1.1. YABANCILAR HUKUKU
17
1.1.1. Yabancı Kavramı
17
1.1.2. Yabancılar Hukukunun Diğer Hukuk Dallarıyla İlişkisi
18
1.1.2.1. Uluslararası Hukuk
18
1.1.2.2. Vatandaşlık Hukuku
19
1.1.2.3. Kanunlar İhtilafı Hukuku
20
1.1.2.4. Milletlerarası Usul Hukuku
20
1.1.3. Yabancılar Hukukunun Kaynakları
21
1.1.3.1. İç Hukuk Kaynakları
21
1.1.3.2. Uluslararası Hukuk Kaynakları
24
1.2. SEYAHAT ÖZGÜRLÜĞÜ
26
1.2.1. Uluslararası Belgelerde Seyahat Özgürlüğü
27
1.2.2. Seyahat Özgürlüğünün Mutlak Bir İnsan Hakkına Dönüşmesi
28
1.2.3. Seyahat Özgürlüğünün Kısıtlanması/Engellenmesi ve Egemenlik Gücü Dengesi
29
1.3. GENEL OLARAK GÖÇ KAVRAMI
31
1.4. GÖÇÜN BAŞLICA NEDENLERİ
34
YABANCILARIN SINIR KAPILARINDA KONTROLÜ
2.1. SINIR KONTROLÜNÜN AMACI
39
2.2. MİNİMUM VE KAPSAMLI KONTROL
40
2.2.1. Minimum Kontrol
41
2.2.2. Kapsamlı Kontrol
41
2.3. BİRİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
42
2.4. İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLÜ
43
2.4.1.2. Havalimanı Transit Vizesi
47
2.4.1.3. Diğer Vize Türleri
48
2.4.1.4. İkamet veya Çalışma İzinlerinin Vize Yerine Kabulü ile Zorunlu Pasaport Süresi
48
2.4.2. Vize Verilmeyecek Yabancılar ve Vize Muafiyeti
50
2.4.2.1. Talep Edilen Vize Süresinden Daha Uzun Pasaport Süresi Olmayanlar
55
2.4.2.2. Türkiye’ye Girişleri Yasaklılar
55
2.4.2.2.1. Kamu Düzeni veya Kamu Güvenliği Açısından Sakıncalı Görülenler
59
2.4.2.2.2. Kamu Sağlığına Tehdit Olarak Nitelendirilen Hastalıklardan Birini Taşıyanlar
61
2.4.2.2.3. Suçluların Geri Verilmesine Esas Olan Suç veya Suçlardan Sanık Olanlar ya da Hükümlü Bulunanlar
62
2.4.2.2.4. Kalacağı Süreyi Kapsayan Geçerli Sağlık Sigortası Bulunmayanlar
64
2.4.2.2.5. Türkiye’ye Giriş, Türkiye’den Geçiş veya Türkiye’de Kalış Amacını Haklı Nedenlere Dayandıramayanlar
65
2.4.2.2.6. Kalacağı Sürede, Yeterli ve Düzenli Maddi İmkâna Sahip Olmayanlar
65
2.4.2.2.7. Borç ve Cezalarını Ödemeyi Kabul Etmeyenler
66
2.5. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK SINIR KONTROLLERİNDE ULUSLARARASI KORUMA TALEBİNDE BULUNANLARA SAĞLANAN GÜVENCE
67
2.6. BİRİNCİ VE İKİNCİ BASAMAK KONTROLLERİNİN SONUÇLARI
68
2.6.1. Taşıyıcıların Yükümlülükleri
69
2.6.1.1. İdari Para Cezası Uygulaması
70
2.6.2. Kabul Edilemeyen Yolcularla İlgili Diğer Hususlar
70
KALICI YAŞAMA İLK ADIM: İKAMET İZNİ
3.1. İKAMET, İKAMETGÂH VE İKAMET İZNİ KAVRAMLARI
73
3.2. İKAMET İZNİNİN GÖÇ HAREKETLERİ ÜZERİNDEKİ MUHTEMEL ETKİLERİ
73
3.3. İKAMET İZNİNDEN MUAFİYET
74
3.4. İKAMET İZNİNDE VİZE MODELİ: YURT DIŞINDAN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
79
3.5. İSTİSNA KAPSAMINDA YURT İÇİNDEN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU
