1.1. YABANCILAR HUKUKU
17
1.1.1. Yabancı Kavramı
17
1.1.2. Yabancılar Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi
18
1.1.2.1. Uluslararası Hukuk
18
1.1.2.2. Vatandaşlık Hukuku
19
1.1.2.3. Kanunlar İhtilafı Hukuku
20
1.1.2.4. Milletlerarası Usul Hukuku
20
1.1.3. Yabancılar Hukukunun Kaynakları
21
1.1.3.1. İç Hukuk Kaynakları
21
1.1.3.2. Uluslararası Hukuk Kaynakları
24
1.2. SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ
26
1.2.1. Uluslararası Belgelerde Seyahat Özgürlüğü
26
1.2.2. Seyahat Özgürlüğünün Mutlak Bir İnsan Hakkına Dönüşmesi
27
1.2.3. Seyahat Özgürlüğünün Kısıtlanması/Engellenmesi ve Egemenlik Gücü Dengesi
29
1.3. GENEL OLARAK GÖÇ KAVRAMI
31
1.4. GÖÇÜN BAŞLICA NEDENLERİ
34
YABANCILARIN SINIR KAPILARINDA KONTROLÜ
2.1. SINIR KONTROLÜNÜN AMACI
39
2.2. MİNİMUM VE KAPSAMLI KONTROL
40
2.2.1. Minimum Kontrol
41
2.2.2. Kapsamlı Kontrol
41
2.3. BİRİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
42
2.4. İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
43
2.4.1.2. Havalimanı Transit Vizesi
47
2.4.1.3. Diğer Vize Türleri
48
2.4.1.4. İkamet veya Çalışma İzinlerinin Vize Yerine Kabulü ile Zorunlu Pasaport Süresi
48
2.4.2. Vize Verilmeyecek Yabancılar ve Vize Muafiyeti
50
2.4.2.1. Talep Edilen Vize Süresinden Daha Uzun Pasaport Süresi Olmayanlar
55
2.4.2.2. Türkiye’ye Girişleri Yasaklılar
55
2.4.2.2.1. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği Açısından Sakıncalı Görülenler
59
2.4.2.2.2. Kamu Sağlığına Tehdit Olarak Nitelendirilen Hastalıklardan Birini Taşıyanlar
61
2.4.2.2.3. Suçluların Geri Verilmesine Esas Olan Suç veya Suçlardan Sanık Olanlar ya da Hükümlü Bulunanlar
62
2.4.2.2.4. Kalacağı Süreyi Kapsayan Geçerli Sağlık Sigortası Bulunmayanlar
64
2.4.2.2.5. Türkiye’ye Giriş, Türkiye’den Geçiş veya Türkiye’de Kalış Amacını Haklı Nedenlere Dayandıramayanlar
65
2.4.2.2.6. Kalacağı Sürede, Yeterli ve Düzenli Maddi İmkâna Sahip Olmayanlar
65
2.4.2.2.7. Borç ve Cezalarını Ödemeyi Kabul Etmeyenler
66
2.5. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLLERİNDE ULUSLARARASI KORUMA TALEBİNDE BULUNANLARA SAĞLANAN GÜVENCE
67
2.6. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK KONTROLLERİNİN SONUÇLARI
68
2.6.1. Taşıyıcıların Yükümlülükleri
69
2.6.1.1. İdari Para Cezası Uygulaması
70
2.6.2. Kabul Edilemeyen Yolcularla İlgili Diğer Hususlar
70
KALICI YAŞAMA İLK ADIM: İKAMET İZNİ
3.1. İKAMET, İKAMETGÂH VE İKAMET İZNİ KAVRAMLARI
73
3.2. İKAMET İZNİNİN GÖÇ HAREKETLERİ ÜZERİNDEKİ MUHTEMEL ETKİLERİ
73
3.3. İKAMET İZNİNDEN MUAFİYET
74
3.4. İKAMET İZNİNDE VİZE MODELİ: YURT DIŞINDAN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
79
3.5. İSTİSNA KAPSAMINDA YURT İÇİNDEN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
80
3.6. İKAMET İZNİ BAŞVURULARINA İLİŞKİN TEMEL HUSUSLAR
80
3.6.1. İkamet İzni Başvurularının Değerlendirmesi
89
3.6.2. İkamet İzinlerine İlişkin Diğer Hususlar ve İkamet İzni Belgesi
91
3.7. AMACA UYGUN İKAMET İZNİ DÖNEMİNE GEÇİŞ: İKAMET İZNİ ÇEŞİTLERİ
91
3.7.1. Kısa Dönem İkamet İzni
92
3.7.1.1. Kısa Dönem İkamet İzni Verilmesine Esas Olan Gerekçeler
