’nun Hazırlanması ve Görüşülmesi 
 
150
5.7.3.4. Kesin Hesap Kanunu Tasarısının Kabulü ve Reddedilmesi 
 
152
5.7.4. Diğer Yasama Denetimleri 
 
153
5.7.4.2. Genel Görüşme 
 
154
5.7.4.3. Meclis Araştırması 
 
155
5.7.4.4. Meclis Soruşturması 
 
156
5.7.4.6. Kamu Denetçiliği Kurumunun (Ombudsman) Denetimi 
 
159
5.8. MAHALLİ İDARELERİN, SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARININ VE 
 
DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLARIN BÜTÇELERİNİN DENETİMİ 
 
161
5.8.1. Mahalli İdareler (Yerel Yönetimler) 
 
162
5.8.2. Sosyal Güvenlik Kurumları 
 
167
5.8.3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar (Bağımsız İdari Otoriteler) 
 
169
Genel Değerlendirme ve Sonuç 
 
173