Arap Baharı Sonrası Anayasacılık Dr. Sezgin Baş  - Kitap

Arap Baharı Sonrası Anayasacılık

1. Baskı, 
Aralık 2023
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
540
Barkod:
9786052646403
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Fiyatı:
563,00
Temin süresi 2-3 gündür.
Kitabın Açıklaması
Bu araştırmanın konusu, sıklıkla "Arap Baharı" olarak adlandırılmış olan 2011 Arap ayaklanma ve protestoları neticesinde meydana getirilen anayasal metinleri anayasacılık perspektifinden değerlendirmektir. Bu değerlendirme, anayasa yapım süreci ve anayasal metinlerin içeriği açısından yapılacaktır. Anayasa yapım süreci, devrim veya reform süreci bağlamında; anayasal metinlerin içeriği ise din ve devlet ilişkileri, hükümet sistemleri, temel hak ve hürriyetler ve son olarak anayasal denetim konuları çerçevesinde bir inceleme ve değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Bu analizler yapılırken, çalışma kapsamında ele alınan ülkelerin anayasal değişimlerine odaklanılacaktır.
Söz konusu ülkelerde meydana getirilen anayasal metinler (yeni anayasa ve anayasa değişiklikleri), araştırma konusunun ortaya konulması bakımından şu temel soruları akla getirmiştir.
Arap Baharı sonrası anayasal metinler, Arap Baharı öncesindekiler ile kıyaslandığında, yapım süreci ve içeriği açısından bir sürekliliği mi yoksa bir kesintiyi mi temsil etmektedirler?
Arap Baharı sonrası anayasal metinler, nasıl bir anayasacılık paradigmasının yansımasını ortaya koymuşlardır?
Arap Baharı sonrası anayasacılık hareketleri, anayasacılık kavramı açısından bakıldığında ne derece bir ilerleme ortaya koyabilmiştir?
Aklımıza gelen bu sorular, Arap Baharı sonrası anayasal metinlerin yapım süreci ve içeriğinin, belirli anayasacılık unsurları açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi arayışını gündeme getirmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Arap Baharı Öncesi Anayasacılık
.
Anayasa Yapım Süreçleri
.
Arap Baharı Sonrası Anayasal Değişim
Kitabın İçindekileri
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 
7
İÇİNDEKİLER 
9
KISALTMALAR 
15
GİRİŞ 
17
I. ARAŞTIRMANIN TEMEL SORUSU 
17
II. ARAŞTIRMA SORUSUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 
18
A. MODERN ANAYASACILIK VE İSLAMİ ANAYASACILIK 
18
B. ARAP BAHARI VE ANAYASAL GELİŞMELER 
21
C. ANAYASAL DEĞİŞİMİN DERECESİ: DEVRİMCİ ANAYASACILIK VE
ANAYASAL DEVRİM 
24
III. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ 
28
IV. ARAŞTIRMANIN METODU 
31
V. ARAŞTIRMANIN SINIRLARI VE PLANI 
38
BİRİNCİ BÖLÜM
ARAP BAHARI ÖNCESİ ANAYASACILIK
I. GİRİŞ 
43
II. ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA’DA SİYASAL REJİMLER 
44
A. GENEL OLARAK SİYASAL REJİMLER VE BÖLGENİN DURUMU 
44
B. ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA’DA OTORİTER REJİMLERİN
NEDENLERİ VE SÜRDÜREBİLİRLİĞİ HAKKINDA TEZLER 
50
III. ARAŞTIRMA KAPSAMINDAKİ ÜLKELERDE ANAYASACILIK 
59
A. GENEL OLARAK 
59
B. ÜLKELER 
65
1. Mısır 
65
a. Cemal Abdul Nasır Dönemi 
66
b. Enver Sedat Dönemi 
68
(1) 1971 anayasası 
68
(2) 1980 değişiklikleri 
70
c. Hüsnü Mübarek Dönemi 
72
(1) 2005 değişiklikleri 
73
(2) 2007 değişiklikleri 
75
2. Tunus 
80
a. Habib Burgiba Dönemi 
81
b. Zeynel Abidin Bin Ali Dönemi 
83
3. Libya 
87
4. Yemen 
92
5. Cezayir 
99
6. Fas 
109
a. II. Hasan Dönemi 
110
(1) 1962 anayasası 
110
(2) 1970 anayasası 
112
(3) 1972 anayasası 
113
(4) 1992 anayasası 
114
(4) 1996 anayasal reformu 
120
b. VI. Muhammed Dönemi 
121
7. Umman 
123
8. Ürdün 
129
9. Bahreyn 
134
IV. ORTA DOĞU ve KUZEY AFRİKA REJİMLERİNDE ANAYASALARIN
SAHTE OLDUKLARI TARTIŞMASI 
143
V. SONUÇ 
151
İKİNCİ BÖLÜM
ANAYASA YAPIM SÜREÇLERİ
I. GİRİŞ 
155
II. GEÇİŞ BAĞLAMINDA ANAYASA YAPIMI SÜRECİ 
156
A. GENEL OLARAK ANAYASA YAPIM SÜRECİ 
156
B. DEVRİMCİ ANAYASA YAPIMI 
158
1. Tunus 
160
a. Geçiş Süreci ve Kurucu Meclis Seçimleri Öncesi Atılan Adımlar 
160
b. Yüksek Otorite 
162
c. Kurucu Meclis Seçimleri 
165
d. Meclisin Usul Kuralları 
167
e. Anayasa Yazım Süreci ve Onaylanması 
170
f. 2014 Anayasası Sonrası Tunus’ta Anayasal İstikrar 
176
2. Mısır 
183
a. Mübarek Sonrası Geçiş ve İlk Anayasal Metinler 
184
(1) 19 Mart anayasa referandumu (anayasa değişiklikleri) 
184
(2) 30 Mart anayasal bildirisi (geçici anayasa) 
