Makul Sürede Yargılama Zorunluluğu Hasan Hendek  - Kitap

Makul Sürede Yargılama Zorunluluğu

1. Baskı, 
Mayıs 2016
Kitabın Detayları
Dili:
Türkçe
Ebat:
16x24
Sayfa:
293
Barkod:
9789750237843
Kapak Türü:
Karton Kapaklı
Kitabın Fiyatı:
400,00
İndirimli (%79):
84,00
Stoktan hemen gönderilir.
Kitabın Açıklaması
Bu çalışmada öncelikle "makul sürede yargılanma hakkı" incelenmiş, daha sonra da bu hakkı sağlama adına yapılması gerekenler, bir başka ifade ile uzun yargılamalarla mücadele adına neler yapılması sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.
Makul sürede yargılanma hakkından ne anlaşılması gerektiği konusunda, esas olarak AİHS ve bu Sözleşmeyi yorumlayıp anlamlandıran AİHM'nin içtihatları kapsamında irdeleme yapılmıştır.
Makul sürede yargılanma hakkını sağlama açısından geliştirilebilecek çözüm yolları ise, esas olarak bu alanda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşların geliştirdiği raporlar ve uyguladığı projelerle, doktrinde bu konu ile ilgili yapılmış çalışmalardan faydalanarak incelenmiştir.
Bu şekilde inceleme yolu belirlenen çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında makul sürede yargılanma hakkı", ikinci bölümde "bu hak ihlalini engelleyebilmek" bir diğer ifade ile "yargılamaları makul sürede bitirebilmek" için geliştirilebilecek çözüm yolları ele alınmış, son bölümde ise konu Türk yargı sistemi açısından ele alınmış ve yargılamaları makul sürede bitirebilmesi adına Türk yargı sisteminde günümüze kadar yapılanlar ile halen atılması gereken adımlar tartışılmıştır.
Kitabın Konu Başlıkları
.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Düzenlendiği Haliyle Makul Sürede Yargılanma Hakkı
.
Uzun Yargılamalara Mücadele ve Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali Halinde Telafi
.
Türk Yargı Sistemi ve Uzun Yargılamalarla Mücadele
Kitabın İçindekileri
Önsöz 
5
Özet 
7
Abstract 
9
Tablolar Listesi 
17
Kısaltmalar 
19
Giriş 
21
Birinci Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNDE DÜZENLENDİĞİ HALİYLE MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN 6. MADDESİ VE MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI 