93
3.7.1.2. Kısa Dönem İkamet İzninde Aranan Şartlar
98
3.7.1.3. Kısa Dönem İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
98
3.7.2. Aile İkamet İzni
99
3.7.2.1. Aile İkamet İzninin Verilmesi ve Süresi
99
3.7.2.2. Birden Fazla Eşle Evliliklerde Aile İkamet İzni
100
3.7.2.3. Boşanma ve Ölüm Hallerinde Aile İkamet İzni
101
3.7.2.4. Aile İkamet İzni ve Destekleyici
101
3.7.2.5. Aile İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
103
3.7.2.6. Aile İkamet İzninde Anlaşmalı Evlilik Önlemi
103
3.7.3. Öğrenci İkamet İzni
105
3.7.3.1. Öğrenci İkamet İzni İçin Aranan Şartlar
106
3.7.3.2. Öğrenci İkamet İzninde Süre
107
3.7.3.3. Öğrenci Yakınlarının İkamet İzni Talepleri
107
3.7.3.4. Öğrencilerin Çalışma Hakkı
108
3.7.3.5. Öğrenci İkamet İzni Talebinin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
109
3.7.4. Yerleşik Yabancılığa Geçiş: Uzun Önem İkamet İzni
109
3.7.4.1. Uzun Dönem İkamet İzninin Kapsamı ve Aranan Şartlar
109
3.7.4.2. Uzun Dönem İkamet İzninin Sağladığı Haklar
111
3.7.4.3. Uzun Dönem İkamet İzninin İptali
113
3.7.4.4. İptal Edilen Uzun Dönem İkamet İzninin Tekrar Verilmesi
113
3.7.5. İnsani İkamet İzni
114
3.7.5.1. İnsani İkamet İzni Kapsamında Olan Yabancılar
114
3.7.5.2. İnsani İkamet İzninin Özellikleri ve İznin İptali
117
3.7.6. Mağdura Koşulsuz Destek: İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
117
3.7.6.1. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin Süresi ve Uzatılması
118
3.7.6.2. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin İptali
118
3.7.6.3. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninde Öne Çıkan Hususlar
119
4.1. VATANSIZLIK VE VATANSIZ KİŞİ
121
4.2. VATANSIZLIĞIN TESPİTİ
122
4.3. VATANSIZ KİŞİ KİMLİK BELGESİ
123
4.4. VATANSIZ KİŞİLERİN HAKLARI
124
ÜLKEDE İSTENİLMEME: SINIR DIŞI ETME KARARI
5.1. GENEL OLARAK SINIR DIŞI KAVRAMI
127
5.2. SINIR DIŞI ETME KARARI
129
5.2.1. Sınır Dışı Etme Kararı İçin Değerlendirme ve Yetkili Makam
131
5.2.2. Sınır Dışı Etme Kararının Tebliği
132
5.2.3. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı İtiraz Hakkı ve Sonuçları
133
5.2.4. Sınır Dışı Etme Kararına Konu Olacak Yabancılar
135
5.2.5. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Yüksek Güvence
142
5.2.6. Sınır Dışı Etme İşleminde Kolaylaştırılmış Usul: Türkiye’yi Terke Davet
145
5.2.6.1. Terke Davet Edilmeyecek Yabancılar
146
5.2.6.2. Terke Davet Yönteminin Uygulanmasında Temel İlkeler
147
5.2.6.3. Sınır Dışı Etme İşleminde Gönüllülük Desteği
148
5.2.7. Sınır Dışı İşleminde İdari Gözetim
148
5.2.7.1. İdari Gözetim Kararının Unsurları
150
5.2.8. Sınır Dışı Etme Kararının Yerine Getirilmesi
152
5.2.8.1. Sınır Dışı Giderleri Bütçesi
154
SINIR DIŞI ETME SÜRECİNDE ZORUNLU İKAMET TEDBİRİ:
GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE BARINDIRMA
6.1. GENEL OLARAK GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
155
6.1.1. Merkezlerin Kuruluşu
156
6.1.2. Merkezlerin İşleyişinde Yönetsel İlkeler
156
6.1.3. Merkezlerin İşletilmesi
157
6.1.4. Merkezlerin Yönetimi ve Merkez Müdürünün Görevleri
158