79
3.6. İKAMET İZNİ BAŞVURULARINA İLİŞKİN TEMEL HUSUSLAR
80
3.6.1. İkamet İzni Başvurularının Değerlendirmesi
88
3.6.2. İkamet İzinlerine İlişkin Diğer Hususlar ve İkamet İzni Belgesi
90
3.7. AMACA UYGUN İKAMET İZNİ DÖNEMİNE GEÇİŞ: İKAMET İZNİ ÇEŞİTLERİ
91
3.7.1. Kısa Dönem İkamet İzni
91
3.7.1.1. Kısa Dönem İkamet İzni Verilmesine Esas Olan Gerekçeler
92
3.7.1.2. Kısa Dönem İkamet İzninde Aranan Şartlar
97
3.7.1.3. Kısa Dönem İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
98
3.7.2. Aile İkamet İzni
99
3.7.2.1. Aile İkamet İzninin Verilmesi ve Süresi
99
3.7.2.2. Birden Fazla Eşle Evliliklerde Aile İkamet İzni
100
3.7.2.3. Boşanma ve Ölüm Hallerinde Aile İkamet İzni
101
3.7.2.4. Aile İkamet İzni ve Destekleyici
101
3.7.2.5. Aile İkamet İzninin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
103
3.7.2.6. Aile İkamet İzninde Anlaşmalı Evlilik Önlemi
103
3.7.3. Öğrenci İkamet İzni
105
3.7.3.1. Öğrenci İkamet İzni İçin Aranan Şartlar
105
3.7.3.2. Öğrenci İkamet İzninde Süre
107
3.7.3.3. Öğrenci Yakınlarının İkamet İzni Talepleri
107
3.7.3.4. Öğrenci İkamet İzni Talebinin Reddi, İptali veya Uzatılmaması
108
3.7.4. Yerleşik Yabancılığa Geçiş: Uzun Dönem İkamet İzni
108
3.7.4.1. Uzun Dönem İkamet İzninin Kapsamı ve Aranan Şartlar
108
3.7.4.2. Uzun Dönem İkamet İzninin Sağladığı Haklar
110
3.7.4.3. Uzun Dönem İkamet İzninin İptali
112
3.7.4.4. İptal Edilen Uzun Dönem İkamet İzninin Tekrar Verilmesi
112
3.7.5. İnsani İkamet İzni
113
3.7.5.1. İnsani İkamet İzni Kapsamında Olan Yabancılar
113
3.7.5.2. İnsani İkamet İzninin Özellikleri ve İznin İptali
116
3.7.6. Mağdura Koşulsuz Destek: İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni
116
3.7.6.1. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin Süresi ve Uzatılması
117
3.7.6.2. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninin İptali
117
3.7.6.3. İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzninde Öne Çıkan Hususlar
118
4.1. VATANSIZLIK VE VATANSIZ KİŞİ
119
4.2. VATANSIZLIĞIN TESPİTİ
120
4.3. VATANSIZ KİŞİ KİMLİK BELGESİ
121
4.4. VATANSIZ KİŞİLERİN HAKLARI
122
ÜLKEDE İSTENİLMEME: SINIR DIŞI ETME KARARI
5.1. GENEL OLARAK SINIR DIŞI KAVRAMI
125
5.2. SINIR DIŞI ETME KARARI
127
5.2.1. Sınır Dışı Etme Kararı İçin Değerlendirme ve Yetkili Makam
129
5.2.2. Sınır Dışı Etme Kararının Tebliği
130
5.2.3. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı İtiraz Hakkı ve Sonuçları
131
5.2.4. Sınır Dışı Etme Kararına Konu Olacak Yabancılar
133
5.2.5. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Yüksek Güvence