27
A. Genel Açıklamalar 
27
B. “Makul Süre” Kavramı 
28
C. Yargı Yeri Kavramı 
33
D. Medeni Hak ve Yükümlükler Kavramı 
38
1. Hakkın Niteliği: (Hakkın Medeni Hukuk Hakkı Olması) 
39
2. Bu Hak ya da Zorunluluğun İç Hukukta Bir Temeli Olması. 
41
3. Medeni Hak ve Yükümlülüğün Karara Bağlanması 
42
4. AİHM’in Sözleşme Kapsamında Medeni Hak ve Yükümlülük Kabul Ettiği Haklar 
45
5. Medeni Hukuk Uyuşmazlığı Sayılmayan Uyuşmazlıklar 
47
E. Cezai Süreç Kavramı 
49
1. İç Hukuktaki Sınıflandırma 
50
2. Suçun Niteliği 
51
3. Cezanın Niteliği ve Ağırlık Derecesi 
52
II. MAKUL SÜRE ŞARTININ İHLALİ İDDİASIYLA BAŞVURU YAPILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 
55
A. Başvurucunun “Makul Sürede Yargılanma Hakkı” İhlal Edilmiş Olan Bir Mağdur Olması 
56
B. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlaline Karşı İç Hukukta Oluşturulmuş ve AİHM Tarafından “Etkinliği” Kabul Edilmiş Yollarının Tüketilmesi 
58
C. Başvurunun Etkin İç Hukuk Yolunun Tüketilmesi Sonrasında 6 Ay İçerisinde Yapılması 
62
D. Başvurucunun Uzun Yargılama Nedeniyle Maruz Kaldığı Zararın “Önemli Nitelikte” Olması 
64
E. Mahkemenin Zaman Yönünden Yetkisi 
66
F. Mahkemenin Taleple Bağlı Olması 
68
III. YARGILAMALARIN MAKUL SÜREDE BİTİRİLİP BİTİREMEDİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE DİKKATE ALINACAK DÖNEM VE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 
69
A. Değerlendirme Konusu Yapılacak Dönem 
69
1. Başlangıç Noktası 
69
a. Cezai Süreçlerde Başlangıç Noktası 
69
b. Hukuki Süreçlerde Başlangıç Noktası 
71
c. İdari Yargılama Süreçlerinde Başlangıç Noktası 
72
2. Son Tarihin Belirlenmesi 
73
a. Ceza Süreçlerinde Dikkate Alınacak Dönemin Son Tarihi 
73
b. Medeni Hukuk (İdare Hukuku) Alanında Dikkate Alınacak Dönemin Son Tarihi 
74
B. Makul Sürenin Değerlendirilmesinde Dikkate Alınan Ölçütler 
80
1. Davaların Karmaşıklığı 
81
2. Davanın Taraflarının Tutumu 
84
3. Yetkili Otoritelerin Davranışları 
88
4. Davanın Konusunun Başvurucu İçin Önemi 
94
a. İş Uyuşmazlıkları 
95
b. Kaza Kurbanlarının Tazminatlarına İlişkin Davalar 
96
c. Başvurucunun Milli Mahkemedeki Yargılama Süresinde Tutuklu Olduğu Davalar 
96
d. Polis Şiddeti Davaları 
97
e. Başvurucunun Sağlık Durumunun Söz Konusu Edildiği ve Yaşamsal Tehlikenin Mevcut Olduğu Davalar 
97
f. Kişilerin Medeni Haline ve Aile Hukukundan Kaynaklanan Haklarına İlişkin Davalar 
98
C. Örnek Davalar Işığında Mahkemenin Makul Süre Başvurularını Karara Bağlamada Kullandığı Usul 
99
D. İhlal Kararının Sonuçları 
106
1. Tazminat 
106
a. Tazminata Hükmedilmesi İçin Gerekli Şartlar 
106
b. Tazminat Miktarının Belirlenmesi 
107
2. Sadece İhlali Tespit 
110
İkinci Bölüm
UZUN YARGILAMALARA MÜCADELE VE MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ HALİNDE TELAFİ
I. UZUN YARGILAMALARLA MÜCADELE 
111
A. Makul Süre Şartını Yerine Getirecek Şekilde Etkin Bir Yargı Sistemi Oluşturma 
114