186
(3) Anayasa–üstü ilkeler 
189
b. 2012 Anayasası Yapım Süreci 
192
(1) 2012 parlamento seçimleri 
192
(2) Kurucu meclislerin oluşumu 
194
(3) 2012 cumhurbaşkanlığı seçimleri 
197
(4) Muhammed Mursi’nin anayasal siyaseti 
199
(5) Kurucu meclis çalışmaları ve Anayasa’nın kabulü 
203
c. 2013 Ordu Darbesi ve 2014 Anayasası Yapım Süreci 
209
d. 2019 Anayasa Değişiklikleri 
213
3. Libya 
217
a. Ulusal Geçici Kongre (TNC) ve 2011 Anayasal Bildirisi 
218
b. Genel Ulusal Kongre (GNC) Seçimleri 
220
c. Anayasa Tasarısı Meclisinin (CDA) Oluşumu 
221
d. Politik Bölünme ve İç Savaş 
226
e. Libya Siyasi Anlaşması 
227
f. Anayasa Tasarı Meclisinin Çalışmaları: Siyasal Bölünme,
Silahlı Çatışma, Kilitlenme ve Boykotlar Altında Anayasa
Yapım Süreci 
229
g. Temmuz 2017 Nihai Anayasa Taslağı 
234
h. Libya Siyasal Diyaloğu 
237
4. Yemen 
241
a. Müzakereler ve Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) Girişimi 
241
b. Uygulama Mekanizması 
243
c. Ulusal Diyalog Konferansı 
249
d. Anayasa Tasarısı Komitesi 
253
e. Federalizm Tartışmaları 
256
f. Çatışma ve Belirsizlik 
258
C. REFORMİST ANAYASA YAPIMI 
261
1. Cezayir 
263
a. 2016 Anayasa Değişiklikleri 
263
b. 2020 Cezayir Anayasası 
266
2. Fas (2011 Anayasası) 
268
3. Bahreyn 
271
a. 2012 Değişiklikleri 
271
b. 2017 Değişiklikleri 
272
4. Ürdün 
273
a. 2011 Anayasa Değişiklikleri 
273
b. 2014 ve 2016 Değişiklikleri 
275
5. Umman (2011 Anayasa Değişikliği) 
276
III. KARŞILAŞTIRMALI PERSPEKTİFTEN ANAYASA YAPIM
SÜREÇLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
277
A. GEÇİŞ SÜRECİ BAĞLAMINDA ANAYASA YAPIMINI ETKİLEYEN
FAKTÖRLER 
277
B. ÖNCE PARLAMENTO SEÇİMLERİ Mİ YOKSA ANAYASA YAPIMI MI? 
280
C. SÜRECİN ZAMANSAL SINIRI 
283
D. KURUCU MECLİS (ANAYASA TASARI ORGANI) TARTIŞMALARI 
286
1. Kurucu Meclisin Doğası 
286
2. Anayasa Tasarısı Meclisinin Oluşumu 
287
3. Anayasa Tasarısı Meclisinin Sınırları 
287
4. Anayasa Tasarısı Meclisine İlişkin Usul Kuralları 
289
E. SÜRECİN AÇIKLIK VE ŞEFFAFLIĞI 
292
F. KATILIM VE KAPSAYICILIK TARTIŞMALARI 
293
G. KONSENSUS TARTIŞMALARI 
300
V. SONUÇ 
301
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAP BAHARI SONRASI ANAYASAL DEĞİŞİM
I. GİRİŞ 
305
II. DİN VE DEVLET İLİŞKİLERİ 
306
A. DEVLETİN DİNİNİN İSLAM OLDUĞU LAFZI 
308
B. YASAMANIN KAYNAĞI OLARAK ŞERİAT 
312
C. MEDENİ/SİVİL DEVLET KAVRAMI 
318
D. ANAYASALARDAKİ DİĞER İSLAMİ UNSURLAR AÇISINDAN BİR
DEĞERLENDİRME 
324
1. Fas’ta Kral’ın Emir–el Müminin Ünvanı 
324
2. İslam Hukukunun Devlet Politikasının Bir Kısmını Belirlemesi
veya Bir Sınır Olarak İslam 
325
3. Hukukun Bazı Alanlarının İslam Hukukuna Göre Düzenleneceğinin
Belirtilmesi 
329
4. Anayasalarda Dini Kurumların Düzenlenmesi 
331
5. Din ve Vicdan Hürriyetinin Düzenlenmesi 
333
6. Dinin Koruyucusu Olarak Devlet ve İslami Hükümlerin