140
5.2.6. Sınır Dışı Etme İşleminde Kolaylaştırılmış Usul: Türkiye’yi Terke Davet
143
5.2.6.1. Terke Davet Edilmeyecek Yabancılar
144
5.2.6.2. Terke Davet Yönteminin Uygulanmasında Temel İlkeler
145
5.2.6.3. Sınır Dışı Etme İşleminde Gönüllülük Desteği
146
5.2.7. Sınır Dışı İşleminde İdari Gözetim
146
5.2.7.1. İdari Gözetim Kararının Unsurları
148
5.2.8. Sınır Dışı Etme Kararının Yerine Getirilmesi
150
5.2.8.1. Sınır Dışı Giderleri Bütçesi
152
SINIR DIŞI ETME SÜRECİNDE ZORUNLU İKAMET TEDBİRİ: GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE BARINDIRMA
6.1. GENEL OLARAK GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
153
6.1.1. Merkezlerin Kuruluşu
154
6.1.2. Merkezlerin İşleyişinde Yönetsel İlkeler
154
6.1.3. Merkezlerin İşletilmesi
155
6.1.4. Merkezlerin Yönetimi ve Merkez Müdürünün Görevleri
156
6.1.5. Merkezlerin Güvenliği
158
6.1.6. Merkezlerde Verilecek Hizmetler ve Merkez Giderleri
158
6.1.7. Merkezlerin Denetimi
159
6.1.8. Merkezlerin Yönetilmesinde İşbirliği
160
EVRENSEL DEĞER: ULUSLARARASI KORUMA
7.1. ULUSLARARASI KORUMA KAVRAMI
161
7.2. ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURUSU
162
7.2.1. Başvurunun Temel Esasları ve Zorunlu Adımlar
162
7.2.1.1. Bizzat Başvuru
164
7.2.1.2. Başvuruda Özel İhtiyaç Sahiplerinin Gözetilmesi
164
7.2.1.3. Başvuruda İdari Gözetimin Gerekliliğini Belirleme
165
7.2.1.4. Ayrıntılı Beyan İsteme
168
7.2.1.5. Mülakat Tarihi Belirleme
169
7.2.1.6. Sağlık Kontrolü
169
7.2.1.7. Bilgilendirme ve Tercümanlık
169
7.2.1.8. Başvurunun Kabul Edilemezliğinin Kesinleştirilmesi
169
7.2.1.9. Uluslararası Korumanın Dışında Tutulma
172
7.2.1.10. Kayıt Belgesi Verilmesi
175
7.3. BAŞVURU SAHİBİNİN KENDİNİ İFADE ETME, İDARENİN GERÇEĞİ BULMA FAALİYETİ: MÜLAKAT
175
7.3.1. Genel Olarak Mülakat Kavramı
175
7.3.2. YUKK’da Mülakat
176
7.3.2.1. Mülakat İşlemine İlişkin Teknik Bilgiler
177
7.3.2.2. Mülakatın Tamamlanması ve Karar
178
7.3.3. Uluslararası Koruma Talebinin Karara Bağlanması
178
7.3.3.1. Uluslararası Koruma Talebiyle İlgili Süreçte Alınan Kararlara İtiraz ve Yargı Yolu
179
7.3.4. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi
180
7.3.5. Başvuru Sahiplerine Tanınan Haklar Kataloğu
181
7.3.5.1. Yoksulluk ve İhtiyaç Saptaması
185
7.3.6. Başvuru Sahiplerinin Yükümlülükleri
185
7.4. ULUSLARARASI KORUMAYA GEÇİŞ: MÜLTECİ, ŞARTLI MÜLTECİ, İKİNCİL KORUMA STATÜLERİ
187
7.4.1. Mülteci Statüsü
187
7.4.2. Şartlı Mülteci
188
7.4.3. Mülteci ve Şartlı Mülteci Tanımlarının Çözümlemesi
189
7.4.4. 1951 Sözleşmesinin Omurgası: Beş Temel Gerekçe ve Cevabı Aranan Sorular
190
7.4.5. İkincil Koruma