1. Uzun Yargılamalara Yol Açan Sorunlar ve Çözüm Yolları 
117
a. Yargı Sisteminin Yapısal Yetersizliği 
117
aa. Yargı Sistemine Ayrılan Maddi Kaynakların Yetersizliği 
118
aaa. Hâkim – Savcı ve Adli Personel Sayısındaki Yetersizlik 
119
aaaa. Hâkim – Savcı ve Adli Personel Sayısını Arttırma 
119
bbbb. Normal Mahkemelerin İş Yükünü Azaltmak İçin Daha Basitleştirilmiş Usuller Dairesinde ve “Lay Judgeslarla (Profesyonel Olmayan Hâkim) Çalışan “Sınırlı Yetkili Mahkemeler” Kurma 
120
cccc. Geçici İş Birikmesine Müdahale Edebilecek Gezici Hâkim Sistemi Oluşturma 
122
dddd. Mahkemelerin ve Hâkimlerin Uzmanlaşmasını Sağlama 
123
eeee. Mahkemelerin Tek Hâkimle Faaliyet Göstermesini Sağlama 
124
bbb. Mahkeme Binalarının ve Duruşma Salonlarının Yetersizliği 
125
ccc. Teknik Araçların Yetersizliği 
125
bb. Mahkemelerdeki Aşırı İş Yükü 
126
aaa. Yargı Dışı Alternatif Çözüm Yollarının Teşvik Edilmesi 
127
aaaa. Takdire Bağlı Soruşturma 
129
bbbb. Özet Prosedürler 
131
cccc. Mahkeme Dışı Kurumlara Uyuşmazlık Çözme Yetkisi Verme 
131
dddd. Mahkeme Dışı Anlaşmaları Teşvik Etme 
132
eeee. Suçu Kabul Halinde Davaya Devam Etmeme 
132
ffff. Arabuluculuk 
134
gggg. Sulh 
135
hhhh. Hakeme Başvurma 
135
aaaa. Temyiz Yoluna Haksız ve Gereksiz Bir Şekilde Başvurulmamasının Sağlanması 
137
bbbb. Temyiz İçin İzin Kurumunun Geliştirilmesi 
137
cccc. Temyizde Ön İnceleme Aşaması Oluşturulması 
138
dddd. Temyize Başvurabilmek İçin Avukatla Temsil Zorunluluğu Getirilmesi 
138
eeee. Kötü Niyetli Başvurucuya Para Cezası Uygulanması 
139
cc. Mahkemelerin Teşkilatlanmasının Dengeli Olmaması 
139
dd. Usul Kurallarında Etkisizlik 
140
ee. Sıklıkla Yapılan Yasal Değişiklikler 
142
b. Yargı Sisteminin Etkin Bir Şekilde Çalışmaması 
143
aa. Mahkeme Yönetim Sistemi Kurma 
144
aaa. Yargısal Faaliyet Kapsamında Olmayan İşlerin Hâkimler Dışındaki Kişi ya da Kurumlara Havale Edilmesi 
144
bbb. Yargısal Faaliyetlere Ayrılacak Zamanın Kalitesini Arttırma 
146
ccc. Etkin Bir İstatistik Sistemi Oluşturma 
148
bb. Dava Yönetimi Sistemi Kurma 
152
aaa. Yargı Mensuplarının Bakacakları İş Sayısına Dair Standartlar Oluşturma 
154
bbb. Davalara İlişkin Zaman Yönetim Sistemi Oluşturma 
155
aaaa. Davaları Sınıflandırma 
156
bbbb. Öncelikleştirme 
159
cccc. Mahkemelerin Uhdesinde Bulunan Davaların Bitirilme Sürelerine Dair Hedef ve Standartlar Belirleme 
160
dddd. Oluşturulmuş Zaman Hedeflerine Ulaşabilmek için Takvim Sistemi Oluşturma 
166
c. Makul Olmayan Sürelerle Mücadele Kültürü Eksikliği 
179
aa. Uzun Yargılamalarla Mücadele İç Motivasyonu Sağlama 
183
bb. Yargısal Kararlılık ve Liderliği Arttırma 
183
cc. Eğitim 
184
II. MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKININ İHLALİ HALİNDE TELAFİ 
185
A. Bir Zorunluluk Olarak İç Hukukta Telafi Yolu Oluşturma 
185
B. Sözleşmenin 13. Maddesi Gereğince Geliştirilmesi Gereken İç Hukuk Telafi Yolları 
189
1. Devam Eden Davada Makul Süre Aşılmışsa Hızlandırma Yönünde Tedbirler Alma 