Değiştirilemezliği 
337
III. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 
338
A. HÜKÜMET SİSTEMİ TERCİHİ 
339
B. YÜRÜTME VE YÜRÜTMENİN BAŞI OLARAK DEVLET BAŞKANI 
342
C. YASAMA VE YÜRÜTME ARASINDAKİ İLİŞKİLER 
355
D. DEVLET BAŞKANININ YARGI İLE İLİŞKİLERİ 
368
E. OLAĞANÜSTÜ HAL YÖNETİMİ 
374
F. DEVLET BAŞKANININ ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİNE DAİR
(KURUCU İKTİDAR) YETKİSİ 
379
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 
384
A. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN ANAYASALARDA DÜZENLENİŞİ 
384
1. Medeni ve Siyasal Hakların Düzenlenmesi 
385
a. Düşünce, İfade ve Basın Hürriyeti 
385
b. Toplanma ve Örgütlenme Hürriyeti 
390
c. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği 
392
d. Eşitlik ve Kadın Hakları 
396
2. Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Hakların Düzenlenmesi 
404
3. Üçüncü Kuşak Haklar 
410
a. Anayasalarda Düzenlenen Üçüncü Kuşak Haklar 
411
b. Azınlık Hakları 
412
B. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN SINIRLANDIRILMASI 
415
C. ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİNİN ANAYASAL
STATÜSÜ 
422
1. Uluslararası Anlaşmaların Ulusal Hukuk Düzeninin Bir Parçası
Olması 
423
D. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER ALANINDAKİ EKSİKLİKLER VE
UYGULAMADAKİ DURUM 
429
V. ANAYASA YARGISI 
432
A. ANAYASA MAHKEMELERİNİN OLUŞUMU 
433
1. Anayasa Mahkemelerinin Kuruluşu ve Gelişimi 
434
2. Anayasa Mahkemelerinin Üye Sayısı 
439
3. Mahkeme Üyelerinin Atanma Kriterleri 
440
4. Anayasa Mahkemelerinin Üye Seçimi 
442
5. Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görev Süreleri 
446
B. ANAYASA MAHKEMELERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 
447
1. Norm Denetimi 
447
a. Anayasa Değişikliklerinin Denetimi 
447
b. Uluslararası Anlaşmaların Anayasaya Uygunluğu Denetimi 
449
(1) Uluslararası anlaşmaların anayasaya uygunluğu denetimi 
450
(2) Ulusal kanunların uluslararası anlaşmalara uygunluğu
denetimi 
453
c. Yasama İşlemlerinin Denetimi 
454
d. Anayasaya Uygunluk Denetimi Türleri ve Yolları 
456
2. Norm Denetimi Dışında Verilen Görev ve Yetkiler 
461
a. Seçimlerin Denetimi 
462
b. Danışma Rolü 
463
c. Devletin Temel Organları Arasındaki Uyuşmazlıklarda Karar
Vermek 
464
e. Cumhurbaşkanının Görevden Alınması Yargılamasını Yapma 
466
f. Diğer Görev ve Yetkiler 
468
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği 
469
C. ANAYASA YARGISININ UYGULAMADAKİ DURUMU VE ETKİNLİĞİNİN
ÖNÜNDEKİ ENGELLER 
470
VI. SONUÇ 
478
SONUÇ 
481
I. ANAYASA YAPIM SÜRECİ 
481
II. DİN–DEVLET İLİŞKİLERİ 
483
III. HÜKÜMET SİSTEMLERİ 
484
IV. TEMEL HAK VE HÜRRİYETLER 
485
V. ANAYASA YARGISI 
487
VI. ANAYASAL DEĞİŞİMİN PANORAMASI 
488
VII. ARAŞTIRMANIN ETKİSİ 
490
KAYNAKÇA 
493