192
7.4.6. Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kimlik Belgesi
192
7.4.7. Mülteci, Şartlı Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Hakları
193
7.4.8. Statü Sahiplerinin Yükümlülükleri
194
7.4.9. Yitirilen Hakların Tekrar Elde Edilmesi ve Uluslararası Koruma Statüsünün Sona Ermesi ve İptali
194
KİTLESEL GÖÇÜN KORUMA ŞEMSİYESİ: GEÇİCİ KORUMA
8.1. GENEL OLARAK GEÇİCİ KORUMA
197
8.2. GEÇİCİ KORUMA SAĞLANACAK YABANCILAR
199
8.2.1 Geçici Koruma Kapsamı Dışında Tutulacaklar
199
8.3. GEÇİCİ KORUMA İÇERİĞİ
201
8.4. GEÇİCİ KORUMA KARARIYLA ÜLKEYE KABUL
202
8.4.1. Sınır Kapısı ve Sınır Geçiş Yeri Uygulaması
202
8.4.2. Sınır Geçişlerinde Belge İbrazı
202
8.4.3. Güvenlik Riski Taşıyanlar
202
8.4.4. Kişilerin Üzerlerinde ve Eşyalarında Arama
203
8.4.5. Silahtan Arındırma ve Sivillerden Ayrı Tutma
203
8.5. SEVK MERKEZİ İŞLEMLERİ
204
8.6. GEÇİCİ KORUNANLARA SAĞLANAN HİZMETLER
205
8.6.1. Geçici Koruma Kimlik Belgesi
205
8.6.2. Geçici Barınma Merkezlerine Sevk
205
8.6.3. Sağlık Hizmeti
206
8.6.4. Eğitim Hizmeti
207
8.6.6. Sosyal Hizmetler ve Yardımlar
208
8.7. GEÇİCİ KORUMA ALTINDA OLAN YABANCILARIN SORUMLULUKLARI
209
8.8. GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİ
209
8.9. GEÇİCİ KORUNANLARIN GÖNÜLLÜ OLARAK TÜRKİYE’DEN AYRILMALARI
210
8.10. GEÇİCİ KORUMANIN SONA ERMESİ
211
8.10.1. Geçici Koruma Kararının Kaldırılması
211
8.10.2. Geçici Korumanın Bireysel Olarak Sona Ermesi veya İptali
211
8.10.3. Geçici Korumanın Sona Ermesinin Sonuçları
211
8.11. İLAN EDİLEN GEÇİCİ KORUMA TEDBİRLERİNİN SINIRLANDIRILMASI VEYA DURDURULMASI
212
8.12. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ DESTEK VE KÜLFET PAYLAŞIM ÇAĞRISI
212
8.13. SURİYE’DEN GELENLERE ÖZGÜ GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
213
İŞ GÜCÜNE KATILIM: ÇALIŞMA İZNİ
9.1. MEVZUAT ALTYAPISI
215
9.1.1. Çalışma Alanındaki Sınırlamalar
216
9.2. ÇALIŞMA İZNİNE İLİŞKİN İLKELER
217
9.2.1. Çalışma İzninde Yetki ve Yükümlülük
217
9.2.2. Çalışma İzni Türleri
217
9.2.2.1. Süreli Çalışma İzni
217
9.2.2.2. Süresiz Çalışma İzni
218
9.2.2.3. Bağımsız Çalışma İzni
218
9.2.2.4. Turkuaz Kart
219
9.2.3. Çalışma İzni Muafiyeti
220
9.2.4. Çalışma İzni Başvurusu ve Değerlendirilmesi
221
9.2.4.1. Çalışma İzni Başvurusunun Yapılması
221
9.2.4.3. Çalışma İzni Başvurusunun Reddi
222
9.2.5. Çalışma İzni ve Çalışma İzni Muafiyetinin İptali
224
9.2.6. Uluslararası Koruma Kapsamında Olanlar
225
9.2.6.1. Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Olanlar ile Şartlı Mülteciler
225
9.2.6.2. Mülteci ve İkincil Koruma Statüsü Sahipleri
227
9.2.6.3. Geçici Koruma Kapsamında Olanlar