189
2. Uzun Süren Yargılamadan Dolayı Mağdura Tazminat Ödenmesi 
191
3. Maddi Tazminat Dışındaki Telafi Yolları 
192
C. İç Hukuk Telafi Yollarının Etkin Olup Olmadığının Değerlendirilmesi 
195
1. Genel Olarak Etkinlik Kriterleri 
196
a. İç Hukuk Yolunun Önleyici/Telafi Edici Niteliği 
196
aa. Yasal Düzenleme ve Uygulamada Netlik 
196
bb. İç Hukuk Yolunun Uygulamasının Niteliği 
197
cc. İhlalin Varlığının Açıkça Kabulü 
200
2. Uzun Sürmüş Davayı Hızlandırıcı Çözüm Yolunun Etkinlik Kriterleri 
200
3. Tazmini Çözüm Yolunun Etkinlik Kriteri 
201
a. Tazminatın Ödenme Hızı 
201
b. Verilen Tazminatın Miktarı 
202
D. Karşılaştırmalı Hukuk Sistemlerinde Oluşturulmuş İç Hukuk Telafi Yollarına Örnekler 
204
Üçüncü Bölüm
TÜRK YARGI SİSTEMİ VE UZUN YARGILAMALARLA MÜCADELE
I. MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI VE TÜRK YARGISI 
213
A. Yasal Düzenlemeler 
213
B. Yargılamaların Makul Sürede Bitirilmesi Adına Türk Hukuk Sisteminde Kaydedilen Gelişmeler 
214
1. Bireysel Başvuru (Anayasal Şikâyet) Yolu Oluşturulması 
214
2. Tazminat Komisyonu Kurulması 
220
3. Satürn Projesinin Başlatılması 
222
4. Mahkeme Yönetimi Projesinin Uygulamaya Geçirilmesi 
224
5. Yasalarda Yapılan Düzenlemeler 
225
6. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Geliştirilmesi 
230
7. Altyapıyı Güçlendirme Çalışmalarının Gerçekleştirilmesi 
234
a. Bilgi Teknolojilerinin Etkin Kullanımı 
234
b. Hâkim, Savcı ve Yardımcı Personel Sayısında Artış 
236
C. Uzun Yargılamaları Engelleme Sorumluluğu ve Bu Sorumluluk Kapsamında Sürekli Mücadele 
240
1. Uzun Yargılamalarla Mücadele Stratejisine Hakim Olması Gereken İlkeler 
240
a. Yargısal Gecikmeler Konusunda Farkındalık Oluşturulmalıdır 
240
b. Yargısal Gecikmelerle Mücadele Adına Çözüm Yolu Oluşturma Aşamalarına Yargı Profesyonellerinin Katılımını Sağlanmalıdır 
241
c. Yargısal Gecikmelerle Mücadele Adına Oluşturulan Çözüm Yolları Bütüncül Bir Yaklaşım Tarzı ile Ele Alınmalıdır 
242
2. Uzun Yargılamalarla Mücadele Adına Yapılması Gerekenler 
243
b. İş Sayısına Dair Standartların Oluşturulması 
245
c. Hizmet Öncesi ve Hizmet İçi Eğitime Ağırlık Verilmesi 
245
d. Dava Akışını Azaltıcı Tedbirlerin Geliştirilmesi 
250
e. Uygulamadan Kaynaklanan Problemlerin Önüne Geçilmesi 
258
aa. Tek Celse Esasının Etkin Kullanılmaması ve Duruşmaya Ara Verilmesi 
259
bb. Tebligat Uygulamasından Kaynaklanan Eksiklikler 
260
cc. Çalışma Saatlerinin Verimli Kullanılamaması 
261
dd. Mevcut Yasaların Etkin Kullanılmaması 
262
ee. İnsan Kaynaklarının Verimli Kullanılmaması 
263
ff. Bilirkişilik Uygulamasında Yaşanılan Aksaklıklar ve Adli Tıp Kurumu 
264
gg. Adli Tatil Uygulaması 
267
hh. Zorunlu Müdafi Sisteminde Yaşanılan Aksaklıklar 
268
f. Geliştirilen Çözüm Yolunun Kendi Başarısının Mağduru Olma Riskine Karşı Gerekli Tedbirlerin Alınması 
269
Sonuç ve Değerlendirme 
271
Kaynakça 
281
Kavram Dizini 
295
Özgeçmiş 
296