6.1.5. Merkezlerin Güvenliği
160
6.1.6. Merkezlerde Verilecek Hizmetler ve Merkez Giderleri
160
6.1.7. Merkezlerin Denetimi
161
6.1.8. Merkezlerin Yönetilmesinde İşbirliği
162
EVRENSEL DEĞER: ULUSLARARASI KORUMA
7.1. ULUSLARARASI KORUMA KAVRAMI
163
7.2. ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU
164
7.2.1. Başvurunun Temel Esasları ve Zorunlu Adımlar
164
7.2.1.1. Bizzat Başvuru
166
7.2.1.2. Başvuruda Özel İhtiyaç Sahiplerinin Gözetilmesi
166
7.2.1.3. Başvuruda İdari Gözetimin Gerekliliğini Belirleme
167
7.2.1.4. Ayrıntılı Beyan İsteme
170
7.2.1.5. Mülakat Tarihi Belirleme
171
7.2.1.6. Sağlık Kontrolü
171
7.2.1.7. Bilgilendirme ve Tercümanlık
171
7.2.1.8. Başvurunun Kabul Edilemezliğinin Kesinleştirilmesi
171
7.2.1.9. Uluslararası Korumanın Dışında Tutulma
174
7.2.1.10. Kayıt Belgesi Verilmesi
177
7.3. BAŞVURU SAHİBİNİN KENDİNİ İFADE ETME, İDARENİN GERÇEĞİ BULMA FAALİYETİ: MÜLAKAT
177
7.3.1. Genel Olarak Mülakat Kavramı
177
7.3.2. YUKK’da Mülakat
178
7.3.2.1. Mülakat İşlemine İlişkin Teknik Bilgiler
179
7.3.2.2. Mülakatın Tamamlanması ve Karar
180
7.3.3. Uluslararası Koruma Talebinin Karara Bağlanması
180
7.3.3.1. Uluslararası Koruma Talebiyle İlgili Süreçte Alınan Kararlara İtiraz ve Yargı Yolu
181
7.3.4. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi
182
7.3.5. Başvuru Sahiplerine Tanınan Haklar Kataloğu
183
7.3.5.1. Yoksulluk ve İhtiyaç Saptaması
187
7.3.6. Başvuru Sahiplerinin Yükümlülükleri
187
7.4. ULUSLARARASI KORUMAYA GEÇİŞ: MÜLTECİ, ŞARTLI MÜLTECİ, İKİNCİL KORUMA STATÜLERİ
189
7.4.1. Mülteci Statüsü
189
7.4.2. Şartlı Mülteci
190
7.4.3. Mülteci ve Şartlı Mülteci Tanımlarının Çözümlemesi
191
7.4.4. 1951 Sözleşmesinin Omurgası: Beş Temel Gerekçe ve Cevabı Aranan Sorular
192
7.4.5. İkincil Koruma
194
7.4.6. Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesi
195
7.4.7. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Hakları
195
7.4.8. Statü Sahiplerinin Yükümlülükleri
196
7.4.9. Yitirilen Hakların Tekrar Elde Edilmesi ve Uluslararası Koruma Statüsünün Sona Ermesi ve İptali
197
KİTLESEL GÖÇÜN KORUMA ŞEMSİYESİ: GEÇİCİ KORUMA
8.1. GENEL OLARAK GEÇİCİ KORUMA
199
8.2. GEÇİCİ KORUMA SAĞLANACAK YABANCILAR
201
8.2.1 Geçici Koruma Kapsamı Dışında Tutulacaklar
202
8.3. GEÇİCİ KORUMA KARARININ ALINMASI
204
8.4. GEÇİCİ KORUMA KARARIYLA ÜLKEYE KABUL
204
8.4.1. Sınır Kapısı ve Sınır Geçiş Yeri Uygulaması
204
8.4.2. Sınır Geçişlerinde Belge İbrazı
205
8.4.3. Güvenlik Riski Taşıyanlar
205
8.4.4. Kişilerin Üzerlerinde ve Eşyalarında Arama
206
8.4.5. Silahtan Arındırma ve Sivillerden Ayrı Tutma
206
8.5. SEVK MERKEZİ İŞLEMLERİ
206
8.7. GEÇİCİ KORUNANLARA SAĞLANAN HİZMETLER
207
8.7.1. Geçici Koruma Kimlik Belgesi
207
8.7.2. Geçici Barınma Merkezlerine Sevk
208
8.7.3. Sağlık Hizmeti
208
8.7.4. Eğitim Hizmeti
209
8.7.6. Sosyal Yardım ve Hizmetler
210
8.8. GEÇİCİ KORUMA ALTINDA OLAN YABANCILARIN SORUMLULUKLARI
211
8.9. GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİ
211
8.10. GEÇİCİ KORUNANLARIN GÖNÜLLÜ OLARAK TÜRKİYE’DEN AYRILMALARI
212
8.11. GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ
213
8.11.1. Geçici Koruma Kararının Kaldırılması
213
8.11.2. Geçici Korumanın Bireysel Olarak Sona Ermesi veya İptali
213
8.11.3. Geçici Korumanın Sona Ermesinin Sonuçları
214
8.12. İLAN EDİLEN GEÇİCİ KORUMA TEDBİRLERİNİN SINIRLANDIRILMASI VEYA DURDURULMASI
214
8.13. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ DESTEK VE KÜLFET PAYLAŞIM ÇAĞRISI
215
8.14. SURİYE’DEN GELENLERE ÖZGÜ GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
215
GÖÇMEN–TOPLUM KAYNAŞMASI: UYUM FAALİYETLERİ
9.2. YUKK VE UYUM FAALİYETLERİ
219
9.2.1. Uyum Faaliyetlerinde Ortak Akıl
221
9.2.2. Uyum Faaliyetlerinde Temel Konular
221
İDARİ PARA CEZALARI İLE DİĞER BİREYSEL İDARİ YAPTIRIMLAR
10.1. İDARİ PARA CEZASI ÖNGÖRMEYEN BİREYSEL YAPTIRIMLAR
223
10.2. İDARİ PARA CEZALARI
229
10.2.1. İdari Para Cezalarının Uygulanmasındaki Usuller
231
10.3. İDARİ YAPTIRIMLARIN DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELEDEKİ İŞLEVİ
231
GÖÇ YÖNETİMİNDE KURUMSALLAŞMA:
GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE GÖÇ POLİTİKALARI KURULU
11.1. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ
233
11.1.1. Görev, Yetki ve Personel
235
11.2. GÖÇ POLİTİKALARI KURULU (GPK)
236
11.2.1. Kurulun Yapısı
236
11.2.2. Kurulun Çalışma Usulü
236
11.2.3. Kurulun Görevleri
237
11.3. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZ TEŞKİLÂTI
238
11.3.1. Hizmet Birimleri
239
11.3.1.1. Yabancılar Dairesi Başkanlığı
239
11.3.1.2. Uluslararası Koruma Dairesi Başkanlığı
240
11.3.1.3. İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı
241
11.3.1.4. Göç Politika ve Projeleri Dairesi Başkanlığı
242
11.3.1.5. Uyum ve İletişim Dairesi Başkanlığı
244
11.3.1.6. Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığı
245
11.3.1.7. Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
245
11.3.1.8. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
247
11.3.1.9. Hukuk Müşavirliği
247
11.3.1.10. İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı
248
11.3.1.11. Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
248
11.3.1.12. Eğitim Dairesi Başkanlığı
249
11.3.2. Sürekli Kurul ve Komisyonlar ile Geçici Komisyonlar
250
11.3.2.1. Göç Danışma Kurulu
250
11.3.2.2. Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu
251
11.3.2.3. Düzensiz Göçle Mücadele Koordinasyon Kurulu
251
11.3.1.4. Geçici Komisyonlar
252
11.4. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI (GENEL MÜDÜRLÜK DIŞINDAKİ İL VE İLÇE YAPILANMASI)
253
11.4.1. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
253
11.4.1.2. İl Göç İdaresi Müdürlerinin Görevleri
256
11.4.2. İlçe Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
256
11.4.2.1. İlçe Göç İdaresi Müdürlerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
258
11.4.3. İl ve İlçe Göç İdaresi Müdürlüğü Personeli
258
11.4.3.1. İl Göç Uzmanı ve Uzman Yardımcıları ile Diğer Personelin Görev ve Sorumlulukları
258
11.4.4. İl ve İlçe Müdürlükleriyle İlgili Diğer Hususlar
259
11.5. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURT DIŞI TEŞKİLÂTI
259
11.5.1. Göç Müşavirleri
260
11.5.2. Göç Ataşeleri
260