228
9.2.7. İstisna Kapsamında Çalışma İzni Verilebilecek Yabancılar
229
9.2.8. Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı
230
9.2.9. Yabancı Öğrenciler
231
9.2.10. Mavi Kart Sahipleri
232
9.3. ÇALIŞMA İZNİ ALMADAN ÇALIŞMA VE ÇALIŞTIRMA
232
GÖÇMEN–TOPLUM KAYNAŞMASI: UYUM FAALİYETLERİ
10.1. TEMEL KAVRAMLAR
233
10.2. YUKK VE UYUM FAALİYETLERİ
235
10.2.1. Uyum Faaliyetlerinde Ortak Akıl
237
10.2.2. Uyum Faaliyetlerinde Temel Konular
237
İDARİ PARA CEZALARI İLE DİĞER BİREYSEL İDARİ YAPTIRIMLAR
11.1. İDARİ PARA CEZASI ÖNGÖRMEYEN BİREYSEL YAPTIRIMLAR
239
11.2. İDARİ PARA CEZALARI
245
11.2.1. İdari Para Cezalarının Uygulanmasındaki Usuller
247
11.3. İDARİ YAPTIRIMLARIN DÜZENSİZ GÖÇLE MÜCADELEDEKİ İŞLEVİ
247
GÖÇ YÖNETİMİNDE KURUMSALLAŞMA: GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE GÖÇ POLİTİKALARI KURULU
12.1. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ
249
12.1.1. Görev, Yetki ve Personel
251
12.2. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZ TEŞKİLÂTI
252
12.2.1. Hizmet Birimleri
252
12.2.1.1. Yabancılar Dairesi Başkanlığı
253
12.2.1.2. Uluslararası Koruma Dairesi Başkanlığı
253
12.2.1.3. İnsan Ticareti Mağdurlarını Koruma Dairesi Başkanlığı
254
12.2.1.4. Göç Politika ve Projeleri Dairesi Başkanlığı
255
12.2.1.5. Uyum ve İletişim Dairesi Başkanlığı
256
12.2.1.6. Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığı
257
12.2.1.7. Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
258
12.2.1.8. Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
259
12.2.1.9. Hukuk Müşavirliği
260
12.2.1.10. Personel Dairesi Başkanlığı
261
12.2.1.11. Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
261
12.2.1.12. Eğitim Dairesi Başkanlığı
262
12.2.1.13. Düzensiz Göçle Mücadele Dairesi Başkanlığı
262
12.2.2. Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu
263
12.3. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞRA TEŞKİLATI (GENEL MÜDÜRLÜK DIŞINDAKİ İL VE İLÇE YAPILANMASI)
264
12.3.1. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
264
12.3.1.1. İl Göç İdaresi Müdürlerinin Görevleri
267
12.3.2. İlçe Göç İdaresi Müdürlüklerinin Görevleri
267
12.3.2.1. İlçe Göç İdaresi Müdürlerinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
268
12.3.3. İl ve İlçe Göç İdaresi Müdürlüğü Personeli
269
12.3.3.1. İl Göç Uzmanı ve Uzman Yardımcıları ile Diğer Personelin Görev ve Sorumlulukları
269
12.3.4. İl ve İlçe Müdürlükleriyle İlgili Diğer Hususlar
269
12.4. GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YURT DIŞI TEŞKİLÂTI
270
12.5.1. Göç Müşavirleri
270
12.5.2. Göç Ataşeleri
271